3. สารละลายอิเล็กโทรไลต์ คืออะไร
อิเล็กโทรไลต์ (Electrolyte) หมายถึง สารที่เมื่อละลายในน้ าจะนาไฟฟ้ าได้ เนื่องจากมี
่
ไอออนซึ่งอาจจะเป็ นไอออนบวก หรื อไอออนลบเคลื่อนทีี่ ่อยูในสารละลาย สารละลายอิเล็ก
ี้ ีอาจเป็ นสารละลายกรด เบส หรื อเกลือก็ได้ ตัวอย่างเช่น สารละลายกรดเกลือ
โทรไลต์น
(HCl) สารละลายโซเดียมไฮดรอกไซด์ (NaOH) และสารละลายของเกลือ KNO3 เป็ นต้น
โดยในสารละลายดังกล่าวประกอบด้วยไอออน H+ , Cl- , OH- , K+
และ NO3 - ตามลาดับ
นอนอิเล็กโทรไลต์ (Non-electrolyte) หมายถึง สารที่ไม่สามารถนาไฟฟ้ าได้เมื่อละลายน้ า
ทั้งนี้เนื่องจาก สารพวกนอนอิเล็กโทรไลต์ จะไม่สามารถแตกตัวเป็ นไอออนได้ เช่น น้ า
บริ สุทธิ์ น้ าตาล แอลกอฮอล์ เป็ นต้น ความแตกต่างของสารอิเล็กโทรไลต์และนอนอิเล็กโทรไลต์ พิจารณาจากสาร 2 ชนิด เมื่อละลายน้ าจะรวมกับน้ าเกิดการเปลี่ยนแปลงดังนี้

4. อิเล็กโทรไลต์ แก่ และอิเล็กโทรไลต์ อ่อน
สารละลายอิเล็กโทรไลต์ตางๆ นาไฟฟาได้ ไม่เท่ากัน เนื่องจากการแตกตัวเป็ นไอออนของอิ
่
้
เล็กโทรไลต์ไม่เท่ากัน อิเล็กโทรไลต์ที่แตกตัวเป็ นไอออนได้ มากกว่า ก็จะนาไฟฟาได้ ดีกว่าอิเล็ก
้
โทรไลต์ที่แตกตัวเป็ นไอออนได้ น้อยกว่า อิเล็กโทรไลต์แบ่งออกได้ เป็ น 2 ประเภท ดังนี ้
1. อิเล็กโทรไลต์ แก่ (strong electrolyte) หมายถึง สารที่ละลายน ้าแล้ วแตกตัว
เป็ นไอออนได้ มาก อาจจะแตกตัวได้ 100% และนาไฟฟาได้ ดีมาก เช่น กรดแก่ และเบสแก่ และ
้
เกลือส่วนใหญ่จะแตกตัวได้ 100% เป็ นต้ น
ตัวอย่ างสมการแสดงการแตกตัวของสารละลายอิเล็กโทรไลต์ แก่
2. อิเล็กโทรไลต์ อ่อน (weak electrolyte) หมายถึง สารที่ละลายน ้าแล้ วแตกตัว
ได้ บางส่วน นาไฟฟาได้ น้อย
้

7. ไอออนในสารละลายกรด
ในสารละลายกรดทุกชนิ ด จะมีไอออนที่เหมือนกันอยูส่วนหนึ่ งคือ H+ หรือ เมื่อรวมกับ
่
น้ าได้เป็ น H3O+( ไฮโดรเนี ยมไอออน) ทาให้กรดมีสมบัติเหมือนกัน ตัวอย่างเช่น สารละลาย
กรดไฮโดรคลอริก (HCl) ซึ่งเกิดจากกรด HCl ละลายในน้ า โมเลกุลของ HCl และ น้ าต่างก็
เป็ นโมเลกุลโคเวเลนต์มีข้ว ทาให้เกิดแรงดึงดูดระหว่างขั้วของ HCl และน้ า โดยที่โปรตอน
ั
(H+) ของ HCl ถูกดึงดูดโดยโมเลกุลของน้ าเกิดเป็ นไฮโดรเนี ยมไอออน (H+ + H2O H3O+)
ในบางครั้งเขียนแทน H3O+ ด้วย H+ โดยเป็ นที่เข้าใจว่า H+ นั้นจะอยูรวมกับโมเลกุลของน้ าใน
่
รูป H3O+ เสมอ
HCl (g) + H2O (l) H3O+ (aq) + Cl- (aq)
ไฮโดรเนี ยมไอออนในน้ าไม่ได้อยูเป็ นไอออนเดียว แต่จะมีน้ าหลายโมเลกุลมาล้อมรอบอยู่
่
ด้วย เช่น อาจอยูในรูปของ H5O2+, H7O3+ , H9O4+ เป็ นต้น
่

8. ไอออนในสารละลายเบส
่
ในสารละลายเบสทุกชนิดจะมีไอออนทีี่ ่เหมือนกันอยูคือ ไฮดรอกไซด์ไอออน ( OH-) ซึ่ งทาให้
เบสมีสมบัติเหมือนกัน และมีสมบัติต่างไปจากกรด ตัวอย่างเช่น เมื่อ NaOH ละลายน้ าจะแตกตัวได้
OH- ดังนี้
NaOH (s) Na+(aq) + OH- (aq)
KOH (s) K+ (aq) + OH- (aq)
NH3 (g) + H2O (l) NH4+ (aq) + OH-(aq)
ประโยชน์ ของสารละลายกรดและเบสในชีวตประจาวัน
ิ
่
สารละลายกรดและเบสมีบทบาทที่สาคัญในชีวิตประจาวัน ทั้งมีอยูในธรรมชาติและที่สงเคราะห์
ั
ขึ้นใช้ประโยชน์ในด้านต่างๆ เช่น ในด้านอาหาร อุตสาหกรรม การแพทย์ ตัวอย่างเช่น น้ าส้มสายชู
น้ าส้ม น้ ามะนาว เหล่านี้ลวนเป็ นสารละลายกรด น้ าส้มสายชู ประกอบด้วยกรดแอซิ ติก น้ าส้มและ
้
น้ ามะนาวประกอบด้วยกรดซิ ตริ ก นอกจากนั้น ก็มีกรดคาร์บอนิกในน้ าโซดา กรดซัลฟิ วริ กใน
่
สารละลายที่อยูในแบตเตอรี่ สารละลายเบสที่คุนเคยในชีวิตประจาวันได้แก่ โซดาทาขนม
้
(NaHCO3), หรื อโซดาแอส (NaCO3), โซเดียมไฮดรอกไซด์ (NaOH) หรื อโซดาไฟ

9. ผูจดทำ โครงงำน
้ั
นำย กฤษฎำ บำเพ็ญพงษ์
ม.5/1 เลขที่ 1