Voor de SBO opleiding Wijkmanagers Nieuwe Stijl verzorg ik Dag 3 - Mensen en hun Activiteiten. Gemeenten, woningcorporaties en maatschappelijke instellingen krijgen te maken met een nieuwe partij binnen de buurten en wijken, namelijk die van de mensen zelf. Maatschappelijke initiatieven nemen toe in aantallen en in omvang. Een nieuwe omgeving voor de traditionele partijen die zich bezig houden met wijkontwikkeling, door crisis en bezuinigingen, door kerntaken(discussies), door de Doe-democratie en actief burgerschap, door de invloed van sociale media. Nieuw gereedschap in de kist voor de wijkmanager, of beter gezegd, bestaand gereedschap op een nieuwe manier gebruikt. Programmasturing bij WOP's en DOP's, inschakelen van bewoners als echte co-makers van plan en uitvoering, beter begrijpen wat de leefstijlen van mensen doen voor de buurten en wijken. Maar ook nieuwe aandacht voor de betekenis van gebieden en de functie die zij vervullen in de stad en regio. Maatschappelijke initiatieven willen we allemaal, maar hoe zit het met dat draagvlak? Of werkt dat niet zo, volgens de 1/9/90 wetmatigheid van groepen mensen? Wat vraagt het precies om initiatieven mogelijk te maken, wat moet je misschien niet doen? Een mooi vol programma, met ook een beetje aandacht voor de beren op de weg, zoals juridische kwesties en de spanning met de achterblijvers.

1. Mensen en hun
activiteiten
SBO opleiding Wijk- en gebiedsmanagers
NIEUWE STIJL
Dag 3 – 21 november 2013
Mark Verhijde

3. Bottom-up
activiteiten
Over maatschappelijke initiatieven
en wat die kunnen betekenen
voor steden, wijken en dorpen

4. Wilde ideeën…
Als het geld op is,
wat doen we dan in de wijken?
Gaan de bewoners zelf aan de slag?
Doen zij ons werk? Kunnen zij dat wel?
Wat gaan wij dan doen?

5. Wat is er nieuw?
Nieuwe omgeving voor gemeenten,
woningcorporaties, mensen
Nieuwe kennis, inzichten en gereedschap
voor wijkontwikkeling
Maatschappelijke initiatieven, voelt ook nieuw

6. Nieuwe omgeving
Veranderende rollen – netwerksamenleving
Minder geld – bezuinigingen – kerntaken
Invloed sociale media – betekenis geven
Maatschappelijke initiatieven – achterblijvers

7. Nieuw gereedschap
Co-makers in planvorming en uitvoering
Leefstijlen in woonwensen en gebruik wijk
Betekenis en functie van de wijk
Sturgeon's Law en Kookschrift
Burgerparticipatie

8. Co-makers

9. Co-makers
Eigenaarschap plan en uitvoering
Relatiebeheer – benaderbare gemeente
Belangen en posities
Onderhandelen – Voor wat hoort wat

10. Co-makers
Veilinghuis Zuid – onderhandelen
Persoonlijke interventie - groei
Voor wat hoort wat – netwerkeffecten
Nieuw eigenaarschap in
wijkontwikkeling

11. Leefstijlen

12. Leefstijlen

13. Leefstijlen
DE bewoner – groepen mensen
Woningtype, soort wijk, gebruik openbare
ruimte en voorzieningen
Communicatie-instrumenten
Soort co-makers

14. Betekenis en
functie
Ruimtelijk-economisch
Gebieden als onderdeel van netwerken
Betekenis voor bewoners
Reputatie en imago

15. Betekenis en
functie
Zwolle – Randstadsprong
Wijk Diezenpoort Oost – leefbaarheid
Prima ontsluiting per auto, naast centrum
Ruimte voor starters op woningmarkt
EN op ondernemersmarkt

16. Betekenis en
functie
Weert – Groene woonstad en forenzen
Nabij Eindhoven – A2 en Intercity
Wijk Fatima – tussen station en centrum
Betaalbare woningen, karakteristiek en volks

17. Betekenis en
functie
Rotterdam binnenstad – Kruiskade
Doorgangsstraat – dag en nacht beeld
Rauwe uitstraling, onveilig gevoel
Weinig programma in plinten

18. Sturgeon's Law
Niet iedereen doet mee
Wetmatigheid groepen – 1/9/90
Draagvlak of enthousiastelingen

19. Sturgeon's Law
Buurtbeheerbedrijf Sluisdijk, Den Helder
Trekkers en meewerkers
Buurt – prima werk en geen interesse

20. Sturgeon's Law
Bewoners Unieke Brink, Enschede
Van plan tot beheerwerkzaamheden
1% als trekker (per brink 30 gezinnen)
Groep sluit ook uit
Syrisch-orthodoxe bewoners – status

21. Sturgeon's Law
Unieke Brink – proces ontwerp
Boek met beelden en sferen
Bewonersgroepen aan zet (1%)
Zelf langs de deur bij medebewoners
Respons 80% tot 95%

22. Kookschrift
Enschede – burgerparticipatie als koken
Diverse recepten voor verschillende situaties en
groepen mensen

23. Maatschappelijke
initiatieven
“Oude” participatie
Maatschappelijk initiatieven
Ondernemerschap
Verbinden, verrijken en zichtbaar maken
Beren op de weg
Koplopers en achterblijvers

24. “Oude” participatie
Meedoen – zelf doen
Denken en praten – aan de slag
Meerderheid – trekkers
Vaste vrijwilligers – mee doen met klussen

25. Initiatieven
Buurtmoestuin De Halte, Terwijde, Utrecht
Zelf je eigen tomaten en groenten kweken
Samen met je buurtbewoners
Lege tijdelijke plek – woningen komen later
Geen organisatie – eis gemeente Utrecht

26. Initiatieven
Lachende Paard, Utrecht Overvecht
Losloopweide in bruikleen
Paarden, ezels, kippen, bezoekers
“Wolk van juridische regels”

27. Initiatieven
Zelfbouw woning/hut in Berlijn
Niemandsland oost-west
Zelfvoorzienend, moestuin, theehuis

28. Initiatieven
Zelfbouw hut in Stein
Initiatief van 2 bewoners
Buurt vindt het goed
Om te spelen voor kinderen

29. Ondernemerschap
De Fabriek Deventer – netwerkkantoor zzp-ers
Bed en Brek bij Van der Pek, Amsterdam
Werkplaats K, Kerkrade
“Compendium for a Civic Economy”

30. Ondernemerschap
Let’s Coffee, P+R Arnhem Noord
Eerst koffiehuis in centrum
Vaste locatie niet rendabel
Mobiele locatie, met sociale media
“Kom maar lekker pinnen met je knecht”

31. Ondernemerschap
Seat2Meet
Thuisafgehaald.nl

32. Verbinden, verrijken
en zichtbaar maken
HOE GA JE OM MET
MAATSCHAPPELIJKE
INITIATIEVEN ?

33. Verbinden
Maatschappelijke initiatieven
zijn van de mensen zelf,
niet van de woningcorporatie
of de gemeente
Gesprek over knelpunten of over kansen
“Multiply by Sharing”
Vermenigvuldigen door te delen

34. Verbinden
Organiseer arena’s
Ver-kijkers en experts van de straat
Kinderen, jongeren en kunstenaars
Laat alle belangen zien
Maak ter plekke verbindingen

35. Verrijken
Speelinitiatieven – regels rond veiligheid (WAS)
Risico-reductie door uitvoering gemeente
Speeltuinverenigingen Geldermalsen
Twiskespeeltuin, Amsterdam – adopteren
Trimtuin Leunen, Venray – sporttoestellen
‘t Skelet, Amersfoort – leerproces als kunstwerk

36. Verrijken
Feestaardvarken, Arnhem
Cadeau van Burger’s Zoo
Beton, staal, hoog en spannend
Geen speeltoestel, maar kunstwerk
Dwingt kinderen en ouders tot voorzichtigheid
Icoon voor de stad

37. Verrijken
Drie vragen:
Wat – Creativiteit
Hoe – Focus om te realiseren
Wanneer – Doen
Tijdelijk huisrestaurant Westenbergstraat 8
Opstelling stimuleert onderling contact
Werkt ook in de wijk

38. Zichtbaar maken
“Kein Bex, Kein Latte, Kein Bullshit und darin auch
noch Selbstbedienung"
Initiatiefnemers als co-makers
Programma van de buurt en de stad
Niet los van eigen beleid en uitvoering
Ook wat betreft promotie en communicatie

39. Zichtbaar
maken
Jouw passie, houding,
doorzettingsvermogen
Jij hoort bij de 1%
Mik op die 9% en
niet op de andere 90%

40. Beren
Veel gehoorde knelpunten
bij maatschappelijke initiatieven
Aansprakelijkheid, schade en risico’s
Imagoschade en “gedoe”
Geen vertrouwen in bewoners

41. Beren
Aansprakelijkheid – schadeclaims
Risico-aansprakelijkheid – voor eigenaar van
grond en gebouwen
Initiatiefnemers aansprakelijk voor eigen
activiteiten
Contractuele aansprakelijkheid

42. Beren

43. Beren
Meer dan 60% maatschappelijke initiatieven met
lage risico-inschatting
1 op de 4 initiatieven zijn zelfbeheer groen
Geen claims bekend (tot nu toe)

44. Beren
Bewoners – verantwoordelijk, maar onbekend
met juridische zaken als aansprakelijkheid
Open gesprek, hulp en goede relaties nodig
“Liefdevolle verwaarlozing”

45. Koplopers en
achter
blijvers
Maatschappelijke initiatieven als sociale stijging
Interventies op wonen, werken, taalles helpen
Persoonlijke groei door eigen activiteiten

46. Koplopers en
achter
blijvers
Niet iedereen is Ruud Hoemakers
PAK – project alledaagse kansen
Clay Shirky’s Here Comes Everybody

47. Meer weten?
Informatie op SBO-site
Mark Verhijde - Interim programmamanager en adviseur stedelijke ontwikkeling
E mark.verhijde@gmail.com M +31 652653005