Idziemy do szkoły! Jak razem pokonać próg szkolny (red. i tłum. z jęz. ang.), Fundacja Rozwoju Dzieci, Warszawa 2008
•
0 likes•21 views
'Let’s Go to School! Together Through the Transition to School Process' - a brochure covering issues related to children's transition from preschool and home to school. The green one is adressed to adults involved in the process.
Recommended
Recommended
More Related Content
Similar to Idziemy do szkoły! Jak razem pokonać próg szkolny (red. i tłum. z jęz. ang.), Fundacja Rozwoju Dzieci, Warszawa 2008
Similar to Idziemy do szkoły! Jak razem pokonać próg szkolny (red. i tłum. z jęz. ang.), Fundacja Rozwoju Dzieci, Warszawa 2008 (20)
More from Julia Sarnecka, née Płachecka
More from Julia Sarnecka, née Płachecka (20)
Idziemy do szkoły! Jak razem pokonać próg szkolny (red. i tłum. z jęz. ang.), Fundacja Rozwoju Dzieci, Warszawa 2008
- 1. JAK RAZEM POKONAĆ PRÓG SZKOLNY IDZIEMY DO SZKOŁY! Napisał Rysio, lat 7
- 2. Broszura ta powstała w oparciu o doświadczenia zabrane w trakcie realizacji międzynarodowego projektu „Rodzice partnerami nauczycieli w procesie adaptacji szkolnej” finansowanego z programu „Uczenie się przez całe życie” – Projekty Partnerskie Grundtviga Naszymi partnerami przy realizacji tego projektu były Early Years – the Organization for Young Children (Północna Irlandia), Unia Materskych Centier (Słowacja), Society for the Development and Creative Occupation of Children EADAP (Grecja), Český Výbor Světové Organizace pro Předškolní Výchovu - OMEP (Czechy). W Polsce w działaniach objętych projektem uczestniczyli trenerzy i pracownicy Fundacji Komeńskiego, rodzice i nauczyciele z przedszkoli, Klubów Przedszkolaka i szkół podstawowych - między innymi z Warszawy, Jednorożca, Jastkowa, Lublina, Pabianic, Łodzi.
- 3. Drodzy Dorośli, Oddajemy w Wasze ręce przewodnik poświęcony pokonywaniu progu szkolnego przez dzieci. Adresujemy go do nauczycieli, pracowników szkół i przedszkoli, a także rodziców, dziadków, starszego rodzeństwa – wszystkich, którym zależy na dobrym starcie szkolnym dzieci. O swoich pomysłach na ułatwienie adaptacji szkolnej i o zrealizowanych z powodzeniem programach przygotowujących dzieci i rodziców do rozpoczęcia nauki w szkole, opowiadają nauczyciele, dyrektorzy przedszkoli i pracownicy organizacji działających na rzecz dzieci. Zebrane przez nas wypowiedzi pochodzą od dorosłych i dzieci z pięciu krajów Europy: Czech, Grecji, Irlandii Północ- nej (Wlk. Brytanii), Polski i Słowacji – uczestników dwuletniego projektu „Rodzice partnerami nauczy- cieli w procesie adaptacji szkolnej”. 1
- 4. S P I S str.3 str.9 str.15 str.19 str.39 str.45 CZĘŚĆ I NASZ PROJEKT CZĘŚĆ II PRÓG SZKOLNY CZĘŚĆ III O CZYM WARTO PAMIĘTAĆ CZĘŚĆ IV PRZYKŁADY DOBRYCH POMYSŁÓW CZĘŚĆ V CZEGO SIĘ NAUCZYLIŚMY FUNDACJA KOMEŃSKIEGO T R E Ś C I I REALIZOWANE PRZEZ NAS DZIAŁANIA Rys. Krzyś, lat 5 2 2
- 6. Projekt realizowały: Projekt „Rodzice partnerami nauczycieli w procesie adaptacji szkolnej” sfinansowała Komisja Europejska w ramach programu „Uczenie się przez całe życie” Projekty Partnerskie Grundtviga. Uczestniczące w nim organizacje mają doświadczenie w szkoleniu dorosłych, włączaniu rodziców w działania w obszarze wczesnej edukacji oraz realizacji programów edukacyjnych w różnorodnych społecznościach. 4 4 UNIA MATERSKYCH CENTIER UMC (SŁOWACJA): www.materskecentra.sk FUNDACJA ROZWOJU DZIECI IM. J. A. KOMEŃSKIEGO (POLSKA – ORGANIZACJA KOORDYNUJĄCA): www.frd.org.pl THE CZECH COMMITTEE OF THE WORLD ORGANISATION FOR EARLY CHILDHOOD EDUCATION – OMEP (CZECHY): http://www.sweb.cz/omep/ EARLY YEARS – THE ORGANISATION FOR YOUNG CHILDREN (IRLANDIA PÓŁNOCNA): www.early-years.org THE SOCIETY FOR THE DEVELOPMENT AND CREATIVE OCCUPATION OF CHILDREN EADAP (GRECJA): www.eadap.gr/en/index.php
- 7. Z organizacjami biorącymi udział w projekcie współ- pracują nauczyciele, metodycy, rodzice, psychologowie, trenerzy i akademicy. Celem projektu była wymiana doświadczeń i informacji oraz stworzenie modułu szkoleniowego poświęconego włączaniu rodziców w programy ułatwiające ich dzie- ciom przechodzenie progu szkolnego. Rys. Weronika, lat 5 5
- 8. Upowszechnienie efektów projektu podczas konferencji, seminariów i spo- tkań, a także w broszurach, ulotkach i innych materiałach rozsyłanych do ro- dziców i nauczycieli w krajach partner- skich. 1 Więcej o wynikach naszych badań na stronie internetowej XVII Międzynarodowej Konferencji EECERA: http://www.easyprague.cz/eecera2007/download/ files/abstract-book_web.pdf Etap drugi poświęcony był na: Przeprowadzenie pilotażu szkolenia „Rodzice partnerami nauczycieli w pro- cesie adaptacji szkolnej” w każdym z krajów biorących udział w projekcie: 315 uczestników wzięło udział w 12 szkoleniach przeprowadzonych przez 10 trenerów na terenie pięciu krajów Europy. Ewaluację pilotażu. Redakcję scenariusza programu szkoleniowego zgodnie z sugestiami trenerów i uczestników pilotażu. Etap pierwszy obejmował: Przeprowadzenie pogłębionej analizy potrzeb na podstawie jakościowego ba- dania na temat doświadczeń związanych z przechodzeniem progu szkolnego – rozmawialiśmy z dziećmi, rodzicami i na- uczycielami z krajów biorących udział w projekcie 1. Stworzenie ram wspólnego programu szkoleniowego. Opracowanie lokalnych wersji programu szkoleniowego w zależności od potrzeb potencjalnych uczestników. Przygotowanie materiałów edukacy- jnych, ulotek, broszur dla rodziców i nauczycieli. Projekt realizowaliśmy w dwóch etapach. Rys. Asia, lat 8 6 6
- 9. Rys. Patrycja, lat 6 7
- 10. Dorośli pytają – dzieci opowiadają W CZECHACH Nie mogę się doczekać, aż pójdę do szkoły, bo tam nauczę się czytać i pisać. Będęmiałnowychprzyjaciół, będę miał tornister i będę pisał na tablicy. Chcęodrabiaćlekcjeidostawać stopnie, fajnie, że będę chodził do szkoły z moimi przyjaciół- mi z przedszkola. Ucieszyłem się, gdy wszedłem do klasy, bo były tam inne dzieci z mojego przedszkola. PO PIERWSZYCH MIESIĄCACH NAUKI Najważniejsze było dla mnie, żeby nauczyciel był dla mnie miły. Graliśmy w grę, żeby się lepiej poznać. Myślałem, że już jestem duży, ale tak naprawdę to trząsłem się ze strachu. Siedziałem w kącie i płaka- łem i myślałem, że rodzice oddali mnie do domu dla dzieci bez rodziców. Jarka Lukáš PRZED PÓJŚCIEM DO SZKOŁY Eliška Barbora Ondřej Jan Matěj Tomáš 8 8
- 12. 10 10 10
- 13. NIEZALEŻNIE OD TEGO, CZY JESTEŚ RODZICEM, CZY NAUCZYCIELEM – ZADAJ SOBIE NASTĘPUJĄCE PYTANIA: Co przechodzenie progu szkolnego oznacza dla mnie? Co oznacza dla mojego dziecka? Dlaczego jest to ważne dla mnie? Dlaczego jest to ważne dla mojego dziecka? Kto jest zaangażowany w proces przechodzenia z domu/przedszkola do szkoły? Kiedy się ten proces zaczyna, a kiedy kończy? Gdzie zachodzi – czy tylko w szkole, czy dotyczy także innych miejsc, na przykład domu, placu zabaw itd.? Co mogę zrobić, aby ułatwić mojemu dziecku pokonanie progu szkolnego? Rys. Dominik, lat 5 11 1 1 11
- 14. OTO NIEKTÓRE Z OTRZYMANYCH PRZEZ NAS ODPOWIEDZI Z badań, które przeprowadziliśmy w pierwszym roku realizacji projektu wynika, że początek nauki w szkole i poprzedzające go przygotowania to jeden z najważniejszych okresów w życiu dziecka. To wtedy kształtuje się jego stosunek do nauki, nowych wyzwań, rówieśników, nauczycieli, a także do szkoły jako instytucji. We wszystkich krajach uczestniczących w naszym projekcie dzieci podkreślały, jak ważne w tym czasie jest dla nich wsparcie przyjaciół, rodzeństwa ro- dziców i nauczycieli. Przyszłym pierwsza- kom, z którymi rozmawialiśmy i którzy odpowiedzieli na pytania zawarte w na- szej ankiecie, szkoła kojarzyła się z do- rastaniem, z pierwszymi poważnymi, „dorosłymi” sprawami. U większości z nich myśl o pójściu do szkoły wywoływa- ła pozytywne reakcje, nie mogły się doczekać pierwszego dnia w nowym otoczeniu. Zdarzało się, że używały określeń usłyszanych od rodziców – zwłaszcza, gdy mowa była o grzecznym zachowaniu i dobrych stopniach. Rodzice, pytani o swoją rolę w procesie pokonywania progu szkolnego przez dzieci, zwracali uwagę na znaczenie własnych doświadczeń. Przyznawali, że osobiste przeżycia wpływają na sposób, w jaki rozmawiają z dziećmi o tym, co czeka je w szkole. We wszystkich krajach Partnerstwa rodzicezdawalisięoczekiwaćodinstytucji edukacyjnych przede wszystkim tego, że będą one przekazywać ich dzieciom wiedzę i niezbędne do jej przyswajania umiejętności. W wypowiedziach niektó- rych dorosłych dużo częściej niż troska o dziecięce emocje związane z roz- poczęciem nauki w szkole, pojawiała się dbałość o właściwe przygotowanie przedszkolaków do spełniania szkolnych wymagań programowych. Czasami nie- pokój odczuwany przez rodziców udzielał się innym członkom rodziny. Zarówno dorośli, jak i dzieci zgodnie potwierdzali, że w pokonywaniu progu szkolnego niezwykle pomocna jest współpraca i wsparcie ze strony szkoły. 12 12
- 15. Badania2 pokazują, że dobre doświadczenia związane z pokonywaniem progu szkolnego pozytywnie wpły- wają na szkolne wyniki i podnoszą motywację do nauki. Pomimo głosów naukowców, którzy udział rodziców w edukacji ich dzieci uważają za niezbędny, w wielu krajach europejskich jest on nadal niewystarczający. Współpraca pomiędzy rodzicami a nauczycielami jest często słaba i ograniczona do sytuacji, w których dzie- ci sprawiają tzw. problemy wychowawcze lub nie radzą sobie z nauką. Wielu rodziców nie ma kontroli nad jakością programów edukacyjnych, brakuje im wiedzy lub umiejętności niezbędnych do tworzenia czy ini- cjowania programów współpracy pomiędzy domem a szkołą, a także zajęć ułatwiających dzieciom adaptację szkolną. 2 Bayley R., Featherstone S., Smooth Transitions - Ensuring continuity from the Foundation Stage, Featherstone Education LTD, 2003. Dyson A., Beresford E., SplawnykE.,The ManchesterTransition Project: Implications for the Development of Parental Involvement in Primary Schools, Manchester Education Partnership, Research Report RW95, 1995. Entwisle D. R., Alexander K. L., Facilitating the transition to first grade: The nature of transition and research on factors affecting it, „The Elementary School Journal”, 1998, no 4, s. 351-364. Fabian H., Dunlop, A. W., Transitions in the Early Years: Debating continuity and progression for young children in early education, London and New York, Routledge Falmer, 2002, s. 111-122. Pianta R., Kraft-Sayre M., Successful Kindergarten Transition. Your Guide to Connecting Children, Families, and Schools, Baltimore, Paul H. Brookes Publishing Co, 2002. Ramey S. L., Ramey C. T., The transition to school: opportunities and challenges for children, families, educators and communities, „The Elementary School Journal”, 1998, no 4, s. 293-295. Yeboah D. A., Enhancing Transition from Early Childhood Phase to Primary Education: evidence from the research literature, „Early Years”, vol. 22, 2002, no 1, s. 51-67. 13 Rys. Marysia, lat 5
- 16. PO PIERWSZYCH MIESIĄCACH NAUKI My dzieci powinnyśmy pójść na wycieczkę do szkoły, żeby ją poznać i się jej nie bać. Będzie mi tam dobrze, bo chcę się nauczyć czytać. Chcę bawić się z moimi przyjaciółmi i mam na- dzieję, że znajdę tam takich fajnych przyjaciół jak tu. Powinniśmy dowiedzieć się o niej więcej. Nauczyciele powinni być lepsi i młodsi. Powinniśmy im mówić, że w szkole nauczą się czytać i pisać, dorosną, urodzą dzieci i pobiorą się. PRZED PÓJŚCIEM DO SZKOŁY Dorośli pytają – dzieci opowiadają W GRECJI Myślę, że powinni nam opowiedzieć różne rzeczy o naszej sali. O tym, jak będzie wyglądała, jakie są ławki. Eleni Nikos Nikos Dimitris Dimitra Katarina Stavros Było ważne, że rodzice mówili mi różne rzeczy o szkole. O tym, że będę miał dobrego nauczyciela i przyjaciół. Manolis 14 14
- 17. CZĘŚĆ III O CZYM WARTO PAMIĘTAĆ 15
- 18. Ważne, abyśmy wszyscy byli zaangażowani w tym samym stopniu. Każde przejście dziecka z jednego środowiska do drugiego wymaga współpracy obu środowisk. Słuchajmy i bierzmy pod uwagę głos dziecka, zastanawiajmy się nad tym, co dziecko do nas mówi. Wzajemny szacunek to nasz pierwszy wspólny krok. Rodzice, dzieci i nauczyciele to eksperci, którzy o emocjach związanych z przechodzeniem progu szkolnego przez dzieci wiedzą najwięcej. Każdy ma prawo być usłyszany i wysłuchany. Wcześnie zainicjowana komunikacja to inwestycja na przyszłość. Dla dobra dziecka wspólnie stwórzmy pozytywną wizję szkoły. Każde dziecko to odrębna jednostka, pozwólmy mu na własny sposób przeżywać emocje związane z rozpoczęciem nauki w szkole. Pamiętajmy o rodzicach, wspierajmy ich w roli „pierwszych wychowawców” i szanujmy ich zdanie. Wprowadzajmy – nawet drobne – zmiany do programu nauczania, jeśli tego wymagają potrzeby naszych uczniów. Zapewnijmy otwartą i trwałą komunikację pomiędzy rodzicami a szkołą, zawsze na pierwszym miejscu stawiając potrzeby dzieci. W rozmowach o przygotowaniach do szkoły i późniejszej adaptacji szkolnej używajmy prostego języka, „zwyczajnych”, zrozumiałych dla każdego określeń. Wspierajmy partnerstwo pomiędzy dziećmi, rodzicami, przedszkolami i szkołami, aby zapewnić łagodne przejście z domu/przedszkola do szkoły. Pokazując, jak ważny jest moment przechodzenia progu szkolnego dla przyszłej kariery szkolnej dzieci, powołujmy się na badania, przykłady dobrych praktyk (niektóre z nich zamieszczamy w czwartej części broszury). WSKAZÓWKI DLA WSZYSTKICH WSKAZÓWKI DLA NAUCZYCIELI 16 16
- 19. Aktywnie słuchajmy naszego dziecka. Rozmawiajmy z dzieckiem o jego lękach i niepokojach. Bądźmy rzecznikami naszych dzieci. Wyciągajmy wnioski z naszych własnych doświadczeniach związanych z pokonywaniem progu szkolnego. Rozpoczynajmy współpracę ze szkołą od samego początku – przed i w trakcie procesu przejścia z domu/przedszkola do szkoły. Aktywnie zaangażujmy się w życie szkoły, zadawajmy pytania. Razem z dzieckiem stwórzmy pozytywny obraz szkoły. WSKAZÓWKI DLA RODZICÓW 17 Rys. Wojtuś, lat 6
- 20. Byłam zdenerwowana, nie mo- głam się doczekać, kiedy poznam panią wychowawczynię, szkołę i klasę, bałam się, wydawało mi się, że szkoła jest ponura i można się w niej zgubić. Marysia PO PIERWSZYCH MIESIĄCACH NAUKI Boję się, bo nie wiem, jak tam jest, czy rodzice będą po mnie przychodzić po szkole, czy będę musiał zostać w świetlicy? Nie cieszę się, bo będę musiał odrabiać lekcje – moja siostra nie cierpi odrabiać lekcji. Fajnie, lubię szkołę, bo tam chodzi mój brat. Będę się dobrze uczył i będę dostawał dobre stopnie. Trzeciego dnia tata za- niósł mnie do szkoły, bo nie chciałem iść na lekcje – bardzo mi to pomogło. Jak były niedobre obiady, to tata powiedział, żeby mnie nie zmuszać. PRZED PÓJŚCIEM DO SZKOŁY Dorośli pytają – dzieci opowiadają W POLSCE Antek Franek Krzyś Najważniejsze było dla mnie, żeby nauczyciel był dla mnie miły. Piotr Michał Zosia Maciek 18 18
- 22. CZECHY BANK POMYSŁÓW 1. Współpraca dyrektorów szkół i przedszkoli jeszcze przed rozpoczęciem roku szkolnego. Nauczyciele szkolni i przed- szkolni spotykają się, żeby wymienić informacje i omó- wić różnice w programach szkoły i przedszkola; tworzą wspólny program mający na celu ułatwienie przejścia z przedszkola do szkoły. Jesienne spotkania nau- czycieli z rodzicami na temat wymagań programowych, specyfiki szkoły, zajęć do- datkowych, klubów i kółek zainteresowań. Przedszkolaki odwiedzają szkołę podstawową przed rozpoczęciem zapisów (wwię- kszych miastach odwiedzają kilka szkół). Wykorzystanie innowacy- jnych metod zapisu do szko- ły, na przykład procedura nawiązująca do baśni, zapisy podczas warsztatów i zajęć plastycznych czy opowiadania przez nauczyciela o historii szkoły. Warsztaty dla rodziców i dzieci przed i w trakcie zapisów do szkoły – sport, śpiew, zajęcia plastyczne, rozwijanie umiejętności pisania. Umożliwienie uczniom i przed- szkolakom realizacji wspól- nych projektów, takich jak szkolna olimpiada, festyn z okazji Dnia Dziecka, wyjścia do teatrów,muzeów,wycieczki. Dni otwarte w szkole dla rodziców i dzieci, możliwość zobaczenia budynku szkoły, rozmowy z nauczycielami. Przygotowanie ulotek dla rodziców z informacjami na temat programu nauczania, planu lekcji czyszkolnychzwy- czajów Oddzielna ulotka powinna zawierać szczegółowe infor- macje na temat procedury zapisów do szkoły i tego, jak przygotować dziecko do rozpoczęcia nauki w pierwszej klasie. Wykłady i seminaria dla rodziców z udziałem spe- cjalistów (psycholog, logo- peda, nauczyciel ze szkoły podstawowej, lekarz, pe- dagog), którzy pomagają ocenić, czy dziecko jest już gotowe do rozpoczęcia nauki w szkole i czy rodzinie jest potrzebna pomoc lub wspar- cie specjalisty. Ułożenie dla rodziców testu, którypozwoliłbyimstwierdzić, czy ich dziecko jest gotowe do rozpoczęcia nauki w szkole. 20 20
- 23. W związku ze zmniejszającą się w ostatnich latach liczbą zapisów do szkół podstawowych, ich dyrektorzy zaczęli pracować nad uatrakcyjnieniem żmudnych procedur i sprawieniem, aby były one dla dzieci ciekawą przygodą i zachęciły je do wybrania tej właśnie, a nie innej szkoły. Nowe procedury zapisów nie pociągnęły za sobą dalszych wysiłków na rzecz ułatwienia dzieciom trudnego procesu przechodzenia z przedszkola do szkoły. Jednak dzięki wprowadzeniu „Programu adaptacyjnego” szkoły podstawowe zaczęły postrzegać przedszkola jako partnerów zapewniających ich uczniom edukację na najwcześniejszym etapie. Gotowość wzmocnienia dotychczasowej współpracy połączyła nauczycieli szkol- nych i przedszkolnych oraz tych, którzy prowadzą popołudniowe zajęcia dla dzieci. Podczas spotkań zorganizowanych w ramach naszych szkoleń, wywiązały się dyskusje na temat potrzeb dzie- ci, rodziców i nauczycieli zaangażowanych w proces przejścia z przedszkola do pierwszej klasy. Na podstawie wypowiedzi uczestników opracowano wskazówki dla dyrektorów szkół podstawowych umożliwiające im skuteczniejsze zaspokajanie potrzeb rodziców i dzieci. Nauczyciele przedszkolni stworzyli kwestionariusz dla rodziców na temat współpracy i komunikacji pomiędzy rodzicami a dziećmi oraz tego, czy i w jaki sposób podtrzymują w dzieciach pozytywny obraz szkoły. Kwestionariusz został doręczony rodzicom razem z imiennie zaadresowanym listem, podpisanym przez dyrektora i nauczycieli. Udział rodziców w projekcie był znacznie większy niż w innych działaniach podejmowanych do tej pory. Marie Marxtova, dyrektor przedszkola CZECHY CO SIĘ ZMIENIŁO 1. 21
- 24. GRECJA BANK POMYSŁÓW 2. Tydzień urlopu z pracy w pierwszym tygodniu nauki dziecka w szkole. Wizyta w szkole w towarzy- stwie nauczyciela z przed- szkola. Wizyta w klasie, w której bę- dzie się uczyć nasze dziecko. Współpraca z nauczycielami, rozmowy o postępach dzie- cka w nauce. Indywidualne rozwiązywanie dziecięcych problemów. Regularnerozmowyzrodzicami na temat programu naucza- nia w szkole podstawowej, współpraca z pedagogiem. Przygotowanie broszury za- wierającej informacje na te- mat szkoły i jej wymagań oraz roli nauczycieli i rodziców. Opracowanie harmonogramu rozpoczęcia roku szkolnego w taki sposób, żeby nie wszystkie dzieci zaczynały naukę w szkole w tym samym czasie. Stopniowe wydłużanie czasu, który dzieci spędzają w szko- le. Spotkania dla rodziców po- święcone przygotowaniom do rozpoczęcia nauki w szkole. W pierwszym tygodniu szkoły rodzice zostają w klasie po rozpoczęciu lekcji i wspólnie z dziećmi uczestniczą w za- jęciach. Zarezerwowanie większej ilo- ści czasu na wysłuchanie dzieci i udzielanie odpowiedzi na ich pytania. Dla rodziców – przed pójściem dziecka do szkoły: Dla rodziców – gdy dziecko pójdzie już do szkoły: Indywidualne rozmowy z ro- dzicami zanim dziecko pój- dzie do szkoły i takie zaaranż- owanie pierwszego spotkania z nowymi uczniami, aby ro- dzice byli na nim obecni. Dla nauczycieli – przed roz- poczęciem roku szkolnego: Dla nauczycieli – po roz- poczęciu roku szkolnego: Dzieci mają prawo samo- dzielnie decydować o tym, co chcą robić, dostają na to tyle czasu, ile potrzebują. Gry i zabawy integracyjne, dzięki którym dzieci mogą się lepiej poznać i dobrze po- czuć się w grupie. Stworzenie pierwszakom przyjaznego i bezpiecznego otoczenia, w którym z przy- jemnością będą się uczyć i po- znawać ś wiat. Jasne i konsekwentne usta- lenie z rodzicami i z dziećmi zasad, jakimi rządzi się szko- ła; wytyczenie granic. Zapewnienie warunków do ro- zwoju dziecięcej kreatywno- ści, ciekawości świata, umiejętności rozwiązywania problemów. Szacunek dla potrzeb dziecka, między innymi dla potrzeby decydowania o sobie. 22 22
- 25. Zapewnienie dzieciom mo- żliwości odreagowania do- brych i złych emocji. Pochwały za dobre zacho- wanie. Udział w szkoleniach i kur- sach. Wsparcie i zrozumienie oka- zywane rodzicom w okresie adaptacji szkolnej ich dzieci. Indywidualne spotkania z ro- dzicami. Spotkania ze specjalistami (pedagogiem, logopedą, psy- chologiem itp.). Aktywny udział rodziców w działaniach realizowanych na terenie szkoły, zgodnie z ich wykształceniem lub za- interesowaniami. Systematyczna współpraca z rodzinami, dziećmi, spe- cjalistami. Uczestnictwo rodziców w fe- stynach, warsztatach i szko- lnych wycieczkach. 23 Rys. Marika, lat 6
- 26. Greccy nauczyciele przedszkolni biorący udział w szkoleniach w ramach projektu „Rodzice partnerami nauczycieli w procesie adaptacji szkolnej” pracowali nad programem zajęć, który zapewniłby dzieciom łagodne przejście z przedszkola do szkoły. Stworzono scenariusze zajęć oraz materiały edukacyjne. Szcze- gólny nacisk położono na pozostawienie przyszłym pierwszakom przestrzeni dla kreatywności, realizacji własnych pomysłów przy wsparciu i pod opieką nauczyciela. Nowy program zakłada pozostawienie dzieciom możliwości wyboru aktywności, które im odpowiadają i które są zgodne z ich zainteresowaniami. Rozwijane w ten sposób samodzielność myślenia i ciekawość świata bardzo przydają się, kiedy sześciolatki opuszczają przedszkole i idą do szkoły. Podczas organizowanych przez uczestników szkolenia spotkań z rodzicami wymieniano doświadczenia związane z potrzebami dzieci, ich zainteresowaniami, zachowaniem, czasami także problemami, z którymi rodzice nie potrafią dać sobie rady. GRECJA CO SIĘ ZMIENIŁO 2. 24 24 24
- 27. Przygotowano biuletyn dla rodziców. Zawierał on informacje na temat wymagań, z jakimi ich dzieci spotkają się w szkole, jak również dane dotyczące różnic między programem przedszko- la i szkoły. W biuletynie znalazły się wskazówki, jak włączyć się w działania przedszkola i pomóc dziecku przygotować się do zmian związanych -z rozpoczęciem nauki w szkole. W rezultacie wszystkich tych przedsięwzięć zwiększyło się zaangażowanie rodziców, którzy uczestniczyli w spotkaniach i dyskusjach na temat przejścia ich dzieci z jednej placówki edukacyjnej do drugiej. Udało im się nawet, wspólnie z nauczycielami, zorganizować przyjęcie gwiazdkowe. Vassiliki Riga, koordynator projektu w Grecji 25 25 Rys. Ania, lat 5
- 28. 26 26 26
- 29. 27 27 Rys. Timotei, lat 6
- 30. IRLANDIA PÓŁNOCNA (WLK. BRYTANIA) BANK POMYSŁÓW 3. Odwiedziny w placówkach edukacyjnych, na przykład nauczyciele przedszkolni ra- zem z przedszkolakami od- wiedzają szkołę, nauczyciele szkolni razem z uczniami składają wizytę w przeszkolu. Przygotowanie ciekawych, wyczerpujących informacji dla rodziców – w formie ulotek, broszur, plakatów – pokazu- jących, jak ważne jest dobre przejście z przedszkola do szkoły oraz jak i gdzie szukać wsparcia w tym okresie. Zapewnienie rodzicom i dzie- ciom możliwości włączania się w działania szkoły na jak najwcześniejszym etapie po- konywania progu szkolnego. System pomocy koleżeńskiej (ang. Buddy System) – na po- czątku roku szkolnego star- sze dzieci pracują w parach z młodszymi, wprowadzając je w życie szkoły i rządzące nią reguły. Wizyty domowe – nauczycie- le szkolni odwiedzają dzieci w ich domach przed roz- poczęciem roku szkolnego, przedstawiają się, rozmawiają z rodzicami, poznają swoich przyszłych uczniów. Zespoły adaptacyjne (ang. Transition Teams) – nauczycie- le szkolni, przedszkolni, asy- stenci nauczycieli oraz ro- dzice wspólnie opracowują plan działań ułatwiających dzieciom łagodne przejście z przedszkola do szkoły i zainicjowanie współpracy wszystkich stron zaangażo- wanych w ten proces. Wizyty nauczycieli klas pierw- szych w przedszkolu. W tym czasie nauczyciele realizują specjalny program zajęć (wspólna zabawa, opowiada- nie bajek, spacery). Nauczyciele szkolni tak aranżują salę lekcyjną, żeby przypominała dzieciom sale w przedszkolu. Dzieci po raz pierwszy przychodzą do szkoły w róż- nych terminach. W mniejszych grupach jest im łatwiej przy- zwyczaić się do nowego otoczenia. Starsze dzieci wspólnie z na- uczycielami przygotowują specjalną książkę ze zdjęcia- mi szkoły. Opisują w niej swoje doświadczenia, dają rady przyszłym pierwszakom. Dni/tygodnie otwarte oraz spotkania informacyjne dla dzieci i rodziców. Użycie tych samych pomocy edukacyjnych, których uży- wano w przedszkolu, na przykład kukiełki, pudełko emocji (ang. Box of Feelings). Letnie zajęcia w budynku szkoły mające na celu oswo- jenie przyszłych pierwszaków z nowym otoczeniem i przy- gotowanie ich do czekających w nowym roku szkolnym wyzwań. Zestaw praktycznych informacji dla rodziców: jak spakować tornister, gdzie kupić mundurek szkolny itp. 28 28
- 31. Przedszkolaki wspólnie deko- rują salę lekcyjną zanim przyjdą do szkoły. Portfolio dziecka przygotowane w przedszkolu jest przekazywane wychowawcyw szkole. Stworzenie warunków do wy- miany informacji i doświad- czeń pomiędzy rodzicami przed- szkolaków i pierwszaków. 29 Rys. Karolina, lat 7
- 32. WIrlandii Północnej procesprzechodzeniazprzedszkola do szkołyodbywa sięzezmiennym udziałem rodziców i uważany jest na ogół za jednorazowe wydarzenie, któremu nie należy poświęcać przesadnej uwagi. W związku z tym, rozpoczynając szkolenia w ramach projektu w różnego typu grupach zabawowych, przedszkolnych i żłobkach, szczególny nacisk kładliśmy na zainicjowanie i wzmocnienie współpracy pomiędzy rodzicami a osobami pracującymi z ich dziećmi. Zależało nam także na poprawieniu jakości działań podejmowanych przez placówki edukacyjne. W czasie szkoleń omówiliśmy bardzo wiele różnorodnych zagadnień, zwracając uwagę na konieczność zapewnienia ciągłości programów nauczania na kolejnych etapach edukacji. Rozmawialiśmy o tym, jak aranżować przestrzeń przyjazną dziecku, jak nawiązać współpracę z rodzicami i w jaki sposób informować o znaczeniu emocji związanych z przechodzeniem progu szkolnego dla kariery życiowej i edukacyjnej dziecka. Wielu pracowników szkół i przedszkoli pod wpływem szkolenia zmieniło metody pracy z dziećmi i z rodzicami. Wprowadzono formularze dla rodziców, co pozwoliło rozpoznać ich potrzeby i oczekiwania, a także politykę „otwartych drzwi”, która umożliwiła rodzicom skontaktowanie się z nauczycielem w dogodnym dla nich terminie. Stworzono możliwość odwiedzania szkoły przez dzieci i rodziców, informując tych ostatnich o wymaganiach programowych. Pierwszaki podzielono na mniejsze grupy, które w różnych terminach rozpoczynały rok szkolny. Nauczyciele z placówek edukacyjnych zaangażowanych w proces przejścia do szkoły spotykają się przed rozpoczęciem roku szkolnego, nauczyciele klas pierwszych odwiedzają przedszkola, poznając w ten sposób dzieci i ich obecnych nauczycieli. Umawiają się z nauczycielami przedszkolnymi, że ci odwiedzą swoich byłych podopiecznych w pierwszym semestrze ich nauki w szkole. Trochę dłuższa dyskusja wywiązała się na temat zespołów adaptacyjnych i współpracy z rodzicami. Wszyscy uczestnicy szkolenia zgodzili się tworzyć tego rodzaju zespoły, o ile otrzymają odpowiednie wsparcie. Jedna z grup szkoleniowych zrealizowała ten postulat od razu, a zespół efektywnie pracuje nad włączaniem ro- dziców w działania ułatwiające pokonywanie progu szkolnego przez dzieci. IRLANDIA PÓŁNOCNA (WLK. BRYTANIA) CO SIĘ ZMIENIŁO 3. 30 30
- 33. Na zakończenie szkolenia uczestnicy pozytywnie ocenili jego zawartość merytoryczną. Podkreślali, jak ważna była dla nich zarówno zmiana sposobu postrzegania problemów związanych z przechodzeniem progu szkolnego, jak i praca nad zapewnieniem dobrego i efektywnego partnerstwa pomiędzy domem, przedszko- lem a szkołą. Zwracali uwagę na nierozerwalność obu procesów i na wspólny cel, jakim jest zapewnienie dzieciom jak najłagodniejszego startu szkolnego Joanne Morgan, koordynator projektu w Irlandii Północnej 31 Rys. Nikoletta, lat 5
- 35. POLSKA BANK POMYSŁÓW 4. Spotkania, gry i przedstawie- nia dla przedszkolaków i pier- wszoklasistów organizowane przez nauczycieli ze szkoły i przedszkola w czasie ferii zimowych. Starsze rodzeństwo i koledzy opowiadają młodszym dzie- ciom o swoich szkolnych doświadczeniach podczas specjalnych, nieformalnych spotkań. Szkolni nauczyciele odwie- dzają przedszkole i opowia- dają dzieciom o tym, jak wygląda szkoła i co ich w niej czeka. Nauczyciele odwiedzają przedszkole i podczas zebrań z rodzicami wyjaśniają im, jakie oczekiwania ma wobec ich dzieci szkoła i czy przed- szkole odpowiednio je na nie przygotowuje. Zdjęcia rodziców i innych członków rodzin są wysta- wione na półkach w klasie, można je obejrzeć, pokazać kolegom. Dzień otwarty zorganizowany wspólnie przez nauczycieli szkolnych i przedszkolnych (harmonogram spotkań z ro- dzicami i adresowany do nich biuletyn opracowane są na podstawie pytań wrzucanych przez rodziców do specjalnej skrzynki na pytania ustawio- nej w przedszkolu). Rodzice przyszłych pierwsza- ków spotykają się z rodzi- cami uczniów klas trzecich, wymieniają opinie i doświad- czenia. Każdy rodzic wypełnia kwe- stionariusz na temat swojego dziecka (co dziecko lubi, czego nie lubi, jak czuje się w grupie, czy ma rodzeństwo, na co jest uczulone itp.). Specjalne portfolio podąża za dzieckiem z przedszkola do szkoły. W przedszkolu dzieci uczą się praktycznych umiejętno- ści, takich jak pakowanie tornistra. Spotkania na temat potrzeb dzieci w okresie pokonywa- nia progu szkolnego są orga- nizowane na tyle wcześnie, aby dać czas dzieciom i ich rodzicom na poznanie nau- czycieli, budynku, zwyczajów panujących w szkole. Pierwszy tydzień szkoły jest dużo mniej oficjalny, dzieci mają czas na zabawę i oswojenie się z nowym otoczeniem, nauczyciele orga- nizują na przykład „klasę bez ławek” lub wspólne czytanie bajekprzez rodziców. Nauczyciele szkolni opra- cowują biuletyn dla rodziców, umieszczając w nim wszelkie informacje na temat szkoły i tego, jak pomóc dzieciom się do niej przygotować. Rodzice, dzieci i nauczyciele wspólnie dekorują klasę na początku roku szkolnego. „Bank czasu” dla rodziców – harmonogram ułatwiający zaplanowanie, kto może ode- brać dzieci ze szkoły; może okazać się przydatny do współpracy rodziców także w innych dziedzinach. Nieformalne spotkania inte- gracyjne dla rodziców orga- nizowane przez wychowawcę. Uczniowie organizują grę terenową dla przedszkola- ków – wspólne szukanie skarbu z wykorzystaniem pla- nu budynku szkoły. 33
- 36. Każda z polskich szkół podstawowych uczestniczących w projekcie na swój sposób zmierzyła się z zada- niem zaplanowania i realizacji działań ułatwiających dobre przejście sześcio- i siedmiolatków z domu/ przedszkola do szkoły. Nauczyciele nie zawsze tak samo rozumieją współpracę pomiędzy przedszkolem, domem a szkołą. Pod tym względem wyjątkowa okazała się wiejska gmina Jednorożec, w której w naszym szkoleniu wzięli udział przede wszystkim rodzice. W Jednorożcu nie ma sali gimnastycznej – stąd angażujący rodziców i nauczycieli projekt zajęć sportowych dla dzieci połączonych z zabawą na świeżym powietrzu. Aktywny udział rodziców w planowaniu tych zajęć (jak i w całym szkoleniu) pokazał nam, jak istotny jest dla nich początek nauki ich dzieci w szkole. Najważniejszym efektem szkolenia było zaplanowanie jednodniowej wycieczki przedszkolaków do szkoły. Po budynku oprowadzali ich rodzice, nauczyciele i uczniowie starszych klas, którzy z pomocą dorosłych zorganizowali zabawę w szukanie skarbu. Dodatkowo, rodzice umówili się, że na początku roku szkolnego wspólnie umeblują miniszatnię w sali lekcyjnej, co pozwoli uniknąć niebezpie- czeństw związanych z korzystaniem najmłodszych dzieci ze szkolnej szatni. Warszawska Szkoła Podstawowa nr 80 od dawna pielęgnuje dobre relacje z rodzicami. Tym, czego brakowało nauczycielom, okazał się systematyczny kontakt z okolicznymi przedszkolami. Nauczyciele przedszkolni za niezwykle potrzebne uznali regularne spotkania nauczycieli ze szkoły z rodzicami, którzy zgłaszają bardzo dużo wątpliwości związanych z przygotowaniem ich dzieci do rozpoczęcia nauki w szkole. Wspólne omówie- nie szkolnych wymagań powinno uspokoić rodziców, pozwoli im też w przyjaznej atmosferze porozmawiać z obecnymi i przyszłymi nauczycielami ich dzieci. Takie spotkania, a także inne działania poprawiające komunikację pomiędzy przedszkolami a szkołą, zostały uznane przez uczestników za podstawę dobrej współpracy w przyszłości. W Szkole Podstawowej nr 65 na warszawskim Żoliborzu temat zapewnienia dobrego startu szkolnego poprzez efektywną współpracę przedszkola, domu rodzinnego i szkoły, okazał się nowy i inspirujący. Uczestniczący w szkoleniu pilotażowym nauczyciele opracowali własny program adaptacyjny adresowany do dzieci przygotowujących się do rozpoczęcia nauki w pierwszej klasie we wrześniu 2008 roku. POLSKA CO SIĘ ZMIENIŁO 4. 34 34
- 37. Program konsekwentnie realizowany przez cztery miesiące – od początku marca aż do zakończenia roku szkolnego – okazał się dużym sukcesem. W każdą sobotę dzieci dowiadywały się, na czym polega nauka w szkole, ćwiczyły trzymanie długopisu i ołówka, grały w gry edukacyjne. Do szkoły przychodziły z rodzicami, którzy często zostawali w klasie i współuczestniczyli w zajęciach. Autorką programu była doświadczona nauczycielka nauczania początkowego, która prowadząc Akademię Przedszkolaka, kładła nacisk przede wszystkim na to, by dzieci we własnym tempie oswajały się ze szkolnymi wymaganiami, otoczeniem, rówieśnikami. Julia Płachecka, koordynatorka projektu w Polsce Rys. Oliwka, lat 6 35
- 38. SŁOWACJA BANK POMYSŁÓW 5. 10 kroków do zostania pier- wszakiem – lista potrzeb/ oczekiwań szkoły w stosunku do rodziców. Wspólne działania szkoły i przedszkola – warsztaty, dni sportu, występy nauczycieli. Stworzenie pozytywnego wizerunku szkoły – „reklama” przy okazji zapisów do pier- wszej klasy. Dzień otwarty dla rodziców – czas na zwiedzanie szkoły i zadawanie pytań. Włączanie rodziców w edu- kację ich dzieci w pierwszych tygodniach nauki dzieci w szkole. Odwiedziny przedszkolaków w szkole jeszcze przed za- pisami do pierwszej klasy. Wspólne dekorowanie klasy przez rodziców. Nieformalne spotkania ro- dziców w czasie weekendów – imprezy sportowe i kultu- ralne, festyny. Nieformalne rozmowy nau- czyciela z dziećmi na począ- tku tygodnia (np. w ponie- działekrano). Rys. Barbara, lat 5 36 36
- 39. Wszyscy uczestnicy szkolenia zorganizowanego przez Unię Materskich Centier (głównie nauczyciele przedszkolni) zgodzili się, że dobra komunikacja pomiędzy zaangażowanymi stronami jest niezwykle ważna dla dobrego przejścia z przedszkola do szkoły. Próbowaliśmy w związku z tym włączyć do naszego projektu szkoły podstawowe, ale było to niezwykle trudne. Z niewieloma, które zgodziły się z nami współpracować, stworzyliśmy podstawy efektywnej komunikacji pomiędzy szkołą a naszym przedszkolem, innym razem usprawniając istniejące formy kontaktu. Podczas szkolenia razem z rodzicami zastanawialiśmy się, jak usprawnić współpracę w przyszłości. Udało nam się zrealizować takie projekty, jak zorganizowanie dnia otwartego dla rodziców, nauczycieli i dzieci oraz przyjęcia dla przedszkolaków i pierwszaków. Problem wymiany informacji na temat dzieci przez nauczycieli różnych poziomów edukacji wywołał gorące dyskusje we wszystkich grupach uczestniczących w szkoleniu. Rodzice i nauczyciele przedszkolni chcieliby wiedzieć więcej o tym, jak ich dzieci radzą sobie z adaptacją szkolną. Jednak udzielanie tego rodzaju wiado- mości przez placówki edukacyjne jest prawnie zabronione ze względu na niebezpieczeństwo nadawania dzieciom krzywdzących etykietek, które mogą mieć wpływ na całą ich szkolną karierę. Ostatecznie, postanowiono opracować wzór formularza, który nauczyciele mogliby rozdawać rodzicom, zbierając w ten sposób potrzebne im dane o przychodzących do szkoły sześciolatkach. Nauczyciele przedszkolni podczas szkolenia zwracali uwagę, jak ważna jest dla nich informacja zwrotna otrzymywana ze szkoły na temat efektów ich pracy, a więc stopnia przygotowania ich podopiecznych do nauki w pierwszej klasie. W tym celu postanowili organizować regularne, oficjalne spotkania z nauczycielami szkolnymi. Wszyscy uczestniczący w naszych szkoleniach nauczyciele mówili o wsparciu rodziców – nie tylko w odrabianiu lekcji i dbaniu o rozwój intelektualny ich dzieci, ale (być może przede wszystkim) w rozwijaniu w przyszłych pierwszoklasistach pewności siebie i umiejętności rozwiązywania problemów. Viera Peciarova, nauczycielka w przedszkolu SŁOWACJA CO SIĘ ZMIENIŁO 5. 37
- 40. Szkoła to więcej pracy, a jak na- uczyciel prosi, to trzeba sprzątać. W przedszkolu dostawałem podwieczorki i drugie śnia- dania, jak tylko chciałem, a w pierwszej klasie już tak nie jest. Nikt ci nie pomoże, musisz radzić sobie sam. Chciałbym zostać w przedszkolu, tutaj mam za dużo nauki. Przedszkole ma inny basen. Pierwszego dnia, kiedy zamiast do przedszkola poszedłem do szkoły, to płakałem, bo tęskniłem za mamą. Teraz mam smutną buzię, jak idę do szkoły, bo nienawidzę pracy domo- wej Do przedszkola chodziłem robić rzeźby z różnych rzeczy i lepić z plasteliny i byłem szczęśliwy. PRZED PÓJŚCIEM DO SZKOŁY PO PIERWSZYCH MIESIĄCACH NAUKI Dorośli pytają – dzieci opowiadają W IRLANDII PÓŁNOCNEJ (WLK. BRYTANIA) Jack Matthew Seamus Ryan Ben Jessica Ellie Erin 38 38
- 41. CZĘŚĆ V CZEGO SIĘ NAUCZYLIŚMY 39
- 42. Jednym z najciekawszych i najbardziej zaskakujących elementów naszej współpracy było równoczesne pojawianie się podobnych odkryć i wniosków – niezależnie od wieku dzieci rozpoczynających naukę w szkole, systemów edukacyjnych, stopnia zaangażowania rodziców w edukację czy różnic kulturowych pomiędzy poszczególnymi krajami. Ciesząc się z podobieństw, podczas realizacji naszego projektu zauważyliśmy też różnice. Dlatego każde szkolenie dopasowywaliśmy do lokalnych uwarunkowań i konkretnej grupy odbiorców. W centrum naszej uwagi zawsze znajdowały się dzieci – te, które są już w pierwszej klasie i te, które dopiero zaczną się w niej uczyć. Jesteśmydumni,że ich rodzice i nauczyciele wzięli udział w naszych szkoleniach, stającsię prawdziwymi „partnerami w procesie adaptacji szkolnej”. OTO CZEGO SIĘ NAUCZYLIŚMY: Niezwykle ważna jest ciągłość w udzielaniu wsparcia wszystkim stronom uczestniczącym w procesie przejścia. Strony zaangażowane w proces pokonywania progu szkolnego uczestniczą w nim w różnym stopniu i na różne sposoby. Dla zapewnienia efektywnej współpracy wszystkich uczestników przejścia z domu/przedszkola do szkoły niezbędne jest poparcie dyrekcji placówek edukacyjnych (szkoły w szczególności). Proces ten trwa dużo dłużej niż się to na ogół przypuszcza – pozwólmy mu trwać tyle, ile potrzeba, a realizując program nauczania, starajmy się jak najwięcej czasu poświęcać na adaptację szkolną. Współpraca i komunikacja są niezbędne przy tworzeniu programów adaptacyjnych i powinny mieć miejsce w najbardziej odpowiednim dla wszystkich stron – dzieci, rodziców, nauczycieli – czasie. 40 40
- 43. *W Polsce wiek ten zostanie obniżony do lat 6 od września 2009 r. wiek 8 7 6 5 4 3 2 1 POLSKA* REPUBLIKA CZESKA GRECJA IRLANDIA PÓŁNOCNA (WLK. BRYTANIA) SŁOWACJA Rys. Artur, lat 7 WIEK DZIECI ROZPOCZYNAJĄCYCH NAUKĘ W PIERWSZEJ KLASIE 41
- 44. 42 42 42
- 45. 43 43 Rys. Filip, lat 6
- 46. Mój pierwszy dzień w szkole był bardzo miły, bo nasz dyrektor rozdał nam długopisy. Chcę iść do szkoły, bo stoły i krzesła w przedszkolu są dla mnie za małe! Kochammojąnauczycielkę, bo pierwszego dnia szkoły przyniosła nam słodycze. PO PIERWSZYCH MIESIĄCACH NAUKI PRZED PÓJŚCIEM DO SZKOŁY Dorośli pytają – dzieci opowiadają NA SŁOWACJI Laura Jana Martin 44 44
- 47. Fundacja Komeńskiego i realizowane przez nas działania 45
- 48. O PROCESIE PRZECHODZENIA PROGU SZKOLNEGO DOWIECIE SIĘ WIĘCEJ Z NASTĘPUJĄCYCH KSIĄŻEK: Filipczuk Halina, Rodzice i dzieci w młodszym wieku szkolnym, Nasza Księgarnia, Warszawa, 1989. Griebel Wilfried, Niesel Renate, Kompetencje systemu społecznego dziecka związane z procesem przemiany, [dostępny na stronie:] www.frd.org.pl. Kienig Anna, Dziecko w przedszkolu – wyzwania i szanse rozwojowe, [dostępny na stronie:] www.frd.org.pl. Kienig Anna, Przebieg procesu przystosowania do przedszkola a przygotowanie do szkoły, [dostępny na stronie:] www.frd.org.pl. Kienig Anna, Funkcjonowanie społeczne małego dziecka w nowym środowisku, [dostępny na stronie:] www.frd.org.pl. Lubowiecka Jadwiga, Przystosowanie psychospołeczne dziecka do przedszkola, WSiP, Warszawa 2003. Lubomirska Krystyna, Przedszkole: rzeczywistość i szansa, Wydawnictwo Akademickie „Żak”, Warszawa 1997. Sawa Barbara, Jeżeli dziecko źle czyta i pisze, WSiP, Warszawa 1997. Woodhead Martin, Dążenie ku tęczy, Wydawnictwo Akademickie „Żak”, Warszawa 1998. FundacjaRozwojuDzieciim.J.A.Komeńskiegojestorganizacjąpozarządową,któradążydozapewnieniarównego startu życiowego wszystkim dzieciom w wieku 0-10 lat. W partnerskiej współpracy z rodzicami, nauczycielami i samorządami lokalnymi tworzymy optymalne warunki rozwoju emocjonalnego, fizycznego, poznawczego i społecznego dzieci. Dążymy do podnoszenia w społeczeństwie wiedzy na temat znaczenia wczesnej edukacji dla kariery życiowej człowieka. Wspieramy działania na rzecz wprowadzania trwałych zmian systemowych, które upowszechnią edukację przedszkolną. Dzięki stałej współpracy z osobami zajmującymi się problematyką wczesnej eduka- cjizPolskiizagranicyorazprofesjonalnejkadrzetrenerskiej,pomagamynauczycielomwpodnoszeniujakościich pracy. Tworzymy innowacyjne programy edukacyjne oparte na nowatorskich rozwiązaniach organizacyjnych. W ramach założonej przez nas Akademii Komeńskiego – niepublicznej placówki doskonalenia nauczycieli zarejestrowanej przez Kuratorium Oświaty w Warszawie – prowadzimy szkolenia dla nauczycieli, dyrektorów przedszkoli i szkół, rodziców oraz lokalnych władz edukacyjnych. Większość naszych szkoleń to innowacyjne propozycje mające na celu podnoszenie jakości pracy placówekedukacyjnych, ale i budowanie lokalnych koalicji na rzecz małych dzieci. Organizujemy seminaria, konferencje i wydajemy materiały edukacyjne dla nauczycieli i rodziców, inicjujemy współpracę organizacji, które proponują różnorodne zajęcia dla małych dzieci i pomagają rodzicom i nauczycielom w wychowywaniu dzieci. Zapraszamy też na naszą stronę internetową www.frd.org.pl . Znajdziecie tam artykuły dotyczące zagadnień związanych z wczesną edukacją, elektroniczną wersję poradnika Wszyscy gotowi?! Jak przygotować dziecko do szkoły oraz ofertę szkoleniową Akademii Komeńskiego. DO POCZYTANIA 46
- 49. Publikacja finansowana w ramach programu „Uczenie się przez całe życie” Projekty Partnerskie Grundtviga Rysunki: dzieci z Ośrodków Przedszkolnych, szkół podstawowych i przedszkoli w Czechach, Grecji, Irlandii Północnej, w Polsce i na Słowacji Redakcja: Julia Płachecka Opracowanie graficzne: Anna Piwowar (www.lapolka.com) Korekta: Monika Twardziak Konsultacja merytoryczna: Magdalena Korsak Anna Kosk Marie Marxtova Darina Mokranova Joanne Morgan Mia Murray Vassiliki Riga Monika Rościszewska-Woźniak Gracjana Węgorska Druk: Roband Nakład: 2000 egz Warszawa 2008 Fundacja Rozwoju Dzieci im. J.A. Komeńskiego