Oto seria prezentacji o metaforze konceptualnej wg Lakoffa i Johnsona na podstswie ich książek oraz artykułów i ksiązek, które rozwijają ich teorię. Prezentacje są częścią kursu językoznawstwa kogntywnego: http://lingwistyka.pbworks.com

1. JĘZYKOZNAWSTWO
KOGNITYWNE
-­‐
KONRAD
JUSZCZYK
–
METAFORY
METAFORY,
KTÓRYMI
ŻYJEMY:
5/10
Tezy
o
metaforach
z
Philosophy
in
the
flesh

2. Tezy
o
metaforach
(skrót)
1. Metafora
w
języku
jest
wszechobecna!
JĘZYKOZNAWSTWO
KOGNITYWNE
-­‐
KONRAD
JUSZCZYK
–
METAFORY
2. Metafora
jest
niezbędna
dla
rozumienia!
3. Metafora
wyzwala
kreatywność.
4. Metafora
opiera
się
na
samoświadomości
swego
doświadczenia,
autoreferencji;)

3. 1.
Teza
o
wszechobecności
l Metafora
nie
jest
wyjątkowym
zjawiskiem
JĘZYKOZNAWSTWO
KOGNITYWNE
-­‐
KONRAD
JUSZCZYK
–
METAFORY
poetyckiej
kreatywności
czy
przesadnej
retoryki.
l Konwencjonalne
metafory
występuja
powszechnie
zarówno
w
codzienym
języku,
jak
i
debatach
ekspertów
(w
nauce).
l Dlatego
zadaniem
lingwistyki
jest
ujęcie
ich
jako
elementu
kompetecji
językowej.
[wiedzy
językowej
–
niezbędnej
do
komunikacji]

4. 2.
Teza
o
domenach
l Wyrażenia
metaforyczne
należy
rozpatrywać
nie
w
JĘZYKOZNAWSTWO
KOGNITYWNE
-­‐
KONRAD
JUSZCZYK
–
METAFORY
wyizolowaniu,
lecz
jako
językowe
realizacje
metafor
pojęciowych
(konceptualnych).
l Systematyczne
powiązanie
domen
pojęciowych:
docelowej
(Y)
i
źródłowej
(X).
l X
jest
rozumiane
jako
Y,
co
czyni
domenę
pojęciową
dostępną
dla
poznania,
poprzez
odwołania
się
innego
obszaru
doświadczenia.

5. 3.
Teza
o
modelach
l Metafory
pojęciowe
tworzą
spójne
modele
JĘZYKOZNAWSTWO
KOGNITYWNE
-­‐
KONRAD
JUSZCZYK
–
METAFORY
kognitywne:
l Złożone
struktury
organizacji
wiedzy
l Posiadające
charakter
postaciowy
(Gestalt)
l Pragmatyczne
uproszczenia
rzeczywistości
l Wyidealizowane
modele
kognitywne
(ICM)
mogą
być
kulturowymi
modelami
myślowymi,
nieświadomie
określającymi
obraz
świata
danej
wspólnoty
językowej

6. 4.
Teza
o
jednokierunkowości
l Metafora
X
to
Y
z
reguły
łączy
abstrakcyjną
i
JĘZYKOZNAWSTWO
KOGNITYWNE
-­‐
KONRAD
JUSZCZYK
–
METAFORY
złożoną
domenę
docelową
z
bardziej
konkretną,
poznawalną
zmysłowo
domeną
źródłową.,
l Relacja
elementów
X
i
Y
jest
nieodwracalna,
jednokierunkowa.

7. 5.
Teza
o
niezbędności
l Metafora
pełni
funkcję
wyjaśniającą
oraz
JĘZYKOZNAWSTWO
KOGNITYWNE
-­‐
KONRAD
JUSZCZYK
–
METAFORY
ułatwiającą
zrozumienie.
l Niektóre
obszary
przedmiotowe
są
dostępne
dla
naszego
myślenia
tylko
za
pośrednictwem
metafory
pojęciowej.
l W
kontekście
naukowym
metafory
pełnią
funkcję
heurystyczną
(twórcze
rozwiązywanie
problemów).

8. 6.
Teza
o
kreatywności
l Metafora
w
codziennej
komunikacji
potrafi
nadać
JĘZYKOZNAWSTWO
KOGNITYWNE
-­‐
KONRAD
JUSZCZYK
–
METAFORY
nową
strukturę
utartym
wzorcom
myślowym.
l Jej
zawartości
nie
da
się
zredukować
do
niemetaforycznego
przedstawiania.
l Metafora
jest
podstawowym
mechanizmem,
dzięki
któremu
rozumiemy
abstrakcyjne
pojęcia
oraz
dokonujemy
abstrakcyjnego
rozumowania
(też
opartego
na
metaforze!).
l Metafora
prowadzi
nas
do
prawdy
i
sensu
życia!

9. 6.
Teza
o
kreatywności
l METAFORY
à
JĘZYK
JĘZYKOZNAWSTWO
KOGNITYWNE
-­‐
KONRAD
JUSZCZYK
–
METAFORY
l JĘZYK
à
DOMENY
DOŚWIADCZENIE
l DOŚWIADCZENIE
à
MODELE
ICM
(WIEDZA)
l WIEDZA

POZNANIE
ZMYSŁOWE
(CIAŁO)
l CIAŁO
à
ROZUMIENIE
l ROZUMIENIE
à
ZNACZENIE,
PRAWDA,
SENS

10. METAFORY
PRAWDA
JĘZYK
I SENS
JĘZYKOZNAWSTWO
KOGNITYWNE
-­‐
KONRAD
JUSZCZYK
–
METAFORY
ONTO-
LOGICZNE
DOŚWIAD-
ZNACZENIE
KONCEP- CZENIE
TUALNE
ORIEN-
TACYJNE
ROZU-
WIEDZA
MIENIE
CIA O