1. Autor: Paula Masal
I ROK BIOLOGII 1 STOPNIA UNIWERSYTET
KARDYNAŁA STEFANA WYSZYŃSKIEGO
E-mail: paulamasal11@gmail.com
Budowa i ewolucja
układu
oddechowego u
zwierząt
4. Gąbki
Należą do zwierząt określanych mianem
filtratorów, ponieważ za pomocą
choanocytów wychwytują drobne
cząsteczki pokarmu ze stale
przepływającej przez ich ciało wody.
Gwarantuje to również sprawną
wymianę gazową, tak więc gąbki nie
posiadają układu oddechowego.
6. Płazińce
Podobnie jak u parzydełkowców nie
występuje układ oddechowy. Gatunki
pasożytujące wewnątrz organizmu
gospodarza np. tasiemiec uzyskują
energię przez beztlenowy rozkład
substancji odżywczych. Mimo że jest
ono mało wydajne, w zupełności
wystarcza zwierzętom, gdyż nie
muszą się poruszać w poszukiwaniu
pożywienia.
7. Nicienie
Nie mają układu oddechowego. U
gatunków pasożytujących
wewnątrz organizmu żywiciela
np. glista ludzka pozyskiwanie
energii zachodzi w wyniku
beztlenowego rozkładu substancji
odżywczych. Nicienie nie
pasożytnicze oddychają tlenowo,
przy czym wymiana gazowa
odbywa się całą powierzchnią
ciała.
8. Pierścienice
U pierścienic lądowych i
słodkowodnych wymiana
gazowa, dzięki gęstej sieci
włosowatych naczyń
krwionośnych, odbywa się całą
powierzchnią ciała. Prawie
wszystkie pierścienice żyjące w
wodach morskich, mają narządy
oddechowe w postaci
zewnętrznych skrzeli
umiejscowionych na parapodiach.
10. Mięczaki
Podstawowym i jednocześnie
pierwotnym narządem wymiany
gazowej u mięczaków wodnych
są skrzela umiejscowione w jamie
płaszczowej. U niektórych
gatunków uległy one zanikowi, a
ich funkcję przejęły inne narządy
wymiany gazowej.
11. Stawonogi
Stawonogi wykształciły różnorodne struktury umożliwiające wymianę gazową.
U gatunków wodnych, np. skorupiaków narządami tymi są skrzela.
Narządami wymiany gazowej stawonogów lądowych są płucotchawki i
tchawki. Płucotchawki występują u skorpionów i części pająków, natomiast
tchawki u części pajęczaków i owadów.
13. Płazy
W związku z przystosowaniem do
lądowego trybu życia, u płazów
wykształciły się płuca. Obok nich
w wymianie gazowej płazów
uczestniczą nabłonek jamy
gębowo-gardzielowej oraz skóra.
Jednak dochodzi też do wymiany
gazowej przez skórę.
16. Ssaki
Narządem wymiany gazowej
ssaków są płuca
pęcherzykowate. Powietrze
dociera do nich przez drogi
oddechowe, w których skład
wchodzą: jama nosowa, gardziel,
krtań i tchawica1, rozgałęziająca
się na dwa oskrzela główne2.
20. Ryby Płazy Gady Ptaki Ssaki
Pokrycie
ciała
skóra pokryta śluzem,
łuski ułożone
dachówkowato
skóra pokryta
śluzem bez
łusek
skóra sucha
pokryta łuskami
i tarczkami
skóra cienka z
piórami bez
gruczołów
skóra z sierścią
gruczoły
poto
we, łojowe i
mleczne
Wymiana
gazowa
skrzela płuca o małej
powierzchni i
skóra
płuca o
zwiększonej
powierzchni
płuca rurkowate
worki
pow
ietrzne
o dużej
powierzchni
Ciepłota
ciała
zmiennocieplne zmiennocieplne zmiennocieplne stałocieplne stałocieplne
