การบริหารแบบคิดนอกกรอบ บรรยายโดย ศ.นพ.วิจารณ์ พานิช ในการฝึกอบรมหลักสูตร ผู้อำนวยการระดับต้น รุ่นที่ ๕ สถาบันพัฒนาข้าราชการฝ่ายตุลาการศาลยุติธรรม ระหว่างวันที่ ๑๑ มิถุนายน - ๙ สิงหาคม ๒๕๖๑ Part Two of Four

1. คิดนอกกรอบ
วิจารณ์ พานิช
http://www.gotoknow.org/blog/thaiKM
http://www.gotoknow.org/blog/council
ประธานมูลนิธิสถาบันจัดการความรู้เพื่อสังคม (สคส.)
การบริหาร
บรรยายในหลักสูตรผู้อานวยการระดับต้น ของสถาบันพัฒนาข้าราชการฝ่ายตุลาการศาลยุติธรรม ๑๗ กรกฎาคม ๒๕๖๑
แบบ
Part Two
1

2. แนวทางนาเสนอ
• กรอบความคิด
• คิดแหวกแนว
• คิดหลายแบบ
• คิดเร็ว และ คิดช้า
• คิดเป็นระบบ
• คิดเชื่อมโยง รอบด้าน
• คิดกับทา
• คิดกับทา สู่การเรียนรู้
• คิด ทา เรียนรู้ สู่
นวัตกรรม
• การบริหารแบบคิด
นอกกรอบ
2Part Two

3. Six Thinking Hats
• สวมหมวกทีละสี คิดทีละแบบ
• ขาว ใช้ข้อมูล fact & figures
• แดง ใช้อารมณ์ความรู้สึก gut feeling
• ดา ระมัดระวัง รอบคอบ
• เหลือง มองโลกแง่ดี หาคุณค่า ผลประโยชน์
• เขียว สร้างสรรค์ มองต่างมุม หาโอกาสใหม่ๆ
• ฟ้า มองภาพรวม กากับ “หมวก” ทุกใบ หาข้อสรุป
1973
3Part Two

4. แนวทางนาเสนอ
• กรอบความคิด
• คิดแหวกแนว
• คิดหลายแบบ
• คิดเร็ว และ คิดช้า
• คิดเป็นระบบ
• คิดเชื่อมโยง รอบด้าน
• คิดกับทา
• คิดกับทา สู่การเรียนรู้
• คิด ทา เรียนรู้ สู่
นวัตกรรม
• การบริหารแบบคิด
นอกกรอบ
4Part Two

5. Thinking, Fast and Slow
• ธรรมชาติการคิดของมนุษย์มี ๒ แบบ
• ระบบที่ ๑ คิดเร็ว ว่องไว อัตโนมัติ
ใช้พลังงานน้อย สบาย แต่พลาดบ่อย
• ระบบที่ ๒ คิดช้า ไตร่ตรอง สุขุม
ใช้พลังงานมาก เหนื่อย สมองไม่ชอบ
Utility Theory (Milton Friedman)  Prospect Theory
(Psychology & Behavioral Economics)
2013
Intuitive System
Thoughtful, deliberate, calculating System
5Part Two

6. • Priming : SO-P
• Halo Effect ด่วนสรุปรวม (exaggeratedemotional
coherence)
• Confirmation Bias ตัวอย่างซักพยาน
• Substitution Heuristic เหไปตอบคาถามที่ง่าย
• Availability Heuristic ตอบสิ่งที่เห็นบ่อยๆ
• Peak-end Rule จาเรื่องได้เฉพาะตอนจบ, etc
รู้เท่าทันสมองระบบที่ ๑
คนหลอกคน
6Part Two

7. • Cognitive Ease ใช้intuition
(ปัญญาญาณ ... คิดโดยอัตโนมัติ)
ผ่อนคลาย มีความสุข ริเริ่ม
สร้างสรรค์สูง ผิดพลาดสูง
• Cognitive Strain เพ่งความ
สนใจ ตรวจสอบรอบคอบ
ผิดพลาดน้อย
ใจคนสองสถานะ
Law of Least Effort 7Part Two

8. แนวทางนาเสนอ
• กรอบความคิด
• คิดแหวกแนว
• คิดหลายแบบ
• คิดเร็ว และ คิดช้า
• คิดเป็นระบบ
• คิดเชื่อมโยง รอบด้าน
• คิดกับทา
• คิดกับทา สู่การเรียนรู้
• คิด ทา เรียนรู้ สู่
นวัตกรรม
• การบริหารแบบคิด
นอกกรอบ
8Part Two

9. คิดเป็นระบบ
• คิดเชื่อมโยง
• ระบบเครือข่าย
• ความสัมพันธ์
• พลวัต ความเปลี่ยนแปลง
ทุกสิ่งทุกอย่าง มองเป็นระบบได้ทั้งสิ้น
2008
ระบบที่เราใกล้ชิดที่สุดคือระบบร่างกาย
9Part Two

10. คิดเป็นระบบ
• คิดเชื่อมโยง
• ระบบเครือข่าย
• ความสัมพันธ์
• พลวัต ความเปลี่ยนแปลง
ทุกสิ่งทุกอย่าง มองเป็นระบบได้ทั้งสิ้น
ระบบเชื่อมโยงกัน มีอนุระบบอยู่ในระบบใหญ่
10Part Two

11. คิดเป็นระบบด้านบริหาร
• ตัวเชื่อมโยงระบบ … เป้าหมายที่ยิ่งใหญ่
(purpose)
• ความสาคัญของ ความสัมพันธ์ (relationship) ระหว่างสมาชิก
• ความสาคัญของ Feedback ต่อระบบ
• ระบบอาจหลอกได้
• อย่าหลงความสัมพันธ์แบบเส้นตรง(simple, linear
relationship) … เลี้ยงเป็ด ๑๐ ตัวกับ ๑,๐๐๐ ตัว
11Part Two

12. ข้อมูลป้อนกลับ (Feedback)
• Positive Feedback … Reinforcing
ระบบขยายตัว หรือ หดตัว เช่น constructive / destructive
feedback ของครู
• Negative Feedback … Balancing
ระบบคงตัว เช่น thermostat ควบคุมอุณหภูมิห้อง
12Part Two

13. 13
ต่อ Part Three