Gady- pierwsze owodniowce

1. Gady - pierwsze owodniowce
ALEKSNADRA ROGUSKA
OLAROGUSKA9@GMAIL.COM
WYDZIAŁ NAUK O ŚRODOWISKU

2. Cechy charakterystyczne gadów
● owodniowce (obecność błon płodowych w rozwoju embrionalnym)
● zmiennocieplne (ich temperatura ciała zależy od temperatury otoczenia)
● należą do żuchwowców
● są pierwotnie lądowe
● mają skórę pokrytą m.in łuskami, tarczkami, płytami rogowymi (wytworami
naskórka)
● są płucodyszne - mają gąbczaste płuca
● serce zbudowane z 2 przedsionków i 1 komory, w której występuje częściowa
przegroda
● czaszka połączona jest z kręgosłupem za pomocą 1 kłykcia potylicznego
● przechodzą rozwój prosty (brak stadium larwalnego)

3. Pokrycie ciała
Gruba, sucha skóra
obecne są w niej komórki barwnikowe (nadają ubarwienie ochronne)
oraz tylko nieliczne gruczoły zapachowe
silnie zrogowaciały naskórek (chroni przed utratą wody i urazami mechanicznymi)
Naskórek wytwarza:
łuski
tarczki
płyty rogowe
pazury
listwy rogowe
Gady co pewien czas przechodzą lininie - naskórek ulega złuszczeniu i zastępowany jest nowym

4. Układ szkieletowy
czaszka połączona z kręgosłupem za pomocą 1 kłykcia potylicznego (co zwiększa ruchomość głowy)
z pierwszej pary łuków skrzelowych w okresie zarodkowym wykształciła się kość kwadratowa - łączy się ona
stawowo z żuchwą
kręgosłup zbudowany z 5 części: szyjnej, piersiowej, lędźwiowej, krzyżowej i ogonowej
połączenie 2 pierwszych kręgów szyjnych (dźwigacza i obrotnika - mają innę budowę od pozostałych kręgow
szyjnych) umożliwia ruchy obrotowe głowy
obecność klatki piersiowej
kończyny przesunięte nieco pod tułów w porównaniu do płazów (ułatwia to poruszanie na lądzie) - brak u węży i
niektórych jaszczurek

5. Układ pokarmowy
● są głównie drapieżnikami ale niektóre są roślinożerne (np. żółwie lądowe)
● W jamie gębowej obecne są zęby
(wyjątkiem są żółwie), u niektórych węży i jaszczurek obecne są zęby jadowe
● na dnie jamy gębowej znajduje się silnie umięśniony język
● Przełyk prowadzi do żołądka, a za nim jest jelito cienkie, przechodzące w jelito grube,
● na granicy jelita cienkiego i grubego znajduje się jelito ślepe
jelito grube uchodzi do kloaki

6. Układ krwionośny
Serce z 2 przedsionków i 1 komory 3
z częściową przegrodą ( w znacznym stopniu zapobiega to mieszaniu się krwi)
obecne 2 krwioobiegi: mały (płucny) i duży (ustrojowy)
Krokodyle mają całkowitą przegrodę w komorze serca

7. Układ oddechowy
Gąbczaste silnie unaczynione
płuca
Powietrze pobierane przez nozdrza
zewnętrzne, trafia do jamy nosowej,
następnie nozdrzami wewnętrznymi przez
jamę gębową, gardziel, krtań i tchawicę i
oskrzela główne trafia do płuc
Wentylacja płuc odbywa się dzięki
ruchom klatki piersiowej

8. Układ nerwowy i narządy zmysłów
oczy z trzema powiekami (górna, dolna, migawka)
narząd słuchu i równowagi - ucho środkowe -
obecne dwuczęściowe strzemiączko i ucho
wewnętrzne
narząd węchu - w górnej części jamy nosowej
narząd Jacobsona (u niektórych gadów) - w jamie
gębowej - odbiera bodźce chemiczne
jamki zawierające termoreceptory obecna u wielu
węży, odbierają bodźce w postaci promieniowania
cieplego

9. Układ wydalniczy
Narządami wydalniczymi są zanercza (brak lejka, obecne tylko
ciałko nerkowe)
powstający mocz spływa moczowodami do kloaki u żółwi i
jaszczurek obecny jest pęcherz moczowy.
Ostatecznym produktem przemian azotowych jest kwas
moczowy (często wytrąca się w postaci kryształów) - pozwala
to na oszczędną gospodarkę wodną
Gady żyjące w wodzie np. krokodyle i niektóre żołwie czy węże)
wydalają rozcieńczony mocz z dużą zawartością amoniaku i
mocznika

10. Rozmnażanie się i rozwój
są z reguły rozdzielnopłciowe
u większości występuje dymorfizm płciowy
występuje u nich zapłodnienie wewnętrzne poprzedzone
zaplemnieniem wewnętrznym (samce -za wyjątkiem
hatterii-mają narząd kopulacyjny)
są owodniowcami czyli wykształciły błony płodowe jako
przystosowanie do lądowego trybu życia
przechodzą rozwój prosty (brak stadium larwalnego)
Większość gatunków (w tym wszystkie krokodyle, żółwie i
hatterie) jest jajorodna 2
Jaja składane sa zawsze na lądzie (są najczęściej miękkie i
skórzaste ale krokodyle składają jaja twarde i wapienne
podobne do ptasich)

15. pełni rolę ochronną,
może brać udział w
tworzeniu łożyska
Kosmówka
wypełniona płynem. Pełni
funkcję ochronną, tworzy
środowisko dla zarodka.
Chroni zarodek przed
obrażeniami
mechanicznymi
Owodnia
obrasta kulę
żółtkową i
magazynuje pokarm
Pęcherzyk żółciowy
Jest uchyłkiem prajelita,
magazynuje szkodliwe
produkty metabolizmu. Ma
zdolność resorpcji wody z
jamy omoczni, dzięki czemu
możliwe jest krążenie wody
w obiegu zamkniętym
Omocznia
Błony płodowe gazów

16. Płazy Gady
oddychanie Wymiana gazowa zachodzi
w płucach lub przez skórkę
Wymiana przez klatkę
piersiową
Ciało pokryte Gruczołami śluzowymi Blaszkami, łuskami
zapłodnienie zewnętrzne wewnętrzne
Porównanie gadów i płazów