O polskich kręgowcach - obszerna prezentacja

1. *
Autor: mgr Renata Jedynak

2. Najliczniejszy podtyp strunowców
(Chordata), mocno zróżnicowany
morfologicznie; obejmujący
kręgouste, ryby, płazy, gady, ptaki i
ssaki. Dotychczas opisano około 58
000 gatunków kręgowców, co stanowi
około 5% opisanych gatunków
zwierząt.
*

3. Cechują się obecnością tkanki
kostnej, mają dwuboczną symetrię
ciała z dobrze wyodrębnioną głową.
Szkielet wewnętrzny stanowi podporę
dla tkanek i narządów w trakcie
rozwoju, umożliwiając osiąganie
dużych rozmiarów. Charakterystyczną
cechą kręgowców jest posiadanie
czaszki, kręgosłupa i dwóch par
kończyn.
*

4. Kręgowce zamieszkują najróżniejsze
środowiska, występują na wszystkich
kontynentach i oceanach. Liczne
gatunki żyją w środowiskach
synantropijnych, na których zwierzęta
mają bezpośredni kontakt z
działalnością człowieka (pola, sady,
miasta).
*

5. *
Najmniejsza ryba, a co za
tym idzie kręgowiec na
świecie, dorosły samiec
tego gatunku ma średnio
tylko 7,6 mm długości, a
samica 11 mm.

6. Tradycyjna nazwa zmiennocieplnych
kręgowców wodnych oddychających
skrzelami i poruszających się za
pomocą płetw. Obejmuje
bezżuchwowe krągłouste
(Cyclostomata) oraz mające szczęki
ryby właściwe (Pisces).
*

7. Stanowią najliczniejszą i najbardziej
zróżnicowaną grupę współcześnie
żyjących kręgowców (ponad połowę).
Różnią się od siebie pod względem
budowy zewnętrznej i wewnętrznej,
ubarwienia oraz przystosowania do
warunków środowiska. Ryby są
najstarszymi kręgowcami świata,
pojawiły się około 480 mln lat temu.
Dział zoologii zajmujący się rybami to
ichtiologia.
*

8. *
W Polsce karp jest
gatunkiem obcym,
sprowadzonym pomiędzy XII
a XIII wiekiem,
prawdopodobnie z hodowli
czeskich lub morawskich
cystersów.

9. *
Okoń europejski zapada w
nocy w swego rodzaju "stan
głębokiego snu". Sen ten
jest na tyle głęboki, że nie
wytrąci i nie wystraszy z
niego nawet jasny snop
światła.

10. *
Ryba drapieżna. Jej
okołobiegunowy zasięg
występowania jest
największym naturalnym
zasięgiem ryb wyłącznie
słodkowodnych.

11. *
Występuje we wszystkich
wodach słodkich w Polsce
(w rzekach, jeziorach i
stawach , z wyjątkiem gór),
także w wodach
przybrzeżnych Bałtyku.
Inne, dawne nazwy płoci
to: wandrówka, srebrzatka,
ramiennica

12. *
Największa ryba
słodkowodna Europy. Osiąga
długość ponad 2 m i masę
ciała ponad 100 kg.

13. *
Drapieżna ryba morska z
rodziny skorpenowatych.
Poławiana jako ryba
konsumpcyjna, często
trzymana w akwariach.
Nazywana smokiem
morskim.

14. *
Z wszystkich zwierząt rekin
wielorybi ma najgrubszą
skórę, która może mieć 10
cm grubości. Tak gruba
skóra chroni rekina
wielorybiego przed dużymi
drapieżnikami.

15. To kręgowce ziemnowodne, mające
ciało pokryte cienką skórą bez łusek.
Występują na wszystkich kontynentach,
oprócz Antarktydy. Mają wilgotną
skórę, która umożliwia im wymianę
gazową. W skórze płazów znajdują się
również gruczoły śluzowe, czasem
jadowe i komórki pigmentowe.
Wszystkie płazy są zmiennocieplne.
*

16. * wilgotna skóra – umożliwia płazom wymianę gazową,
ułatwia poruszanie się w wodzie i chroni przed
wysuszeniem;
* Zmiennocieplność;
* gruczoły śluzowe;
* gruczoły jadowe;
* drapieżniki;
* czworonożne;
* parzyste kończyny;
* częściowo chrzęstny szkielet;
* serce posiada jedną komorę i dwa przedsionki;
* cykl życiowy ściśle związany z wodą;
* czteropalczaste kończyny przednie, bez pazurów;
* płaska, ażurowa czaszka.
*

17. *
Potrafi dostosować swoje
ubarwienie do otoczenia. W
Polsce występuje
pospolicie, choć przez dużą
wrażliwość na zmiany w
środowisku coraz rzadziej
ją się widuje.

18. *
Płaz ogoniasty, występujący
w Polsce w okolicach
podgórskich. Ten gatunek
jest pod ścisłą ochroną,
wymaga ochrony czynnej.

19. *
Gatunek płaza ogoniastego,
występuje w całej Polsce.
W Polsce podlega ochronie
ścisłej, istnieje specjalny
plan ochrony gatunku,
realizowany m.in. w
Beskidzie Sądeckim.

20. *
Największa ropucha żyjąca
w Polsce. Występuje w całej
Europie, oprócz Irlandii i
niektórych wysp
śródziemno-morskich.
Ropuchę tę można spotkać
na polach, w ogro-dach i
lasach.

21. Grupa zmiennocieplnych
owodniowców. Współczesne gady są
pozostałością po znacznie większej
grupie zwierząt, której największy
rozkwit przypadł na erę mezozoiczną.
Obecnie żyją tylko cztery rzędy
gadów, ich pozostałe znane linie
ewolucyjne wymarły.
*

22. Liczbę gatunków gadów żyjących
współcześnie szacuje się na ponad :
-Testudines – żółwie
-Crocodilia – krokodyle
-Sphenodontia – sfenodonty (hatteria)
-Squamata – łuskonośne (jaszczurki,
amfisbeny i węże).
*

23. *
Występuje na terenie całej
Polski i podlega ścisłej
ochronie. Chociaż zwinka
jest najpospolitszym gadem
w Polsce, to jej liczebność
na niektórych obszarach
znacznie się zmniejszyła z
uwagi na uprzemysłowienie i
zanikanie naturalnych
siedlisk.

24. *
Gatunek żółwi z rodziny
żółwi błotnych z podrzędu
żółwi skrytoszyjnych.
Jedyny gatunek żółwia
żyjący naturalnie w Polsce.
W środowisku naturalnym
żyje powyżej 100 lat. W
niektórych regionach
nazywany żelazną żabą.

25. *
Zaatakowany zaskroniec
broni się, często udając
martwego, wypuszcza przy
tym nieprzyjemnie
pachnącą ciecz, która
dodatkowo ma zniechęcić
potencjalnego drapieżnika.
Może także wydawać dość
głośny syk w celu
odstraszenia napastnika.

26. Gromada stałocieplnych zwierząt z
podtypu kręgowców. Jest najbardziej
zróżnicowaną spośród gromad
kręgowców lądowych – istnieje około 10
tys. gatunków ptaków, które
zamieszkują ekosystemy na całym
świecie.
*

27. Ptaki są zazwyczaj zdolne do lotu
(choć niektóre gatunki są wtórnie
nielotne) – ich układ pokarmowy oraz
oddechowy są przystosowane do tej
zdolności. Poza tym odznaczają się
wysoką aktywnością metaboliczną.
Rozmnażają się przez składanie i
wysiadywanie otoczonych twardą
skorupą jaj.
*

28. Ptaki żyją i rozmnażają się w prawie
wszystkich ziemskich biotopach na
każdym z siedmiu kontynentów.
Najbardziej na południe wysuniętym
siedliskiem są kolonie lęgowe petrela
śnieżnego znajdujące się do 440
kilometrów w głębi Antarktydy[15].
Najwyższa różnorodność gatunkowa
ptaków występuje w regionach
tropikalnych.
*

29. *
Dość powszechnie bielik
jest błędnie uważany za
orła, podczas gdy faktycznie
należy on do innej
podrodziny
jastrzębiowatych – do
myszołowów.

30. *
W Polsce objęty ochroną
gatunkową ścisłą. Wymaga
ochrony czynnej. Wokół
gniazd orłów przednich
obowiązuje strefa
ochronna: przez cały rok
w promieniu do 200 m, a
okresowo (od 1.01 do
31.07) – w promieniu do
500 m od gniazda.

31. *
W dawnym sokolnictwie –
już od czasów
średniowiecza – był
najczęściej układanym
ptakiem drapieżnym.
Przystosowany wybitnie do
łowów na zwierzynę lotną,
był używany do polowań na
ptactwo błotne, kuropatwy
czy cietrzewie.

32. *
Na terenie Polski gatunek
ten jest objęty ścisłą
ochroną gatunkową.
Wymaga ochrony czynnej,
np. poprzez wywieszanie
budek lęgowych.

33. *
Na terenie Polski gatunek
ten jest objęty ścisłą
ochroną gatunkową.
Osobniki młodociane są
równie kolorowe jak
dorosłe, jednak są
ubarwione inaczej. Nie
mają też niebieskiej
"czapeczki„.

34. *
Na terenie Polski gatunek
ten jest objęty ścisłą
ochroną gatunkową.
Najchętniej przebywa wśród
gałęzi i zdradza swą
obecność śpiewem. Choć
dość licznie występuje w
borach, to nie jest zbyt
dobrze znana ze względu na
stałe przebywanie w
koronach iglastych drzew.

35. *
Bardzo ruchliwa. Nie kryje
się przed człowiekiem. To
ptak towarzyski, bo poza
okresem lęgowym tworzy
stada, których liczebność
dochodzi do kilkudziesięciu
osobników. Na terenie
Polski gatunek ten jest
objęty ścisłą ochroną
gatunkową.

36. *
Najmniejszy ptak Europy,
nie ma w zwyczaju chować
się w dziuplach lub innych
zakamarkach nawet zimą.
Świadczy to o jego
wytrzymałości, bo potrafi w
15-stopniowym mrozie
przesiedzieć na gałązce
nawet 16 godzin.

37. *
Pisklęta po wykluciu są
nagie, z naroślami na tylnej
powierzchni nóg (siedząc na
nich pisklęta unikają
skaleczenia o niewyścieloną
dziuplę).

38. *
Na terenie Polski gatunek
ten jest objęty ścisłą
ochroną gatunkową. W
Polsce nieliczny ptak
lęgowy we wszystkich
regionach, lokalnie może
być średnio liczny. Przez
200 lat na terenie Polski
gile odbywały lęgi prawie
wyłącznie w górach. To
ptak ostrożny i mało
ruchliwy.

39. *
W Polsce występuje średnio
licznie podczas przelotów
od listopada do marca–
kwietnia (najpóźniej do
pierwszych dni maja), tylko
nielicznie lub bardzo
nielicznie zimuje. Gatunek
ten jest objęty ścisłą
ochroną gatunkową.

40. *
Ptak regularnie żywi się
wstężykami gajowymi. Jako
gatunek introdukowany nie
jest objęty prawną ochroną,
może być zabijany w ciągu
całego roku.

41. *
W Polsce to nieliczny
(niegdyś liczny) ptak
lęgowy, spotyka się go na
całym niżowym obszarze
kraju. Żywi się głównie
rybami.

42. Zwierzęta należące do kręgowców,
charakteryzujące się głównie
występowaniem gruczołów mlekowych u
samic, zazwyczaj obecnością owłosienia
(włosy lub futro; silnie zredukowane u
gatunków wodnych, jak hipopotamy, u
waleni całkowicie zanikają przed
porodem lub w trakcie) oraz
stałocieplnością (potocznie
"ciepłokrwistość").
*

43. Zdecydowanie największym rzędem
co do liczby gatunków pośród ssaków
są gryzonie, obejmujące ponad 2200
gatunków. Następnie nietoperze, z ok.
1100 gatunkami. Najmniejszymi
liczebnie grupami ssaków są
słoniowate (trzy gatunki) i mrówniki z
jednym przedstawicielem. Dział
zoologii zajmujący się ssakami to
teriologia.
*

44. *
Morświn występuje w płytkich
wodach przybrzeżnych,
chłodnych, umiarkowanych do
subarktycznych na półkuli
północnej, (m.in. wody
Bałtyku). W Polskiej części
Bałtyku w 1994 przebywało do
600 osobników, jednak
populacja tego gatunku maleje
w zastraszający sposób. Żyje
samotnie lub w małych
grupach.

45. *
Foka szara jest w Polsce
gatunkiem rzadkim,
narażonym na wyginięcie.

46. *
Jest największym gryzoniem
Eurazji – masa ciała
dorosłego osobnika dochodzi
do 29 kg, a długość ciała do
110 cm. Jest zwierzęciem
silnie terytorialnym,
rodzinnym i zasadniczo
monogamicznym. Wiedzie
nocny tryb życia.

47. *
Występuje w całej Europie
z wyjątkiem północnych i
południowych jej krańców.
W Polsce znany jest z całego
kraju. Sygnały
echolokacyjne gacków są
bardzo słabe (o zasięgu 2-3
metrów) i służą im jedynie
do orientacji w przestrzeni,
m.in. lokalizacji przeszkód.

48. *
Największy ssak z rzędu
owadożernych, zaliczany do
rodziny jeżowatych.
Pożywienie stanowią owady,
dżdżownice, ślimaki, drobne
kręgowce, a także padlina i
pokarm roślinny. Zapada w
sen zimowy.

49. *
Ryjówka aksamitna jest
bardzo żarłocznym
zwierzęciem, żeruje całą
dobę i zjada w tym czasie
pokarm o masie 80–90%
ciężaru jej ciała, jedząc co 2–
3 godziny. Bez pożywienia
ginie w ciągu 10 godzin. Z
uwagi na zbyt niską masę
ciała (niskie rezerwy
tłuszczu) ryjówka aksamitna
nie zapada w sen zimowy.

50. *
Żywi się gryzoniami, ptakami
i ich jajami, żabami i
owadami. Dość duży udział w
jej diecie mają owoce. W
jaskiniach poluje na
nietoperze. W zabudowaniach
gospodarskich tępi szczury i
myszy, wyrządza jednak
również szkody wśród drobiu.
Na wspólnych stanowiskach
konkuruje z kuną leśną.

51. *
Występuje pospolicie na
terenie całej Polski. Ich
liczebność wynosi niewiele
ponad 0,5 mln osobników i
systematycznie maleje.
Jego charakterystyczny
głos, tzw. kniazienie,
można usłyszeć tylko
wtedy, gdy jest ścigany np.
przez psa, lub jest ranny i
zagrożony. Wody nie boi się
– w razie potrzeby potrafi
pływać.

52. *

53. *

54. *

55. *