Lesson 2: Environmental Management & Sustainable Development

1. Κατάρτιση & Πιστοποίηση
στη Βιομηχανία Τροφίμων και την
Περιβαλλοντική Διαχείριση
Κεφάλαιο 2: Περιβαλλοντική
Διαχείριση & Αειφόρος Ανάπτυξη

2. Λέξεις Κλειδιά
 Βιομηχανική Παραγωγή
 Συλλογή Δεδομένων
 Μετρήσεις Απόδοσης
 Εξαγωγή Δεικτών
2.1.1. Κύκλος KDCA
Παραγωγικές Διεργασίες
Ενότητα 2.1 Βιομηχανική Παραγωγή

3. hhhh
Εισαγωγή – Μετρήσεις & Δείκτες Απόδοσης
Η παραγωγική διαδικασία είναι ένα υπερσύνολο διεργασιών, που πρέπει να ολοκληρωθούν υπό
κατάλληλες προδιαγραφές και σε πεπερασμένο χρονικό διάστημα.
 Ο στόχος εκμηδενισμού των απωλειών σε κάθε παραγωγικό στάδιο αποτελεί την
κατευθυντήρια οδό προς την επιτυχία. Μια τέτοια στρατηγική μηδενικών απωλειών,
στοχεύει στην δημιουργία ανταγωνιστικού πλεονεκτήματος και κατ’ επέκταση στην
εξασφάλιση ενός βιώσιμου για την εταιρία περιβάλλοντος δραστηριοποίησης.
 Η μέγιστη παραγωγικότητα και οι μηδενικές απώλειες είναι στόχοι που δεν
διαφοροποιούνται μεταξύ των μονάδων παραγωγής.
 Κάθε διεύθυνση παραγωγής οφείλει να εκτελέσει με επιτυχία το πρόγραμμα
παραγωγής και ταυτόχρονα να διασφαλίσει ποιότητα, ασφαλές εργασιακό περιβάλλον
αλλά και χαμηλό κόστος παραγωγής.
 Υφίσταται ανάγκη ύπαρξης δεικτών απόδοσης, που ουσιαστικά αποτυπώνουν και
ποσοτικοποιούν την επίδοση κάθε διεργασίας, αποτελώντας παράλληλα μέτρο
σύγκρισης αλλά και μέσο προσδιορισμού στόχων.
3

4. hhhh
Διαδικασίες Παραγωγής
 Είναι μια αλυσίδα δραστηριοτήτων, με καθορισμένη αρχή και τέλος.
 Είναι προγραμματισμένη και επαναλαμβανόμενη.
 Πρέπει να υπάρχουν σαφείς στόχοι για τη διαδικασία, αλλά και σαφής
περιγραφή των απαιτούμενων βημάτων και αναμενόμενων αποτελεσμάτων.
 Περιλαμβάνει διάφορες δραστηριότητες, τόσο σε διοικητικό όσο και σε
λειτουργικό επίπεδο.
 Προγραμματίζεται και εκτελείται με τυποποιημένο τρόπο.
4
Κάθε βιομηχανία επιδιώκει να παράγει προϊόντα υψηλής ποιότητας και ταυτόχρονα περιορισμένου κόστους.
Ως διαδικασία παραγωγής μπορεί να ορισθεί η μεταποίηση (conversion) εισερχομένων πρώτων
υλών (raw materials) σε εξερχόμενα τελικά προϊόντα ή υπηρεσίες (finished goods or services),
με σκοπό την ικανοποίηση των αναγκών του καταναλωτικού κοινού.
Μια διαδικασία παραγωγής μπορεί να περιγραφεί ως ακολούθως (Aronsson, et al., 2006):

5. hhhh
Διαδικασίες Παραγωγής
5
Παραγωγή
Ποιοτικών
Προϊόντων
Χρήση
Κατάλληλων
Πρώτων Υλών
Εφαρμογή
Συγκεκριμένω
ν Διαδικασιών
Συνεχή
Έλεγχο της
καλής
λειτουργίας
του
Εξοπλισμού
Προσεκτική
Μεταφορά
και
Αποθήκευση
των
προϊόντων
Κόστος Παραγωγής
Κόστος
Πρώτων Υλών
Ενέργεια για τη
λειτουργία του
βιομηχανικού
εξοπλισμού
Κόστος
κατασκευής και
συντήρησης
της
βιομηχανικής
εγκατάστασης
Απόδοση της
κάθε
βιομηχανικής
μονάδας
Έξοδα
μεταφοράς
των πρώτων
υλών και των
παραγομένων
προϊόντων
Δαπάνες για
την αμοιβή του
προσωπικού

6. hhhhφ
Συλλογή Δεδομένων & Μετρήσεις
6
Συλλογή Δεδομένων
Μετρήσεις
Η σημασία και η αναγκαιότητα των μετρήσεων σε μια επιχείρηση ή έναν οργανισμό, μπορεί να
συγκριθεί με την σπουδαιότητα των οργάνων ελέγχου σε ένα αεροπλάνο (Kaplan & Norton,
1996).
Οι μετρήσεις απόδοσης παρέχουν τη δυνατότητα στις επιχειρήσεις να εκμεταλλευτούν και τα άυλα
περιουσιακά τους στοιχεία. Τα άυλα περιουσιακά στοιχεία επιτρέπουν σε μια επιχείρηση να
επιτύχει τα ακόλουθα (Kaplan & Norton, 1996):
 Την παραγωγή εξατομικευμένων προϊόντων, υψηλής ποιότητας, χαμηλού κόστους και μικρής
καθυστέρησης παράδοσης
 Ενεργοποίηση των δεξιοτήτων των εργαζομένων και δημιουργία κινήτρου για Συνεχή Βελτίωση των
διαδικασιών, της ποιότητας και των χρόνων απόκρισης
 Ανάπτυξη της τεχνολογίας των πληροφοριών, των βάσεων δεδομένων και συστημάτων
Η συλλογή των δεδομένων από μόνη της δεν μπορεί να φέρει αποτελέσματα.
Το άλλο μισό κομμάτι που συμπληρώνει την διαδικασία, είναι η αξιολόγηση των δεδομένων αυτών.
 Ανάπτυξη των πελατειακών σχέσεων  Την εισαγωγή καινοτόμων προϊόντων

7. hhhhφ
Μετρήσεις & Βελτίωση
7
Μετρήσεις
Απόδοσης
Εντοπίζουν και
πληροφορούν για την
εξέλιξη των
επιχειρησιακών στόχων
Εντοπίζουν ευκαιρίες
βελτίωσης
Αξιολογούν την
απόδοση βάσει
εσωτερικών και
εξωτερικών κριτηρίων
Ο κύκλος του Deming: PDCA (plan–do–check–act or adjust) είναι μια
επαναλαμβανόμενη μέθοδος διοίκησης, αποτελούμενη από τέσσερα
βήματα (σχεδιασμός-εκτέλεση-έλεγχος-ρύθμιση) που εφαρμόζεται στις
επιχειρήσεις για τον έλεγχο αλλά και την Συνεχή Βελτίωση προϊόντων και
υπηρεσιών.
Οι μετρήσεις αυτές, προκειμένου να χρησιμοποιηθούν σε έργα Συνεχούς Βελτίωσης
θα πρέπει να είναι εφαρμόσιμες. Οι περισσότερες επιχειρήσεις δεν έχουν υιοθετήσει
κάποιο στρατηγικό πλάνο χρήσης των μετρήσεων ώστε να βοηθούνται στις
διαδικασίες λήψης αποφάσεων και προγραμματισμού (ITPMG, 2007). Οι μετρήσεις
απόδοσης πρέπει να επικεντρώνονται σε συγκεκριμένες δραστηριότητες. Η συλλογή
μετρήσεων απρόσκοπτα για μια δραστηριότητα δεν εξυπηρετεί τον σκοπό της
Διοίκησης Απόδοσης (Performance Management). Οι μετρήσεις μπορούν να
προσφέρουν τα μέγιστα, μόνο όταν χρησιμοποιούνται στοχευμένα σαν εργαλείο
διοίκησης. Η χρήση τους σε έργα Συνεχούς Βελτίωσης, μετατρέπει την «αίσθηση» σε
πραγματικό δεδομένο, δίνοντας πραγματική αξία στην πληροφορία.
Είναι συνεπώς, σημαντικό να προχωρήσουμε από την «μέτρηση
απόδοσης», στην «στρατηγική διαχείριση της απόδοσης».

8. hhhhφ
Μετρήσεις
8
Μέτρηση Απόδοσης, καλείται η διαδικασία
ποσοτικοποίησης μιας διαδικασίας και
ουσιαστικά αποτιμά σε αριθμητικούς όρους
την επίδοση των ενεργειών της διοίκησης.
Η απόδοση μπορεί να ορισθεί ως ο βαθμός
εκπλήρωσης των πέντε βασικών στόχων μιας
διαδικασίας, σε οποιαδήποτε στιγμή. Τα πέντε
αυτά βασικά στοιχεία είναι: η ποιότητα, η
ταχύτητα, η αξιοπιστία, η ελαστικότητα και το
κόστος και ουσιαστικά συνθέτουν μια πληθώρα
διαφορετικών μετρήσεων
Προκειμένου να Αναγνωριστεί και να Βελτιωθεί η απόδοση μιας διαδικασίας, είναι
σημαντικό οι μετρήσεις να είναι σε ποσοτικοποιημένες μονάδες.
Μία από τις βασικές προκλήσεις της διαχείριση των επιδόσεων είναι η επιλογή του τι
αξίζει πραγματικά να μετρηθεί. Η προτεραιότητα εδώ, πρέπει να δοθεί σε
ποσοτικούς παράγοντες που συνδέονται άμεσα με τους συντελεστές επιτυχίας της
εκάστοτε επιχείρησης. Η ποσοτικοποίηση των μετρήσεων αυτών, οδηγεί στον
σχηματισμό των Βασικών Δεικτών Απόδοσης (KPIs).
Γνώση της λειτουργίας και της
απόδοσης των διαφορετικών τμημάτων
Εύρεση ευκαιριών για
Βελτίωση
Καλύτερη, προληπτική
διαχείριση της απόδοσης

9. Λέξεις Κλειδιά
 Βασικοί Δείκτες Απόδοσης
 Μέθοδοι βελτιστοποίησης παραγωγικών
διαδικασιών
2.1.2. Βασικοί Δείκτες Απόδοσης

10. hhhh
Βασικοί Δείκτες Απόδοσης
10
 Βασικός Δείκτης Απόδοσης - ΒΔΑ (Key Performance Indicator - KPI) στην επαγγελματική
διάλεκτο καλείται το αποτέλεσμα τυποποιημένων μετρήσεων απόδοσης μιας διαδικασίας ή
υπηρεσίας.
 Ένας πολύ καλός τρόπος επιλογής ΒΔΑ είναι η εφαρμογή ενός πλαισίου διαχείρισης όπως η
Balanced Scorecard, ή αλλιώς Καρτέλα Επιδόσεων, που ουσιαστικά απεικονίζει τις
αποδόσεις των δραστηριοτήτων.
 Στρατηγικές και μέθοδοι όπως το Kaizen, το 6 Sigma και η Διοίκηση Ολικής Ποιότητας,
χρησιμοποιούνται από πολλές επιχειρήσεις και οργανισμούς με στόχο την Βελτίωση των
διαδικασιών - και κατ’ επέκταση της παραγωγικότητας τους - ώστε να αναπτύξουν ή να
διατηρήσουν ένα ανταγωνιστικό πλεονέκτημα έναντι του ανταγωνισμού.
Τα KPIs όπως προαναφέρθηκε αποτελούν ένα εργαλείο διοίκησης, που αποτυπώνει τα απαιτούμενα για την
μέτρηση της απόδοσης και τη συνεχή παρακολούθηση της προόδου των διαδικασιών.

11. hhhh
Βασικοί Δείκτες Απόδοσης
11
Οφέλη
KPI’s για τις
διαδικασίες
Υποστηρίζουν την επίτευξη των
στόχων
Δίνουν τη δυνατότητα αναζήτησης
βαθύτερων λεπτομερειών
Επαληθεύουν γεγονότα
Παρέχουν εξατομικευμένες
πληροφορίες
Δημιουργούν ένα επιχειρησιακό
πλαίσιο
Παρέχουν αμερόληπτες μετρήσεις
Οφέλη
KPI’s για τις
επιχειρήσει
ς
Μειώνουν το κόστος παραγωγής
Μειώνουν το χρόνο περάτωσης των
διαδικασιών
Συντελούν στην αποτελεσματικότερη
στρατηγική
Αυξάνουν την απόδοση των
εργαζομένων
Εφιστούν την προσοχή
Βελτιώνουν την επικοινωνία

12. hhhh
Βασικοί Δείκτες Απόδοσης
12
Υπάρχουν τέσσερα θεμελιώδη κριτήρια που θα πρέπει να εκπληρώνονται, προκειμένου μια
επιχείρηση ή ένας οργανισμός να μπορεί να ισχυρίζεται πως εφαρμόζει Βασικούς Δείκτες
Απόδοσης στις δραστηριότητές του. Τα κριτήρια αυτά είναι τα ακόλουθα (Parmenter, 2010):
1. Συνεργασία μεταξύ προσωπικού, βασικών προμηθευτών και καταναλωτών
2. Απεμπλοκή της διοίκησης από το λειτουργικό επίπεδο
3. Συσχέτιση μεταξύ μετρήσεων, αναφορών και παρακολούθησης
4. Σύνδεση των ΒΔΑ με τη στρατηγική της επιχείρησης
Για την επιτυχή διαχείριση της απόδοσης είναι απαραίτητο να υπάρχουν διαθέσιμες οι κατάλληλες
πληροφορίες.
Για την εφαρμογή των ΒΔΑ απαιτείται αφοσίωση συνολικά, τόσο ενδοεταιρικά, από προσωπικό, διοικητικά
στελέχη και μετόχους, όσο και εξωεταιρικά, από προμηθευτές και πελάτες.

13. hhhh
Μέθοδοι Βελτιστοποίησης
13
Η βασική διαφοροποίηση της
Ριζοσπαστικής Βελτίωσης
βρίσκεται στο γεγονός ότι δεν
επικεντρώνεται στην μείωση ή
την πρόληψη των ελαττωμάτων
/ απωλειών παραγωγής, αλλά
στον εκμηδενισμό τους.
Το σημαντικό στοιχείο στη
Συνεχή Βελτίωση δεν είναι ο
ρυθμός με τον οποίο αυξάνεται
η απόδοση. Μεγάλη σημασία
έχει η «ορμή» με την οποία
γεννιούνται και εφαρμόζονται
οι ιδέες βελτίωσης
Η παράλληλη εφαρμογή των
δυο προσεγγίσεων βελτίωσης
οδηγεί σε υψηλότερα επίπεδα
απόδοσης.
Αγώνας Ταχύτητας Μαραθώνιος Βέλτιστη Λύση

14. Λέξεις Κλειδιά
 Μέθοδοι βελτιστοποίησης παραγωγικών διαδικασιών
 Kaizen: Η Εφαρμογή της Συνεχούς Βελτίωσης
o Ο κύκλος τους Deming – PDCA
o Ελαχιστοποίηση απωλειών αλλαγής – SMED
o Η Μεθοδολογία των 5s
o Βελτίωση μέσω 6σ (Six sigma)
2.1.3. Μέθοδοι Βελτιστοποίησης
Παραγωγικών Διαδικασιών

15. hhhh
Kaizen: Η Εφαρμογή της Συνεχούς Βελτίωσης
15
Κάθε επιχείρηση οφείλει να βελτιώνεται διαρκώς, προκειμένου να αντεπεξέρχεται στις
απαιτήσεις του ανταγωνισμού και των καταναλωτών. Με βάση αυτή τη φιλοσοφία, οι Ιάπωνες
ανέπτυξαν μία μεθοδολογία που στοχεύει στην επίτευξη της Συνεχούς Βελτίωσης στις
επιχειρήσεις και προσδίδει το ανταγωνιστικό πλεονέκτημα έναντι του ανταγωνισμού.
Ο κύκλος του Deming – PDCA
PLAN: Σχεδιασμός επιχειρησιακών διαδικασιών με στόχο την υψηλότερη απόδοση
DO: Εφαρμογή του πλάνου και μέτρηση της απόδοσης
CHECK: Αξιολόγηση μετρήσεων και αναφορά αποτελεσμάτων για λήψεις
αποφάσεων
ACT: Απόφαση και εφαρμογή των αλλαγών που θα βελτιώσουν τη
διαδικασία
Το Kaizen Event, αποτελεί την συντονισμένη έναρξη επίλυσης ενός προβλήματος και έχει πεπερασμένη
διάρκεια.
Ουσιαστικά, Kaizen σημαίνει στα ιαπωνικά «αλλαγή προς το καλύτερο».

16. hhhh
Ελαχιστοποίηση απωλειών αλλαγής – SMED
16
Ο όρος SMED αποτελεί ακρωνύμιο της μεθοδολογίας «Single Minute Exchange of Die» που
περιφραστικά μπορεί να αποδοθεί ως «Κάθε Λεπτό Απομακρύνει τον Κίνδυνο». Στόχος της,
είναι η ελαχιστοποίηση των απωλειών παραγωγής που προκύπτουν κατά την αλλαγή κωδικού
παραγωγής. Μια γρήγορη αλλαγή από έναν κωδικό παραγωγής σε έναν άλλον, αποτελεί το
κλειδί για τον περιορισμό των απωλειών ενώ παράλληλα βελτιώνει την συνολική ροή των
διαδικασιών.
1. Περιορισμός των άσκοπων ενεργειών
2. Εφαρμογή εξωτερικών δραστηριοτήτων
3. Απλοποίηση των εσωτερικών δραστηριοτήτων
4. Μέτρηση της διάρκειας αλλαγής
H μέτρηση της διάρκειας αλλαγής αλλά και των απωλειών που ακολουθούν τη διαδικασία
αυτή, έχει ιδιαίτερη σημασία για την αξιολόγηση της κατάστασης και τον καθορισμό
βελτιωτικών ενεργειών.
ο όρος «Single Minute», δεν καθορίζει τον ακριβή στόχος για την διάρκεια της αλλαγής, δηλαδή «ένα λεπτό»,
αλλά ότι η διάρκεια αλλαγής δεν θα πρέπει να ξεπερνά τα 10 λεπτά, δηλαδή «Μονοψήφιος – Single_digit
Minute».

17. hhhh
Η Μεθοδολογία των 5s
17
Η μέθοδος 5s στοχεύει στον περιορισμό των απωλειών παραγωγής, μέσω της διατήρησης ενός
καλά οργανωμένου και διαχωρίσιμου χώρου εργασίας.
Αναπτύχθηκε στην Ιαπωνία, από τον Hirano Hiroyuki μέσω της ενασχόληση του με τα συστήματα παραγωγής
(Hiroyuki, 1995).
1. Σε διαλογή (Sort), η οποία εστιάζει στην απομάκρυνση των περιττών
πραγμάτων από τον χώρο εργασίας.
2. Σε τάξη (Set in order) η οποία εστιάζει στην δημιουργία αποδοτικών
τρόπων διάταξης, σήμανσης και αποθήκευσης εργαλείων, υλικών και
εξαρτημάτων.
3. Σε καθαριότητα (Shine): καθημερινή προσπάθεια διατήρησης του
χώρου καθαρού και σε τάξη.
4. Συστηματοποίηση (Standardize) είναι η παγίωση των πρώτων τριών
πυλώνων και η δημιουργία μιας σταθερής προσέγγισης των
διαδικασιών παραγωγής.
5. Συνήθεια (Sustain): εστιάζει στον καθορισμό μιας νέας συμπεριφοράς,
ενός νέου τρόπου εργασίας, όπως αυτός προήλθε από τους ίδιους τους
εργαζόμενους στα 3 πρώτα βήματα της μεθοδολογίας.

18. hhhh
Βελτίωση μέσω 6σ (Six sigma)
18
Το 6σ – six sigma αναπτύχθηκε το 1985 από την Motorola και μπορεί να ορισθεί ως ένα σύνολο
στατιστικών εργαλείων και τεχνικών που στοχεύει στην βελτίωση της ποιότητας των
διαδικασιών παραγωγής (Anon., 2010).
Βασική απαίτηση για την εφαρμογή και ανάλυση της, είναι η χρήση της στατιστικής και των μαθηματικών, σε
αντίθεση με άλλες τεχνικές και μεθόδους βελτιστοποίησης, που μπορούν να θεωρηθούν ως αμιγώς
διοικητικές
Στόχος της μεθόδου 6σ είναι ο περιορισμός των ελαττωμάτων
παραγωγής κάτω από ένα καθορισμένο όριο. Μια βασική αιτία
παραγωγής ελαττωμάτων και γενικά δημιουργίας απωλειών, είναι η
αστάθεια των διαδικασιών παραγωγής. Για να αξιολογηθεί μια
διαδικασία θα πρέπει να μετρηθεί η απόδοσή της ή πιο απλά να
γίνει γνωστό το πόσο συχνά εμφανίζεται ελαττωματικό προϊόν στη
γραμμή παραγωγής.
H κλίμακα αναφοράς, είναι γνωστή ως DPMO (Defects per Million
Opportunities – Ελαττωματικά ανά Εκατομμύριο Παραχθέντων)
Επίπεδο σ Απόδοση
%
Ελαττώμα
τα PDMO
1 30,9 640.000
2 69,2 308.000
3 93,3 66.800
4 99,4 6.210
5 99,98 320
6 99,9997 3.4

19. Λέξεις Κλειδιά
 Περιβαλλοντική Επίδοση
 Περιβαλλοντική Πτυχή
 Μέτρηση Περιβαλλοντικής Επίδοσης
 Αξιολόγηση Περιβαλλοντικής Επίδοσης
 ISO 14031
2.2.1. Μέτρηση & Αξιολόγηση
Περιβαλλοντικής Επίδοσης
Ενότητα 2.2 Περιβαλλοντική Απόδοση

20. hhhh
Εισαγωγή
Βελτίωση της περιβαλλοντικής επίδοσης των επιχειρήσεων μπορεί να επιτευχθεί μέσα από ένα
ευρύ πεδίο αλλαγών στις εταιρικές δραστηριότητες, στα προϊόντα ή στις διαδικασίες και μπορεί
να ποικίλλει από μικρές, αποσπασματικές αλλαγές μέχρι την ολοκληρωμένη περιβαλλοντική
διαχείριση. Αλλαγές προς αυτή την κατεύθυνση είναι:
20
Περιβαλλοντική εκπαίδευση εργαζομένων, ενημέρωση – ευαισθητοποίηση πελατών και προμηθευτών
Επενδύσεις σε τεχνολογίες προστασίας περιβάλλοντος και υιοθέτηση βέλτιστων διαθέσιμων τεχνικών σε
σχέση με τη διαχείριση αποβλήτων, την ελαχιστοποίηση αέριων ρύπων, την εξοικονόμηση ενέργειας και νερού
κλπ.
«Σχεδιασμός για το περιβάλλον» (DfE – Design for Environment30), οικολογικός σχεδιασμός προϊόντων και
υπηρεσιών.
Δημιουργία περιβαλλοντικών εκθέσεων (corporate environmental reporting).
Εγκατάσταση συστημάτων περιβαλλοντικής διαχείρισης.

21. hhhh
Περιβαλλοντική Επίδοση
Σύμφωνα με τον Κανονισμό (ΕΚ) αριθ. 761/2001 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του
Συμβουλίου της 19ης Μαρτίου 2001 για την εκούσια συμμετοχή οργανισμών σε κοινοτικό
σύστημα οικολογικής διαχείρισης και οικολογικού ελέγχου (EMAS) – Επίσημη Εφημερίδα αριθ. L
114 της 24/04/2001 σ. 0001 – 0029, ως περιβαλλοντική επίδοση ορίζονται τα αποτελέσματα της
διαχείρισης εκ μέρους ενός οργανισμού των περιβαλλοντικών του πτυχών.
Μελετητές χρησιμοποιούν τον όρο περιβαλλοντική επίδοση για να συμπεριλάβουν:
 τη χρήση πρώτων υλών, ιδιαίτερα τη χρήση ενέργειας, επικίνδυνων υλών και μη ανανεώσιμων
πηγών,
 την εταιρική επίδοση, ιδιαίτερα σε ζητήματα που αφορούν την υγεία και ασφάλεια στην
εργασία,
 την πραγματική ή δυνητική επιβάρυνση του αέρα, του νερού και της γης από την εταιρία,
συμπεριλαμβανομένων και των στερεών απορριμμάτων που διατίθενται σε ΧΥΤΑ και
 την περιβαλλοντική επίπτωση των προϊόντων της εταιρίας, τόσο κατά τη χρήση όσο και κατά την
απόρριψή τους στο περιβάλλον.
21

22. hhhh
Μέτρηση και Αξιολόγηση της
Περιβαλλοντικής Επίδοσης
Η αξιολόγηση της περιβαλλοντικής επίδοσης ορίζεται ως «μία συνεχής εσωτερική διαδικασία
και ένα διοικητικό εργαλείο το οποίο χρησιμοποιεί δείκτες με σκοπό την εξαγωγή στοιχείων και
πληροφοριών συγκρίνοντας την παρελθοντική και παρούσα περιβαλλοντική επίδοση ενός
οργανισμού σε σχέση με τα κριτήρια της περιβαλλοντικής επίδοσης που ο ίδιος έχει ορίσει»
(Καραβίας, 2008).
Η ΑΠΕ δείχνει πόσο σημαντική είναι, καθώς πρότυπα, παγκοσμίως αναγνωρισμένα, όπως το ISO
14001, αναφέρει ρητά την ανάγκη προσδιορισμού των κατάλληλων μέτρων για τη συνεχή
μείωση του αρνητικού αντίκτυπου στο οικοσύστημα. Η ανάγκη των οργανισμών να αξιολογούν
την επίδοση τους σε τέτοια ζητήματα, οδήγησε την επιτροπή ISO/ TC206/ SC 4 να καθιερώσει
πρότυπα στον τομέα της Αξιολόγησης της Περιβαλλοντικής Επίδοσης.
Σύμφωνα με το πρότυπο ISO 14031, αξιολόγηση της περιβαλλοντικής επίδοσης είναι η
διαδικασία επιλογής κατάλληλων περιβαλλοντικών δεικτών και μέτρησης, ανάλυσης,
αξιολόγησης, καταγραφής και δημοσιοποίησης της περιβαλλοντικής επίδοσης μιας επιχείρησης,
σύμφωνα με σαφώς προκαθορισμένα κριτήρια.
Η οικογένεια ISO 14000 περιλαμβάνει αρκετές από αυτές τις παραπάνω έννοιες, και ειδικότερα
τα πρότυπα ISO 14031 ( Περιβαλλοντική Διαχείριση – Αξιολόγηση Περιβαλλοντικής Επίδοσης –
Οδηγίες ) και ISO 14032 ( Περιβαλλοντική Διαχείριση – Παραδείγματα της αξιολόγησης
περιβαλλοντικής επίδοσης ) (Καραβίας, 2008) 22

23. hhhh
Μέτρηση και Αξιολόγηση της
Περιβαλλοντικής Επίδοσης
23
Η διαδικασία της αξιολόγησης και η ροή των
πληροφορίων τοποθετούν την εκτίμηση – βελτίωση
της επίδοσης στο κέντρο του ενδιαφέροντος.
Τα οφέλη από την εφαρμογή ΑΠΕ:
 Να βελτιώσει το ίδιο το περιβάλλον
 Να βελτιώνει την οργανωτική του
αποτελεσματικότητα και κερδοφορία.
 Να υποβοηθήσει τη διαχείριση του κόστους και
των δαπανών
 Να καθορίσει τον κατάλληλο επιμερισμό της
ενέργειας και των πόρων
 Να καθορίσει εάν ικανοποιούνται τα κριτήρια
περιβαλλοντικής επίδοσης που έχουν τεθεί από
τον ίδιο τον οργανισμό
 Να κατανοήσει τις επιπτώσεις των
δραστηριοτήτων του στο περιβάλλον

24. hhhh
Τα οφέλη από την εφαρμογή ΑΠΕ
24
Τα οφέλη από την εφαρμογή ΑΠΕ:
 Να επιτύχει και να καταδείξει συμμόρφωση με τους νόμους και τους κανονισμούς
 Να θέσει τη βάση για τη συνεχή βελτίωση του υπάρχοντος ΣΠΔ
 Να θέσει τη βάση για την ανταμοιβή των υπαλλήλων
 Να βελτιώσει τις σχέσεις με την τοπική κοινωνία και τους πελάτες του
 Να βελτιώσει το επίπεδο πληροφόρησης και ετοιμότητας μέσα στον οργανισμό
 Να πραγματοποιεί συνεχή έλεγχο και συγκριτική αξιολόγηση των επιδόσεων
 Να υποστηρίξει προγράμματα και συστήματα οικολογικής σήμανσης
H διαδικασία της ΑΠΕ επιπλέον (Kuhre, 1998 – Σμπώκου, 2014):
 Παρέχει ενδείξεις των περιβαλλοντικών κινδύνων, τους οποίους καλείται να αντιμετωπίσει
ο οργανισμός κατά τη διάρκεια της λειτουργίας του.
 Παρέχει κίνητρα για στρατηγική δράση, σύμφωνη με τις αρχές της αειφόρου και βιώσιμης
ανάπτυξης και από όλα τα συμβαλλόμενα μέρη μέσα στον οργανισμό.
 Παρέχει πληροφορίες για την σύγκριση της απόδοσης των οργανισμών του ίδιου τομέα.
 Παρέχει την απαραίτητη δομή και στρατηγική για την πλήρωση των περιβαλλοντικών
στόχων των εμπλεκόμενων μερών και πελατών.

25. hhhh
Το Πρότυπο ISO 14031
25
Το πρότυπο ISO 14031 κυκλοφορεί από το
Διεθνή Οργανισμό Τυποποίησης και
περιγράφει λεπτομερώς τις διαδικασίες
που είναι απαραίτητες για την μέτρηση
και την αξιολόγηση της Περιβαλλοντικής
Επίδοσης ενός οργανισμού και έχει
σχεδιαστεί με σκοπό την παροχή
επαληθεύσιμων πληροφοριών, ώστε να
επιβεβαιώνεται εάν πληρούνται οι στόχοι
που έχουν τεθεί.
Σχεδιασμός Αξιολογησης Περιβαλλοντικής
Επίδοσης
Επιλογή Δεικτών για την Αξιολόγηση της
Περιβαλλοντικής Επίδοσης
Εφαρμογή
Χρήση Στοιχείων και Πληροφοριών
Στοιχεία
Πληροφορίες
Αποτελέσματα
Συλλογή Στοιχείων
Ανάλυση & Μετροπή Στοιχείων
Αποτίμηση Πληροφορίας
Έκθεση & Γνωστοποίηση
Έλεγχος & Δράση
Ανασκόπηση & Βελτίωση της
Αξιολόγησης της Περιβαλλοντικής
Επίδοσης

26. hhhh
Αξιολόγηση Περιβαλλοντικής Επίδοσης
26
Η αξιολόγηση της περιβαλλοντικής επίδοσης μιας επιχείρησης προϋποθέτει ότι η επιχείρηση έχει τα μέσα
ώστε να μετρήσει την περιβαλλοντική της επίδοση. Σύμφωνα με τον κανονισμό EMAS, τα αποτελέσματα
των μετρήσεων πρέπει να εμφανίζονται με ένα επαρκώς σαφή τρόπο, έτσι ώστε το κοινό να μπορεί να τα
κατανοήσει και να τα ερμηνεύσει.
Η δέσμευση της διοίκησης για εφαρμογή της αξιολόγησης της περιβαλλοντικής επίδοσης είναι απαραίτητη.
Η αξιολόγηση της περιβαλλοντικής επίδοσης πρέπει να είναι ανάλογη με το μέγεθος, την τοποθεσία, τον
τύπο, τις ανάγκες και τις προτεραιότητες του οργανισμού, να είναι οικονομικά αποδοτική και να γίνει μέρος
των λειτουργιών και δραστηριοτήτων του οργανισμού.
Η πληροφόρηση που παρέχεται από την αξιολόγηση της περιβαλλοντικής επίδοσης μπορεί να βοηθήσει
έναν οργανισμό να:
• προσδιορίσει τις απαραίτητες ενέργειες ώστε να ικανοποιήσει τα κριτήρια περιβαλλοντικής επίδοσης,
• αναγνωρίσει σημαντικά περιβαλλοντικά θέματα,
• αναγνωρίσει ευκαιρίες για καλύτερη διαχείριση των περιβαλλοντικών του θεμάτων (π.χ. πρόληψη της
ρύπανσης),
• αναγνωρίσει τις τάσεις της περιβαλλοντικής του επίδοσης,
• αυξήσει την αποδοτικότητα και την αποτελεσματικότητα του οργανισμού,
• να αναγνωρίσει στρατηγικές ευκαιρίες.

27. Λέξεις Κλειδιά
 Δείκτες Περιβαλλοντικής Επίδοσης
 Κατηγορίες Δεικτών
 Τύποι Δεικτών
 Επιλογή Δεικτών
 Συμβολή στην Αξιολόγηση της Περιβαλλοντικής Επίδοσης
2.2.2. Δείκτες Περιβαλλοντικής
Επίδοσης

28. hhhh
Στόχοι Δεικτών Περιβαλλοντικής Επίδοσης
28
Σαν δείκτες, μπορούν να θεωρηθούν οι παράμετροι που παρέχουν πληροφορίες για κάποιο
φαινόμενο. Με τη χρήση δεικτών, μπορούν να μειωθούν οι απαιτούμενες μετρήσεις, που σε
διαφορετική περίπτωση θα ήταν απαραίτητες για την επακριβή μέτρηση και παρουσίαση της
περιβαλλοντικής κατάστασης ενός οργανισμού.
Στόχος των δεικτών περιβαλλοντικής επίδοσης είναι:
 να συγκρίνουν την περιβαλλοντική επίδοση μέσα στο χρόνο,
 να δώσουν έμφαση στις δυνατότητες βελτιστοποίησης,
 να αναζητήσουν περιβαλλοντικούς στόχους,
 να αναγνωρίσουν τις δυνατότητες περιορισμού του κόστους και
 να επιτρέψουν σύγκριση της περιβαλλοντικής επίδοσης μεταξύ επιχειρήσεων
(benchmarking).
Οι περιβαλλοντικοί δείκτες χρησιμοποιούνται και ως εργαλείο επικοινωνίας για την εξωτερική
και εσωτερική περιβαλλοντική ενημέρωση και μπορούν να παρέχουν τεχνική υποστήριξη στην
ανάπτυξη ενός συστήματος περιβαλλοντικής διαχείρισης.

29. hhhh
Κατηγορίες Δεικτών
29
Ο Οργανισμός για την Οικονομική Συνεργασία και Ανάπτυξη (Organization for Economic Co-
operation and Development, OECD) με την έκδοση του πλαισίου Pressure-State-Response, έχει
σαν στόχο τη διευκόλυνση των επιχειρήσεων στη διαμόρφωση της Αξιολόγησης της
Περιβαλλοντικής τους Επίδοσης και τη βοήθεια κατά την έκδοση των αναφορών των στοιχείων
τους. Μέσω του εγχειριδίου που εξέδωσε κάνει σαφή διάκριση στα είδη των δεικτών, τα οποία
παρουσιάζονται παρακάτω:
 Κύριοι Περιβαλλοντικοί Δείκτες (Core Environmental Indicators, CEIs)
 Βασικοί Περιβαλλοντικοί Δείκτες (Key Environmental Indicators, KEIs)
 Τμηματικοί Περιβαλλοντικοί Δείκτες (Sectoral Environmental Indicators, SEIs)
 Δείκτες που προκύπτουν από την Περιβαλλοντική Λογιστική (Indicators derived from
Environmental Accounting)
 Περιβαλλοντικοί Δείκτες Διαχωρισμού ( Decoupling Environmental Indicators, DEIs)
Σύμφωνα με το πρότυπο ISO 14031 οι δείκτες κατατάσσονται σε δύο μεγάλες κατηγορίες
 Δείκτες περιβαλλοντικής επίδοσης
 Δείκτες περιβαλλοντικής κατάστασης

30. hhhh
Τύποι Δεικτών
30
Σύμφωνα με το εγχειρίδιο Environmental Management Tools for SMEs που εξέδωσε το 1998 το
Ευρωπαϊκό Πρακτορείο Περιβάλλοντος (European Environment Agency), υπάρχουν τεσσάρων
ειδών δείκτες:
 Οι απόλυτοι δείκτες
 Οι σχετικοί δείκτες
 Οι συγκεντρωτικοί δείκτες
 Οι συντεταγμένοι και σταθμισμένοι δείκτες
Κατά την επιλογή δεικτών, ένας οργανισμός οφείλει να λάβει αρκετούς παράγοντες υπόψιν με
σκοπό να μετρήσει την περιβαλλοντική του κατάσταση όσο το δυνατών ορθότερα.
Οι σημαντικότεροι από τους παράγοντες που θα επηρεάσουν τη διαδικασία της επιλογής είναι:
 Περιβαλλοντική Νομοθεσία & Περιορισμοί
 Περιβαλλοντική Πολιτική του Οργανισμού
 Κάλυψη όλων των σημαντικών μερών
 Κάλυψη των ανησυχιών των ενδιαφερόμενων μερών
 Κάλυψη των αναγκών των τελικών χρηστών

31. hhhh
Περιβαλλοντικοί Δείκτες στην Αξιολόγηση &
Σύγκριση Περιβαλλοντικής Επίδοσης
31
Παραδοσιακά, μόνο χρηματοοικονομικοί και δείκτες ποιότητας χρησιμοποιούνταν για τη
συγκριτική αξιολόγηση των επιχειρήσεων (π.χ. αποσβέσεις, μερίδιο αγοράς, αριθμός
επιστροφών και παραπόνων, αριθμός ελαττωματικών προϊόντων).
Μεγάλος αριθμός μελετών αποκαλύπτουν τη σύνδεση μεταξύ καλής περιβαλλοντικής και
κοινωνικής επίδοσης και χρηματοοικονομικών αποτελεσμάτων.
Ορισμένοι απόλυτοι δείκτες που μπορούν να χρησιμοποιηθούν από όλες τις εταιρίες είναι:
 Χρήση νερού
 Χρήση υλικών
 Χρήση ενέργειας
 Δυναμικό υπερθέρμανσης του πλανήτη
 Η ποσότητα των επίμονων, βιοσυσσωρεύσιμων και τοξικών χημικών (PBTs)
 Αριθμός εργαζομένων
 Αριθμός χαμένων εργάσιμων ημερών από τραυματισμό ή ασθένεια

32. hhhh
Περιβαλλοντικοί Δείκτες στην Αξιολόγηση &
Σύγκριση Περιβαλλοντικής Επίδοσης
32
Τα προϊόντα είναι βασικό στοιχείο μίας παραγωγικής διαδικασίας που στηρίζεται στις αρχές της
βιώσιμης ανάπτυξης, καθώς συνδέονται με περιβαλλοντικές, κοινωνικές και οικονομικές
επιπτώσεις μίας επιχείρησης.
Σε προηγούμενες μελέτες έχουν προταθεί τρεις απόλυτοι δείκτες που σχετίζονται με τα
προϊόντα:
 Ποσοστό προϊόντων που σχεδιάστηκαν για αποσυναρμολόγηση, επαναχρησιμοποίηση
και ανακύκλωση
 Ποσοστό βιοδιασπώμενων συσκευασιών
 Ποσοστό προϊόντων που εμπεριέχουν πολιτικές επιστροφής
Για να είναι χρήσιμοι και αποτελεσματικοί οι παραπάνω δείκτες, θα πρέπει, μεταξύ άλλων:
 να είναι συνδεδεμένοι με τους σκοπούς και στόχους της εταιρίας,
 να υπάρχει δέσμευση από την ανώτατη διοίκηση,
 να εμπλέκονται οι εργαζόμενοι και άλλα ενδιαφερόμενα μέρη,
 να παρέχουν τόσο συνολική όσο και προσαρμοσμένη στην παραγωγή μέτρηση της
επίδοσης και
 να βασίζονται σε ένα καλό σύστημα παρακολούθησης διάφορων χρήσιμων στοιχείων.

33. Λέξεις Κλειδιά
 Οικοσήμανση προϊόντων
 Περιβαλλοντικές ετικέτες
 Χαρακτηριστικά τύπων προγραμμάτων
ετικετών
2.3.1. Περιβαλλοντικές
ετικέτες
Ενότητα 2.3 Οικοσήμανση Προϊόντων

34. hhhh
Εισαγωγή
Ένας αριθμός από συστήματα που σχεδιάζουν προϊόντα φιλικά προς
το περιβάλλον αναπτύσσονται σε όλον τον κόσμο.
Σήμερα, τα περιβαλλοντικά προγράμματα ετικετών εμφανίζονται
παντού σε ένα μεγάλο ποσοστό με περισσότερα κίνητρα από εκείνο
της διαφήμισης των ίδιων των εταιρειών. Κάποια είναι κυβερνητικά
και άλλα αυστηρά ιδιωτικά. Το τμήμα που είναι υπεύθυνο στις
Ηνωμένες πολιτείες Αμερικής για την προστασία του περιβάλλοντος
(Environmental Protection Agency), EPA, καθορίζει 5 τύπους
περιβαλλοντικών ετικετών.
34
Τύποι
Περιβαλλοντικών
Ετικετών
(EPA)
Τα προγράμματα με την
σφραγίδα έγκρισης
Τα προγράμματα ενιαίας
πιστοποίησης ιδιοτήτων
Οι κάρτες αναφοράς
Οι ετικέτες κοινοποίησης
πληροφοριών
Οι ετικέτες κινδύνου και
προειδοποίησης
Είδος κινήτρου-ερεθίσματος Νομικό καθεστώς
Είδος προγράμματος Θετικό Ουδέτερο Αρνητικό Εθελοντικό Υποχρεωτικό
Σφραγίδα έγκρισης • •
Ενιαία πιστοποίηση
ιδιοτήτων
• •
Κάρτα αναφοράς • •
Ετικέτα κοινοποίησης
πληροφοριών
• •
Ετικέτα κινδύνου &
προειδοποίησης
• •

35. hhhh
Οικοσήμανση Προϊόντων
Οι περιβαλλοντικές ετικέτες
καταδεικνύουν την ουσιαστική
δημιουργικότητα του σχεδίου.
Παρακάτω παρουσιάζονται οι 8 πιο
γνωστές περιβαλλοντικές ετικέτες
που χρησιμοποιούνται αυτή τη
στιγμή στον κόσμο περισσότερο, οι
οποίες, αποτελούν σφραγίδες
έγκρισης προγραμμάτων.
Αυτά τα προγράμματα εφαρμόζουν
γενικά, κάποιο είδος αξιολόγησης
του κύκλου ζωής στο προϊόν και
απονέμουν την χρήση της ετικέτας,
αν το προϊόν καλύπτει
συγκεκριμένα, ειδικά κριτήρια. 35
Μπλε Άγγελος – Γερμανία - 1977
Οικολογική Ετικέτα – EU – 1993
Ενεργειακό Αστέρι – Αμερική – 1992
Σήμα Eco – Ιαπωνία
Περιβαλλοντική Επιλογή – Καναδάς – 1988
Πράσινη Σφραγίδα – Αμερική – 1992
NF Περιβάλλον – Γαλλία – 1992
Επιστημονικά Συστήματα Πιστοποίησης (SCS) – Αμερική - 1984

36. hhhh
Οικοσήμανση Προϊόντων
36
Το γεγονός ότι όλο και περισσότεροι άνθρωποι επιλέγουν να αγοράσουν προϊόντα φιλικά προς
το περιβάλλον ενθαρρύνει τις εταιρείες κατά συνέπεια να βελτιώνονται επιπλέον.
Η Ευρωπαϊκή Ένωση ανέπτυξε το οικολογικό σήμα, το οποίο διακρίνει τα προϊόντα και τις
υπηρεσίες που είναι ιδιαίτερα φιλικά προς το περιβάλλον και το υποχρεωτικό σήμα ενέργειας
ΕΕ.
Το ευρωπαϊκό οικολογικό σήμα, με το χαρακτηριστικό λουλούδι λογότυπό του, βοηθά τους
αγοραστές να αναγνωρίσουν τα «πράσινα» προϊόντα σ’ όλη την Ευρωπαϊκή Ένωση, Νορβηγία,
Λιχνενστάιν και Ισλανδία. Όλο και περισσότεροι άνθρωποι άρχισαν να το αναγνωρίζουν: στη
Δανία, για παράδειγμα το 38% των καταναλωτών που ερωτήθηκαν είπαν ότι αγόρασαν
προϊόντα με το οικολογικό σήμα κατά τους τελευταίους 6 μήνες.
Σύμφωνα με τα στοιχεία της Ευρωπαικής Ένωσης (Σεπτέμβρη του 2020), οι καταναλωτές έχουν
πλέον πρόσβαση σε περισσότερα από 75.000 προϊόντα οικολογικού σήματος της ΕΕ σε
ολόκληρη την Ευρώπη.

37. Λέξεις Κλειδιά
 Οικοσήμανση προϊόντων
 Ecolabel
 Κριτήρια απονομής ecolabel
 Οφέλη εφαρμογής ecolabel
2.3.2. Κριτήρια απονομής και οφέλη
εφαρμογής ecolabel / Σήμανση CE

38. hhhh
Το Ευρωπαϊκό Σύστημα Απονομής
Οικολογικού Σήματος
38
Τα κριτήρια, που προτείνει το Συμβούλιο Οικολογικής Σήμανσης της Ευρωπαϊκής Ένωσης
(Σ.Ο.Σ.Ε.Ε.) για μία κατηγορία προϊόντων, πρέπει να εγκριθούν από τα κράτη-μέλη και την
Ευρωπαϊκή Επιτροπή, προτού χρησιμοποιηθούν για την απονομή του Οικολογικού Σήματος σε
προϊόντα.
Από το 2000, άρχισε να εφαρμόζεται ο κανονισμός (ΕΚ 1980/2000) που διεύρυνε το πεδίο
εφαρμογής του συστήματος, ώστε να καλύπτει τις υπηρεσίες. Ο σχετικός κανονισμός
εφαρμόζεται στην Κύπρο με την ένταξή της στην Ε.Ε., από την 1.5.2004. Τα προϊόντα που
καλύπτονται από το ευρωπαϊκό οικολογικό σήμα είναι καταναλωτικά αγαθά καθημερινής
χρήσης (εκτός από τα τρόφιμα, τα ποτά και τα φάρμακα που δεν καλύπτονται από το σύστημα)
και υπηρεσίες.
Το Ευρωπαϊκό Σύστημα Απονομής Οικολογικού Σήματος είναι επιλεκτικό, αφού απονέμεται
μόνο σε εκείνα τα προϊόντα με τις λιγότερες επιπτώσεις στο περιβάλλον.
Κατά την διάρκεια της δημιουργίας των κριτηρίων εφαρμόζεται πολυκριτιριακή ανάλυση. Το
σύστημα έχει ευρωπαϊκή διάσταση: Τα προϊόντα με οικολογική σήμανση προωθούνται στις
χώρες μέλη, καθώς και στη Νορβηγία, την Ισλανδία και το Λιχνενστάιν. Το γεγονός ότι το
σύστημα είναι εθελοντικό δεν θέτει φραγμούς στο εμπόριο.

39. hhhh
Η σημασία του σήματος – Ecolabel/Κριτήρια
39
Οι στόχοι του Ευρωπαϊκού Συστήματος Απονομής Οικοσήματος-Ecolabel είναι:
 Εξοικονόμηση ενέργειας
 Περιορισμός της περιβαλλοντικής ρύπανσης
Κριτήρια Απονομής Ecolabel
 Εφόσον τεθούν τα κριτήρια ένταξης κατηγορίας προϊόντος θεσπίζονται τα ειδικά κριτήρια για την
συγκεκριμένη κατηγορία ώστε να απονεμηθεί το ecolabel.
 Τα κριτήρια αυτά προβλέπουν τις απαιτήσεις για κάθε μία από τις καθοριστικές οικολογικές παραμέτρους στις
οποίες πρέπει να ανταποκρίνεται το προϊόν σε όλο το κύκλο ζωής του καθώς και τις απαιτήσεις που αφορούν
την ικανότητα του προϊόντος να ικανοποιεί τις απαιτήσεις των καταναλωτών.
 Ο χρόνος υλοποίησης ενός συστήματος ecolabel υπολογίζεται σε 100 με 150 ημέρες και εξαρτάται από την
κατηγορία του προϊόντος.
 Το σήμα απονέμεται μόνο σε αυτά τα προϊόντα τα οποία έχουν τις μικρότερες περιβαλλοντικές επιπτώσεις
ανάμεσα στην κατηγορία τους
 Άπαξ και ένα προϊόν έχει πιστοποιηθεί με το οικολογικό σήμα, τότε θα πρέπει να καταβάλλει στον Αρμόδιο
φορέα μία συγκεκριμένη ετήσια εισφορά για τη χρήση του συμβόλου.
 Τα οικολογικά κριτήρια για συγκεκριμένη κατηγορία αναθεωρούνται συνήθως κάθε τρία χρόνια ώστε να
προβλέπονται οι βελτιώσεις της τεχνολογίας και οι αλλαγές στην αγορά, αποτελώντας, όμως, και αφορμή
αναθεώρησης της καταλληλότητας των εκάστοτε κριτηρίων
Στην Ελλάδα αρμόδιος φορέας
πιστοποίησης συστήματος
ecolabel αποτελεί το Ανώτατο
Συμβούλιο Απονομής
Οικολογικού Σήματος (ΑΣΑΟΣ)
υπό την αιγίδα του ΥΠΕΧΩΔΕ.

40. hhhh
Οφέλη Εφαρμογής Ecolabel
40
Οφέλη που μπορεί να αποκτήσει μία επιχείρηση εφαρμόζοντας το σύστημα ecolabel στο προϊόν (ή
υπηρεσία) της, αποτελούν:
 Τα μειωμένα λειτουργικά κόστη εφαρμόζοντας κριτήρια εξοικονόμησης ενέργειας και πόρων
 Η συμμόρφωση με την υπάρχουσα περιβαλλοντική νομοθεσία
 Η αύξηση της δυνατότητας εξαγωγών σε χώρες με αυστηρότερη περιβαλλοντική νομοθεσία
 Η βελτίωση της θέσης της επιχείρησης στον ανταγωνισμό
 Η βελτίωση της δημόσιας εικόνας της επιχείρησης με την επισήμανση της πράσινης ετικέτας
 Η μείωση της φορολογίας, εφόσον υφίσταται αντίστοιχο κίνητρο από την ΕΕ
 Η αύξηση των πωλήσεων από την δημιουργία του νέου προϊόντος
Από την πλευρά του καταναλωτή, σημαντικά οφέλη από την εφαρμογή του ecolabel αποτελούν:
 Η αναγνώριση των περιβαλλοντικών πλευρών που σχετίζονται με το προϊόν
 Η περιβαλλοντική ασφάλεια
 Η ευκολία στην αναγνώριση του πράσινου προϊόντος καθώς και
 Η δυνατότητα σύγκρισης του προϊόντος με άλλα προϊόντα και η διασφάλισή του σε Ευρωπαϊκό
επίπεδο.
Αντιμετωπίζεται ως θετική επίδραση, επίσης, το γεγονός ένταξης των περιβαλλοντικών κριτηρίων στην
επιχείρηση καθώς και η μείωση των διακυμάνσεων των τιμών.

41. Λέξεις Κλειδιά
 Νομικό πλαίσιο
2.3.3. Νομικό πλαίσιο

42. Τα προγράμματα ενιαίας πιστοποίησης ιδιοτήτων
Νομικό πλαίσιο
42
Εκτός του οικολογικού σήματος της ΕΕ που θέτει ειδικές προδιαγραφές για την μείωση των
περιβαλλοντικών επιπτώσεων των προϊόντων που φέρουν το εν λόγω σήμα, μια σειρά από ειδικότερες
διατάξεις έχουν αναπτυχθεί στην Ευρωπαϊκή Ένωση για επιμέρους κατηγορίες προϊόντων.
Ειδικότερες
Διατάξεις
ΕΕ
Τα βιολογικά σήματα για τα αγροτικά προϊόντα
ορίζονται και ρυθμίζονται σύμφωνα με τον κανονισμό
(ΕΚ) αριθ. 834/2007
Προβλέπει κατάλογο όρων και συντομογραφιών (όπως «βιο» και «οικο»), που
μπορούν να χρησιμοποιούνται στην επισήμανση, στη διαφήμιση ή στα εμπορικά
έγγραφα των προϊόντων
Θεσπίζει επίσης κανόνες όσον αφορά τα μεταποιημένα τρόφιμα καθώς και τις
υποχρεωτικές ενδείξεις και τα λογότυπα που μπορούν να χρησιμοποιηθούν
Η ενεργειακή επισήμανση ρυθμίζεται από την οδηγία
2010/30/ΕΕ
Οι οικιακές συσκευές που προσφέρονται προς πώληση, μίσθωση ή ενοικιάσεις με
μελλοντικό δικαίωμα κυριότητας πρέπει να συνοδεύονται από δελτίο και ετικέτα
που να παρέχει πληροφορίες σχετικά με την εκ μέρους τους κατανάλωση
ενέργειας (ηλεκτρικής ή άλλης) ή άλλων βασικών πόρων
Η σήμανση των ελαστικών ρυθμίζεται με τον
κανονισμό (ΕΚ) αριθ. 1222/2009
Προβλέπει ότι οι κατασκευαστές ελαστικών θα πρέπει να δηλώνουν την οικονομία
καυσίμου, την πρόσφυση σε υγρό οδόστρωμα και τις επιδόσεις ως προς τον
εξωτερικό θόρυβο κύλισης των C1, C2 και C3
Η επισήμανση για την κατανάλωση καυσίμων και
εκπομπών CO2 προβλέπεται στην οδηγία 1999/94/ΕΚ
Ετικέτα οικονομίας καυσίμου θα πρέπει να αναρτάται δίπλα σε όλα τα καινούργια
επιβατηγά αυτοκίνητα στα σημεία πώλησης
Ηλεκτρική ενέργεια 2009/72/ΕΚ
Προβλέπει ότι τα κράτη μέλη έχουν την υποχρέωση να εξασφαλίζουν ότι οι
προμηθευτές ηλεκτρικής ενεργείας περιλαμβάνουν ή επισυνάπτουν τα ως άνω
στοιχεία στους λογαριασμούς και στο διαφημιστικό υλικό για τους πελάτες

43. Λέξεις Κλειδιά
 Σύστημα ΕΛΟΤ ΕΝ ISO 14001:2015
Ενότητα 2.4 Λειτουργία & Διαχείριση
Διεργασιών με Σύστημα ISO14000

44. hhhh
ΕΛΟΤ ΕΝ ISO 14001:2015
44
Το πρότυπο αυτό, είναι ένα διεθνές πρότυπο πάνω στα Συστήματα Διαχείρισης Περιβάλλοντος. Ως τέτοιο,
καθορίζει τις απαιτήσεις ώστε οι επιχειρήσεις που θα το εφαρμόσουν, να καταφέρουν να μειώσουν την
περιβαλλοντική τους επίδραση και συνεχώς να βελτιώνουν την περιβαλλοντική τους απόδοση.
Πρόκειται για ένα σύνολο από κατευθυντήριες οδηγίες και γενικές απαιτήσεις και είναι σχεδιασμένο ώστε
η επιχείρηση που θα το ακολουθήσει να μπορεί να βελτιώσει το περιβαλλοντικό αποτύπωμά της. Αν
χρησιμοποιηθεί και ακολουθηθεί σωστά, μπορεί να βελτιώσει την αποδοτικότητα των πόρων, να μειώσει
τα απόβλητα οποιασδήποτε μορφής και να μειώσει και το κόστος.
Το πρότυπο ΕΝ ISO 14001:2015 είναι τμήμα του ISO 14000 που αποτελεί μια οικογένεια προτύπων με
βασικό ζητούμενο την διαχείριση του περιβάλλοντος. Στόχος του συγκεκριμένου προτύπου είναι να
βοηθήσει τους οργανισμούς να επιτύχουν
 Την βελτίωση των διαδικασιών και την ελαχιστοποίηση των αρνητικών επιπτώσεων στο περιβάλλον
(στον αέρα, στο έδαφος και το νερό)
 Να συμμορφώνονται με τους ισχύοντες νόμους, κανονισμούς και άλλες περιβαλλοντικές
απαιτήσεις
 Να εφαρμόζουν διαδικασίες βελτίωσης των παραπάνω.
Το πρότυπο ISO 14001, προσφέρει τη δυνατότητα ενός γενικού σχεδιασμού για άμεση χρήση των διαθέσιμων
πόρων σε ένα μεγάλο εύρος πιθανών περιβαλλοντικών καταστροφών καθώς και αξιόπιστων διεργασιών
διαχείρισης, αξιοποιώντας με αυτό τον τρόπο και το υπάρχον έμψυχο δυναμικό.

45. hhhh
ΕΛΟΤ ΕΝ ISO 14001:2015
45
Το ISO 14000 πρωτοεμφανίστηκε το 1996 (μια έκδοση που δεν χρησιμοποιείται πλέον) και έχει
αναθεωρηθεί ήδη δύο φορές. Η πρώτη ήταν το 2004 που έκανε το πρότυπο περισσότερο φιλικό προς τον
χρήστη και περισσότερο συμβατό με τα πρότυπα διαχείρισης ποιότητας και ασφάλειας ( ISO 9001 και
OHSAS 18001). Η δεύτερη ήταν το 2015 που είναι και η σημερινή του μορφή.
Η βασική μεθοδολογία που εισήγαγε το πρότυπο EN ISO 14001:1996 είναι :
Σχεδιάζω- Υλοποιώ – Ελέγχω- Βελτιώνω
Η ολοένα και μεγαλύτερη υιοθέτηση του προτύπου από επιχειρήσεις και η διαπίστωση ότι έπρεπε το ISO
14001 να γίνει ποιο συμβατό με το πρότυπο ISO 9001:2000, έφερε το 2004 την δεύτερη έκδοση του.
Δομές για την οργάνωση, τον σχεδιασμό, τις αρμοδιότητες, τις πρακτικές αλλά και τους απαραίτητους
πόρους ώστε να υπάρχει η ανάπτυξη, η εγκατάσταση, η ανασκόπηση και η τήρηση της περιβαλλοντικής
πολιτικής από τους οργανισμούς, εισάγονται με την δεύτερη έκδοση του προτύπου ISO 14001. Έτσι μετά
από μια μεταβατική περίοδο 2 ετών οι επιχειρήσεις πιστοποιούνται μόνο με βάση την νέα έκδοση και το
ISO 14001:1996 εγκαταλείπεται εντελώς.
Νέα απαίτηση του προτύπου είναι ότι οι περιβαλλοντικοί σκοποί και στόχοι θα πρέπει, όπου είναι εφικτό,
να είναι μετρήσιμοι.

46. hhhh
ΕΛΟΤ ΕΝ ISO 14001:2015
46
Η εδραίωση των ΣΠΔ και η εφαρμογή από τους οργανισμούς του ISO 14001:2004, έφερε και την
αναγκαιότητα αναθεώρησης και βελτίωσης του προτύπου. Έτσι το 2015 έχουμε την τρίτη έκδοση του
προτύπου η οποία έχει επικεντρωθεί στο να βελτιώσει τις περιβαλλοντικές επιδόσεις και όχι την βελτίωση
του ίδιου του συστήματος διαχείρισης. Έχει αρκετές διαφορές με την προηγούμενη του 2004 με σκοπό και
τη επικαιροποίηση του με τις πλέον νέες τάσεις της αγοράς αλλά και την πιο εύχρηστη εφαρμογή του.
Επίσης έμφαση δόθηκε ώστε να ευθυγραμμιστεί και να είναι συμβατό με άλλα πρότυπα συστημάτων
διαχείρισης. Αναλυτικά η δομή του προτύπου είναι:
Δομή
Πρόλογος Εισαγωγή
1.
Αντικείμενο
2.
Τυποποιητι
κές
παραπομπέ
ς
3. Όροι και
ορισμοί
εννοιών
4. Πλαίσιο
λειτουργίας
του
οργανισμού
5. Ηγεσία
6.
Σχεδιασμός
7.
Υποστήριξη
8.
Λειτουργία
9.
Αποτίμηση
επίδοσης
10.
Βελτίωση
Παράρτημα
Α:
κατευθυντή
ριες οδηγίες
εφαρμογής
του
παρόντος
διεθνούς
προτύπου
Παράρτημα
Β:
αντιστοίχισ
η μεταξύ
ISO
14001:2015
και ISO
14001:2004

47. The StayOn project is funded by Iceland,
Liechtenstein and Norway trough the EEA and
Norway Grants Fund for Youth Employment.