Obra e vida de Castelao

1. 1
1. LITERATURA. CASTELAO
1.1 Biografía
 Castelaoé a figuramáisimportante dacultura galegadoséculoXX.
 Foi pintor,dibuxante,narrador,dramaturgo,ensaístae políticogaleguista.
 NaceuenRianxono seudunhafamiliamariñeira.
 Entre os10 e os 14 anos vive naPampaarxentina,onde emigraraoseupai.
 De voltaenGalicia,estudaoBacharelatoe a carreira de MedicinaenSantiago.
 DurantesestesanosparticipanosindicatoAcciónGallegae ingresanogaleguismoaoentrarencontacto coas IrmandadesdaFala.
 En 1920 faise cargo da direccióndarevistaNós.
 En 1923 entra a formar parte do Seminariode EstudosGalegos.
 En 1926 é elixidomembrodaReal AcademiaGalega.
 Participana creacióndoPartidoGaleguistadoque foi deputadoentre 1931 e 1936.
 É promotor doEstatuto de Autonomíapara Galiciaaprobadoen1936.
 Ao remate daGuerra Civil exíliase,primeiroaNovaYork e despoisaBosAires.
 En Bos Airescreao Consellode Galiza,gobernogalegonoexilio,doque é presidente atasúa morte en 1950.
 Dende 1984, os seusrestosrepousannoPanteónde GalegosIlustresde SanDomingosde Bonaval enSantiagode Compostela.
1.2 A súa obra literaria
 Castelaocomezoucultivandoanarrativa,segue comoensaístae terminacomodramaturgo.
 As principaiscaracterísticasdasúa obra son:
 Crítica social:
 Defensadasinxustizasque sofrenosmáisdébiles(nenos,anciáns,etc.).
 Defendadasclasespopulares(labregose mariñeiros).
 Reivindicacióndalinguagalega.
 Defensadademocraciafronte aofascismoe o imperialismo.

2. 2
 Humor ácedo:amosa defectosdasociedade galegadoseutempoatravés da ironíae da retranca.
 Lirimo:empregaabundantesrecursosexpresivos(anáforas,comparacións,paralelismos,etc.)
 Concisióne brevidade.
 Narrativa:
 Un ollode vidro (1922):
 É unha novelacurtacentrada notema de ultratumba.
 Un esqueletonarraasperipeciasdasúaactual vidanuncemiterio.
 Predominanohumornegroe o compromisosocial.
 Cousas(I,1926; II,1929):
 Resume unconxuntode brevesrelatos,acompañadosdunhailustración.
 Ofrecenunmosaicoda realidade galegadoseutempo(omundomariñeiro,aemigración,retratosde personaxes,etc.).
 As “cousas”son a creaciónmáisorixinal de Castelaoe supoñenunhasíntese entreanarrativae a plástica.
 Retrincos (1914):
 É unha colecciónde cincorelatosautobiográficos.
 Nelesnárranse acontecementose vivenciasdoautorendistintosmomentosdasúavida.
 Os dousde sempre (1934):
 É a únicanovelalonga.
 Presentaabiografíaparalelade douspersonaxes,Pedriñoe Rañolas,amigosdesde a infanciaque encarnandousxeitos
de concibira vida:
 Rañolas:é o rapaz que,partindodunhascircunstanciasadversas,vai superandotodososatranosgrazasá súa
intelixencia,valentíae idealismo.
 Pedriño:é unhapersoasenvontade,preguiceiroe materialista,que tenporpreocupacióncomere folgar.
 O narrador acumulamúltiplestrazospositivosnacaracterizacióndoprimeiroe negativosparaosegundo.
 Na portdafiguranun paxaroe unhara, que representanacada personaxes:
 O inconformismoque ergueovoosuperandoasdificultades(opaxaro).
 O pasivoque sempre permanece pegadoaocha (ara).

3. 3
 Ensaio:
 Sempre en Galiza (1944):
 Escrita entre 1935 e 1947.
 PublicadaenBosAiresen1944.
 É a obra máisimportante dopensamentogaleguistadaépoca.
 Galiciaé definidacoascaracterísticaspropiasdunhanación:
 Territoriodiferenciado.
 Linguapropia.
 Tradicióncultural.
 Fronte ao centralismo,propónunfederalismode todosospobosibéricos.
 As cruces de pedrana Bretaña (1930)
 As cruces de pedrana Galiza (1950)
 Teatro:
 Os vellosnon deben namorarse(1950):
 É a únicaobra teatral de Castelao.
 Estreadaen BosAiresen1941 e publicadaenlibroemGaliciaen1953.
 Constrade tresepisodiosindependentesperode temae estruturasemellante,encadradosentre unprólogoe un
epílogo.
 O prólogoanticipaotema e o argumentoda obra: osamoresserodiosdosvellosvanaparelladosámorte.
 Os episodios:
 Presentantresversiónsdunmesmodrama.
 En cada un hai unvellonamoradodunhamozae unmozo que rivalizacon el.
 En todosaparece a morte como personaxe que advirteaovellodasdramáticasconsecuenciasdoseu
namoramento.

4. 4
 No epílogo,ostresvellosconvertidosenesqueletos:
 Reúnense e analizanascircunstanciasdassúasmortes.
 Laméntanse dasúa imprudencia.
 Coñecennoticiasdasdúasmozasrespectivas.
 Obra gráfica:
 Castelaofoi pintor,devuxante e caricaturista.
 Converteuse naprincipal figuradaarte galegado seutempo.
 Publicoudebuxosdoámbus Nós(1916), Cincuentahomespordezreás (1931) e a serie Cousasdavida.
 Nestrasobraspresentapersonaxespopulares,labregose mariñeiros.
 A travésdo humordá unhavisióncrítica da Galiciado seutempo.
 Despoisdaguerraaparecenos álbums Galicia mártir (1937), Atila en Galicia (1937) e Milicianos (1938), estampasdarepresión
fascistaenGalicia.