1. Problem Çözmede Kalite Kontrol Araçları
Problem çözme tekniklerine geçmeden önce aslında “problem” kelimesini tanımlamak gerekiyor.
Problem;“ Bir hizmet, üretim, iş sürecindeki veya üründeki görünür performans zayıflığıdır.”
veya “ Hedeflenen sonuçların alınmasını engelleyebilecek veya aksatabilecek çözümlenmesi
gereken durumdur.”
Problemin tanımlanması
Problem tanımı ve ifadesinde, problemin şirketin performansı ile ilişkisi ve ne yönde etkilediği ortaya
konmalıdır. Görünür, belirgin ve genellikle ölçülebilir kıstaslarla tanımlanmalı, yönetilebilir boyut ve
karmaşada olmalıdır.
Örneğin:
“Halen ayda yaklaşık 200 ürün müşteriden iade yoluyla geri gelmektedir. Fabrika içinde hatalı olarak
kenara ayrılan ürün sayısı ise ayda 500’e ulaşmıştır.”
Problemi tanımlama sırasında aşağıda verilen maddelerden kaçınılmalıdır.
Problem tanımında, problemin sebepleri ile ilgili peşin yargılara yer verilmemelidir.
Aynı şekilde, belirli bir çözüme atıf yapmaktan kaçınılmalıdır.
Problemin ortaya çıkması ile ilgili kusur ve sorumluluklardan bahsedilmemelidir.
Problem çözmenin temel unsurları; Veriler, Teknikler ve Sistematik Yaklaşımdır.
Veri toplama
Problem çözümüne geçmeden önce sürecin ne olduğu, neye benzediği, nasıl çalıştığı ve ne tür faaliyetlerin
gerçekleştiği tanımlanmalıdır. Đkinci aşama olarak problem çözümüne ulaşabilmek için verilerin
toplanmasıdır.
Veri toplamaya başlamadan önce 5N+1K yöntemi uygulanarak aşağıdaki sorular yanıtlanır.
Ne toplanacak ?
Nerede toplanacak ?
Nasıl toplanacak ?
Ne zaman toplanacak ?
Niçin toplanacak ?
Kim toplayacak ?
Bu değerlendirmenin ardından veri toplama planlaması yapılır ve toplanan verilerin kayıt yöntemi belirlenir.
Veri toplama sürecinde en az çaba ve düşük maliyet yaklaşımı seçilmelidir.
Doğru bilgiyi elde edebilmek için verileri toplama sırasında bazı hatalar yaşanmaktadır.
Problemli süreç veya ürünle ilgili bazı unsurları veya değişkenleri içermemesi
Veri toplayıcıların değişik algılamalarından dolayı ortaya çıkan hatalar
Veri toplamanın planlandığı şekilde yapılmaması
Toplanamayan veya eksik veriler
Verilerin istatistiklere dönüştürülmesi sırasında kullanılan formül ve algoritmalardaki hatalar
bunlardan birkaçıdır.
Veriler toplandıktan sonra, problemin belirtileri ile ilgili bilgilerin sağlanmasi için, ilave olarak bazı veri
analiz tekniklerinin kullanılması gerekebilecektir.
Problem Analizi
Bu aşamada, problemi derinliğine ve tam olarak tanımlayabilmek için gerekli verileri toplamış olmalıdır.
Problem tanımı gözden geçirilmeli, ölçüt göstergelerle ifade edilmeli ve verilerle desteklenmelidir.
Problemin nasıl giderileceği sorgulanmaya başlanmalıdır.
2. Problem çözme sistematiği
Problem çözümlemede iki yaklaşım kullanılmaktadır; Geleneksel ve Kalite yaklaşımı. Geleneksel yaklaşım
yöntemi, kurumsal olmayan şirketler tarafından yoğun bir şekilde uygulanmaktadır. Kalite yaklaşımı
yöntemi ise 1990’lı yıllarda ortaya çıkmış ve günümüzde genelde TQM’i benimsemiş kurumlar tarafından
uygulanmaktadır.
Şema 1
Problem Çözme Aşama ve Adımları
PUKÖ Döngüsü (PDCA – PLAN, DO, CHECK, ACT)
PLANLA
Problemin tanımlanması, analizi ve asıl sebeplerin
belirlenmesi.
UYGULA
Çözümlerin belirlenmesi ve hayata geçirilmesi.
KONTROL ET
Sonuçların kontrol edilmesi ve değerlendirilmesi.
ÖNLEM AL
Gerekli düzeltmelerin yapılması ve standartların hazırlanması.
Geleneksel Yaklasim
Sikayetler
Suçluyu aramak
Patronun kararlari
Yukaridan
asagi
yöntemler
Ögütler Ilave kaynak
gereksimleri
DUR DUR DUR
ANALIZ
TESHIS
ÇÖZÜM
Kalite Yaklasimi
Sorunun belirlenmesi ve ölçülmesi
Nedenlerinin arastirilmasi
Olasi sebeplerin ortadan kaldirilmasi için
çözümlerin arastirilmasi
Sonuçlarin sürekliliginin saglanmasi
Yeni yöntemlerin
gelistirilmesi
Katilim
Sadece kol gücünün
degil beyin
gücünün
kullanilmasi
Süreç iyilestirilmesi
Geleneksel Yaklasim
Sikayetler
Suçluyu aramak
Patronun kararlari
Yukaridan
asagi
yöntemler
Ögütler Ilave kaynak
gereksimleri
DUR DUR DUR
ANALIZ
TESHIS
ÇÖZÜM
Kalite Yaklasimi
Sorunun belirlenmesi ve ölçülmesi
Nedenlerinin arastirilmasi
Olasi sebeplerin ortadan kaldirilmasi için
çözümlerin arastirilmasi
Sonuçlarin sürekliliginin saglanmasi
Yeni yöntemlerin
gelistirilmesi
Katilim
Sadece kol gücünün
degil beyin
gücünün
kullanilmasi
Süreç iyilestirilmesi
PLANLA
UYGULA
KONTROL ET
ÖNLEM AL PUKÖ
PLANLA
UYGULA
KONTROL ET
ÖNLEM AL PUKÖ UYGULA
KONTROL ET
ÖNLEM AL PUKÖ
3. Kalite Kontrol Araçları
1. Kontrol Tabloları
1.1. Kontrol Tablosu (checksheet)
Veri toplama amaçlı kullanılır. Kontrol çizelgesi ile kolay anlaşılır veriler elde edilir. Hata madde araştırma,
hata faktör araştırma, proses dağılım araştırma ve eksik veri araştırma için hazırlanır. Veri çizelgesi (data
sheet) de denir.
Bir kontrol tablosu basit şekliyle verileri kategorilerine (sebep/ölçümler) ayıran ve sonra bulguların
nümerik olarak kaydedildiği formlardır:
• Veri özelliklerine göre sınıflandırılır
• Zaman aralığı belirlenir
• Tablo çizilir
• Çeşitli işaretlerleme yöntemi le belirlenen zaman içinde hatanın kaç defa oluştuğu kaydedilir
Örnek vaka: Bir öğrencinin okula geç kalması
25 Hafta 26 Hafta
Olası Sebepler Frekanslar Frekanslar
Toplam Adet
( n )
Alarmın çalmaması x 1
Alarmdan sonra tekrar uyumak xxxxx xxxxx 10
Kahvaltının hazır olmaması xx 2
Elbiselerin hazır olmaması x x 2
Çantanın hazır olmaması xxx xxxx 7
Anahtarın aranması xxxxx xxx 8
Arkadaşın gecikmesi xx x 3
Otobüsün gecikmesi xx xx 4
Trafiğin olması xxxxx xxxx 9
Tablo 1 Geç kalma sebepleri ve frekansları tablosu
1.2. Kontrol Listesi – Check List
Çalışma kontrolü, ekipman kontrolü ve güvenlik kontrolü için kullanılır. Daha önce planlanan/hedeflenen
özelliği kontrol etmek, doğrulamak için hazırlanır . Kontrol listesi (checklist) de denir.
Form üzerinde özellikler bakılması gereken sıraya göre listelenir, özelliğin doğruluğu halinde kontrol işareti
√ veya “X” işareti konulur. Bu liste iyileştirme faaliyetleri boyunca başvurulabilecek bir kayıttır.
Makina durduruldu mu?
Hava vanası kapatıldı mı ?
Ana şalter indirildi mi ?
Kalıp askıya alındı mı ?
Kalıp cıvataları söküldü mü ?
4. 2. Đzleme Diyagramı – Run Chart
Đzleme Diyagramları verinin zamana bağlı değişimini analiz etmek ve varsa zaman boyutunda tekrarlayan
şekilleri bulmak amacıyla kullanılır. Verinin zaman boyutunda veya toplandığı sıraya göre analiz edilmesidir.
Đzleme Diyagramı Oluşturma Adımları
1. Verinin Toplanması
Zaman boyutunda ölçümler yapılır, toplanan veriler zaman sırasında dizilir. En az 25 ölçüm
yapılması gereklidir.
2. Verinin Derlenmesi
Elde edilen veriler iki grup halinde toplanır. X, zaman boyutunu, Y yapılan ölçümleri gösterecektir.
3. Đzleme Diyagramının Çizilmesi
Elde edilen veriler X ve Y koordinatları üzerinde işaretleyerek Đzleme Diyagramını çizilir. Noktalar
arasında belli bir eğilimin olduğu yerler işaretlenir.
4. Verinin Yorumlanması
Çıkan grafik üstünde görülen özellikler belirlenir.
Örnek vaka: Bir öğrencinin okula geç kalması
1.Verinin Toplanması 2.Verinin Derlenmesi
3. Đzleme diyagramının çizilmesi
4. Verilerin yorumlanması
Pazartesi’leri yolculuk uzun sürüyor, Hafta sonuna doğru süre kısalıyor. Evden çıkış zamanı bu verilere
bağlı olarak her gün farklı olarak belirlenebilir.
3. Histogramlar – Histograms
Gün Süre
1. Hafta P.tesi 33
Salı 28
Çar. 26,5
Per. 28
Cuma 26
2. Hafta P.tesi 35
Salı 30,5
Çar. 28
Per. 26
Cuma 25,5
3. Hafta P.tesi 34,5
Salı 29
Çar. 28
Per. 26
Cuma 25
4. Hafta P.tesi 34
Salı 29,5
Çar. 27
Per. 27
Cuma 25,5
P.tesi Salı Çar. Per. Cuma
1. Hafta 33 28 26,5 28 26
2. Hafta 35 30,5 28 26 25,5
3. Hafta 34,5 29 28 26 25
4. Hafta 34 29,5 27 27 25,5
Yolculuk Süresi
20
25
30
35
40
P.tesi
Cum
a
Per.
P.tesi
C
um
a
Per.
5. Histogram, ölçülen bir değişkenin gerçek değerlerinin bir merkezi değer etrafında nasıl dağıldığını gösteren
bir sütün grafiktir. Ayrıca “derece dağılım grafiği” diye de adlandırılır.
Histogramın Amacı;
• Ölçülen verilerin değerlerinin nasıl bir değişkenlik gösterdiğinin ve dağılımının nasıl olduğunun
grafik olarak gösterilmesi.
• Toplanan verilerden objektif sonuçlar çıkarabilmek için kullanılır
• Takip edilen bir değişken standartla karşılaştırılabilir.
• Değişkenliğin analiz edilerek iyileştirilecek süreç, ürün veya prosedür ile ilgili kararlar verilebilir.
Histogramların Avantajları neler?
• Bir bakışta net olarak anlaşılmayan verilerin tümünün görülebilmesi.
• Verilerin ortalama değerleri ve dağılımından ortalama değerin ve standart sapmanın
hesaplanabilmesi.
• Standart değerlerini kıyaslayarak, hatalı ürün oranı ve proses kapasitesinin anlaşılabilmesi.
• Neden ve sonuç arasındaki ilişkinin netleştirilmesi.
• Histogramda görülen şekillerin, prosesteki anormallik ve ölçüm sorunları hakkında fikir verebilmesi.
• Önlem öncesi ve sonrası durumu gösteren histogramlardan, önlemin etki düzeyinin net şekilde
görülebilmesi.
Histogram Türleri
Tür Tanım
ÇAN DAĞILIMI
Simetriktir ve tepe noktası merkezde bulunur. Aynı zamanda Normal Dağılım olarak da
adlandılır. Doğal değişkenliğe konu olan bir dağılım modelini temsil eder.
TARAK DAĞILIMI
Genelde nolmal dağlıma uygunluk gösterir.Frekans değeri alternatif olarak alçak ve
yüksektir. Yuvarlama, ölçüm ve hesaplama hatalarından ortaya çıkmış olur.
ÇARPIK DAĞLIM
Eksene doğru bir taraftan çok hızlı, diğer taraftan çok yavaş bir eğilime sahiptir. Veriler
büyüyen değerlere doğru odaklandığında dağılım pozitif, küçülen değerlere doğru
odaklandığında negatiftir. Bir problemin varlığını göstermez ancak nedeninin analiz edilmei
gerekir.
KESĐK DAĞILIM
Bir taraftan normal, diğer taraftan ani şekilde azalan bir dağlımdır. Normal dağlımlı bir
serinin bir parçası kesilmiş görünümündedir.
PLATO DAĞILIMI
Belirli tepe noktası olmayan düz bir dağılımdır. Dağlım sınırlarında frekans değerleri ani
düşüşler gösterir. Veriler sanki ayrı proseslerden elde edilmiş izlenimini verirler.
ÇĐFT TEPELĐ DAĞILIM
Genelde birbirin üstüne binmiş iki dağlım görünümündedir. Bir prosesin içinde iki proses
vardır. Toplanan veriler bir prosesin iki farklı şekilde işlemesinden elde edilmiştir. Đki prosesi
birbirinden ayırmak için spesifikasyon gerekir.
AYRI TEPELĐ DAĞILIM
Ana dağlımın dışındaki bir veri grubuna aittir.Tepesi kesik bir dağılımla çakışıyorsa
örnekleme işleminde veya ölçü, hesap ve veri okumada hata olduğunu gösterir.
Görünüsü ve Yorumlanmasi
- Normal - Simetrik Olmayan
- Simetrik
* Simetrik normal olmayan * Simetrik ve bimodal
Görünüsü ve Yorumlanmasi
- Normal - Simetrik Olmayan
- Simetrik
* Simetrik normal olmayan * Simetrik ve bimodal
6. 4. Dağılım Diyagramı– Scatter Diagrams
Dağlım diyagramı iki değişken arasındaki ilişkinin analiz edilmesidir. Değişkenler birbirlerini etkiliyor mu ,
nasıl etkiliyor, iki değişken arasında ilişki boyutu ne ölçüde sorularının yanıtlanmasında kullanılır.
Çizim aşamasına geçmeden önce iki değişken seçimi yapılır ve bu değişkenler ile ilgili veri toplanır.
Toplanan veriler x ve y eksenlerine işaretlenir ve diyagram çizilip değişkenler arasındaki ilişki yorumlanır.
Pozitif Đlişki
Değişkenlerin yönü aynıdır. Biri artarken diğeri de artar. Diğer bir deyişle aralarında sebep-sonuç ilişkisi
vardır diyebiliriz. Değişkenlerden biri kontrol altına alındığında diğeri de kontrol altına alınmış olur.
Değişen Pozitif Đlişki
Değişkenlerin yönü genelde aynı olmakla birlikte bazı noktalarda değişkenler dışında sebebe dayalı farklı
veriler elde edilebilir
Đlişki Yok
Değişkenlere ilişkin veriler birbirinden bağımsızdır.
7. Negatif Đlişki
Değişkenlerin yönü farklıdır. Biri azalırken diğeri artar. Yönleri farklı olmakla birlikte aralarında sebep-
sonuç ilişkisi vardır diyebiliriz. Değişkenlerden biri kontrol altına alındığında diğeri de kontrol altına alınmış
olur
Değişen Negatif Đlişki
Değişkenlerin yönü genelde aynı olmakla birlikte bazı noktalarda değişkenler dışında sebebe dayalı farklı
veriler elde edilebilir.
5. Pareto Diyagramı– Pareto Diagrams
Bu diyagramın isim babası Đtalyan ekonomist ve sosyolog Vilfredo Pareto .
Vilfredo Pareto, milli gelir dağılımını araştırıp, toplumda az sayıdaki kişinin, refahın
büyük bir kısmını sahiplendiğini bu diyagramda göstermiştir.
Bu diyagram aynı zamanda 80/20 kuralı olarak da bilinir.
Genel olarak;
“Sınırlı sayıdaki unsurlar (yaklaşık
%20), olayların büyük
çoğunluğunun (yaklaşık %80)
sebebini oluştururlar.”
• Bir şirketin üretiminin %20’si bu
şirketin gelirinin %80’ini sağlar.
• Üründeki parçaların % 20’sinin değeri, ürün değerinin % 80’i kadardır.
Tekniğin amacı; Problemlerin veya koşulların göreceli önemlerinin tespit edilerek, kritik unsurların
belirlenmesini sağlamaktır.
8. Pareto diyagramı ile anlaşılacak konular
• Hangi nedenin/faktörün en önemli olduğu ve bunun önemlilik derecesinin ne olduğu
• Tüm nedenler içinde her bir nedenin ne oranda olduğu
• En etkili KAĐZEN’i yapmak için, hangi nedenin çözülmeye başlanması gerektiği
• Hangi nedenin ne kadar KAĐZEN etkisi yarattığı
• Tümünün ne şekilde değiştiği
PARETO Diyagramı ile; Hatalar, Kusurlar, Şikayetler, Kazalar, analiz edilebilir.
Pareto Diyagramı Oluşturma Adımları
1. Veri grupları ve birimleri belirlenir(sıklık, maliyet, zaman vb..).
2. Her gruptaki verileri toplanır, daha sonra her grup değeri toplanarak genel toplam bulunur.
3. Gruplar toplam değerlerine göre büyükten küçüğe doğru tekrar sıralanır.
4. Her grubun kümülatif oranları bulunur.
5. Sol tarafa kıyaslanan birimleri gösteren dikey ekseni çizilir (sıklık, maliyet vb).
6. Yatay eksen çizilir ve gruplar soldan sağa doğru sıralamaya uygun olarak yerleştirilir.
7. Sağ tarafa oranları gösteren dikey eksen çizilir (% 0 - %100).
8. En büyük gruptan başlayarak, her grubun toplam değerlerini gösteren sütunlar çizilir.
9. Her grubun kümüle oranlarını işaretleyerek grafik çizilir.
10. Grafiği analiz ederek öncelikle ele alınması gereken gruplar belirlenir.
Arıza Tanımı Süre Toplam
Yüzde
Kümülatif
Süre
Kümülatif
Yüzde
MEKANĐK 240 34 240 34
ELEKTRONĐK 180 25 420 59
ELEKTRĐK 120 17 540 76
DĐĞER 60 8 600 84
TESĐSAT 60 8 660 92
PNÖMATĐK 35 5 695 97
HĐDROLĐK 20 3 715 100
Hata sınıf sayısı arttıkça sağlanacak fayda giderek azalır.
0
50
100
150
200
250
300
MEKANĐK ELEKTRONĐK ELEKTRĐK DĐĞER TESĐSAT PNÖMATĐK HĐDROLĐK
0
10
20
30
40
50
60
70
80
90
100
Süre Kümülatif Yüzde
Lorenz Eğirisi
Önemsiz Çoğunluk
9.
10. 6. Akış Şemaları – Flow Charts
Akış şemaları;
Bir sürece ya da faaliyete ilişkin aşamaların sembollerle sıralı bir şekilde gösterilmesidir. Şemada kullanılan
sembollerin her biri belli bir anlam taşımaktadır.
Sembol anlam tablosu
Örnek vaka: Bir öğrencinin okula geç kalması
Genel Akış şeması Detay akış şeması
Süreç Adimi
Süreç akisi içinde yerine getirilen bir
süreç adimini veya bir faaliyeti gösterir.
Karar/Dönüm
Noktasi
Karar asamasini veya süreç üstünde duruma
göre akisin farklilastigi yerleri gösterir.
?
E
H
Süreç Akisi Iki süreç adimi / faaliyeti
arasindaki akisi gösterir.
Baslangiç ve
Bitis Adimi
Süreç haritasinda, süreci tetikleyen girdinin geldigi
baslangiç adimlarini ve sürecin asil çiktilarinin
yaratildigi sürecin son adimlarini gösterir
Süreç Adimi
Süreç akisi içinde yerine getirilen bir
süreç adimini veya bir faaliyeti gösterir.
Süreç Adimi
Süreç akisi içinde yerine getirilen bir
süreç adimini veya bir faaliyeti gösterir.
Karar/Dönüm
Noktasi
Karar asamasini veya süreç üstünde duruma
göre akisin farklilastigi yerleri gösterir.
?
E
H
Karar/Dönüm
Noktasi
Karar asamasini veya süreç üstünde duruma
göre akisin farklilastigi yerleri gösterir.
?
E
H
?
E
H
Süreç Akisi Iki süreç adimi / faaliyeti
arasindaki akisi gösterir.
Süreç Akisi Iki süreç adimi / faaliyeti
arasindaki akisi gösterir.
Baslangiç ve
Bitis Adimi
Süreç haritasinda, süreci tetikleyen girdinin geldigi
baslangiç adimlarini ve sürecin asil çiktilarinin
yaratildigi sürecin son adimlarini gösterir
Baslangiç ve
Bitis Adimi
Süreç haritasinda, süreci tetikleyen girdinin geldigi
baslangiç adimlarini ve sürecin asil çiktilarinin
yaratildigi sürecin son adimlarini gösterir
OKULA YOLCULUK
BANYO VE GIYINME 7:15
KAHVALTI YAPMA
7:30
7:00YATAKTAN KALKMA ZAMANI
8:30DERSE BASLAMA
7:30
OKULA YOLCULUK
BANYO VE GIYINME 7:15
KAHVALTI YAPMA
7:30
7:00YATAKTAN KALKMA ZAMANI
8:30DERSE BASLAMA
7:30
ALARMDAN SONRA
KALKIS
BANYO YAP
ÇANTA HAZIR MI?
GIYIN
KAHVALTI YAP
KAHVALTI HAZIR MI ?
EVDEN ÇIKIS
OTOBÜS DURAGINA GIDIS
ARKADSIN GELMIS MI ?
OTOBÜS YOLCULUGU
BEKLE
5 DAKIKA UYKU
YATAKTAN KALKMA ZAMANI
OKULA VARIS
H
H
E
E
E
H
H
E
ÇANTAYI
HAZIRLA
BEKLE
OTOBÜS GELDI MI ? BEKLE
H
E
ALARMDAN SONRA
KALKIS
BANYO YAP
ÇANTA HAZIR MI?
GIYIN
KAHVALTI YAP
KAHVALTI HAZIR MI ?
EVDEN ÇIKIS
OTOBÜS DURAGINA GIDIS
ARKADSIN GELMIS MI ?
OTOBÜS YOLCULUGU
BEKLE
5 DAKIKA UYKU
YATAKTAN KALKMA ZAMANI
OKULA VARIS
H
H
E
E
E
H
H
E
ÇANTAYI
HAZIRLA
BEKLE
OTOBÜS GELDI MI ? BEKLE
H
E
11. 7. Beyin Fırtınası – Brainstorming
Beyin fırtınası:Yeni fikirler oluşturmak üzere,
düşüncelere engel koymaksızın, önceden belirlenmiş
kurallar dahilinde yapılan fikir yaratma tekniğidir.
Bu kavram reklamcı olan Alex Osborn tarafından
geliştirilmiştir.
Beyin fırtınası, tek başına veya bir grupla yapılabilir; Beyin fırtınası sırasında fikirlerin akla gelir gelmez,
açığa çıkması istenir. Fikirler başta yargılanmaz ve eleştirilmez, hiçbir fikir saçma olarak değerlendirilmez,
böylece kişinin tüm fikirlerini çekinmeden, aklına geldiği gibi sunması sağlanmaya çalışılır. Yargılama
yapılmadığı için fikirlerin birbirini besleyeceği ve evirileceği varsayılır.
Bir konuya çözüm getirmek, karar vermek, hayal yoluyla düşünce ve fikir üretmek için kullanılan üretimci
bir tekniktir.
Kullanım alanları:
Yeni ürün geliştirilmesi: Yeni ürünlerin yaratılması veya var olanların geliştirilmesi için.
Reklamcılık : Ürün kampanyası geliştirmek için.
Problem çözmek : Temel nedenler, alternatif çözümler, etki analizi.
Üretim yönetimi : Đşin ve üretim aşamalarının geliştirilmesi.
Proje yönetimi : Müşteri isteklerinin belirlenmesi, risklerin saptanması, kaynakların,
görevlerin, yapılabilir olanların, sorumlulukların ve sorunların belirlenmesi.
Takım oluşturma : Katılımcıları düşünmeye teşvik ederek fikirlerin paylaşılması ve
tartışılması.
Uygulama Yöntemi
Orta büyüklükte bir toplantı odası bu amaç için kullanılabilir. Odada herkesin oturmasına yetecek kadar
sandalye bulunmalıdır. Odada dikkati dağıtacak, telefon, saat gibi şeyler olmamalıdır, cep telefonların ve
alarmlarının kapatılması gereklidir.
Odada yazı tahtası, post-it, kalem, projektör cihazı, tepegöz gibi görsel desteklerin bulunması gereklidir.
Çay, kahve ve yiyecek toplantı sırasında tüketilebilir.
KONUNUN SAPTANMASI
KURALLARIN VE YÖNTEMĐN AÇIKLANMASI
KĐŞĐSEL YARATICILIK SAFHASI
FĐKĐRLERĐN TOPLANMASI VE YAZILMASI
FĐKĐRLERĐN DÜZENLENMESĐ
FĐKĐRLERĐN DEĞERLENDĐRĐLMESĐ
EN UMUT VERĐCĐ FĐKĐRLER
KONUNUN SAPTANMASI
KURALLARIN VE YÖNTEMĐN AÇIKLANMASIKURALLARIN VE YÖNTEMĐN AÇIKLANMASI
KĐŞĐSEL YARATICILIK SAFHASIKĐŞĐSEL YARATICILIK SAFHASI
FĐKĐRLERĐN TOPLANMASI VE YAZILMASIFĐKĐRLERĐN TOPLANMASI VE YAZILMASI
FĐKĐRLERĐN DÜZENLENMESĐFĐKĐRLERĐN DÜZENLENMESĐ
FĐKĐRLERĐN DEĞERLENDĐRĐLMESĐFĐKĐRLERĐN DEĞERLENDĐRĐLMESĐ
EN UMUT VERĐCĐ FĐKĐRLEREN UMUT VERĐCĐ FĐKĐRLER
12. Konuyla ilgili kişiler toplantıya katılması için davet edilir, bu kişilerin tamamı konunun uzmanı
olmaları gerekli değildir. Toplantıdan önce kişiler toplantı konusu hakkında bilgilendirilmelidir.
Tartışılacak konu başlığı, genellikle soru olacak şekilde herkesin görebileceği şekilde, bir panoya
(veya benzeri) yazılmalıdır.
Herkesin fikrini bir kağıda veya post-it kâğıtlarına yazması sağlanır veya bir kişi bütün fikirleri
tahtaya yazar. Bu yazılanların toplantıya katılanların görebileceği bir şekilde düzenlenmesi yapılır.
Bir kişi toplantı’yı yönlendirmek için seçilir, bu kişi herkesin fikrini belirtmesini, saçma veya komik
gözükse de tüm fikirlerin açığa çıkmasını sağlamalıdır. Toplantı yönlendiricisi, toplantının odağını
kaybetmemesi için uğraş vermelidir.
Belli bir süre sonunda fikir üretme sürecine son verilir.
Fikirler, konularına ve ana sorun ile ilişkilerine göre sınıflandırılmalıdır. Bu işlemi toplantı
yönlendiricisi yapar. Fikirlerin tartışılması bu aşamada yapılır, ek fikirler üretilmesi mümkündür.
Ana konu ve ilgili sorunları ile ilgili fikirler aşamalı olarak tartışılır.
Liste tekrar gözden geçirilmeli ve herkesin listeyi anlaması sağlanmalıdır. Bu sırada yinelenen veya
saçma fikirler listeden çıkarılmalıdır.
Fikirleri eleme aşaması maksimum beş tur yapılır.
Yaratıcılığı önleyen yorumlar
Mükemmel bir fikir, fakat...
Bizim stratejimize aykırı
Henüz çok erken
Kuramsal olarak, iyi
Acaba uygulanabilir mi?
Çok pahalı
Đşe yaramıyacağını biliyorum
Henüz daha yeni yapıldı
Đncelenmesi gerekir
Bütçemizde yok
Nasıl olsa çalışmayacak
Bu bizim işimiz değil
Patron bundan hoşlanmayacak
8. Sebep-Sonuç Diyagramı – Cause & Effect Diagram
Sebep-Sonuç diyagramı, ilk defa 1943 yılında Tokyo üniversitesinden Kaoru Ishikawa tarafından
geliştirilmiştir. Belirli bir sorun veya sonucun nedenini araştırmak, belirlemek ve göstermek için bu teknik
kullanılmaktadır. Sebep -sonuç diyagramı bir sonuç ile sonuca etki eden bütün nedenleri bir arada
göstermek için yapılmaktadır.
Diyagram bir balığın omurgasını andırdığı için "Balık Kılçığı Diyagramı" aynı zamanda “ Ishikawa Diyagramı
“ diye bilinmektedir.
Uygulama aşamaları ;
Diyagramın çizimi için bir çalışma grubu oluşturulur. Grubun oluşturulmasında işletmedeki tüm
kişilerin katılımları istenmektedir.
Dağılım analizinde, önce geliştirilmesi amaçlanan sorun belirlenmelidir.
Daha sonra hataya neden olan ana nedenler ve ana nedenleri ortaya çıkaran alt nedenler beyin
fırtınası yöntemi ile saptanarak, aralarındaki ilişkiler belirlenmelidir.
Diyagram oluşturulurken, çevresel ve işletme içi faktörler ayrıntılı olarak incelenmelidir.
Tüm sebeplerin aktarılabilmesi için her kesimin görüşü alınmalıdır.
Karakteristik somut olarak tanımlanmalı ve ölçülebilir olmalıdır.
Her karakteristik için ayrı bir diyagram hazırlanmalıdır.
Etkenler çözülebilir nitelikte olmalıdır.
Sebeplerin önemini tayin ederken objektif davranmalıdır.
Zaman içinde diyagramın güncelleştirilmesi gerekir.
