Համբարձման տոնի մասին

1. Համբարձման տոն

2. Համբարձման
տոն 1
Հայ առաքելական եկեղեցին
նշում է Համբարձման տոնը,
որը ժողովրդին հայտնի է նաև
«Վիճակ» կամ «Ջանգյուլում»
անվանումներով: Համբարձմա
ն տոնը մեր եկեղեցու
շարժական տոներից է և նշվում
է Հարության (Զատիկ) 40-րդ
օրը: «Համբարձում»
նշանակում է բարձրացում:
Համբարձումը հարուցյալ
Հիսուսի մարմնով երկինք
բարձրանալու և Հոր աջ
կողմում նստելու հիշատակն է,
որը եզրափակումն է
Քրիստոսի երկրային
առաքելության:

3. Համբարձման
տոն 2
Համբարձման տոնի հետ կապված հայերն
ունեցել են շատ գեղեցիկ սովորություններ:
Ըստ ժողովրդական ավանդազրույցի, այս օրը
նաև սիրահարվածների տոն է և
կախարդական զորություններով օժտված
գիշեր: Տարվա մեջ միակ գիշերն է, երբ Լեյլի և
Մեճնուն սիրահար աստղերը երկնքում
հանդիպում են իրար և ջերմ գրկախառնվում:
Համբյուրի պահին ամբողջ տիեզերքը մեկ
ակնթարթ կանգ է առնում, իսկ մարդիկ մեկ
վայրկյանում հայտնում են իրենց իղձերը,
որոնք անպայման կատարվում են: Այդ
ողջագուրումից հետո բույսերն իրար պատմում
են, թե իրենցից յուրաքանչյուրն ինչ դեղ -
դարման կարող է լինել, և կանայք վաղ
առավոտյան գնում են դաշտեր դեղաբույսեր
հավաքելու:

4. Համբարձման
տոն 3
Տոնին վաղ առավոտյան սկսվում էր հիմնական ծեսի`
վիճակի նախապատրաստությունը, որի պատճառով
էլ հաճախ տոնը կոչվում էր Վիճակ։ Աղջիկների
նախապես ընտրված խմբերը` յոթական հոգի, դուրս
էին գալիս ծաղիկ հավաքելու: Նրանք ծաղիկներից
բացի, փարչի մեջ հավաքում էին յոթ աղբյուրից յոթ
բուռ ջուր, յոթ տեսակ ծաղկից յոթ տերև, յոթ տեսակ
ծաղիկ, հոսող առվից յոթ տեսակ քար: Ամբողջ
ընթացքում նրանք պիտի լուռ մնային: Ծաղիկները
հավաքելուց հետո միայն աղջիկներն սկսում էին
խոսել միմյանց հետ, երգել և ծաղկեպսակներ
սարքելու ողջ ընթացքում ամենուր հնչում էր նրանց
երգը: Հետո սկսվում է վիճակահանությունը. ում
պատկանում է առաջին իրը, նրան մոտալուտ
ամուսնություն է սպասվում: Կժից հանում են մյուս
իրերը, և այդ իրերի տերերին խրատներ և
բարեմաղթանքներ են տրվում: Պատրաստվում էին
հարյուրավոր ծաղկեփնջեր:

5. Համբարձման
տոն 4
• Վերջում պատրաստում էին ամենամեծ ծաղկեփունջը`
Ծաղկամայրը, որը դրվում էր պուլիկի մեջ: Ծաղկամայրն,
ըստ ավանդության, քրիստոնյա Վարվառե կույսն է, որը
փախչելով կռապաշտ հորից՝ ապաստանում է Աշտարակի
մոտ գտնվող Արայի լեռան քարանձավում: Հայրը
հետապնդում է աղջկան, գտնում, ուր նա ապաստանել էր և
սպանում դստերը: Նահատակվելուց առաջ Վարվառեն
խնդրում է Աստծուց, որ ծաղիկ և կարմրուկ
հիվանդություններ ունեցող մանուկները բժշկվեն իր
անունով: Աստված կատարում է նրա խնդրանքը, և
Վարվառեի բարեխոսությունը խնդրող ծնողների
զավակներն ազատվում են այդ հիվանդություններից: Այդ
քարանձավը դարձել է ուխտատեղի: Քարանձավի
պատերից մշտապես ջուր է հոսում, որն ունի բուժիչ
հատկություն: Ժողովուրդն հավատացած է, որ այդ ջուրը
Վարվառե կույսի արցունքներն են: