,duong loi cach mang cua dang cong san viet nam ,tieng viet - Chuong vii

CHƯƠNG VIICHƯƠNG VII
ĐƯỜNG LỐI XÂY DỰNG, PHÁT TRIỂN NỀN VĂN HOÁ VÀĐƯỜNG LỐI XÂY DỰNG, PHÁT TRIỂN NỀN VĂN HOÁ VÀ
GIẢI QUYẾT CÁC VẤN ĐỀ XÃ HỘIGIẢI QUYẾT CÁC VẤN ĐỀ XÃ HỘI

I. QUÁ TRÌNH NHẬN THỨC VÀ NỘI DUNG ĐI. QUÁ TRÌNH NHẬN THỨC VÀ NỘI DUNG ĐƯỜNGƯỜNG LỐILỐI
XÂY DỰNG, PHÁT TRIỂN NỀN VĂN HOÁXÂY DỰNG, PHÁT TRIỂN NỀN VĂN HOÁ
• KHÁI NIỆM VĂN HOÁKHÁI NIỆM VĂN HOÁ
+ Nghĩa rộng:+ Nghĩa rộng: ““Văn hoá Việt Nam là tổng thể nhữngVăn hoá Việt Nam là tổng thể những
giá trị vật chất và tinh thần do cộng đồng các dân tộcgiá trị vật chất và tinh thần do cộng đồng các dân tộc
Việt Nam sáng tạo ra trong quá trình dựng nước vàViệt Nam sáng tạo ra trong quá trình dựng nước và
giữ nước”.giữ nước”.
+ Nghĩa hẹp:+ Nghĩa hẹp: Văn hoá là đời sống tinh thần của xãVăn hoá là đời sống tinh thần của xã
hội: Văn hoá là hệ các giá trị truyền thống và lốihội: Văn hoá là hệ các giá trị truyền thống và lối
sống; Văn hoá là năng lực sáng tạo của một dân tộc;sống; Văn hoá là năng lực sáng tạo của một dân tộc;
Văn hoá là bản sắc của dân tộc, là cái phân biệt dânVăn hoá là bản sắc của dân tộc, là cái phân biệt dân
tộc này với dân tộc khác.tộc này với dân tộc khác.

1.1. Thời kỳ trThời kỳ trướcước đổiđổi mới.mới.
a)a) QuanQuan đđiểm, chủ triểm, chủ trươương về xây dựng nền vng về xây dựng nền văăn hóa mới.n hóa mới.
* Trong những n* Trong những năăm 1943 – 1954m 1943 – 1954
- Trong Cương lĩnh chính trị tháng 2-1930 Đảng ta đã đề cập- Trong Cương lĩnh chính trị tháng 2-1930 Đảng ta đã đề cập
đến vấn đề văn hoá: Phổ thông giáo dục theo công nông hoá,đến vấn đề văn hoá: Phổ thông giáo dục theo công nông hoá,
… Dân chúng được tự do tổ chức, nam nữ bình quyền…… Dân chúng được tự do tổ chức, nam nữ bình quyền…

a)a) QuanQuan đđiểm, chủ triểm, chủ trươương về xây dựng nền vng về xây dựng nền văăn hóan hóa
mới.mới.
* Trong những n* Trong những năăm 1943 – 1954m 1943 – 1954
- Trong các hội nghị, các phong trào cách mạng do- Trong các hội nghị, các phong trào cách mạng do
Đảng ta tổ chức, nội dung văn hoá cũng được đề cậpĐảng ta tổ chức, nội dung văn hoá cũng được đề cập
và thực hiện.và thực hiện.

- Năm 1943, Ban Thường vụ TW Đảng đã họp và- Năm 1943, Ban Thường vụ TW Đảng đã họp và
thông qua Bản Đề cương Văn hoá Việt Nam do đồngthông qua Bản Đề cương Văn hoá Việt Nam do đồng
chí Trường Chinh, Tổng Bí thư của Đảng trực tiếpchí Trường Chinh, Tổng Bí thư của Đảng trực tiếp
soạn thảo. Đây là lần đầu tiên vấn đề văn hoá đượcsoạn thảo. Đây là lần đầu tiên vấn đề văn hoá được
Đảng ta đề cập một cách có hệ thống.Đảng ta đề cập một cách có hệ thống.
- Nội dung chủ yếu của Đề cương:- Nội dung chủ yếu của Đề cương:
+ Xác định văn hoá là một trong ba mặt trận+ Xác định văn hoá là một trong ba mặt trận
(kinh tế, chính trị, văn hoá) của cách mạng Việt(kinh tế, chính trị, văn hoá) của cách mạng Việt
Nam.Nam.

+ Đề ra 3 nguyên tắc của nền văn hoá mới:+ Đề ra 3 nguyên tắc của nền văn hoá mới:
+ Nền văn hoá mới có tính chất+ Nền văn hoá mới có tính chất dân tộc về hình thứcdân tộc về hình thức vàvà dân chủ vềdân chủ về
nội dung.nội dung.

- Sau cách mạng tháng 8 - 1945, xây dựng và phát triển văn hoá là một nội- Sau cách mạng tháng 8 - 1945, xây dựng và phát triển văn hoá là một nội
dung lớn trong chương trình hành động của Chính phủ mới do Chủ tịch Hồdung lớn trong chương trình hành động của Chính phủ mới do Chủ tịch Hồ
Chí Minh đứng đầu. Hai trong 6 nhiệm vụ cấp bách cần phải tập trung giảiChí Minh đứng đầu. Hai trong 6 nhiệm vụ cấp bách cần phải tập trung giải
quyết lúc này thuộc về lĩnh vực văn hoá đó là:quyết lúc này thuộc về lĩnh vực văn hoá đó là:
+ Diệt giặc dốt: chính sách ngu dân triệt để của thực dân Pháp đã làm+ Diệt giặc dốt: chính sách ngu dân triệt để của thực dân Pháp đã làm
95% dân số Việt Nam mù chữ. Vì vậy phải tiến hành diệt giặc dốt, nâng cao95% dân số Việt Nam mù chữ. Vì vậy phải tiến hành diệt giặc dốt, nâng cao
dân trí.dân trí.
+ Giáo dục lại tinh thần nhân dân bởi vì chế độ thực dân đã hủ hoá dân+ Giáo dục lại tinh thần nhân dân bởi vì chế độ thực dân đã hủ hoá dân
tộc ta, gieo rắc thói hư tật xấu. Do đó phải giáo dục lại nhân dân để xứngtộc ta, gieo rắc thói hư tật xấu. Do đó phải giáo dục lại nhân dân để xứng
đáng với nước Việt Nam độc lập.đáng với nước Việt Nam độc lập.
Như vậy nhiệm vụ đầu tiên về xây dựng văn hoá của nước Việt Nam độc lập -Như vậy nhiệm vụ đầu tiên về xây dựng văn hoá của nước Việt Nam độc lập -
tự do là: chống nạn mù chữ và giáo dục những điều tốt đẹp cho nhân dân.tự do là: chống nạn mù chữ và giáo dục những điều tốt đẹp cho nhân dân.
Hai vấn đề này vẫn còn có giá trị thực tiễn to lớn đối với dân tộc Việt Nam vàHai vấn đề này vẫn còn có giá trị thực tiễn to lớn đối với dân tộc Việt Nam và
thế giới hiện nay.thế giới hiện nay.

- Tiến hành vận động thực hiện đời sống mới, bài trừ các- Tiến hành vận động thực hiện đời sống mới, bài trừ các
hủ tục là một phong trào thực tiễn văn hoá sâu sắc, góp phầnhủ tục là một phong trào thực tiễn văn hoá sâu sắc, góp phần
giáo dục lại nhân dân một cách có hiệu quả.giáo dục lại nhân dân một cách có hiệu quả.
- Đường lối văn hoá kháng chiến của Đảng được thể hiện ở- Đường lối văn hoá kháng chiến của Đảng được thể hiện ở
các văn kiện chủ yếu sau:các văn kiện chủ yếu sau:
+ Chỉ thị "Kháng chiến, kiến quốc" của Đảng (11-1945)+ Chỉ thị "Kháng chiến, kiến quốc" của Đảng (11-1945)
+ Thư "Nhiệm vụ văn hoá Việt Nam trong công cuộc cứu+ Thư "Nhiệm vụ văn hoá Việt Nam trong công cuộc cứu
nước và xây dựng nước hiện nay" của đồng chí Trườngnước và xây dựng nước hiện nay" của đồng chí Trường
Chinh gửi Chủ tịch Hồ Chí Minh ngày 16/11/1946.Chinh gửi Chủ tịch Hồ Chí Minh ngày 16/11/1946.
+ Báo cáo "Chủ nghĩa Mác và văn hoá Việt Nam" của+ Báo cáo "Chủ nghĩa Mác và văn hoá Việt Nam" của
đồng chí Trường Chinh tại Hội nghị văn hoá toàn quốc lầnđồng chí Trường Chinh tại Hội nghị văn hoá toàn quốc lần
thứ 2 (7-1948).thứ 2 (7-1948).

Đường lối này gồm những nội dung chính:Đường lối này gồm những nội dung chính:
• Xác định mối quan hệ giữa văn hoá và cách mạng giải phóngXác định mối quan hệ giữa văn hoá và cách mạng giải phóng
dân tộc, cổ động văn hoá cứu quốc.dân tộc, cổ động văn hoá cứu quốc.
• Xây dựng nền văn hoá dân chủ mới Việt Nam có tính chấtXây dựng nền văn hoá dân chủ mới Việt Nam có tính chất
dân tộc, khoa học, đại chúng trong đó nhấn mạnh tính chấtdân tộc, khoa học, đại chúng trong đó nhấn mạnh tính chất
dân tộc, dân chủ (yêu nước và tiến bộ).dân tộc, dân chủ (yêu nước và tiến bộ).
• Bài trừ nạn mù chữ, mở đại học và trung học, cải cách nộiBài trừ nạn mù chữ, mở đại học và trung học, cải cách nội
dung và phương pháp dạy học theo tinh thần mới.dung và phương pháp dạy học theo tinh thần mới.
• Phát triển cái hay trong văn hoá dân tộc đồng thời bài trừ cáiPhát triển cái hay trong văn hoá dân tộc đồng thời bài trừ cái
xấu xa, phản động, ngăn ngừa sự thâm nhập của văn hoáxấu xa, phản động, ngăn ngừa sự thâm nhập của văn hoá
thực dân đồng thời học cái hay, cái tốt của văn hoá nhân loại.thực dân đồng thời học cái hay, cái tốt của văn hoá nhân loại.
• Hình thành đội ngũ trí thức mới.Hình thành đội ngũ trí thức mới.

- Đại hội III của Đảng (9-1960) đã- Đại hội III của Đảng (9-1960) đã
chủ trương tiến hành cuộc cáchchủ trương tiến hành cuộc cách
mạng tư tưởng và văn hoá và xâymạng tư tưởng và văn hoá và xây
dựng, phát triển nền văn hoá mới,dựng, phát triển nền văn hoá mới,
con người mới.con người mới.
* Trong những n* Trong những năăm 1955 – 1986:m 1955 – 1986:
Đây là giai đoạn chúng ta đang tiến hành đồng thời 2Đây là giai đoạn chúng ta đang tiến hành đồng thời 2
nhiệm vụ chiến lược (1954-1975) và cả nước quá độ lênnhiệm vụ chiến lược (1954-1975) và cả nước quá độ lên
CNXH (1976 – nay)CNXH (1976 – nay)

- Sau khi đất nước thống nhất (1975), Đại hội IV, V về cơ- Sau khi đất nước thống nhất (1975), Đại hội IV, V về cơ
bản tiếp tục chủ trương phát triển đường lối văn hoá đượcbản tiếp tục chủ trương phát triển đường lối văn hoá được
nêu lên ở Đại hội III, có bổ sung và phát triển thêm ở nhữngnêu lên ở Đại hội III, có bổ sung và phát triển thêm ở những
vấn đề sau:vấn đề sau:
+ Nền văn hoá mới có nội dung XHCN và tính chất dân+ Nền văn hoá mới có nội dung XHCN và tính chất dân
tộc, có tính đảng, tính nhân dân sâu sắc.tộc, có tính đảng, tính nhân dân sâu sắc.
+ Nêu rõ tiêu chuẩn của con người mới XHCN.+ Nêu rõ tiêu chuẩn của con người mới XHCN.
+ Tiến hành cải cách giáo dục+ Tiến hành cải cách giáo dục
+ Phát triển mạnh khoa học, coi khoa học kỹ thuật là then+ Phát triển mạnh khoa học, coi khoa học kỹ thuật là then
chốt.chốt.
+ Giáo dục tinh thần làm chủ tập thể, chống tư tưởng tư+ Giáo dục tinh thần làm chủ tập thể, chống tư tưởng tư
sản, phong kiến, tư tưởng tư sản, xoá bỏ ảnh hưởng của vănsản, phong kiến, tư tưởng tư sản, xoá bỏ ảnh hưởng của văn
hoá thực dân ở miền Nam.hoá thực dân ở miền Nam.
+ Phát triển văn hoá nghệ thuật.+ Phát triển văn hoá nghệ thuật.

b)b) Đánh giá sự thực hiệnĐánh giá sự thực hiện đườngđường lối.lối.
- Về thành tựu:- Về thành tựu:
+ Đã xoá bỏ dần những mặt lạc hậu, lỗi thời trong di sản văn hoá+ Đã xoá bỏ dần những mặt lạc hậu, lỗi thời trong di sản văn hoá
phong kiến, văn hoá nô dịch của chủ nghĩa thực dân cũ và mới.phong kiến, văn hoá nô dịch của chủ nghĩa thực dân cũ và mới.
+ Bước đầu xây dựng nền văn hoá dân chủ mới đem lại cho nhân dân+ Bước đầu xây dựng nền văn hoá dân chủ mới đem lại cho nhân dân
một đời sống văn hoá tinh thần vui tươi, lành mạnh.một đời sống văn hoá tinh thần vui tươi, lành mạnh.
+ Nhiều triệu đồng bào biết đọc, biết viết, hệ thống giáo dục quốc dân+ Nhiều triệu đồng bào biết đọc, biết viết, hệ thống giáo dục quốc dân
được xây dựng và không ngừng phát triển.được xây dựng và không ngừng phát triển.
+ Công tác văn hoá tư tưởng đã có tác động to lớn cổ vũ dân tộc ta+ Công tác văn hoá tư tưởng đã có tác động to lớn cổ vũ dân tộc ta
vững tin vào thắng lợi của sự nghiệp chống thực dân Pháp và đếvững tin vào thắng lợi của sự nghiệp chống thực dân Pháp và đế
quốc Mỹ xâm lược.quốc Mỹ xâm lược.
+ Lối sống mới, con người mới bước đầu được hình thành, quan hệ+ Lối sống mới, con người mới bước đầu được hình thành, quan hệ
giữa người với người diễn ra tốt đẹp.giữa người với người diễn ra tốt đẹp.

- Hạn chế và nguyên nhân- Hạn chế và nguyên nhân
+ Xây dựng thể chế văn hoá còn chậm, chưa kịp thời và+ Xây dựng thể chế văn hoá còn chậm, chưa kịp thời và
chậm đổi mới, ảnh hưởng đến sự phát triển của văn hoá nướcchậm đổi mới, ảnh hưởng đến sự phát triển của văn hoá nước
nhà.nhà.
+ Công tác giáo dục chính trị, tư tưởng, đạo đức, lối sống+ Công tác giáo dục chính trị, tư tưởng, đạo đức, lối sống
còn hời hợt và nặng về bảo thủ, thiếu nhạy bén.còn hời hợt và nặng về bảo thủ, thiếu nhạy bén.
+ Thiếu những tác phẩm văn học, nghệ thuật xứng tầm+ Thiếu những tác phẩm văn học, nghệ thuật xứng tầm
với sự nghiệp cách mạng của dân tộc.với sự nghiệp cách mạng của dân tộc.
+ Vấn đề bảo tồn, thẩm định các giá trị của truyền thống+ Vấn đề bảo tồn, thẩm định các giá trị của truyền thống
văn hoá dân tộc còn nhiều yếu kém, không đáp ứng được yêuvăn hoá dân tộc còn nhiều yếu kém, không đáp ứng được yêu
cầu.cầu.

* Nguyên nhân chủ yếu:* Nguyên nhân chủ yếu:
- Chịu ảnh hưởng của tư tưởng "tả khuynh" khi nhìn- Chịu ảnh hưởng của tư tưởng "tả khuynh" khi nhìn
nhận, đánh giá, xây dựng và thực thi đường lối văn hoá.nhận, đánh giá, xây dựng và thực thi đường lối văn hoá.
- Do bị chiến tranh liên miên và cơ chế quản lý kế hoạch- Do bị chiến tranh liên miên và cơ chế quản lý kế hoạch
hoá tập trung, quan liêu.hoá tập trung, quan liêu.

2.2. Trong thời kỳTrong thời kỳ đổiđổi mới.mới.
a)a) Quá trìnhQuá trình đổiđổi mới tmới tưư duy về xây dựng và phát triển nềnduy về xây dựng và phát triển nền
vvăăn hóa.n hóa.
- Đại hội VI (12-1986):- Đại hội VI (12-1986): Khoa học kỹ thuật là một động lực toKhoa học kỹ thuật là một động lực to
lớn, có vị trí then chốt trong sự nghiệp xây dựng CNXH.lớn, có vị trí then chốt trong sự nghiệp xây dựng CNXH.
- Đến Đại hội VII (6/1991):- Đến Đại hội VII (6/1991): Cương lĩnh xây dựng đất nước trongCương lĩnh xây dựng đất nước trong
thời kỳ quá độ lên CNXH đã khẳng định nền văn hoá Việtthời kỳ quá độ lên CNXH đã khẳng định nền văn hoá Việt
Nam có đặc trưng:Nam có đặc trưng: tiên tiến, đậm đà bản sắc dân tộctiên tiến, đậm đà bản sắc dân tộc..

a)a) Quá trìnhQuá trình đổiđổi mới tmới tưư duy về xây dựng và phát triển nền vduy về xây dựng và phát triển nền văănn
hóa.hóa.
- Đại hội VIII, IX, X , XI và các Nghị quyết Trung ương tiếp theo đã xác- Đại hội VIII, IX, X , XI và các Nghị quyết Trung ương tiếp theo đã xác
định:định:
+ Văn hoá là nền tảng tinh thần của xã hội.+ Văn hoá là nền tảng tinh thần của xã hội.
+ Văn hoá vừa là mục tiêu vừa là động lực của phát triển.+ Văn hoá vừa là mục tiêu vừa là động lực của phát triển.
+ Khoa học và giáo dục đóng vai trò then chốt, là động lực lớn đưa+ Khoa học và giáo dục đóng vai trò then chốt, là động lực lớn đưa
đất nước thoát khỏi nghèo nàn.đất nước thoát khỏi nghèo nàn.
+ Coi giáo dục và đào tạo, khoa học và công nghệ là quốc sách hàng+ Coi giáo dục và đào tạo, khoa học và công nghệ là quốc sách hàng
đầu.đầu.
- Nghị quyết Trung ương 5 (khoá 8 tháng 7-1998)- Nghị quyết Trung ương 5 (khoá 8 tháng 7-1998) nêu lên 5 quan điểmnêu lên 5 quan điểm
cơ bản chỉ đạo quá trình phát triển văn hoá trong thời kỳ đẩycơ bản chỉ đạo quá trình phát triển văn hoá trong thời kỳ đẩy
mạnh CNH- HĐH đất nước.mạnh CNH- HĐH đất nước.

a)a) Quá trìnhQuá trình đổiđổi mới tmới tưư duy về xây dựng và phát triển nềnduy về xây dựng và phát triển nền
vvăăn hóa.n hóa.
- Hội nghị Trung ương 9 (khoá IX tháng 7-2004)- Hội nghị Trung ương 9 (khoá IX tháng 7-2004) xác định: "Phátxác định: "Phát
triển văn hoá đồng bộ với phát triển kinh tế".triển văn hoá đồng bộ với phát triển kinh tế".
- Hội nghị Trung ương 10 (khoá IX tháng 7-2004)- Hội nghị Trung ương 10 (khoá IX tháng 7-2004) nêu quannêu quan
điểm:điểm:
+ Phải gắn kết giữa nhiệm vụ phát triển kinh tế với xây dựng+ Phải gắn kết giữa nhiệm vụ phát triển kinh tế với xây dựng
Đảng và nâng cao văn hoá - nền tảng tinh thần của xã hội.Đảng và nâng cao văn hoá - nền tảng tinh thần của xã hội.
Như vậy nhận thức của Đảng về vị trí của văn hoá và côngNhư vậy nhận thức của Đảng về vị trí của văn hoá và công
tác văn hoá đã được nâng lên một tầm cao mới.tác văn hoá đã được nâng lên một tầm cao mới.
+ Điều kiện kinh tế - xã hội đã có những thay đổi, các mối quan+ Điều kiện kinh tế - xã hội đã có những thay đổi, các mối quan
hệ trong xã hội cũng biến đổi… do đó văn hoá và công táchệ trong xã hội cũng biến đổi… do đó văn hoá và công tác
quản lý văn hoá cũng cần phải thay đổi mới đáp ứng đượcquản lý văn hoá cũng cần phải thay đổi mới đáp ứng được
yêu cầu mới đặt ra.yêu cầu mới đặt ra.

a)a) QuanQuan đđiểm chỉiểm chỉ đạođạo và chủ trvà chủ trươương về xây dựng và phát triểnng về xây dựng và phát triển
nền vnền văăn hóa.n hóa.
 Một là, vMột là, văăn hoá là nền tảng tinh thần của xã hội, vừa là mục tiêun hoá là nền tảng tinh thần của xã hội, vừa là mục tiêu
vừa làvừa là độngđộng lực thúclực thúc đẩđẩy sự phát triển kinh tế - xã hội.y sự phát triển kinh tế - xã hội.
 Một là, vMột là, văăn hoá là nền tảng tinh thần của xã hội, vừa là mục tiêun hoá là nền tảng tinh thần của xã hội, vừa là mục tiêu
vừa làvừa là độngđộng lực thúclực thúc đẩđẩy sự phát triển kinh tế - xã hội.y sự phát triển kinh tế - xã hội.
 Hai là, nền vHai là, nền văăn hóa mà chúng ta xây dựng là một nền vn hóa mà chúng ta xây dựng là một nền văăn hóa tiênn hóa tiên
tiến,tiến, đậmđậm đàđà bản sắc dân tộc.bản sắc dân tộc.
 Hai là, nền vHai là, nền văăn hóa mà chúng ta xây dựng là một nền vn hóa mà chúng ta xây dựng là một nền văăn hóa tiênn hóa tiên
tiến,tiến, đậmđậm đàđà bản sắc dân tộc.bản sắc dân tộc.
 Ba là, nền vBa là, nền văăn hóa Việt Nam là nền vn hóa Việt Nam là nền văăn hóa thống nhất màn hóa thống nhất mà đđaa
dạng trong cộngdạng trong cộng đồngđồng các dân tộc Việt Nam.các dân tộc Việt Nam.
 Ba là, nền vBa là, nền văăn hóa Việt Nam là nền vn hóa Việt Nam là nền văăn hóa thống nhất màn hóa thống nhất mà đđaa
dạng trong cộngdạng trong cộng đồngđồng các dân tộc Việt Nam.các dân tộc Việt Nam.
 Bốn là, xây dựng và phát triển vBốn là, xây dựng và phát triển văăn hóa là sự nghiệp chung củan hóa là sự nghiệp chung của
toàn dân do Đảng lãnhtoàn dân do Đảng lãnh đạođạo, trong, trong đóđó độđội ngũ trí thức giữ vai tròi ngũ trí thức giữ vai trò
quan trọng.quan trọng.
 Bốn là, xây dựng và phát triển vBốn là, xây dựng và phát triển văăn hóa là sự nghiệp chung củan hóa là sự nghiệp chung của
toàn dân do Đảng lãnhtoàn dân do Đảng lãnh đạođạo, trong, trong đóđó độđội ngũ trí thức giữ vai tròi ngũ trí thức giữ vai trò
quan trọng.quan trọng.
 NNăăm là, giáo dục vàm là, giáo dục và đàođào tạo, cùng với khoa học và công nghệtạo, cùng với khoa học và công nghệ đượcđược coi làcoi là
quốc sách hàngquốc sách hàng đầuđầu..
 Sáu là,vSáu là,văăn hóa là một mặt trận; xây dựng và phát triển vn hóa là một mặt trận; xây dựng và phát triển văăn hóa là sự nghiệpn hóa là sự nghiệp
cách mạng lâu dài,cách mạng lâu dài, đòiđòi hỏi phải có ý chí cách mạng và sự kiên trì, thận trọng.hỏi phải có ý chí cách mạng và sự kiên trì, thận trọng.
 NNăăm là, giáo dục vàm là, giáo dục và đàođào tạo, cùng với khoa học và công nghệtạo, cùng với khoa học và công nghệ đượcđược coi làcoi là
quốc sách hàngquốc sách hàng đầuđầu..
 Sáu là,vSáu là,văăn hóa là một mặt trận; xây dựng và phát triển vn hóa là một mặt trận; xây dựng và phát triển văăn hóa là sự nghiệpn hóa là sự nghiệp
cách mạng lâu dài,cách mạng lâu dài, đòiđòi hỏi phải có ý chí cách mạng và sự kiên trì, thận trọng.hỏi phải có ý chí cách mạng và sự kiên trì, thận trọng.

 Một là, vMột là, văăn hoá là nền tảng tinh thần của xã hội, vừa làn hoá là nền tảng tinh thần của xã hội, vừa là
mục tiêu vừa làmục tiêu vừa là độngđộng lực thúclực thúc đẩđẩy sự phát triển kinh tế - xãy sự phát triển kinh tế - xã
hội.hội.
- V- Văăn hoá là nền tảng tinh thần của xã hội.n hoá là nền tảng tinh thần của xã hội.
+ Văn hoá phản ánh và thể hiện sống động mọi mặt cuộc+ Văn hoá phản ánh và thể hiện sống động mọi mặt cuộc
sống của cá nhân và cộng đồng. Trải qua quá trình lịch sử đãsống của cá nhân và cộng đồng. Trải qua quá trình lịch sử đã
tạo nên một hệ thống giá trị và lối sống thể hiện và khẳngtạo nên một hệ thống giá trị và lối sống thể hiện và khẳng
định bản sắc riêng của mỗi dân tộc.định bản sắc riêng của mỗi dân tộc.
+ Các giá trị văn hoá đã tạo nên nền tảng tinh thần của+ Các giá trị văn hoá đã tạo nên nền tảng tinh thần của
mỗi dân tộc, trở thành tiêu chí định hướng cho hoạt động củamỗi dân tộc, trở thành tiêu chí định hướng cho hoạt động của
mỗi cá nhân cũng như cả cộng đồng trong sự nghiệp xâymỗi cá nhân cũng như cả cộng đồng trong sự nghiệp xây
dựng và bảo vệ đất nước, trong sinh hoạt hàng ngày.dựng và bảo vệ đất nước, trong sinh hoạt hàng ngày.

- V- Văăn hoá làn hoá là độngđộng lực thúclực thúc đẩđẩy sự phát triển.y sự phát triển.
+ Trong lịch sử, sự phát triển của các quốc gia, dân tộc+ Trong lịch sử, sự phát triển của các quốc gia, dân tộc
chịu sự tác động của nhiều yếu tố nhưng yếu tố căn bản nhấtchịu sự tác động của nhiều yếu tố nhưng yếu tố căn bản nhất
vẫn là nguồn lực nội sinh, nguồn lực bên trong. Nguồn lựcvẫn là nguồn lực nội sinh, nguồn lực bên trong. Nguồn lực
bên trong của mỗi quốc gia chính là văn hoá, là những giá trịbên trong của mỗi quốc gia chính là văn hoá, là những giá trị
vật chất và tinh thần mà dân tộc đó tạo lập nên qua chiều dàivật chất và tinh thần mà dân tộc đó tạo lập nên qua chiều dài
lịch sử.lịch sử.
+ Trong thời đại ngày nay, nguồn lực quan trọng nhất để+ Trong thời đại ngày nay, nguồn lực quan trọng nhất để
bảo đảm sự phát triển mạnh mẽ và bền vững nhất là mỗi dânbảo đảm sự phát triển mạnh mẽ và bền vững nhất là mỗi dân
tộc là con người. Đó là những con người được đào tạo, giáotộc là con người. Đó là những con người được đào tạo, giáo
dục một cách toàn diện với lý tưởng sống đúng đắn, có tridục một cách toàn diện với lý tưởng sống đúng đắn, có tri
thức, có năng lực, có sức khoẻ… Những con người như vậy làthức, có năng lực, có sức khoẻ… Những con người như vậy là
kết quả là sản phẩm của những tác động mang tính văn hoákết quả là sản phẩm của những tác động mang tính văn hoá
cao.cao.

- V- Văăn hoá là mục tiêu của phát triển.n hoá là mục tiêu của phát triển.
+ Trong lịch sử không phải sự phát triển nào cũng vì văn hoá+ Trong lịch sử không phải sự phát triển nào cũng vì văn hoá
và hướng tới văn hoá, hướng tới con người. Thậm chí nhiều khi vìvà hướng tới văn hoá, hướng tới con người. Thậm chí nhiều khi vì
mục tiêu kinh tế người ta đã hi sinh văn hoámục tiêu kinh tế người ta đã hi sinh văn hoá
+ Mục tiêu lâu dài của sự phát triển của chúng ta là+ Mục tiêu lâu dài của sự phát triển của chúng ta là "dân"dân
giàu, nước mạnh, xã hội công bằng, dân chủ, văn minh"giàu, nước mạnh, xã hội công bằng, dân chủ, văn minh" thực chấtthực chất
là mục tiêu văn hoá.là mục tiêu văn hoá.
+ Mục tiêu văn hoá bao giờ cũng là mục tiêu quan trọng trong+ Mục tiêu văn hoá bao giờ cũng là mục tiêu quan trọng trong
chiến lược phát triển kinh tế - xã hội mà Đảng và Nhà nước ta đềchiến lược phát triển kinh tế - xã hội mà Đảng và Nhà nước ta đề
ra. Chiến lược ổn định và phát triển kinh tế xã hội 1991-2000 xácra. Chiến lược ổn định và phát triển kinh tế xã hội 1991-2000 xác
định:định: Tăng trưởng kinh tế phải gắn liền với tiến bộ và công bằngTăng trưởng kinh tế phải gắn liền với tiến bộ và công bằng
xã hội, phát triển văn hoá, bảo vệ môi trường.xã hội, phát triển văn hoá, bảo vệ môi trường.
+ Mục tiêu văn hoá phải được thể hiện và thực hiện bằng+ Mục tiêu văn hoá phải được thể hiện và thực hiện bằng
những chủ tương, biện pháp giàu tính nhân văn, mang tính vănnhững chủ tương, biện pháp giàu tính nhân văn, mang tính văn
hoá: không thể đạt tới mục tiêu văn hoá nếu biện pháp và cách tiếnhoá: không thể đạt tới mục tiêu văn hoá nếu biện pháp và cách tiến
hành phản văn hoá, phi nhân văn.hành phản văn hoá, phi nhân văn.

- V- Văăn hoá có vai tròn hoá có vai trò đặđặc biệt quan trọng trong việc bồic biệt quan trọng trong việc bồi
ddưỡngưỡng, phát huy nhân tố con ng, phát huy nhân tố con ngườiười và xây dựng xã hộivà xây dựng xã hội
mới.mới.
+ Chủ tịch Hồ Chí Minh khẳng định: Muốn xây dựng+ Chủ tịch Hồ Chí Minh khẳng định: Muốn xây dựng
CNXH trước hết cần có con người XHCN.CNXH trước hết cần có con người XHCN.
+ Trong các nguồn lực phát triển hiện nay của nhân loại,+ Trong các nguồn lực phát triển hiện nay của nhân loại,
trí tuệ con người giữ vai trò quyết định.trí tuệ con người giữ vai trò quyết định.
+ Sự phát triển của con người là tiêu chí rất quan trọng+ Sự phát triển của con người là tiêu chí rất quan trọng
để đánh giá sự phát triển của các quốc gia (chỉ số HDI)để đánh giá sự phát triển của các quốc gia (chỉ số HDI)
+ Trong sự nghiệp đào tạo và phát triển con người thì+ Trong sự nghiệp đào tạo và phát triển con người thì
văn hoá (gồm giáo dục, đào tạo, chăm sóc y tế, thể dục thểvăn hoá (gồm giáo dục, đào tạo, chăm sóc y tế, thể dục thể
thao…) giữ vai trò quyết định.thao…) giữ vai trò quyết định.

 Hai là, nền vHai là, nền văăn hóa mà chúng tan hóa mà chúng ta
xây dựng là một nền vxây dựng là một nền văăn hóan hóa
tiên tiến,tiên tiến, đậmđậm đàđà bản sắc dânbản sắc dân
tộc.tộc.
- Tiên tiến:Tiên tiến:
+ Tiên tiến: Đó là yêu nước và+ Tiên tiến: Đó là yêu nước và
tiến bộ mà nội dung cốt lõi của nó làtiến bộ mà nội dung cốt lõi của nó là
lý tưởnglý tưởng độc lập dân tộc và CNXHđộc lập dân tộc và CNXH..
+ Tiên tiến không chỉ về nội+ Tiên tiến không chỉ về nội
dung mà còn ở cả hình thức biểudung mà còn ở cả hình thức biểu
hiện, cách thể hiện, vật liệu thểhiện, cách thể hiện, vật liệu thể
hiện.hiện.

- Bản sắc dân tộc:Bản sắc dân tộc:
+ Đó là những giá trị văn hoá+ Đó là những giá trị văn hoá
truyền thống của dân tộc.truyền thống của dân tộc.
+ Bản sắc dân tộc là tổng thể+ Bản sắc dân tộc là tổng thể
những phẩm chất, tính cách, khuynhnhững phẩm chất, tính cách, khuynh
hướng tư tưởng và sức sáng tạo giúphướng tư tưởng và sức sáng tạo giúp
dân tộc đó giữ vững và thể hiện đượcdân tộc đó giữ vững và thể hiện được
tính duy nhất, tính thống nhất, tínhtính duy nhất, tính thống nhất, tính
nhất quán trong quá trình phát triển.nhất quán trong quá trình phát triển.
+ Bản sắc dân tộc là sức sống bên+ Bản sắc dân tộc là sức sống bên
trong của mỗi dân tộc, lá quá trình dântrong của mỗi dân tộc, lá quá trình dân
tộc tự ý thức, tự khám phá và thể hiệntộc tự ý thức, tự khám phá và thể hiện
mình trong quá trình phát triển cùngmình trong quá trình phát triển cùng
với dân tộc khác.với dân tộc khác.
+ Bản sắc dân tộc được thể hiện+ Bản sắc dân tộc được thể hiện
trong tất cả các lĩnh vực của đời sốngtrong tất cả các lĩnh vực của đời sống
xã hội, nó phát triển theo sự phát triểnxã hội, nó phát triển theo sự phát triển
của thể chế kinh tế, thể chế xã hội, thểcủa thể chế kinh tế, thể chế xã hội, thể
chế chính trị.chế chính trị.

- Đảng ta cho rằng bản sắc văn hoá dân tộc và tính tiênĐảng ta cho rằng bản sắc văn hoá dân tộc và tính tiên
tiến của nền văn hoá mà chúng ta xây dựng gắn kết chặttiến của nền văn hoá mà chúng ta xây dựng gắn kết chặt
chẽ với nhau, quan hệ biện chứng với nhau. Sự gắn kết vàchẽ với nhau, quan hệ biện chứng với nhau. Sự gắn kết và
quan hệ chặt chẽ với nhau của các yếu tố trên phải đượcquan hệ chặt chẽ với nhau của các yếu tố trên phải được
thể hiện trong mọi hoạt động xây dựng và sáng tạo cácthể hiện trong mọi hoạt động xây dựng và sáng tạo các
giá trị văn hoá, trong đào tạo giáo dục con người, tronggiá trị văn hoá, trong đào tạo giáo dục con người, trong
giao lưu quốc tế.giao lưu quốc tế.

- Để xây dựng nền văn hoá tiên tiến, đậm đà bản sắc dân tộc- Để xây dựng nền văn hoá tiên tiến, đậm đà bản sắc dân tộc
chúng ta cần phải:chúng ta cần phải:
+ Bảo vệ bản sắc dân tộc, các giá trị văn hoá dân tộc.+ Bảo vệ bản sắc dân tộc, các giá trị văn hoá dân tộc.
+ Tiếp thu chọn lọc các giá trị văn hoá, văn minh của+ Tiếp thu chọn lọc các giá trị văn hoá, văn minh của
thời đại.thời đại.
+ Chủ động giao lưu hội nhập văn hoá với các nước, tích+ Chủ động giao lưu hội nhập văn hoá với các nước, tích
cực quảng bá văn hoá Việt Nam ra thế giới.cực quảng bá văn hoá Việt Nam ra thế giới.
+ Chống những thói hư, tật xấu, các hủ tục, tệ nạn.+ Chống những thói hư, tật xấu, các hủ tục, tệ nạn.

 Ba là, nền văn hoá Việt Nam là nền văn hoá thống nhất mà đaBa là, nền văn hoá Việt Nam là nền văn hoá thống nhất mà đa
dạng trong cộng đồng dân tộc Việt Namdạng trong cộng đồng dân tộc Việt Nam
- Hiện nay trên đất nước Việt Nam có 54 dân tộc anh em đang cùng- Hiện nay trên đất nước Việt Nam có 54 dân tộc anh em đang cùng
chung sống, cùng xây dựng và bảo vệ Tổ quốc. Mỗi dân tộc đều cóchung sống, cùng xây dựng và bảo vệ Tổ quốc. Mỗi dân tộc đều có
bản sắc văn hoá riêng, giá trị văn hoá đặc thù. Điều này đã làm nênbản sắc văn hoá riêng, giá trị văn hoá đặc thù. Điều này đã làm nên
sự phong phú, đa dạng của văn hoá dân tộc Việt Nam.sự phong phú, đa dạng của văn hoá dân tộc Việt Nam.

 Ba là, nền văn hoá Việt Nam là nền văn hoá thống nhất màBa là, nền văn hoá Việt Nam là nền văn hoá thống nhất mà
đa dạng trong cộng đồng dân tộc Việt Namđa dạng trong cộng đồng dân tộc Việt Nam
- Đảng ta chủ trương các dân tộc trong nước bình đẳng, đoàn kết giúp đỡ- Đảng ta chủ trương các dân tộc trong nước bình đẳng, đoàn kết giúp đỡ
nhau cùng phát triển về mọi mặt trong đó có văn hoá.nhau cùng phát triển về mọi mặt trong đó có văn hoá.
- Sự phát triển văn hoá của mỗi dân tộc là cơ sở là điều kiện cho nền văn- Sự phát triển văn hoá của mỗi dân tộc là cơ sở là điều kiện cho nền văn
hoá Việt Nam phát triển phong phú và đa dạng. Tất cả đều hướng tới tạohoá Việt Nam phát triển phong phú và đa dạng. Tất cả đều hướng tới tạo
lập, xây dựng nền văn hoá thống nhất của dân tộc Việt Nam.lập, xây dựng nền văn hoá thống nhất của dân tộc Việt Nam.

 Bốn là, xây dựng và phát triển vBốn là, xây dựng và phát triển văăn hóa là sự nghiệp chungn hóa là sự nghiệp chung
của toàn dân do Đảng lãnhcủa toàn dân do Đảng lãnh đạođạo, trong, trong đóđó độđội ngũ trí thức giữi ngũ trí thức giữ
vai trò quan trọng.vai trò quan trọng.
- Quần chúng nhân dân là người sáng tạo ra lịch sử, cách mạng là sự nghiệp- Quần chúng nhân dân là người sáng tạo ra lịch sử, cách mạng là sự nghiệp
của nhân dân. Xây dựng và phát triển văn hoá do đó cũng là sự nghiệp củacủa nhân dân. Xây dựng và phát triển văn hoá do đó cũng là sự nghiệp của
nhân dân. Chính nhân dân là người đã sáng tạo nên văn hoá, xây đắp nênnhân dân. Chính nhân dân là người đã sáng tạo nên văn hoá, xây đắp nên
những giá trị văn hoá của dân tộc.những giá trị văn hoá của dân tộc.
- Trong sự nghiệp vẻ vang này, trí thức với tư cách là những người có tri- Trong sự nghiệp vẻ vang này, trí thức với tư cách là những người có tri
thức khoa học, kỹ thuật cao, có tiềm năng sáng tạo lớn nên có vai trò đặc biệtthức khoa học, kỹ thuật cao, có tiềm năng sáng tạo lớn nên có vai trò đặc biệt
quan trọng trong xây dựng và phát triển nền văn hoá dân tộc trong thời kỳquan trọng trong xây dựng và phát triển nền văn hoá dân tộc trong thời kỳ
mới.mới.

 NNăăm là, vm là, văăn hóa là một mặt trận; xây dựng và phát triển vn hóa là một mặt trận; xây dựng và phát triển văănn
hóa là sự nghiệp cách mạng lâu dài,hóa là sự nghiệp cách mạng lâu dài, đòiđòi hỏi phải có ý chí cáchhỏi phải có ý chí cách
mạng và sự kiên trì, thận trọng.mạng và sự kiên trì, thận trọng.
- Để văn hoá thấm sâu vào xã hội, định hướng cho nhận thức và- Để văn hoá thấm sâu vào xã hội, định hướng cho nhận thức và
hành động của con người, điều này không thể diễn ra một cáchhành động của con người, điều này không thể diễn ra một cách
mau chóng mà cần phải có thời gian. Xây dựng lối sống mới thaymau chóng mà cần phải có thời gian. Xây dựng lối sống mới thay
cho thói quen, cách thức, lối sống cũ là một quá trình phức tạp,cho thói quen, cách thức, lối sống cũ là một quá trình phức tạp,
khó khăn gian khổ và lâu dài. Quá trình bảo tồn những giá trịkhó khăn gian khổ và lâu dài. Quá trình bảo tồn những giá trị
văn hoá trong truyền thống dân tộc cũng như sáng tạo ra nhữngvăn hoá trong truyền thống dân tộc cũng như sáng tạo ra những
giá trị mới đòi hỏi nhiều thời gian, công sức, tiền bạc, trí tuệ.giá trị mới đòi hỏi nhiều thời gian, công sức, tiền bạc, trí tuệ.
- Tất cả đã nói lên sự cần thiết phải có cách nhìn, cách làm phù- Tất cả đã nói lên sự cần thiết phải có cách nhìn, cách làm phù
hợp, thận trọng, kiên trì, không thể đốt cháy giai đoạn. Bài họchợp, thận trọng, kiên trì, không thể đốt cháy giai đoạn. Bài học
nóng vội duy ý chí về vấn đề này ở thời kỳ trước đổi mới là mộtnóng vội duy ý chí về vấn đề này ở thời kỳ trước đổi mới là một
minh chứng.minh chứng.

c. Đánh giá thực hiện đường lối.c. Đánh giá thực hiện đường lối.
- Ưu điểm:- Ưu điểm:
+ Cơ sở vật chất kỹ thuật của ngành văn hoá bước đầu được+ Cơ sở vật chất kỹ thuật của ngành văn hoá bước đầu được
tạo dựng theo hướng hiện đại, môi trường văn hoá có bướctạo dựng theo hướng hiện đại, môi trường văn hoá có bước
chuyển biến tích cực. Hợp tác quốc tế về văn hoá được mở rộng.chuyển biến tích cực. Hợp tác quốc tế về văn hoá được mở rộng.
+ Giáo dục - đào tạo có bước phát triển mới. Quy mô giáo dục+ Giáo dục - đào tạo có bước phát triển mới. Quy mô giáo dục
đào tạo được tăng ở tất cả các cấp. Dân trí được nâng cao. Đãđào tạo được tăng ở tất cả các cấp. Dân trí được nâng cao. Đã
hoàn thành phổ cập giáo dục tiểu học.hoàn thành phổ cập giáo dục tiểu học.
+ Khoa học công nghệ có bước phát triển, từng bước gắn bó+ Khoa học công nghệ có bước phát triển, từng bước gắn bó
và phục vụ tốt hơn cho sản xuất và đời sống.và phục vụ tốt hơn cho sản xuất và đời sống.
+ Đời sống văn hoá của các tầng lớp nhân dân được cải thiện+ Đời sống văn hoá của các tầng lớp nhân dân được cải thiện
và nâng cao một bước.và nâng cao một bước.

c. Đánh giá thực hiện đường lối.c. Đánh giá thực hiện đường lối.
- Hạn chế và nguyên nhân:- Hạn chế và nguyên nhân:
+ Văn hoá phát triển chưa tương xứng với sự phát triển của kinh tế+ Văn hoá phát triển chưa tương xứng với sự phát triển của kinh tế
xã hội. Lối sống, đạo đức của xã hội có nhiều biến động, tư tưởng,xã hội. Lối sống, đạo đức của xã hội có nhiều biến động, tư tưởng,
nhận thức có những diễn biến phức tạp.nhận thức có những diễn biến phức tạp.
+ Chưa xây dựng được hệ giá trị mới kịp thời đúng đắn để định+ Chưa xây dựng được hệ giá trị mới kịp thời đúng đắn để định
hướng cho xã hội.hướng cho xã hội.
+ Nhiệm vụ xây dựng con người Việt Nam thời kỳ mới chưa được+ Nhiệm vụ xây dựng con người Việt Nam thời kỳ mới chưa được
quan tâm đúng mức.quan tâm đúng mức.
+ Sản phẩm văn hoá và dịch vụ tuy có phát triển hơn trước nhưng+ Sản phẩm văn hoá và dịch vụ tuy có phát triển hơn trước nhưng
thiếu những tác phẩm lớn, có giá trị cao về tư tưởng và nghệ thuật.thiếu những tác phẩm lớn, có giá trị cao về tư tưởng và nghệ thuật.
+ Xây dựng thể chế văn hoá còn chậm. Phương thức quản lý văn+ Xây dựng thể chế văn hoá còn chậm. Phương thức quản lý văn
hoá chưa phù hợp với yêu cầu thực tiễn.hoá chưa phù hợp với yêu cầu thực tiễn.
+ Tình trạng nghèo nàn, thiếu thốn về văn hoá ở vùng sâu và vùng+ Tình trạng nghèo nàn, thiếu thốn về văn hoá ở vùng sâu và vùng
xa rất phổ biến và chưa khắc phục được.xa rất phổ biến và chưa khắc phục được.
+ Các cấp quản lý văn hoá còn chưa nhạy bén, phần lớn không theo+ Các cấp quản lý văn hoá còn chưa nhạy bén, phần lớn không theo
kịp yêu cầu của thực tế. Tính chất quan liêu, duy ý chí vẫn khá phổkịp yêu cầu của thực tế. Tính chất quan liêu, duy ý chí vẫn khá phổ
biến trong các cấp quản lý văn hoá.biến trong các cấp quản lý văn hoá.

II. QUÁ TRÌNH NHẬN THỨC VÀ CHỦ TRII. QUÁ TRÌNH NHẬN THỨC VÀ CHỦ TRƯƠƯƠNG GIẢI QUYẾTNG GIẢI QUYẾT
CÁC VẤN ĐỀ XÃ HỘI.CÁC VẤN ĐỀ XÃ HỘI.
- Vấn đề xã hội là một vấn đề hết sức quan trọng của một quốc- Vấn đề xã hội là một vấn đề hết sức quan trọng của một quốc
gia, liên quan, ảnh hưởng lớn đến sự phát triển của đấtgia, liên quan, ảnh hưởng lớn đến sự phát triển của đất
nước.nước.
- Vấn đề xã hội mà chúng ta nghiên cứu trong chương trình này- Vấn đề xã hội mà chúng ta nghiên cứu trong chương trình này
bao gồm các lĩnh vực:bao gồm các lĩnh vực:
+ Việc làm, thu nhập, bình đẳng xã hội.+ Việc làm, thu nhập, bình đẳng xã hội.
+ Xoá đói, giảm nghèo, khuyến khích làm giàu.+ Xoá đói, giảm nghèo, khuyến khích làm giàu.
+ Chăm sóc sức khoẻ, dân số và kế hoạch hoá gia đình.+ Chăm sóc sức khoẻ, dân số và kế hoạch hoá gia đình.
+ Cung ứng dịch vụ công, an sinh xã hội, cứu trợ xã hội.+ Cung ứng dịch vụ công, an sinh xã hội, cứu trợ xã hội.

a)a) Chủ trChủ trươương của Đảng về giải quyết các vấnng của Đảng về giải quyết các vấn đềđề xã hội.xã hội.
* Giai* Giai đđoạn 1945 – 1954.oạn 1945 – 1954.
+ Sau khi chúng ta giành chính quyền (1945), chế độ thực dân đã để+ Sau khi chúng ta giành chính quyền (1945), chế độ thực dân đã để
lại hàng loạt vấn đề xã hội rất cấp bách phải giải quyết.lại hàng loạt vấn đề xã hội rất cấp bách phải giải quyết.
* Vấn đề ăn (nạn đói), mặc.* Vấn đề ăn (nạn đói), mặc.
* Vấn đề ở.* Vấn đề ở.
* Vấn đề học hành.* Vấn đề học hành.
* Vấn đề chăm sóc sức khoẻ, chữa bệnh cho nhân dân.* Vấn đề chăm sóc sức khoẻ, chữa bệnh cho nhân dân.
* Vấn đề cải thiện và nâng cao đời sống của nhân dân theo tinh thần:* Vấn đề cải thiện và nâng cao đời sống của nhân dân theo tinh thần:
người nghèo thì đủ ăn; người đủ ăn thành khá, giàu; người giàu,người nghèo thì đủ ăn; người đủ ăn thành khá, giàu; người giàu,
giàu thêm…giàu thêm…

* Giai* Giai đđoạn 1945 – 1954.oạn 1945 – 1954.
+ Để giải quyết vấn đề xã hội, Đảng và Chính phủ đã+ Để giải quyết vấn đề xã hội, Đảng và Chính phủ đã
thực thi nhiều biện pháp nhưng chủ yếu dựa vào trong nước,thực thi nhiều biện pháp nhưng chủ yếu dựa vào trong nước,
dựa vào huy động sức dân, tinh thần tương thân tương áidựa vào huy động sức dân, tinh thần tương thân tương ái
của đồng bào; có chính sách đúng đắn để khôi phục kinh tế,của đồng bào; có chính sách đúng đắn để khôi phục kinh tế,
phát triển sản xuất.phát triển sản xuất.

* Giai* Giai đđoạn 1955 – 1975oạn 1955 – 1975
Được giải quyết trong điều kiện của mô hình chủ nghĩaĐược giải quyết trong điều kiện của mô hình chủ nghĩa
xã hội kiểu cũ, trong điều kiện chiến tranh, chủ nghĩaxã hội kiểu cũ, trong điều kiện chiến tranh, chủ nghĩa
bình quân, công bằng hình thức được triển khai thựcbình quân, công bằng hình thức được triển khai thực
hiện.hiện.

* Giai* Giai đđoạn 1975 – 1985oạn 1975 – 1985
Các vấn đề xã hội được giải quyết trong cơ chế kế hoạchCác vấn đề xã hội được giải quyết trong cơ chế kế hoạch
hoá tập trung, quan liêu, bao cấp, trong điều kiện khủnghoá tập trung, quan liêu, bao cấp, trong điều kiện khủng
hoảng kinh tế xã hội, trong điều kiện bị bao vây, cấm vận.hoảng kinh tế xã hội, trong điều kiện bị bao vây, cấm vận.
Sự eo hẹp về các nguồn lực dành cho các vấn đề xã hộiSự eo hẹp về các nguồn lực dành cho các vấn đề xã hội
cùng với cơ chế quan liêu, bao cấp đã ảnh hưởng to lớncùng với cơ chế quan liêu, bao cấp đã ảnh hưởng to lớn
đến việc giải quyết vấn đề xã hội. Tiêu cực xã hội ngàyđến việc giải quyết vấn đề xã hội. Tiêu cực xã hội ngày
càng phát sinh.càng phát sinh.

b)b) Đánh giá việc thực hiệnĐánh giá việc thực hiện đườngđường lối.lối.
+ Đã đảm bảo được sự ổn định của xã hội để tập trung vào sự+ Đã đảm bảo được sự ổn định của xã hội để tập trung vào sự
nghiệp "kháng chiến, kiến quốc" góp phần quan trọng vàonghiệp "kháng chiến, kiến quốc" góp phần quan trọng vào
thắng lợi của 2 cuộc kháng chiến chống Pháp và chống Mỹ.thắng lợi của 2 cuộc kháng chiến chống Pháp và chống Mỹ.
+ Đạt được nhiều thành tựu rất đáng tự hào trong lĩnh vực văn+ Đạt được nhiều thành tựu rất đáng tự hào trong lĩnh vực văn
hoá, giáo dục, y tế, an sinh xã hội.hoá, giáo dục, y tế, an sinh xã hội.

b)b) Đánh giá việc thực hiệnĐánh giá việc thực hiện đườngđường lối.lối.
- Hạn chế và nguyên nhân:- Hạn chế và nguyên nhân:
+ Tâm lý thụ động, ỷ lại, dựa vào nhà nước trở thành phổ biến+ Tâm lý thụ động, ỷ lại, dựa vào nhà nước trở thành phổ biến
trong xã hội, tính tích cực cá nhân bị triệt tiêu.trong xã hội, tính tích cực cá nhân bị triệt tiêu.
+ Cách phân phối mang tính bình quân, cào bằng nên không+ Cách phân phối mang tính bình quân, cào bằng nên không
khuyến khích được cá nhân, tập thể cố gắng vươn lên.khuyến khích được cá nhân, tập thể cố gắng vươn lên.
+ Nguyên nhân chủ yếu là chúng ta chưa nhận thức đúng đắn+ Nguyên nhân chủ yếu là chúng ta chưa nhận thức đúng đắn
tầm quan trọng của chính sách xã hội với sự phát triển củatầm quan trọng của chính sách xã hội với sự phát triển của
các lĩnh vực khác.các lĩnh vực khác.
+ Áp dụng, duy trì quá lâu cơ chế quản lý tập trung, quan liêu,+ Áp dụng, duy trì quá lâu cơ chế quản lý tập trung, quan liêu,
bao cấp.bao cấp.

a)a) Quá trìnhQuá trình đổiđổi mới nhận thức về giải quyết các vấnmới nhận thức về giải quyết các vấn đềđề xãxã
hội.hội.
- Đại hội VI (12-1986) đã có nhận thức mới về vấn đề xã hội.- Đại hội VI (12-1986) đã có nhận thức mới về vấn đề xã hội.
+ Coi vấn đề xã hội là hết sức quan trọng do đó đã nâng vấn đề+ Coi vấn đề xã hội là hết sức quan trọng do đó đã nâng vấn đề
lên tầm chính sách xã hội.lên tầm chính sách xã hội.
+ Thấy rõ mối quan hệ và tác động to lớn của chính sách xã hội+ Thấy rõ mối quan hệ và tác động to lớn của chính sách xã hội
đối với kinh tế, chính trị và ngược lại.đối với kinh tế, chính trị và ngược lại.
+ Xác định rõ mục tiêu của chính sách xã hội và chính sách kinh+ Xác định rõ mục tiêu của chính sách xã hội và chính sách kinh
tế là thống nhất: Tất cả vì con người, phát huy nhân tố contế là thống nhất: Tất cả vì con người, phát huy nhân tố con
người trong sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc.người trong sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc.

hội.hội.
- Đến Đại hội VIII, Đảng ta đã nêu lên định hướng chỉ đạo việc- Đến Đại hội VIII, Đảng ta đã nêu lên định hướng chỉ đạo việc
hoạch định chính sách xã hội:hoạch định chính sách xã hội:
+ Tăng trưởng kinh tế phải gắn liền với tiến bộ và công bằng xã+ Tăng trưởng kinh tế phải gắn liền với tiến bộ và công bằng xã
hội ngay trong từng bước và cả quá trình phát triển.hội ngay trong từng bước và cả quá trình phát triển.
+ Thực hiện nhiều hình thức phân phối.+ Thực hiện nhiều hình thức phân phối.
+ Khuyến khích làm giàu hợp pháp, đi đôi với tích cực xoá đói+ Khuyến khích làm giàu hợp pháp, đi đôi với tích cực xoá đói
giảm nghèo.giảm nghèo.
+ Các vấn đề xã hội được giải quyết theo tinh thần xã hội hoá.+ Các vấn đề xã hội được giải quyết theo tinh thần xã hội hoá.

hội.hội.
- Đại hội IX chủ trương:- Đại hội IX chủ trương:
+ Chính sách xã hội phải hướng vào phát triển và lành mạnh+ Chính sách xã hội phải hướng vào phát triển và lành mạnh
hoá xã hội.hoá xã hội.
+ Thực hiện công bằng trong phân phối để tạo động lực cho sự+ Thực hiện công bằng trong phân phối để tạo động lực cho sự
phát triển.phát triển.
+ Thực hiện bình đẳng trong quan hệ xã hội, khuyến khích và+ Thực hiện bình đẳng trong quan hệ xã hội, khuyến khích và
tạo điều kiện để nhân dân làm giàu hợp pháp (một thờitạo điều kiện để nhân dân làm giàu hợp pháp (một thời
chúng ta kỳ thị người giàu).chúng ta kỳ thị người giàu).
- Đại hội X chủ trương- Đại hội X chủ trương:: phải kết hợp các mục tiêu kinh tế với cácphải kết hợp các mục tiêu kinh tế với các
mục tiêu xã hội trong phạm vi cả nước, trong từng địamục tiêu xã hội trong phạm vi cả nước, trong từng địa
phương, trong từng lĩnh vực.phương, trong từng lĩnh vực.

hội.hội.
- Khi Việt Nam gia nhập Tổ chức Thương mại thế giới Hội nghị- Khi Việt Nam gia nhập Tổ chức Thương mại thế giới Hội nghị
Trung ương 4 (khoá X) tháng 1-2007 nhấn mạnh:Trung ương 4 (khoá X) tháng 1-2007 nhấn mạnh:
+ Phải giải quyết các vấn đề xã hội nảy sinh khi thực hiện các+ Phải giải quyết các vấn đề xã hội nảy sinh khi thực hiện các
cam kết với WTO.cam kết với WTO.
+ Xây dựng cơ chế đánh giá và cảnh báo tác động về mặt xã hội+ Xây dựng cơ chế đánh giá và cảnh báo tác động về mặt xã hội
khi gia nhập WTO để chủ động xử lý, giải quyết các vấn đềkhi gia nhập WTO để chủ động xử lý, giải quyết các vấn đề
xã hội.xã hội.

a)a) QuanQuan đđiểm về giải quyết các vấniểm về giải quyết các vấn đềđề xã hội.xã hội.
- Kết hợp các mục tiêu kinh tế với các mục tiêu xã hội:- Kết hợp các mục tiêu kinh tế với các mục tiêu xã hội:
+ Phải xác định rõ mối liên quan tác động trực tiếp giữa kinh tế+ Phải xác định rõ mối liên quan tác động trực tiếp giữa kinh tế
với xã hội để cân nhắc kĩ lưỡng khi quyết định các kế hoạchvới xã hội để cân nhắc kĩ lưỡng khi quyết định các kế hoạch
phát triển kinh tế.phát triển kinh tế.
+ Các cấp các ngành phải quán triệt quan điểm này khi xây+ Các cấp các ngành phải quán triệt quan điểm này khi xây
dựng qui hoạch phát triển của các địa phương, các ngành.dựng qui hoạch phát triển của các địa phương, các ngành.

- Xây dựng và hoàn thiện thể chế gắn kết tăng trưởng kinh tế với- Xây dựng và hoàn thiện thể chế gắn kết tăng trưởng kinh tế với
tiến bộ, công bằng xã hội trong từng bước và từng chính sáchtiến bộ, công bằng xã hội trong từng bước và từng chính sách
phát triển.phát triển.
+ Đây là vấn đề hết sức quan trọng và cần thiết bảo đảm cho sự+ Đây là vấn đề hết sức quan trọng và cần thiết bảo đảm cho sự
phát triển bền vững của xã hội, thể hiện rõ bản chất tốt đẹpphát triển bền vững của xã hội, thể hiện rõ bản chất tốt đẹp
của xã hội ta.của xã hội ta.
+ Để thực hiện được điều này, nhà nước phải thể chế hoá quan+ Để thực hiện được điều này, nhà nước phải thể chế hoá quan
điểm trên bằng các hệ thống pháp luật có tính chất bắt buộcđiểm trên bằng các hệ thống pháp luật có tính chất bắt buộc
để các cấp, các ngành, các chủ thể khi xây dựng kế hoạch vàđể các cấp, các ngành, các chủ thể khi xây dựng kế hoạch và
tiến hành thực hiện phải tuân thủ.tiến hành thực hiện phải tuân thủ.

- Chính sách xã hội được thực hiện trên cơ sở sự phát triển của kinh tế,- Chính sách xã hội được thực hiện trên cơ sở sự phát triển của kinh tế,
gắn bó chặt chẽ giữa quyền lợi và nghĩa vụ, giữa cống hiến vàgắn bó chặt chẽ giữa quyền lợi và nghĩa vụ, giữa cống hiến và
hưởng thụ.hưởng thụ.
+ Để giải quyết các vấn đề xã hội cần phải có các nguồn lực. Một nền+ Để giải quyết các vấn đề xã hội cần phải có các nguồn lực. Một nền
sản xuất kém phát triển, thì ngân sách giành cho việc giải quyếtsản xuất kém phát triển, thì ngân sách giành cho việc giải quyết
vấn đề xã hội không thể dồi dào và tất nhiên sẽ gặp khó khăn khivấn đề xã hội không thể dồi dào và tất nhiên sẽ gặp khó khăn khi
giải quyết vấn đề xã hội. Kinh tế là cơ sở, là điều kiện quan trọnggiải quyết vấn đề xã hội. Kinh tế là cơ sở, là điều kiện quan trọng
nhất cho xã hội tồn tại và phát triển.nhất cho xã hội tồn tại và phát triển.
+ Giải quyết hài hoà giữa quyền lợi và nghĩa vụ, cống hiến và hưởng+ Giải quyết hài hoà giữa quyền lợi và nghĩa vụ, cống hiến và hưởng
thụ, làm nhiều, làm có hiệu quả thì có thu nhập cao hơn, nhiềuthụ, làm nhiều, làm có hiệu quả thì có thu nhập cao hơn, nhiều
hơn. Đó là nội dung cơ bản của sự công bằng xã hội, là động lựchơn. Đó là nội dung cơ bản của sự công bằng xã hội, là động lực
cho sự phát triển xã hội.cho sự phát triển xã hội.
- Coi trọng chỉ tiêu GDP và chỉ số phát triển con người (HDI) và các chỉ- Coi trọng chỉ tiêu GDP và chỉ số phát triển con người (HDI) và các chỉ
tiêu phát triển các lĩnh vực khác.tiêu phát triển các lĩnh vực khác.

c)c) Chủ trChủ trươương giải quyết các vấnng giải quyết các vấn đềđề xã hội.xã hội.
- Khuyến khích mọi người làm giàu chính đáng, thực hiện xoá đói- Khuyến khích mọi người làm giàu chính đáng, thực hiện xoá đói
giảm nghèo.giảm nghèo.
+ Tạo điều kiện để mọi người tiếp cận bình đẳng các nguồn lực+ Tạo điều kiện để mọi người tiếp cận bình đẳng các nguồn lực
để phát triển.để phát triển.
+ Tạo động lực và khát vọng vươn lên làm giàu của mọi tầng lớp+ Tạo động lực và khát vọng vươn lên làm giàu của mọi tầng lớp
dân cư, mọi cá nhân.dân cư, mọi cá nhân.
+ Đổi mới cách thức và biện pháp để nâng cao hiệu quả của+ Đổi mới cách thức và biện pháp để nâng cao hiệu quả của
chương trình xoá đói, giảm nghèo, chống tái nghèo, nâng caochương trình xoá đói, giảm nghèo, chống tái nghèo, nâng cao
chuẩn nghèo để phù hợp với chuẩn quốc tế.chuẩn nghèo để phù hợp với chuẩn quốc tế.

- Bảo đảm cung ứng các dịch vụ công thiết yếu, bình đẳng cho- Bảo đảm cung ứng các dịch vụ công thiết yếu, bình đẳng cho
mọi người dân, tạo việc làm và thu nhập, chăm sóc sức khoẻmọi người dân, tạo việc làm và thu nhập, chăm sóc sức khoẻ
cộng đồng:cộng đồng:
+ Xây dựng và vận hành có hiệu quả hệ thống an sinh xã hội.+ Xây dựng và vận hành có hiệu quả hệ thống an sinh xã hội.
+ Đa dạng hoá các loại hình cứu trợ xã hội (dựa vào ngân sách+ Đa dạng hoá các loại hình cứu trợ xã hội (dựa vào ngân sách
nhà nước, sự đóng góp của cá nhân, sự trợ giúp quốc tế, thựcnhà nước, sự đóng góp của cá nhân, sự trợ giúp quốc tế, thực
hiện 4 tại chỗ…)hiện 4 tại chỗ…)
+ Tạo việc làm trong nước và đẩy mạnh xuất khẩu lao động để+ Tạo việc làm trong nước và đẩy mạnh xuất khẩu lao động để
sử dụng có hiệu quả nguồn nhân lực to lớn của đất nước.sử dụng có hiệu quả nguồn nhân lực to lớn của đất nước.
+ Đổi mới chính sách tiền lương, phân phối thu nhập công bằng+ Đổi mới chính sách tiền lương, phân phối thu nhập công bằng
hợp lý.hợp lý.

- Phát triển hệ thống y tế công bằng và hiệu quả.- Phát triển hệ thống y tế công bằng và hiệu quả.
- Xây dựng và thực hiện có kết quả chiến lược quốc gia về nâng- Xây dựng và thực hiện có kết quả chiến lược quốc gia về nâng
cao sức khoẻ và cải thiện giống nòi.cao sức khoẻ và cải thiện giống nòi.
- Thực hiện tốt chính sách dân số, kế hoạch hoá gia đình.- Thực hiện tốt chính sách dân số, kế hoạch hoá gia đình.
- Chú trọng chính sách xã hội.- Chú trọng chính sách xã hội.
- Đổi mới cơ chế quản lý và phương thức cung ứng xã hội.- Đổi mới cơ chế quản lý và phương thức cung ứng xã hội.

d)d) Đánh giá sự thực hiệnĐánh giá sự thực hiện đườngđường lối.lối.
+ Tính năng động, tích cực, chủ động trong việc giải quyết những vấn+ Tính năng động, tích cực, chủ động trong việc giải quyết những vấn
đề xã hội của bản thân, gia đình của các tầng lớp dân cư đượcđề xã hội của bản thân, gia đình của các tầng lớp dân cư được
nâng cao rõ rệt.nâng cao rõ rệt.
+ Thực hiện có kết quả phân phối theo kết quả lao động, coi đây là+ Thực hiện có kết quả phân phối theo kết quả lao động, coi đây là
phương thức phân phối chủ yếu, tạo ra sự tích cực cho các cáphương thức phân phối chủ yếu, tạo ra sự tích cực cho các cá
nhân.nhân.
+ Nhà nước và các tầng lớp nhân dân đã nhận thức rõ hơn mối quan+ Nhà nước và các tầng lớp nhân dân đã nhận thức rõ hơn mối quan
hệ và sự tác động qua lại giữa phát triển kinh tế với thực hiện tiếnhệ và sự tác động qua lại giữa phát triển kinh tế với thực hiện tiến
bộ và công bằng xã hội.bộ và công bằng xã hội.
+ Đã ý thức rõ sự phân hoá giàu nghèo và có nhiều biện pháp để tạo+ Đã ý thức rõ sự phân hoá giàu nghèo và có nhiều biện pháp để tạo
điều kiện khuyến khích mọi người vươn lên làm giàu hợp phápđiều kiện khuyến khích mọi người vươn lên làm giàu hợp pháp
đồng thời tích cực xoá đói, giảm nghèo, cứu trợ xã hội.đồng thời tích cực xoá đói, giảm nghèo, cứu trợ xã hội.
+ Đã hình thành một cơ cấu xã hội mới với nhiều giai cấp, nhiều tầng+ Đã hình thành một cơ cấu xã hội mới với nhiều giai cấp, nhiều tầng
lớp dân cư cùng chung mục tiêu xây dựng và bảo vệ vững chắc tổlớp dân cư cùng chung mục tiêu xây dựng và bảo vệ vững chắc tổ
quốc.quốc.

d)d) Đánh giá sự thực hiệnĐánh giá sự thực hiện đườngđường lối.lối.
- Hạn chế :- Hạn chế :
+ Nhiều vấn đề xã hội bức xúc chưa được giải quyết kịp thời.+ Nhiều vấn đề xã hội bức xúc chưa được giải quyết kịp thời.
+ Tiêu cực trong xã hội còn nhiều nhất là tình trạng quan liêu, tham+ Tiêu cực trong xã hội còn nhiều nhất là tình trạng quan liêu, tham
nhũng trong bộ máy công quyền.nhũng trong bộ máy công quyền.
+ Môi trường sinh thái, môi trường xã hội bị ô nhiễm, chưa có biện+ Môi trường sinh thái, môi trường xã hội bị ô nhiễm, chưa có biện
pháp khắc phục có hiệu quả.pháp khắc phục có hiệu quả.
+ Phân hoá giàu nghèo ngày càng tăng+ Phân hoá giàu nghèo ngày càng tăng
- Nguyên nhân:- Nguyên nhân:
+ Tăng trưởng kinh tế vẫn tách rời mục tiêu xã hội. Nguồn lực dành+ Tăng trưởng kinh tế vẫn tách rời mục tiêu xã hội. Nguồn lực dành
cho việc giải quyết vấn đề xã hội chưa đáp ứng được yêu cầu.cho việc giải quyết vấn đề xã hội chưa đáp ứng được yêu cầu.
+ Quản lý xã hội còn nhiều yếu kém, không theo kịp sự phát triển+ Quản lý xã hội còn nhiều yếu kém, không theo kịp sự phát triển
kinh tế - xã hội.kinh tế - xã hội.

,duong loi cach mang cua dang cong san viet nam ,tieng viet - Chuong vii

Recommended

Recommended

More Related Content

What's hot

What's hot (7)

Similar to ,duong loi cach mang cua dang cong san viet nam ,tieng viet - Chuong vii

Similar to ,duong loi cach mang cua dang cong san viet nam ,tieng viet - Chuong vii (20)

Recently uploaded

Recently uploaded (20)

,duong loi cach mang cua dang cong san viet nam ,tieng viet - Chuong vii