Breve aproximación á figura de Vicente Risco

1. (Ourense,1884 - Allariz, 1963)

2. e teórico do
nacionalismo galego

3. • Estuda Dereito en Santiago.
• Exerce como funcionario de Facenda.
• Marcha a Madrid cursar Maxisterio.
• Regresa a Ourense como catedrático
de Historia da Escola Normal.

4. • La Centuria (1917), con Arturo Noguerol.
• Nós (1922), da que foi director literario.

5. • Ingresa nas Irmandades da Fala
(1917).
• Participa no Seminario de Estudos
Galegos, onde dirixe a sección de
etnografía e folclore.
• Ingresa na Real Academia Galega
(1929), cun discurso titulado “Un caso
de licantropía”.

6. • Funda o Partido Nazonalista
republicán de Ourense, con Ramón
Otero Pedrayo (1931).
• No ano 1935 foi nomeado membro do
Consello executivo do Partido
Galeguista.
• Únese á Dereita Galeguista (1936).

7. Da rebeldía da
mocidade no
galeguismo á
ideoloxía máis
conservadora e
católica da madurez.

8. Na súa vida pódense apreciar tres
etapas ben diferenciadas:
• Pregaleguista. Ata a publicación da
revista La Centuria (1917).
• Galeguista. Época das Irmandades
da Fala e ata a Guerra Civil (1936)
• Nacional-catolicista. O resto da súa
vida.

9. Tratábase dunha etapa esteticista, antisocial, caracterizada
polo exotismo. O propio Risco cualificou esta súa primeira
etapa de “antisocial, antigregaria, individualista e
introvertida”.
Vivía espiritualmente afastado, atraído polo de lonxe
considerándose «anormal por supernormal», introvertido,
convencido do principio básico de que «ser diferente é ser
existente». Unha das manifestacións desta «cobiza do
lonxe» era, en efecto, o interese cultural polo xeográfico e
historicamente distante: a India, África Central, o Tíbet,
Exipto, Babilonia, etc

10. Mais a partir dos anos vinte encetou unha nova etapa,
cunha reacción violenta, caracterizada polo compromiso .
A autenticidade desta conversión, —da inadaptación ao
nacionalismo—, non permite marxe ningunha para a
dúbida. Foi radical, foi un cambio de existencia, a adopción
dun novo programa de vida.
O seu ideario galeguista entendeu que a cultura vive e
medra nas tensións entre o local e o universal, e como
consecuencia debe participar do xeral e do particular.
Levado por esa idea, a través da tradución, promoverá a
recepción de textos doutras literaturas.

11. A segunda conversión de Risco terá como orixe a Guerra
Civil, poñendo a súa pluma ao servizo da defensa dunha
Igrexa obsesionada polo comunismo.
Así, Risco adheriuse aos que se rebelaron en armas contra
a República para poder sobrevivir nunha Galiza na que
non houbo guerra e si unha feroz represión: o que el fixo
foi o que ditaba a época.
Pero non sacou proveito ningún do seu franquismo: viviu
na precariedade, ás veces dura, os anos da posguerra e
incluso tivo que sufrir dous expedientes de depuración.

13. Aínda que publica algúns textos poéticos e
dramáticos será na narrativa e no ensaio
onde máis saliente.
Poesía Unicamente textos soltos en revistas
e xornais.
Teatro. Só publicou O bufón de El Rei
(1928)

14. Ensaio. Destacamos entre outros títulos:
Teoría do nacionalismo galego (1920)
Nós os inadaptados (1933)
Mittleuropa (1934)
Narrativa:
Do caso que ll'aconteceu ô Dr. Alveiros
(1919)
O lobo da xente (1925)
A Coutada (1926)
O porco de pé (1928)

15. • Individualismo e elitismo intelectual ou
intelectualismo (fronte ao ruralismo
imperante)
• Irracionalismo e crítica da ciencia (firme
defensor do esoterismo).
• Historicismo e culturalismo.
• Espiritualismo, relixiosidade e misticismo.
(fronte ao materialismo mediterráneo)
• Intencionalidade didáctica.
• Humor crítico.

16. Ti dis: Galicia é ben pequena. Eu dígoche: Galicia é un
mundo. Cada Terra é coma se fose o mundo enteiro. Poderala
andar en pouco tempo de norte a sur, de leste a oeste noutro
tanto; poderala volver a andar outra vez e máis. Non a has
dar andado. E cada vez que a andes has atopar cousas
novas e outras has botalas de menos. Pode ela ser pequena
en extensión. En fondura, en entidade, é tan grande como
queiras, e dende logo, moito meirande de como ti a ves. […]
Do grandor do teu espírito depende todo; canto máis pequeno
sexa máis terra precisará. Se o teu pensar é fondo, a túa
Terra, para ti, non terá cabo; nela estará o mundo con todos
os seus climas. Se o teu pensar se detén na codia das
cousas, non digas tampouco: Galicia é ben pequena;
pequeno es ti, que endexamais poderás concibir nada grande.

17. Vicente
Risco