1. Câu 2 : Tư tưởng Hồ Chí Minh về xây dựng Đảng cầm quyền trong sạch, vững
mạnh (“Đảng ta là đạo đức, là văn minh, là độc lập dân tộc, là hòa bình và ấm no”; Đảng ta
là tiêu biểu cho trí tuệ dân tộc và thời đại; là lương tâm, đạo đức của dân tộc; là ý chí của
dân tộc, phát huy quyền làm chủ của nh.dân gắn bó với nhân dân).
Là người sáng lập ĐCS VN, HCM đã xây dựng và rèn luyện ĐCS thành một Đảng cách
mạnh chân chính, lãnh đạo nhân dân tiến hành thắng lợi cuộc cách mạng giải phóng dân tộc,
thống nhất đất nước và đưa cả nước đi lên CNXH. Trong những di sản tư tưởng mà Người để lại,
những luận điểm của Người về ĐCS, về xây dựng Đảng, đặc biệt trong điều kiện Đảng lãnh đạo
chính quyền, là một phần cực kỳ quan trọng. Theo Hồ Chí Minh, Đảng cầm quyền thì cán bộ
Đảng viên vừa là người lãnh đạo, vừa là người đầy tớ của nhân dân. Nếu xây dựng Đảng là vấn đề
then chốt thì việc giáo dục tư tưởng cho Đảng viên xứng đáng “vừa là người lãnh đạo, vừa là
người đầy tớ của nhân dân” thật sự là vấn đề then chốt của then chốt, đảm bảo thắng lợi cho công
cuộc đổi mới đang được triển khai rộng khắp trên cả nước ta hiện nay.
1. Quy luật sáng tạo của HCM về ĐCS-Đảng cầm quyền
Tư tưởng HCM về ĐCS VN bắt nguồn từ học thuyết của Mác về ĐCS VN và trực tiếp từ
học thuyết về Đảng kiểu mới của giai cấp công nhân, đã được Lênin đưa ra. Nhưng xuất phát từ
những điều kiện lịch sử cụ thể của VN, HCM đã vận dụng sáng tạo học thuyết ấy để đưa đến việc
thành lập ĐCS VN vào năm 1930.
HCM, sau khi đến với chủ nghĩa Mác-Lênin đã nhận ra được những ưu thế vượt trội và
sứ mệnh trọng đại của giai cấp này. “Chỉ có giai cấp công nhân là dũng cảm nhất, cách mạnh
nhất, luôn luôn gan góc đương đầu với bọn đế quốc thực dân”. Giai cấp công nhân là giai cấp còn
sứ mệnh lịch sử lãnh đạo cách mạnh đến thắng lợi cuối cùng. Tuy nhiên giai cấp công nhân
không thể hoàn thành sứ mệnh của mình nếu như không lôi kéo được bạn đồng minh là giai cấp
nông dân và các giai cấp tầng lớp khác. Do vậy, để phát huy được khả năng và sức mạnh của
nhân dân, cần phải có một tổ chức đủ sức tuyên truyền, vận động tập họp họ thành một khối thống
nhất.
Bên cạnh những nguyên lý chung của việc thành lập Đảng cộng sản trên các nước, Hồ
Chí Minh còn kết hợp giữa chủ nghĩa Mác-Lênin với phong trào công nhân và phong trào yêu
nước làm cơ sở và điều kiện vững chắc cho Đảng CS Việt Nam ra đời. Đây là một luận điểm
mới, một khái quát rất quan trọng, một vận dụng rất sáng tạo của HCM vào VN. Luận điểm này
chẳng những có ý nghĩa đối với quá trình CM VN, mà còn có ý nghĩa quốc tế, đặc biệt là đối với
những nước có hoàn cảnh tương tư như nước ta.
2. Tư tưởng Hồ Chí Minh về Đảng cầm quyền (Tr. 87 ĐC)
Trải qua các cao trào cách mạng ngày càng sôi nổi, quyết liệt, Đảng CS VN đã lãnh đạo
toàn dân tiến hành thắng lợi cuộc CM tháng 8 năm 1945. Chính quyền của nhân dân được thành
lập, Đảng CS VN trở thành Đảng cầm quyền. Sự tất yếu của việc Đảng cộng sản phải trở thành
Đảng cầm quyền để tiếp tục lãnh đạo nhân dân, xây dựng chủ nghĩa xã hội đã được Hồ Chí Minh
khẳng định: “Cách mạng thắng lợi rồi quần chúng vẫn còn có Đảng lãnh đạo: Dù nhân dân đã
nắm chính quyền, nhưng giai cấp đấu tranh trong nước và âm mưu của đế quốc xâm lược vẫn còn.
Vì phải xây dựng kinh tế, quốc phòng, văn hoá XH, cho nên Đảng vẫn phải tổ chức, lãnh đạo,
giáo dục quần chúng, để đưa nhân dân lao động đến thắng lợi hoàn toàn”.
Theo Hồ Chí Minh, “Đảng cầm quyền” là “Đảng tiếp tục lãnh đạo sự nghiệp cách mạng
trong điều kiện đảng đã lãnh đạo quần chúng nhân dân giành được chính quyền, lực lượng Nhà
nước và Đảng trực tiếp lãnh đạo bộ máy Nhà nước đó để tiếp tục hoàn thành sự nghiệp độc lập
2. dân tộc, dân chủ và CNXH”. Vai trò chức năng cốt lõi nhất, quan trọng nhất của Đảng cầm quyền
là Đảng lãnh đạo chính quyền. Đảng cầm quyền để bảo đảm giữ vững và tăng cường bản chất giai
cấp công nhân của chính quyền Nhà nước. Nhà nước do Đảng lãnh đạo phải mang tính chất nhân
dân, là công bộc, là đầy tớ của dân, chăm lo cho dân mọi mặt. Đảng lãnh đạo Nhà nước bằng
đường lối chủ trương được thể chế hóa thành Hiến pháp, pháp luật, chính sách, bằng quy hoạch
bố trí sử dụng cán bộ, bằng kiểm tra giám sát việc thực hiện đường lối của Đảng đối với chính
quyền. Một chức năng khác rất quan trọng của Đảng cầm quyền là Đảng lãnh đạo mặt trận và các
tổ chức chính trị - xã hội. HCM đã chỉ ra rằng yếu tố làm cho Đảng nắm và giữ vững quyền lãnh
đạo là “chính sách đúng đắn” và “năng lực lãnh đạo” của Đảng. Đảng vạch ra đường lối chủ
trương và lãnh đạo, thuyết phục các tổ chức chính trị - xã hội tham gia hoạt động trong các phong
trào CM. Bên cạnh đó, mối quan hệ mật thiết như máu thịt giữa Đảng và nhân dân là nội dung rất
sáng tạo, rất đặc sắc và vô cùng quan trọng trong TTHCM, luôn được Người quan tâm xây dựng,
củng cố. Bác khuyên Đảng viên phải đi sát với dân “phải hòa mình với quần chúng thành một
khối”, phải lắng nghe ý kiến của dân, hiểu được lòng dân và khiêm tốn học hỏi dân. Người căn
dặn:
“Việc gì có lợi cho dân, ta phải hết sức làm.
Việc gì hại đến dân, ta phải hết sức tránh.
Chúng ta phải yêu dân, kính dân, thì dân mới yêu ta, kính ta”.
Như vậy, “Đảng cầm quyền” không những Đảng lãnh đạo chính quyền Nhà nước mà còn
lãnh đạo toàn xã hội. Đảng phải thấm nhuần lý luận tiên tiến, cách mạng và khoa học. Đó là hệ
thống lý luận Mác-Lênin. Ngoài ra, Đảng vạch ra đường lối, chủ trương, chính sách đúng đắn.
HCM đã từng nhấn mạnh điều này trong Di chúc “Đảng ta là một Đảng cầm quyền. Mỗi Đảng
viên và cán bộ phải thật sự thấm nhuần đạo đức CM, thật sự cần kiệm, liêm chính, chí công, vô
tư. Phải giữ gìn Đảng ta thật trong sạch, phải xứng đáng là người lãnh đạo, là người đầy tớ thật
trung thành của nhân dân”. Khi trở thành Đảng cầm quyền, Đảng tiếp tục lãnh đạo nhân dân thực
hiện nhiệm vụ mới là đấu tranh bảo vệ và xây dựng chế độ mới.
3. Cán bộ, Đảng viên phải vừa là người lãnh đạo, vừa là đầy tớ trung thành của nhân dân
(tham khảo thêm)
Trong suốt tiến trình đi lên CM VN, Đảng ta hoàn toàn xứng đáng với sự tin cậy của
nhân dân. Dưới sự lãnh đạo của Đảng và của lãnh tụ HCM, nhân dân ta đã giành được thắng lợi
trọn vẹn của CM dân tộc dân chủ nhân dân và vững bước tiến lên con đường XHCN. Theo HCM,
Đảng phải vừa là người lãnh đạo, vừa là người đầy tớ thật trung thành của nhân dân. Hai mặt lãnh
đạo và đầy tớ không tách rời nhau, không đối lập với nhau, mà thống nhất, biện chứng với nhau
như Người nhấn mạnh: lãnh đạo có nghĩa là làm đầy tớ.
Cần phải thấy rõ rằng cán bộ Đảng viên từ nhân dân mà ra, nhưng lại có trách nhiêm
hướng dẫn nhân dân thực hiện đường lối chủ trương chính sách của Đảng và Nhà nước. Muốn
hướng dẫn nhân dân thì phải là người có tài, có đức, được nhân dân tin yêu, mến phục. Bác cũng
đã dạy “trước mặt quần chúng, không khải ta cứ viết lên trán chữ “cộng sản” mà ta được họ yêu
mến. Quần chúng chỉ yêu mến những người có tư cách, đạo đức. Muốn hướng dẫn nhân dân,
mình phải làm mực thước cho người bắt chước”. Như vậy, theo Hồ Chí Minh Đảng viên là người
lãnh đạo phải trước hết là người “nói đi đôi làm”, phải làm gương đi đầu trong việc thực hiện mọi
chủ trương đường lối của Đảng. Nói đến năng lực lãnh đạo quần chúng của Đảng viên, Hồ Chí
Minh chú trọng không chỉ trình độ, năng lực lãnh đạo quần chúng mà còn cả phương pháp khoa
học và thực chi dân chủ, không chỉ trí tuệ mà còn cả kinh nghiệm và bản lĩnh chính trị, đạo đức
3. cách mạng, lối sống gương mẫu, tận tụy hy sinh, phục vụ dân chúng làm công bộc đầy tớ trung
thành của dân. Người đòi hỏi rất cao thái độ dũng cảm và sự thành thật trong tự phê bình, phê
bình của Đảng, của cán bộ, đảng viên. Chính vì vậy, Đảng mới được dân tin, dân phục, dân yêu
mến, dân giúp đỡ, ủng hộ và bảo vệ. Chỉ như vậy Đảng mới là một Đảng tiến bộ, mạnh dạn, chắc
chắn và chân chính.
Đảng viên của Đảng cầm quyền lại càng phải ý thức thật sâu sắc mình là đầy tớ của nhân
dân, chứ không phải người chủ của nhân dân. Cần phải xác định rõ rằng Đảng lãnh đạo nhà nước
là nhằm xây dựng một nhà nước thật sự của dân, do dân và vì dân để nhân dân làm chủ nhà nước,
điều mà trước khi cách mạng thành công không thể có được. Đảng cầm quyền nhưng dân là chủ,
quyền lực cao nhất vẫn thuộc về nhân dân: đó chính là quan điểm rất quan trọng của HCM. Vì
vậy, Đảng viên không được tự cho phép mình đứng trên nhân dân, trên nhà nước, trên pháp luật.
Là đầy tớ trung thành của nhân dân, như HCM đã nói, Đảng không có quyền lợi gì của
riêng mình, ngoài quyền lợi của giai cấp, của dân tộc. Vì vậy, Đảng phải thường xuyên chăm lo
củng cố mối quan hệ máu thịt giữa Đảng với dân. Đảng không ở trên dân, cũng không ở ngoài
dân, mà ở trong dân, trong lòng dân. Không phải chỉ có nước mới lấy dân làm gốc, mà Đảng cũng
phải lấy dân làm gốc. Chính cái gốc này đem lại nguồn sinh lực vô tận cho Đảng.
Là đầy tớ trung thành của nhân dân, Người còn chỉ rõ Đảng ta phải biết nêu cao tinh thần
phục vụ, tinh thần trách nhiệm trước nhân dân, chăm lo nâng cao đời sống vật chất, văn hóa lẫn
tinh thần cho nhân dân, phải ra sức bồi dưỡng nâng cao trí tuệ, sức mạnh của nhân dân, phát huy
dân chủ một cách sâu rộng, song không được mị dân, mơn trớn, lợi dụng hoặc theo đuôi quần
chúng.
HCM chỉ ra rằng : khi trở thành Đảng cầm quyền, Đảng phải làm thế nào để quyền lực
không làm tha hóa, biến chất Đảng viên. Người đã đề cập đến 3 nguy cơ làm tha hóa bản chất
cộng sản, đó là nguy cơ về sai lầm đường lối, nguy cơ về chủ nghĩa cá nhân phát triển và nguy cơ
xa dân, mất dần quần chúng. Sự sai lầm về đường lối xuất phát từ sự thiếu vững vàng về chính trị,
không đứng vững trên lập trường giai cấp công nhân, thiếu tri thức, lý luận. Trong điều kiện cầm
quyền, chủ nghĩa cá nhân dễ có cơ hội phát triển “đẻ ra nhiều cái xấu”, gây tác hại lớn “làm mất
lòng tin cậy của dân, sẽ hại đến oai tín của chính phủ. Quan liêu, mệnh lệnh, xa rời nhân dân sẽ
đưa đến những tổn thất không lường được đối với vận mệnh của đất nước. Mọi biểu hiện của
bệnh quan liêu, xa dân đều làm suy yếu Đảng, hơn nữa còn làm cho sự tồn tại của Đảng không
còn ý nghĩa. Những vấn đề trên là những vấn đế HCM đặc biệt quan tâm giáo dục cán bộ, Đảng
viên, nhất là khi Đảng đã trở thành Đảng cầm quyền.
4. Vận dụng tư tưởng HCM vào thực tế (Tr. 92 ĐC)
Để đáp ứng yêu cầu của thời kỳ đẩy mạnh CNH-HĐH đất nước, để làm cho tất cả các
cán bộ Đảng viên xứng đáng là những người vừa là lãnh đạo, vừa là người đầy tớ của nhân dân,
kế thừa và vận dụng tư tưởng HCM, tiếp thu NQ TW 6 (lần 2), Hội nghị TW 7 Khóa 8, NQ ĐH
lần IX về công tác xây dựng Đảng và chiến lược cán bộ trong thời kỳ mới xuất phát từ thực trạng
của nước ta, việc xây dựng chỉnh đốn Đảng càng trở thành nhiệm vụ cấp bách:
- Việc xây dựng, chỉnh đốn Đảng theo tư tưởng HCM được thể hiện trên cả 3 mặt: tư
tưởng, chính trị và tổ chức để Đảng vững mạnh, ngang tầm nhiệm vụ mới của thời kỳ CNH-
HĐH : Một là, có sự thống nhất cao trong Đảng về nhận thức và quan điểm trong các vấn đề, đặc
biệt là những vấn đề có tính nguyên tắc như : khẳnh định và kiên trì mục tiêu xây dựng CNXH ở
nước ta theo sự lựa chọn của HCM, bảo vệ học thuyết Mác Lênin và tư tưởng HCM, nền tảng tư
tưởng và phương hướng hành động của Đảng, tiếp tục giữ vững sự lãnh đạo của Đảng đối với hệ
4. thống chính trị, củng cố niềm tin, lý tưởng cho Đảng viên và nhân dân, ra sức khắc phục những
biểu hiện dao động, cơ hội, suy thoái về tư tưởng chính trị trong một bộ phần cán bộ Đảng viên
và nhân dân. Hai là, nâng cao năng lực trí tuệ của Đảng, không ngừng hoàn thiện đường lối, chủ
trương, chính sách của Đảng và pháp luật của nhà nước sao cho đúng đắn, sát hợp, thiết thực, đáp
ứng yêu cầu mới, chống khuynh hướng “tả” và khuynh hướng “hữu”, cải tiến việc ra NQ của
Đảng, thực hiện tốt quy chế dân chủ cơ sở.Ba là, củng cố hoàn chỉnh một số vấn đề về tổ chức :
thực hiện nghiêm túc các nguyên tắc tổ chức và sinh hoạt đảng, sắp xếp lại bộ máy Đảng theo
hướng tinh gọn, hoạt động có hiệu quả, xây dựng củng cố tăng cường sức chiến đấu và năng lực
lãnh đạo của các tổ chức cơ sở Đảng. Ra sức đổi mới công tác cán bộ, xây dựng đội ngũ cán bộ,
nhất là đội ngũ CB lãnh đạo, quản lý các cấp, vững vàng về chính trị, gương mẫu, trong sạch, có
trí tuệ, kiến thức và năng lực. Đào tạo cán bộ vừa hồng, vừa chuyên. Phát triển Đảng viên theo
đúng tiêu chuẩn quy định. Đặc biệt lưu ý đào tạo phát triển Đảng viên trong công nhân, tầng lớp
thanh niên, phụ nữ, trí thức, dân tộc thiểu số, kiên quyết xử lý kỷ luật, loại những phần tử không
có đủ phẩm chất ra khỏi Đảng.
Bên cạnh đó, chúng ta phải đấu tranh chỉnh đốn Đảng về mặt đạo đức, lối sống với
những nội dung sau: Một là, khắc phục tình trạng thoái hóa, biến chất, suy đồi đạo đức, lối sống
tham nhũng, lãng phí, xa hoa; chống CN cá nhân, ra sức giáo dục, rèn luyện, nâng cao đạo đức
CM, xây dựng lối sống lành mạnh cho cán bộ Đảng viên. Hai là, khắc phục các bệnh quan liêu, xa
rời quần chúng, bệnh chủ quan, hình thức, địa phương, cục bộ, bè phái, ham danh...; phát huy dân
chủ và vận động nhân dân góp ý, phê bình cán bộ Đảng viên. Ba là, phải thật sự làm cho toàn
Đảng và từng tổ chức cơ sở Đảng cũng như mỗi cán bộ, Đảng viên trong sạch vững mạnh đó là
yếu tố quyết định của Đảng có đủ bản lĩnh, trí tuệ và khả năng vượt qua mọi thử thách trong giai
đoạn mới. Bốn là, thực hiện việc quản lý, kiểm tra chặt chẽ đối với cán bộ, Đảng viên, kê khai tài
sản và thu nhập của cán bộ, Đảng viên; chấp hành nghiêm túc những điều quy định mà Đảng viên
không được làm.
- Ngoài ra, Đảng viên luôn phải có ý thức chống các âm mưu phá hoại Đảng như kiên
quyết chống và bác bỏ tư tưởng và ý đồ đa nguyên chính trị, đa Đảng đối lập, đòi chia quyền lãnh
đạo đối với Đảng CS VN của các thế lực thù địch; đả phá những âm mưu xuyên tạc, chia rẽ, bôi
nhọ công kích Đảng ta của kẻ thù trong và ngoài nước; chống mưu đồ diễn biến hòa bình của
CNĐQ, khắc phục tư tưởng hòa bình chủ nghĩa, luôn tỉnh táo có ý thức cảnh giác trước mọi tình
huống bế tắc.
Tóm lại, xây dựng, chỉnh đốn Đảng là nhằm thực hiện câu nói của Chủ tịch HCM: “Đảng
ta là đạo đức, là văn minh”. Đảng phải là Đảng của trí tuệ tiên phong, ngang tầm thời đại thì mới
đưa dân tộc vững bước tiến vào thế kỷ XXI. Đảng phải là Đảng đạo đức mới xứng đáng vừa là
người lãnh đạo, vừa là đầy tờ trung thành của nhân dân. Đối với nước ta, những quan điểm, tư
tưởng đó đã có vai trò cực kỳ quan trọng trong quá trình rèn luyện, xây dựng Đảng ta trưởng
thành như ngày nay và vẫn giữ nguyên giá trị trong điều kiện đảng lãnh đạo công cuộc đổi mới
đất nước theo mục tiêu dân giàu, nước mạnh, XH dân chủ, công bằng, văn minh./.
