Vande8

1. Câu 8: Tổng kết quá trình cách mạng XHCN ở nước ta. ĐH 6 của Đảng chỉ rõ :
“Đảng phải luôn luôn xuất phát từ thực tế, tôn trọng và hành động theo quy luật khách
quan”. Từ phương pháp cách mạng HCM và thực tiễn cách mạng trong thời kỳ đổi mới,
đồng chí phân tích và chứng minh tính đúng đắn của kết luận trên.
Trong di sản vô cùng quí báu của HCM để lại cho toàn đảng, toàn dân, toàn quân, bên
cạnh quan điểm về đường lối chiến lược còn có cả một hệ thống các quan điểm mang tính chất
phương pháp luận khoa học về tiến hành cách mạng. Hệ thống quan điểm đó vừa là sự vận dụng,
phát triển phép biện chứng duy vật của CN Mác – Lênin, vừa thể hiện nét riêng độc đáo, sáng tạo
của Người trong quá trình cách mạng. Qua nghiên cứu phương pháp CM HCM giúp ta hiểu được
một cách sâu sắc hơn, toàn diện hơn về tư tưởng HCM, về những quy luật vận động của CM VN
cùng phương pháp CM của Đảng ta mà còn để vận dụng phương pháp CM của Người vào viêc
giải quyết những nhiệm vụ CM và những vấn đề cuộc sống đặt ra trong giai đoạn hiện nay
1. Khái niệm phương pháp cách mạng
Phương pháp cách mạng HCM là ở cấp độ bao trùm, phổ quát nhất của phương pháp
HCM “Phương pháp CM HCM hiểu theo nghĩa rộng là sự vận động tư tưởng HCM trong thực
tiễn. Nói cách khác, đó là những quy luật hoạt động mà theo đó mà tư tưởng của Người được hiện
thực hóa theo nghĩa hẹp, phương pháp CM HCM là hệ thống các cách thức, biện pháp, quy trình
hợp thành nguyên tắc điều chỉnh và hướng dẫn hành động của các lực lượng cách mạng, trong
đấu tranh giành độc lập dân tộc, đi lên xây dựng CNXH ở VN.
Phương pháp cách mạng HCM không chỉ là sự vận dụng phép biện chứng duy vật của
CN Mác Lênin. Mặc dù cốt lõi của phương pháp CM HCM là phép biện chứng duy vật, song nó
còn thể hiện nét riêng hết sức độc đáo của HCM. Người đã tạo ra cho mình trên cơ sở kế thừa
những truyền thống, tinh hoa văn hóa dân tộc VN là tinh hoa trí tuệ nhân loại, cả cách cảm, cách
nghĩ của dân tộc là triết lý biện chứng của Phương Đông và Phương Tây. Ngay cả phép biện
chứng duy vật của CN Mác Lênin cũng được Người tiếp thu một cách nhuần nhuyễn và nhào
luyện lại trong thực tiễn, biến thành cái riêng của mình, thành phương pháp CM HCM.
2. Những nội dung cơ bản của phương pháp CM HCM : bao gồm 4 phương pháp lớn
- Phương pháp xác định bạn – thù, tập họp và huy động lực lượng toàn dân tộc tiến hành
CM: để tiến hành cách mạng cần phải định rõ ai là bạn ? ai là thù ? và “đâu là anh em thật sự và
đâu là kẻ thù”. Điều này đã được Người trả lời một cách rõ ràng. Tiêu chí để xác định bạn thù là
xuất phát từ lợi ích dân tộc và quyền lợi của nhân dân.
Về phương pháp tập hợp và huy động lực lượng toàn dân tộc tiến hành CM : Hồ Chí
Minh đã xác định CM là việc chung của dân chứ không phải là việc của 1,2 người” Vì vậy CM
trước tiên cần phải tuyên truyền vận động đoàn kết tất cả các tầng lớp yêu nước trong dân tộc, tập
hợp tổ chức họ thành một đội quân cách mạng to lớn dưới sự lãnh đạo của ĐCS, phải xây dựng
khối liên minh công nông vững chắc, phải có cách thức tập hợp, tổ chức khác nhau và phù hợp
với trình độ, khả năng của nhân dân để lôi kéo quần chúng, khơi dậy lòng yêu nước cũng như
nhiệt tình CM và tính năng động sáng tạo ở mỗi tầng lớp, ở mỗi con người.
- Phương pháp kết hợp tốt lực, thế, thời trong cách mạng : Cách mạng nổ ra muốn giành
thắng lợi phải kết hợp tốt giữa lực - thế - thời để tạo ưu thế tuyệt đối cách mạng. Lực là lực lượng

2. cách mạng bao gồm lực lượng vật chất lẫn tinh thần, bao hàm cả tiềm lực kinh tế quân sự và các
yếu tố chính trị, tinh thần. Sức mạnh của lực tăng lên gấp bội nếu như ở vào thế tốt . Thế là tư thế,
vị thế. Cách mạng nổ ra và kết thúc thắng lợi cần phải có thời cơ, thời điểm hội tụ tất cả những
điều kiện thuận lợi nhất, đó là thiên thời - địa lợi - nhân hòa.
- Phương pháp dĩ bất biến, ứng vạn biến : Đây là một phương châm được quán xuyến
trong toàn bộ hoạt động HCM, là nét độc đáo trong phương pháp cách mạng của Người.Để giúp
người cách mạng vượt qua những khó khăn thử thách, người cách mạng phải biết sử dụng cái bất
biến là chân lý cách mạng để đối phó với cái vạn biến đầy khó khăn thử thách trong quá trình hoạt
động cách mạng Người cách mạng phải sáng suốt, tỉnh táo, nhạy bén, trước khi biến đổi khôn
lường. Cách mạng muốn thắng lợi phải có những sách lược khôn khéo, mềm dẻo đồng thời phải
cứng rắn về nguyên tắc.
- Phương pháp xác định mục tiêu, nhiệm vụ cách mạng là phương pháp quan trọng trong
phương pháp cách mạng Hồ Chí Minh. Mặc dù không có những chuyên luận, lý luận về phương
pháp cách mạng, không đề cập riêng lẽ cách thức lựa chọn mục tiêu, con đường CM phải như thế
nào, song từ việc lựa chọn mục tiêu độc lập dân tộc và CNXH, cùng đường lối tiến hành 2 giai
đoạn CM nối tiếp nhau : cách mạng dân tộc dân chủ nhân dân tiến lên CM XHCN ở nước ta,
HCM đã lãnh đạo Đảng và nhân dân xác định mục tiêu, nhiệm vụ CM ở mỗi thời kỳ CM VN đã
thể hiện những nguyên tắc, phương pháp luận có giá trị to lớn. Vận dụng phép biện chứng duy vật
của CN Mác Lênin (về vật chất – ý thức, về lý luận và thực tiễn) vào hoàn cảnh nước ta trong xác
định mục tiêu nhiệm vụ cách mạng, luận điểm “phải luôn luôn xuất phát từ thực tế khách quan,
tôn trọng và hành động theo quy luật” đã được thể hiện xuyên suốt trong phương pháp xác định
mục tiêu, nhiệm vụ CM của HCM .
Trước nhất đó là phương pháp “phải lấy thực tế làm điểm xuất phát để xác định phương
hướng, mục tiêu nhiệm vụ của CM, kết hợp chặt chẽ giữa lý luận và thực tiễn để xác định chủ
trương, chính sách”
Đối với HCM, làm CM trước hết là để giải phóng cho đồng bào, dân tộc mình, nên thực
tế VN chính là điểm xuất phát cho mọi suy nghĩ và hành động của Người. Đồng thời Người cũng
yêu cầu phải từ điều kiện thực tế đất nước, con người, dân tộc VN với truyền thống mấy ngàn
năm lịch sử cùng với những điều kiện KT – VH – chính trị - XH của VN và mối quan hệ của VN
với thế giới để xác định mục tiêu, nhiệm vụ CM ở mỗi thời kỳ. Chính xuất phát từ thực tiễn trong
việc đề xuất đường lối chiến lược, chiến thuật mà Chủ tịch HCM cùng với Đảng đã lãnh đạo
thành công cuộc khởi nghĩa tháng 8 – 1945 và 2 cuộc kháng chiến thần thánh
Trong cách mạng XHCN, HCM luôn luôn lưu ý đến những đặc điểm của VN, người chỉ
rõ “đặc điểm to nhất của ta trong thời kỳ quá độ là từ một nước NN lạc hậu tiến thẳng lên CNXH,
không phải kinh qua giai đoạn phát triển TBCN”. Đồng thời Người cũng nhắc nhở “ ... đứng về
mặt xây dựng CNXH, tuy chúng ta đã có những kinh nghiệm dồi dào của các nước anh em, nhưng
chúng ta cũng không thể áp dụng những kinh nghiệm ấy một cách máy móc, bởi vì nước ta có
những đặc điểm riêng của ta”. Xuất phát từ thực tế và quy luật LLSX-QHSX, HCM cũng đã chỉ
rõ trong giai đoạn quá độ đi lên CNXH có sự tồn tại của nhiều thành phần kinh tế với nhiều hình
thức sở hữu khác nhau là tất yếu, do đó cần phải duy trì nhiều hình thức quản lý, phân phối khác
nhau.

3. HCM đánh giá rất cao vai trò của lý luận, song lý luận phải gắn liền với thực tiễn, người
viết : “Lý luận là đem thực tế trong lịch sử, trong kinh nghiệm, trong cuộc đấu tranh, xem xét, so
sánh thật kỷ lưỡng, rõ ràng làm thành kết luận rồi lại đem nó chứng minh với thực tế. Đó là lý
luận chân chính. Người đã đề cao kinh nghiệm và thường xuyên tổng kết kinh nghiệm một cách
có lý luận để phát triển lý luận mới, hoàn chỉnh đường lối, chủ trương, chính sách. Người chỉ rõ :
“thực hành sinh ra hiểu biết, hiểu biết tiến lên lý luận, lý luận lãnh đạo thực hành”. Chính vì vậy
người cho rằng tổng kết thực tiễn là hoạt động lý luận quan trọng nhất của Đảng.
- Quan điểm toàn diện, trọng tâm, trọng điểm, thiết thực : HCM luôn chú trọng cách tiếp
cận hệ thống, xem xét toàn diện các nhân tố, các sự kiện, các mối liên hệ. Trong xác định mục
tiêu nhiệm vụ cách mạng, Người yêu cầu phải nhìn nhận tất cả mặt, các mối liên hệ, chỉ rõ tất cả
các nhiệm vụ cần giải quyết, song phải xác định rõ cái gì là chủ yếu, chỉ có thể giải quyết tốt
nhiệm vụ chủ yếu của mỗi thời kỳ mới có thể tạo ra bước đột phá đưa cách mạng tới thành công.
Do vậy, xác định rõ mâu thuẫn chủ yếu, nhiệm vụ chủ yếu là điều có tầm quan trọng đặc biệt
trong cách mạng
Đặt lên hàng đầu tính hiệu quả của công việc , HCM luôn coi trọng tính thiết thực. Người
chỉ rõ : Kế hoạch phải thiết thực, phải làm được. Chớ làm kế hoạch đẹp mắt, to tát, kể hàng triệu
nhưng không thực hiện được” và “chớ nên tham mau, tham nhiều trong cùng một lúc”
- Quan điểm giành thắng lợi từng bước : Vận dụng phép biện chứng duy vật của CN Mác
Lênin vào hoàn cảnh nước ta trong xác định mục tiêu nhiệm vụ cách mạng, HCM chỉ rõ phải thực
hiện quy luật giành thắng lợi từng bước. Theo Người, cách mạng là những thắng lợi nối tiếp nhau,
bước trước chuẩn bị cho bước sau, bước sau cao hơn bước trước, những bước tuần tự chuẩn bị
cho những bước nhảy vọt, qua nhiều bước nhảy vọt nhỏ dẫn tới bước nhảy vọt lớn, đưa cách
mạng đến thắng lợi hoàn toàn. Biết giành thắng lợi từng bước đã thực sự trở thành phương pháp
CM VN
Đề phòng tư tưởng nôn nóng muốn đốt cháy giai đoạn trong CM XHCN, Người nhắc đi
nhắc lại “ dần dần”. Khi nói về quá trình tiến hành CM XHCN ở nước ta, Người nhắc nhở phải
tiến từng bước vững chắc, không được bất chấp quy luật. Theo Người, chỉ có tiến hành từng bước
vững chắc thì mới có thề tiến nhanh tiến mạnh. Trong xác định mục tiêu, nhiệm vụ cần quán triệt
tinh thần tận dụng triệt để những thành tựu của CM KH và công nghệ hiện đại, đi tắt đón đầu.
Song không được nôn nóng phải tiến từn g bước vững chắc.
3. Vận dụng vào thực tiễn
Sau khi thực hiện thành công cách mạng giải phóng dân tộc, thống nhất đất nước, cả
nước đã bước vào giai đoạn quá độ đi lên. Trong thời kỳ trước đổi mới, do bỏ qua không vận
dụng phương pháp xác định mục tiêu, nhiệm vụ cách mạng của HCM là phải căn cứ, xuất phát từ
“thực tế khách quan, tôn trọng và hành động theo quy luật”. Đảng ta đã mắc nhiều sai lầm trong
đề ra đường lối, chu trương, chính sách cho giai đoạn cách mạng này, vi phạm các quy luật khách
quan, biểu hiện qua một số lĩnh vực cụ thể như : “chưa thật sự thừa nhận cơ cấu kinh tế nhiều
thành phần ở nước ta tồn tại trong một thời gian tương đối dài” nên “đã có những biểu hiện nóng
vội muốn xóa bỏ ngay các thành phần kinh tế phi xã hội chủ nghĩa”, “chưa nắm vững và vận dụng
đúng quy luật về sự phù hợp giữa quan hệ SX với tính chất và trình độ SX nên “có lúc đẩy mạnh
quá mức việc xây dựng công nghiệp nặng mà không chú ý phát triển công nghiệp nhẹ” hoặc “đẩy

4. mạnh công nghiệp hóa trong khi chưa có đủ các tiền đề cần thiết”, “có nhiều chủ trương sai trong
việc cải cách giá cả, tiền lương, tiền tệ “cùng với việc bố trí cơ cấu kinh tế trước hết là SX và đầu
tư thường chỉ xuất phát từ lòng mong muốn đi nhanh, không tính đến điều kiện khả năng thực tế
”, bỏ qua không thừa nhận và vận dụng những quy luật khách quan của phương thức sản xuất, của
nền kinh tế hàng hóa ... … dẫn đến việc SX chậm phát triển, khủng hoảng kinh tế trên mâu thuẩn
giữa cung và cấu ngày càng gay gắt do việc áp dụng những chính sách, chủ trương trên đã vi
phạm những quy luật khách quan của nền kinh tế SX hàng hóa (quy luật cung cầu quy luật giá trị,
quy luật cạnh tranh, phá sản …).
Rút kinh nghiệm từ những sai lầm trên, Đảng đã xác định rõ tiến hành công cuộc đổi mới
toàn diện, phải lấy CN Mác-Lênin và tư tưởng HCM làm nền tảng, kim chỉ nam cho mọi hoạt
động, đặc biệt là khi đề ra mục tiêu chính sách “phải luôn xuất phát từ thực tế, tôn trọng và hành
động theo quy luật là điều kiện đảm bảo sự dẫn đầu của Đảng. Năng lực nhận thức theo quy luật
là điều kiện đảm bảo sự lãnh đạo đúng đắn của Đảng” Trên cơ sở hiểu rõ mối quan hệ biện chứng
giữa kinh tế và tình hình chính trị và ổn định xã hội, Đảng ta bắt đầu công cuộc đổi mới từ đổi
mới về tập trung trước hết vào việc thực hiện thắng lợi nhiệm vụ đổi mới kinh tế, khắc phục
khủng hoảng KT-XH, tạo tiền đề cần thiết về vật chất và tinh thần để giữ vững ổn định chính trị,
xây dựng và củng cố niềm tin của nhân dân, tạo thuận lợi để đổi mới các mặt khác của đời sống
XH. Bên cạnh đó, với quan điểm tôn trọng và hành động theo quy luật khách quan, trong các chủ
trương, chính sách kinh tế từ sau Đại hội Đảng lần VI đến nay đã có nhiều chuyển biến tích cực.
Cụ thể như : Đại hội VI xác định xây dựng quan hệ sản xuất mới xã hội chủ nghĩa là một công
việc to lớn, không thể làm xong trong một thời gian ngắn, không thể nóng vội làm trái quy luật.
Văn kiện Đại hội xác định: "Nay phải sửa lại cho đúng như sau: Đẩy mạnh cải tạo xã hội chủ
nghĩa là nhiệm vụ thường xuyên, liên tục trong suốt thời kỳ quá độ lên chủ nghĩa xã hội, với
những hình thức và bước đi thích hợp, làm cho quan hệ sản xuất phù hợp với tính chất và trình độ
của lực lượng sản xuất, luôn có tác dụng thúc đẩy sự phát triển của lực lượng sản xuất". Đại hội
cũng phát hiện một vấn đề lớn có tính lý luận, hoàn toàn mới mẻ: "Kinh nghiệm thực tiễn chỉ rõ:
lực lượng sản xuất bị kìm hãm không chỉ trong trường hợp quan hệ sản xuất lạc hậu, mà cả khi
quan hệ sản xuất phát triển không đồng bộ, có những yếu tố đi quá xa so với trình độ phát triển
của lực lượng sản xuất". Trên cơ sở đó, Đại hội xác định: "Nền kinh tế nhiều thành phần là một
đặc trưng của thời kỳ quá độ".Trong cơ cấu sản xuất và cơ cấu đầu tư, tôn trọng nguyên tắc quan
hệ SX phải phù hợp với lực lượng SX, Đại hội VI đã xác định phải điều chỉnh lại các cơ cấu này
theo hướng "không bố trí xây dựng công nghiệp nặng vượt quá điều kiện và khả năng thực tế",
tập trung sức người, sức của vào việc thực hiện ba chương trình mục tiêu: sản xuất lương thực-
thực phẩm, sản xuất hàng tiêu dùng và sản xuất hàng xuất khẩu. Đây là những chương trình chẳng
những đáp ứng được nhu cầu bức xúc nhất lúc bấy giờ mà còn là điều kiện thúc đẩy sản xuất và
lưu thông hàng hóa, là cái gốc tạo ra sản phẩm hàng hóa
Đất nước đang đứng trước những thử thách lớn lao của thời đại, hoàn cảnh lịch sử đòi
hỏi Đảng và Nhà nước ta phải không ngừng đổi mới, sửa đổi lối làm việc. Thực trạng của tình
hình chính trị - kinh tế - xã hội trong những năm qua và những biến đổi tích cực đã khẳng định
tính đúng đắn trong tư tưởng của Chủ tịch Hồ Chí Minh về việc gắn lý luận và thực tiễn. ĐH
Đảng lần VII đã chỉ ra “chỉ có tăng cường tổng kết thực tiễn, phát triển lý luận vào công cuộc đổi

5. mới trở thành hoạt động tự giác, chủ động, sáng tạo, bớt được những sai lầm và những bước đi
quanh co phức tạp”. ĐH Đảng lần IX lại tiếp tục nhấn mạnh “đẩy mạnh việc tổng kết thực tiễn và
nghiên cứu lý luận, thảo luận, dân chủ, sớm làm rõ và kết luận những vấn đề mới bức xúc nảy
sinh từ thực tiễn, từng bước cụ thể hóa bổ sung phát triển đường lối chính sách của Đảng”.
Hội nghị Trung ương lần V Khóa IX có nêu ra một Nghị quyết riêng về đẩy mạnh công tác tư
tưởng lý luận trong tình hình mới “cụ thể công tác tư tưởng lý luận trong tình hình hiện nay là
phải góp phần khơi dậy mạnh mẽ các nguồn lực trong XH, tận dụng được thời cơ, đẩy lùi nguy
cơ, tiếp tục đổi mới, đẩy mạnh sự nghiệp CNH-HĐH nhằm xây dựng và bảo vệ vững chắc tổ quốc
VN XHCN
Tư tưởng Hồ Chí Minh về phương pháp cách mạng là rất phong phú, toàn diện và sâu
sắc. Hơn bao giờ hết trong thời kỳ đổi mới hiện nay, chúng ta cần học tập vận dụng phát triển tư
tưởng đó vào công cuộc đẩy mạnh công nghiệp hoá, hiện đại hóa đất nước. Tư tưởng Hồ Chí
Minh về phương pháp cách mạng nói riêng và toàn bộ hệ thống tư tưởng Hồ Chí Minh (là nền
tảng tư tưởng là kim chỉ nam cho hành của Đảng ta và cách mạng Việt Nam) có mãi sáng soi cho
con đường cách mạng Việt Nam./.

6. mới trở thành hoạt động tự giác, chủ động, sáng tạo, bớt được những sai lầm và những bước đi
quanh co phức tạp”. ĐH Đảng lần IX lại tiếp tục nhấn mạnh “đẩy mạnh việc tổng kết thực tiễn và
nghiên cứu lý luận, thảo luận, dân chủ, sớm làm rõ và kết luận những vấn đề mới bức xúc nảy
sinh từ thực tiễn, từng bước cụ thể hóa bổ sung phát triển đường lối chính sách của Đảng”.
Hội nghị Trung ương lần V Khóa IX có nêu ra một Nghị quyết riêng về đẩy mạnh công tác tư
tưởng lý luận trong tình hình mới “cụ thể công tác tư tưởng lý luận trong tình hình hiện nay là
phải góp phần khơi dậy mạnh mẽ các nguồn lực trong XH, tận dụng được thời cơ, đẩy lùi nguy
cơ, tiếp tục đổi mới, đẩy mạnh sự nghiệp CNH-HĐH nhằm xây dựng và bảo vệ vững chắc tổ quốc
VN XHCN
Tư tưởng Hồ Chí Minh về phương pháp cách mạng là rất phong phú, toàn diện và sâu
sắc. Hơn bao giờ hết trong thời kỳ đổi mới hiện nay, chúng ta cần học tập vận dụng phát triển tư
tưởng đó vào công cuộc đẩy mạnh công nghiệp hoá, hiện đại hóa đất nước. Tư tưởng Hồ Chí
Minh về phương pháp cách mạng nói riêng và toàn bộ hệ thống tư tưởng Hồ Chí Minh (là nền
tảng tư tưởng là kim chỉ nam cho hành của Đảng ta và cách mạng Việt Nam) có mãi sáng soi cho
con đường cách mạng Việt Nam./.