Cơ sở lý luận và pháp lý về quản lý nhà nước về lĩnh vực khai sinh. “quản lý nhà nước là chức năng quan trọng trong vận hành thường xuyên bộ máy nhà nước bảo đảm hoạt động của xã hội cũng như trên từng lĩnh vực đồi sống xã hội vận động theo một hướng, đường lối nhất định do NN đặt ra. Đây là hoạt động thực thi quyền lực NN nhằm xác lập trật tự ổn định, phát triển theo mục tiêu mà giai cấp cầm quyền đề ra. Có thể hiểu theo nghĩa phổ biến nhất là việc hướng dẫn chấp pháp, điều hành, quản lý hành chính do cơ quan hành pháp thực hiện và đc đảm bảo bằng sức mạnh cưỡng chế” .
30 ĐỀ PHÁT TRIỂN THEO CẤU TRÚC ĐỀ MINH HỌA BGD NGÀY 22-3-2024 KỲ THI TỐT NGHI...
Cơ sở lý luận và pháp lý về quản lý nhà nước về lĩnh vực khai sinh.docx
1. Dịch vụ viết thuê đề tài – KB Zalo/Tele 0917.193.864 – luanvantrust.com
Kham thảo miễn phí – Kết bạn Zalo/Tele mình 0917.193.864
CƠ SỞ LÝ LUẬN VÀ PHÁP LÝ VỀ QUẢN LÝ NHÀ NƯỚC VỀ
LĨNH VỰC KHAI SINH
1.1. Quản lý nhà nước về hộ tịch
1.1.1. Khái niệm quản lý nhà nước về hộ tịch
“Hộ tịch” là “những sự kiện cơ bản xác định tình trạng nhân thân của một
người từ khi sinh ra đến khi chết đi”1
, bao gồm: khai sinh; kết hôn; khai tử; nuôi con
nuôi; giám hộ; nhận cha, mẹ, con; thay đổi họ tên, chữ đệm; cải chính họ tên, ngày
tháng năm sinh; xác định dân tộc;…Theo Khoản 2, Điều 2, Luật Hộ tịch năm 2014
quy định về khái niệm Đăng ký khai sinh như sau: “Đăng ký khai sinh là việc cơ
quan nhà nước có thẩm quyền xác nhận hoặc ghi vào Sổ hộ tịch các sự kiện hộ tịch
của cá nhân, tạo cơ sở pháp lý để Nhà nước bảo hộ quyền, lợi ích hợp pháp của cá
nhân, thực hiện quản lý về dân cư.”
Cũng giống như các hoạt động QLNN khác QLNN về hộ tịch là một hình thức
hoạt động của nhà nước được thực hiện trước hết và chủ yếu bởi các CQHCNN, có
nội dung cơ bản là bảo đảm sự chấp hành pháp luật của nhà nước trong lĩnh vực hộ
tịch và nhằm đảm bảo cho các hoạt động về hộ tịch được diễn ra đúng nguyên tắc,
phục vụ cho công cuộc xây dựng kinh tế, văn hóa - xã hội và hành chính - chính trị
của đất nước. QLNN về hộ tịch là hoạt động mang tính quyền lực nhà nước; là sự
tác động có tổ chức và điều chỉnh của các cơ quan hành chính nhà nước, cá nhân có
thẩm quyền lên các hoạt động có liên quan đến tình trạng nhân thân của con người
nhằm đảm bảo các hoạt động này diễn ra đúng theo quy định pháp luật, đáp ứng các
yêu cầu và nguyện vọng chính đáng của người dân
1
Nghị định số 123/2015/NĐ-CP ngày 15/11/2015 của Chính phủ Quy định chi tiết một số điều và biện pháp thi hành
Luật Hộ tịch.
2. Dịch vụ viết thuê đề tài – KB Zalo/Tele 0917.193.864 – luanvantrust.com
Kham thảo miễn phí – Kết bạn Zalo/Tele mình 0917.193.864
1.1.2. Nội dung Quản lý nhà nước về Hộ tịch
Nội dung QLNN về hộ tịch gồm có 9 nội dung như sau:
Thứ nhất, ban hành, hướng dẫn và tổ chức thực hiện các văn bản quy phạm
pháp luật về hộ tịch.
Thứ hai, xây dựng và tổ chức thực hiện chính sách, kế hoạch, định hướng về
hoạt động quản lý đăng ký khai sinh.
Thứ ba, tổ chức tuyên truyền, phổ biến pháp luật về hộ tịch.
Thứ tư, quản lý hệ thống tổ chức và hoạt động của các cơ quan, tổ chức trong
hoạt động hộ tịch.
Thứ năm, đào tạo, bồi dưỡng, hướng dẫn nghiệp vụ về hộ tịch.
Thứ sáu, thanh tra, kiểm tra, giám sát việc thực hiện đăng ký khai sinh tại cơ
sở, xử lý các vi phạm về công tác hộ tịch.
Thứ bảy, giải quyết khiếu nại – tố cáo về hộ tịch.
Thứ tám, hợp tác quốc tế về hộ tịch.
Thứ chín, tổng kết hoạt động hộ tịch; báo cáo cơ quan nhà nước cấp trên về
hoạt động hộ tịch.
1.2. Quản lý nhà nước về khai sinh
1.2.1. Khái niệm
“quản lý nhà nước là chức năng quan trọng trong vận hành thường xuyên bộ
máy nhà nước bảo đảm hoạt động của xã hội cũng như trên từng lĩnh vực đồi sống
xã hội vận động theo một hướng, đường lối nhất định do NN đặt ra. Đây là hoạt
động thực thi quyền lực NN nhằm xác lập trật tự ổn định, phát triển theo mục tiêu
mà giai cấp cầm quyền đề ra. Có thể hiểu theo nghĩa phổ biến nhất là việc hướng
dẫn chấp pháp, điều hành, quản lý hành chính do cơ quan hành pháp thực hiện và
3. Dịch vụ viết thuê đề tài – KB Zalo/Tele 0917.193.864 – luanvantrust.com
Kham thảo miễn phí – Kết bạn Zalo/Tele mình 0917.193.864
đc đảm bảo bằng sức mạnh cưỡng chế”2
.
QLNN về lĩnh vực khai sinh là một nội dung trong QLHCNN về hộ tịch. QLNN
về lĩnh vực khai sinh chủ yếu tập trung vào các hoạt động của cơ quan tư pháp như:
Ban hành hoặc trình các cơ quan có thẩm quyền ban hàn văn bản quy phạm
pháp luật về lĩnh vực khai sinh;
Xây dựng và tổ chức thực hiện chính sách, kế hoạch, định hướng về lĩnh vực
khai sinh; phổ biến giáo dục pháp luật về lĩnh vực khai sinh;
Quản lý hệ thống tổ chức và hoạt động của các cơ quan, tổ chức trong lĩnh vực
khai sinh;
Đào tạo, bồi dưỡng cán bộ công chức nghiệp vụ về thủ tục đăng ký,
hoạt động kiểm tra, hoạt động khen thưởng, xử lý vi phạm, giải quyết khiếu
nại, các tố cáo trong hoạt động hộ tịch đăng ký khai sinh;
Tổng kết hoạt động, báo cáo cơ quan nhà nước cấp trên về lĩnh vực khai sinh.
1.2.2. Đặc điểm quản lý nhà nước về khai sinh
Như pháp luật hành chính nói chung, QLNN về lĩnh vực khai sinh là một hoạt
động thuộc QLNN về hộ tịch, là cơ sở pháp lý cho các hoạt động hành chính của các
CQNN thực hiện các chức năng trong lĩnh vực tư pháp. Vì vậy, QLNN về lĩnh vực
khai sinh có các đặc điểm sau:
Thứ nhất là QLHCNN với lĩnh vực hộ tịch, cụ thể là đăng ký khai sinh là hoạt
động mang tính quyền lực nhà nước. Thứ hai, QLNN về lĩnh vực khai sinh là hoạt
động chủ thể là cơ quan hành chính nhà nước, cơ quan các cấp gòm chính phủ,
UBND, các bộ ngành.
2
Từ điển luật học – Viện khoa học pháp lý – Xuất bản năm 2011
4. Dịch vụ viết thuê đề tài – KB Zalo/Tele 0917.193.864 – luanvantrust.com
Kham thảo miễn phí – Kết bạn Zalo/Tele mình 0917.193.864
Thứ ba, QLNN về lĩnh vực khai sinh cần có tính thống nhất và chặt chẽ với
nhau, nhằm tổ chức thành một khối thống nhất và đảm bảo tính pháp chế của hoạt
động quản lý trừ Trung ương đến địa phương.
Thứ tư, hoạt động QLNN về lĩnh vực khai sinh là hoạt động mang tính điều
hành và chấp hàng
Thứ năm là hoạt động QLNN về lĩnh vực khai sinh là hoạt động mang tính liên
tục.3
1.2.3. Một số cơ sở pháp lý về QLNN về đăng ký khai sinh
- Công tác quản lý nhà nước về đăng ký khai sinh được thực hiện dựa trên các
quy định của Luật và các văn bản quy phạm pháp luật sau:
Luật Hộ tịch ngày 20/11/2014 của Quốc hội;
- Bộ luật Dân sự ngày 24/11/2015 của Quốc hội;
- Các quy định chi tiết về thi hành luật hộ tịch tại nghị định 123/2015/NĐ-CP
vào ngày ngày 15/11/2015.
- Một số điều và biện pháp thi hành Luật hộ tịch quy định chi tiết về luật hộ
tịch tại Thông tư số 15/2015/TT-BTP ngày 16/11/2015 của Bộ Tư pháp
1.2.4. Chủ thể QLNN về đăng ký khai sinh
Chủ thể thực hiện quản lý khai sinh ở nước ta được tổ chức chặt chẽ từ
Trung ương đến địa phương bao gồm hệ thống các cơ quan sau:
3
“Thực trạng và giải pháp nâng cao năng lực quản lý nhà nước trong lĩnh vực đăng ký khai sinh trên địa bàn tỉnh
Quảng Ngãi”, http://www.quangngai.gov.vn/vi/sokhcn/Pages/qnp- thuctrangvagiaiphapnang-qnpnd-557-qnpnc-23-
qnpsite-1.html, Trang thông tin điện tử Sở Khoa học và Công nghệ tỉnh Quảng Ngãi, 05/11/2015.
5. Dịch vụ viết thuê đề tài – KB Zalo/Tele 0917.193.864 – luanvantrust.com
Kham thảo miễn phí – Kết bạn Zalo/Tele mình 0917.193.864
Chính phủ: Chính phủ thống nhất QLNN về khai sinh, tổ chức soạn thảo, trình
Quốc hội các hệ thống văn bản quy phạm pháp luật liên quan đến hộ tịch, trong đó
có lĩnh vực khai sinh.
Bộ Tư pháp: Cục Hộ tịch, quốc tịch, chứng thực là đơn vị thuộc Bộ Tư
pháp, có chức năng tham mưu, giúp Bộ trưởng Bộ Tư pháp thực hiện QLNN và tổ
chức thi hành pháp luật về quản lý khai sinh theo quy định của pháp luật và phân
cấp, ủy quyền của Bộ trưởng Bộ Tư pháp, ban hành các văn bản hướng dẫn thi hành
Luật Hộ tịch, phối hợp với các Bộ ban hành văn bản liên tịch điều chỉnh hoạt động
của cá nhân, cơ quan, tổ chức trong lĩnh vực khai sinh.
Bộ Ngoại giao:phối hợp cùng Bộ Tư pháp thực hiện QLNN về lĩnh vực khai
sinh đối với người Việt ở nước ngoài. Các cơ quan đại diện thực hiện công dân
thực hiện nhiệm vụ về quản lý khai sinh cho người Việt Nam định cư và sinh sống
ở nước ngoài.
Ủy ban nhân dân cấp tỉnh: Thực hiện chức năng quản lý nhà nước, chịu
trách nhiệm tổ chức hệ thống quản lý khai sinh tại địa phương.
Ủy ban nhân dân cấp huyện: UBND cấp huyện thực hiện các nhiệm vụ
về quản lý khai sinh có yếu tố nước ngoài trong địa phương của mình.
Ủy ban nhân dân cấp xã: UBND cấp xã thực hiện các nhiệm vụ về
quản lý khai sinh cho công dân Việt Nam cư trú ở trong nước trong địa
phương của mình.
1.2.5. Thẩm quyền quản lý, đăng ký khai sinh
Tại khoản 1 Điều 7 Luật Hộ tịch 2014 quy định UBND cấp xã “quản lý, đăng
ký khai sinh cho công dân Việt Nam cư trú ở trong nước, trẻ em sinh ra tại Việt Nam
6. Dịch vụ viết thuê đề tài – KB Zalo/Tele 0917.193.864 – luanvantrust.com
Kham thảo miễn phí – Kết bạn Zalo/Tele mình 0917.193.864
có cha hoặc mẹ là công dân Việt Nam thường trú tại khu vực biên giới, còn người
kia là công dân của nước láng giềng thường trú tại khu vực biên giới với Việt Nam”4
.
Đối với trường hợp đăng ký khai sinh cho công dân Việt Nam cư trú trong nước
thì Ủy ban nhân dân cấp xã nơi cư trú của người cha hoặc người mẹ có trách nhiệm
thực hiện hoạt động ĐKKS.
UBND huyện có thẩm quyền quản lý, đăng ký khai sinh
cho những trường hợp có yếu tố nước ngoài được quy định tại khoản 2 Điều
7 Luật Hộ tịch.
Cơ quan đại diện có thẩm quyền quản lý, đăng ký khai sinh cho công dân Việt
Nam cư trú ở nước ngoài được quy định tại khoản 3 Điều 7 Luật
Hộ tịch.
1.2.6. Thủ tục đăng ký khai sinh
Do việc đăng ký khai sinh đối với từng nhóm chủ thể sẽ được tiến hành bởi các
cơ quan có thẩm quyền khác nhau nên trình tự thủ tục đăng ký khai sinh ở mỗi cơ
quan sẽ được quy định khác nhau, cụ thể:
Quy định về trách nhiệm đăng ký khai sinh tại Ủy ban nhân dân cấp xã được
thực hiện thông qua sơ đồ sau5
:
4
khoản 1 Điều 7 Luật Hộ tịch 2014
5
Theo Điều 16 Luật Hộ tịch năm 2014
7. Dịch vụ viết thuê đề tài – KB Zalo/Tele 0917.193.864 – luanvantrust.com
Kham thảo miễn phí – Kết bạn Zalo/Tele mình 0917.193.864
Sơ đồ 1.1. Quy trình cấp giấy khai sinh theo Điều 16 Luật hộ tịch 2014
Bước 1: Người đăng ký khai
sinh chuẩn bị hồ sơ đăng ký
khai sinh và hoàn thiện hồ sơ
Bước 2: Nộp hồ sơ tại UBND cấp
xã có thẩm quyền
Bước 3: Tiếp nhận hồ sơ và kiểm
tra đầy đủ
Bước 4: Công chức Tư pháp - Hộ
tịch xử lý hồ sơ và trình lãnh đạo
ký, ghi vào sổ đăng ký khai sinh,
chuyển giấy khai sinh cho Bộ
phận tiếp nhận và trả kết quả
Bước 5: Bộ phận tiếp nhận trả
giấy khai sinh cho người đăng ký.
8. Dịch vụ viết thuê đề tài – KB Zalo/Tele 0917.193.864 – luanvantrust.com
Kham thảo miễn phí – Kết bạn Zalo/Tele mình 0917.193.864
• Đối với những trường hợp đăng ký khai sinh thuộc thẩm quyền quản lý của UBND
cấp huyện, trình tự thủ tục được quy định tại Điều 36 Luật Hộ Tịch 2014 như sau:
Sơ đồ 1.2. Quy trình cấp giấy khai sinh theo Điều 36 Luật hộ tịch 2014
Bước 1: Chuẩn bị và hoàn
thiệnhồ sơ ĐKKS
Bước 2: Nộp hồ sơ tại UBND cấp
huyện: yền
Bước 3: Tiếp nhận hồ sơ và kiểm
tra đầy đủ
Bước 4: Ngay sau khi tiếp nhận hồ
sơ, nếu thấy thông tin khai sinh đầy
đủ và phù hợp, Phòng Tư pháp báo
cáo Chủ tịch Ủy ban nhân dân cấp
huyện. Trường hợp Chủ tịch Ủy ban
nhân dân cấp huyện đồng ý giải
quyết thì ký Giấy khai sinh cấp cho
người được đăng ký khai sinh; công
chức làm công tác hộ tịch ghi nội
dung khai sinh vào Sổ đăng ký khai
sinh và cùng người đi đăng ký khai
sinh ký tên vào Sổ. Trường hợp cha,
mẹ lựa chọn quốc tịch Việt Nam cho
con thì công chức làm công tác hộ
tịch cập nhật thông tin khai sinh
theo hướng dẫn để lấy Số định danh
cá nhân (đối với các địa phương đã
triển khai cấp Số định danh cá nhân
khi đăng ký khai sinh).
Bước 5: Bộ phận tiếp nhận hồ sơ
và trả kết quả của UBND cấp
huyện.
9. Dịch vụ viết thuê đề tài – KB Zalo/Tele 0917.193.864 – luanvantrust.com
Kham thảo miễn phí – Kết bạn Zalo/Tele mình 0917.193.864
Với trường hợp đăng ký khai sinh ở khu vực biên giới, Điều 17 Nghị định
123/2015/NĐ – CP quy định:
Sơ đồ 1.3. Quy trình cấp giấy khai sinh theo sinh ở khu vực biên giới, Điều 17 Nghị
định 123/2015/NĐ – CP
10. Dịch vụ viết thuê đề tài – KB Zalo/Tele 0917.193.864 – luanvantrust.com
Kham thảo miễn phí – Kết bạn Zalo/Tele mình 0917.193.864
Thủ tục khai sinh trong một số trường hợp đặc biệt được quy định tại các
Điều 14, 15, 16 Nghị định 123/2015/NĐ – CP:
Sơ đồ 1.3. Quy trình cấp giấy khai sinh trong một số trường hợp đặc biệt được
quy định tại các Điều 14, 15, 16 Nghị định 123/2015/NĐ – CP
Bước 1: Người đi ĐKKS điền đầy đủ vào
các mẫu tờ khai và sau đó nộp cho bộ
phận tiếp nhận tại UBND xã
Bước 2: Nộp hồ sơ tại UBND cấp xã
Bước 3: Tiếp nhận hồ sơ và kiểm tra đầy
đủ
Bước 4: Ngay sau khi tiếp nhận hồ sơ,
nếu thấy thông tin khai sinh đầy đủ và
phù hợp, chuyển UBND xã để cập nhật
thông tin khai sinh theo hướng dẫn để
lấy Số định danh cá nhân (đối với các địa
phương đã triển khai cấp Số định danh
cá nhân khi đăng ký khai sinh).
Bước 5: Bộ phận tiếp nhận hồ sơ và trả
kết quả của UBND xã
11. Dịch vụ viết thuê đề tài – KB Zalo/Tele 0917.193.864 – luanvantrust.com
Kham thảo miễn phí – Kết bạn Zalo/Tele mình 0917.193.864
Trường hợp 1: Đăng ký khai sinh cho trẻ bị bỏ rơi.
STT Nội dung Cá nhân, tổ chức
thực hiện
Ghi chú
1 UBND xã hoặc cơ quan công an xã
có trách nhiệm tiếp nhận các công báo
từ người dân phát hiện trẻ em bị bỏ
rơi, một số trường hợp trẻ em bị bỏ
rơi tại các cơ sở y tế thì giám đốc hay
thủ trưởng đơn vị đó có trách nhiệm
thông báo với UBND.
Người phát hiện trẻ
bị bỏ rơi/ Thủ
trưởng cơ sở y tế
2 Cơ quan chức năng tiến hành lập biên
bản xử lý vụ việc cho vấn đề trẻ bị bỏ
rơi, giao trẻ cho cá nhân hoặc tổ chức
nuôi dưỡng theo quy định pháp luật.
Chủ tịch Ủy ban
nhân dân cấp xã
hoặc Trưởng công
an cấp xã
Nội dung
biên bản
ghi rõ thời
gian, địa
điểm trẻ
bị bỏ rơi
3 Niêm yết tại trụ sở UBND trong thời
gian 7 ngày
Chủ tịch Ủy ban
nhân dân cấp xã
hoặc Trưởng công
an cấp xã
4 Hết thời hạn niêm yết tiến hành thông
báo cho cá nhân hoặc tổ chức đang
UBND xã/Cá nhân
hoặc tổ chưucs
Thủ tục
ĐKKS
như
ĐKKS
12. Dịch vụ viết thuê đề tài – KB Zalo/Tele 0917.193.864 – luanvantrust.com
Kham thảo miễn phí – Kết bạn Zalo/Tele mình 0917.193.864
tạm thời nuôi dưỡng trẻ để tiến hành
đăng ký khai sinh cho trẻ
đang tạm thời nuôi
dưỡng trẻ
cho trẻ tại
UBND
cấp xã
Trường hợp 2: Đăng ký khai sinh cho trẻ chưa xác định được cha, mẹ.
STT Nội dung Cá nhân, tổ chức
thực hiện
Ghi chú
1 Trách nhiệm đăng ký khai sinh cho
trẻ chưa xác định được cha, mẹ.
Ủy ban nhân dân
cấp xã
2 Thủ tục đăng ký khai sinh thực hiện
như thủ tục ĐKKS như khai sinh cho
trẻ tại cấp xã.
UBND cấp xã
Trường hợp 3: Đăng ký khai sinh cho trẻ em sinh ra do mang thai hộ.
STT Nội dung Cá nhân, tổ chức
thực hiện
Ghi chú
1 Người yêu cầu đăng ký khai sinh nộp
giấy tờ theo quy định và văn bản xác
nhận của cơ sở y tế đã thực hiện kỹ
thuật hỗ trợ sinh sản cho việc mang
thai hộ. Phần khai về cha, mẹ của trẻ
Người yêu cầu
đăng ký khai
sinh/cha mẹ của trẻ
được nhờ mang thia
hộ
13. Dịch vụ viết thuê đề tài – KB Zalo/Tele 0917.193.864 – luanvantrust.com
Kham thảo miễn phí – Kết bạn Zalo/Tele mình 0917.193.864
được xác định theo cặp vợ chồng nhờ
mang thai hộ.
2
Thủ tục đăng ký lại khai sinh
.TT Trình tự Trách nhiệm Thời
gian
Biểu
mẫu/Kết
quả
B1 Công dân nộp hồ sơ theo quy
định tại bộ phận tiếp nhận và trả
kết quả
Tổ chức/cá
nhân
½ ngày Theo mẫu
14. Dịch vụ viết thuê đề tài – KB Zalo/Tele 0917.193.864 – luanvantrust.com
Kham thảo miễn phí – Kết bạn Zalo/Tele mình 0917.193.864
B2 Tiếp nhận hồ sơ và ghi giấy
biên nhận, hẹn ngày trả kết quả,
luân chuyển hồ sơ đến bộ phận
chuyên môn thẩm định
Bộ phận tiếp
nhận và trả
kết quả
Giấy tiếp
nhận hồ sơ
và hẹn trả
kết quả
B3 Cán bộ thụ lý hồ sơ tiến hành
thẩm định hồ sơ:
- Trường hợp hồ sơ, không đáp
ứng yêu cầu, thông báo cho tổ
chức, cá nhân về việc hồ sơ
không đủ điều kiện giải quyết
(trong thời hạn không quá 01
ngày, nêu rõ lý do).
- Trường hợp hồ sơ cần giải
trình và bổ sung thêm, thông
báo cho tổ chức, cá nhân về
việc bổ sung hồ sơ (trong thời
hạn không quá 01 ngày kể từ
ngày viết giấy biên nhận và hẹn
trả kết quả).
- Trường hợp, đạt yêu cầu tiến
hành bước tiếp theo
Cán bộ TP-
HT
03
ngày
Thông báo
bổ sung hồ
sơ/hồ sơ
không đủ
điều kiện
giải quyết
B4 Thực hiện việc đăng ký lại khai
sinh theo quy định
Công chức
Tư pháp
15. Dịch vụ viết thuê đề tài – KB Zalo/Tele 0917.193.864 – luanvantrust.com
Kham thảo miễn phí – Kết bạn Zalo/Tele mình 0917.193.864
Tham mưu Chủ tịch UBND
ký Giấy khai sinh
B5 Lãnh đạo UBND ký duyệt kết
quả cho tổ chức công dân
Lãnh đạo
UBND
Phường
01
ngày
Giấy khai
sinh
B6 Tiếp nhận kết quả, vào sổ
Phát hành văn bản và trả cho tổ
chức/công dân
Lưu hồ sơ theo dõi
Cán bộ TP-
HT Bộ phận
TN&TKQ
Theo
giấy
hẹn
Sổ theo dõi
hồ sơ