.

1. 4ο Γ/σιο Π. Φαλήρου προσαρμογή: Αρτινού Ιωάννα
ΤΡΟΠΟΙ - ΜΕΘΟΔΟΙ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ ΠΑΡΑΓΡΑΦΩΝ
1. Με ειδικές λεπτομέρειες
Στη Θεματική Περίοδο δίνεται το κύριο νόημα της παραγράφου και στην Ανάπτυξη
βρίσκουμε επιπλέον πληροφορίες που ολοκληρώνουν την εικόνα του κύριου νοήματος.
« Το κέρασμα σε τούτα τ’ αρχοντικά ήταν μεγάλη δουλειά. Η νοικοκυρά του σπιτιού,
καρτερώντας την πολυπόθητη ώρα να σε δεχτεί, έμπαινε από καιρό σε σκοτούρα, πώς να
ψήσει τα ζαχαρωτά της και να ετοιμάσει τα σιρόπια και τα λικέρ της. Το γλυκό του
κουταλιού που σε φίλευαν άλλαζε κάθε εποχή... Όλα τούτα τα σερβίριζε μέσα σε ασημένιο
δίσκο, με επάργυρα βάζα και κουταλοθήκες κι ένα σωρό νάζια...»
2. Με παραδείγματα
Στη Θεματική Περίοδο διατυπώνεται μια άποψη-θέση και στην Ανάπτυξη παρατίθενται
στοιχεία-παραδείγματα, τα οποία διασαφηνίζουν ή τεκμηριώνουν τη θέση αυτή.
« Το προστατευτικό χρώμα είναι ένα ακόμα από τα γνωστά θαύματα του φυσικού κόσμου.
Αυτό καθιστά το κατάστικτο ελαφάκι αόρατο στο ηλιόλουστο δάσος· αυτό κάνει και το
γραμμωτό τράχηλο της πέρδικας δυσδιάκριτο μέσα στα καλάμια. Η Φύση χάρισε ακόμα
πιο καταπληκτικούς προστατευτικούς χρωματισμούς σε ορισμένα πλάσματα, που μπορούν
να μεταβάλλονται σύμφωνα με τις αλλαγές του περιβάλλοντος...»
3. Με σύγκριση ή αντίθεση
 Όταν συγκρίνονται δύο ή περισσότερες έννοιες εντοπίζονται οι ομοιότητες και οι
διαφορές τους.
 Όταν αντιθέτουμε έννοιες τονίζουμε τις διαφορές τους.
« Ο Σωκράτης μπορεί να συγκριθεί με το Χριστό. Και οι δύο δεν έγραψαν τίποτα. Ό,τι
γνωρίζουμε για το Σωκράτη το γνωρίζουμε από τον Πλάτωνα και ό,τι ξέρουμε για το Χριστό
από τους μαθητές του. Ένας ευρύς κύκλος μαθητών περιστοίχιζε και τους δύο. Κήρυξαν και
οι δύο την ανεξιθρησκία και την Αλήθεια και καταδικάστηκαν σε θάνατο, αφού πέρασαν
δικαστήριο. Τέλος, συγχώρεσαν τους εκτελεστές τους...»
4. Με αναλογία
Εδώ η Θεματική Περίοδος είναι διατυπωμένη με μεταφορά ή παρομοίωση.
Συγκρίνονται - παραλληλίζονται δύο ή περισσότερες έννοιες.
« Μια ανθρώπινη ψυχή χωρίς την πρέπουσα παιδεία μοιάζει με ένα μάρμαρο λατομείου,
που δεν αποκαλύπτει καμιά από τις ομορφιές του, ως τη στιγμή που η τέχνη του μαρμαρά
αποκαλύψει τα χρώματα και φέρει στο φως κάθε απόχρωση, κηλίδα και φλέβα που περνά
μέσα από τον κορμό του. Με τον ίδιο τρόπο και η παιδεία, όταν επενεργήσει πάνω σε ένα
έξοχο πνεύμα, μας αποκαλύπτει όλες τις κρυφές αρετές και τα προτερήματά του ...»

2. 5. Με διαίρεση Εδώ διαιρείται - χωρίζεται μια έννοια στα διάφορα μέλη της.
«Η εκπαίδευση ανάλογα με την ηλικία των ανθρώπων που την ακολουθούν και το
γνωσιολογικό επίπεδο που παρέχει διακρίνεται σε τρεις βαθμίδες, στην πρωτοβάθμια,
δευτεροβάθμια και τριτοβάθμια. Στην πρωτοβάθμια φοιτούν μαθητές… και λαμβάνουν
κυρίως γνώσεις… Στη δευτεροβάθμια… Ενώ στην τριτοβάθμια…»
6. Με ορισμό Στην παράγραφο αυτή δίνεται ο ορισμός μιας έννοιας.
( Εντοπίζουμε την οριστέα έννοια , το γένος, δηλαδή την ευρύτερη έννοια,
την ειδοποιό διαφορά, δηλαδή τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά γνωρίσματα της έννοιας,
τα είδη της κλπ )
« Οικογένεια είναι η ένωση και συμβίωση δύο ανθρώπων διαφορετικού φύλου, που
διαβιούν υπό κοινή στέγη και έχουν συναποδεχτεί ότι θα αντιμετωπίζουν από κοινού τα
προβλήματα ...»
7. Mε αιτιολόγηση
Στη Θεματική Περίοδο διατυπώνεται μια θέση - άποψη και στην Ανάπτυξη
αιτιολογείται, δηλαδή αποδεικνύεται με βάση συγκεκριμένα επιχειρήματα.
« Θα ήταν επικίνδυνο σφάλμα να στηριχτούμε σήμερα στην άποψη πως ο πυρηνικός
πόλεμος μπορεί να αποφευχθεί ή να προληφθεί... Πρώτον, γιατί η τεχνολογία μπορεί να
καταστρέψει αυτή την ισορροπία. Έπειτα, η ισορροπία γίνεται όλο και πιο ασταθής. Τέλος,
γιατί ένας τρελός ή ψυχοπαθής ... είναι δυνατό να φτάσει να πατήσει το κουμπί. Κι ακόμη,
ένα απλό ατύχημα μπορεί να ερμηνευθεί από τον αντίπαλο σαν επίθεση και να εξαπολύσει
ολοκαύτωμα.»
8. Με αίτια και αποτελέσματα
Μπορούμε να κινηθούμε από τα αίτια στα αποτελέσματα ή αντίστροφα.
« Οι συνέπειες της δωρικής εισβολής δεν άργησαν να φανούν. Όπου εγκαταστάθηκαν οι
Δωριείς, σταμάτησε κάθε πρόοδος, η τέχνη οπισθοδρόμησε και οι άνθρωποι ξαναγύρισαν
στις πρωτόγονες συνθήκες, τα αγγεία τώρα είναι χονδροειδή και μεγάλα με άτεχνες
παραστάσεις ή απλά γεωμετρικά σχήματα ...»
9. Με συνδυασμό μεθόδων
Μια παράγραφος αναπτύσσεται με συνδυασμό μεθόδων όταν σε αυτή εντοπίζονται
περισσότερες της μιας μέθοδοι, π.χ. σύγκριση-αντίθεση και παραδείγματα.
...............................................................................................................................................................................................................
Στοιχεία αντλήθηκαν και από το βιβλίο του Ν. Γρηγοριάδη
«Το δημιουργικό γράψιμο – η Παράγραφος»