2. Nguồn gốc
của ý thức
Nguồn gốc
tự nhiên
TGKQ Bộ
óc con người
Nguồn gốc
xã hội
Lao động Ngôn ngữ
3. 1. Nguồn gốc tự nhiên:
Dựa trên những thành tựu của khoa học tự nhiên, nhất là sinh
lý học thần kinh, các nhà duy vật biện chứng cho rằng, nguồn
gốc tự nhiên của ý thức có hai yếu tố không thể tách rời nhau
là bộ óc con người và thế giới bên ngoài tác động lên óc người.
Bộ não Thế giới tự nhiên
4. • Bộ óc người hiện đại là sản phẩm của quá trình tiến hoá lâu
dài về mặt sinh vật - xã hội và có cấu tạo rất phức tạp, gồm
khoảng 14 - 15 tỷ tế bào thần kinh. Các tế bào này tạo nên
nhiều mối liên hệ nhằm thu nhận, xử lý, dẫn truyền và điều
khiển toàn bộ hoạt động của cơ thể trong quan hệ với thế giới
bên ngoài thông qua các phản xạ có điều kiện và không điều
kiện.
Bộ óc người là cơ quan vật
chất của ý thức, ý thức là
chức năng của bộ óc người.
5. Ý thức là sự phản ánh thế giới khách quan vào bộ óc
con người.
Vậy phản ánh là
gì?
Ở thực vật và
động vật có
phản ánh hay
không?
6. + Phản ánh là sự tái tạo những đặc điểm của hệ thống vật chất
này lên hệ thống vật chất khác trong quá trình tác động qua lại
lẫn nhau giữa chúng. Hay phản ánh chính là sự chép lại, chụp
lại, kể lại một cái gì đó. Chép lại lời nói ra giấy là sự phản ánh.
Chụp một bức ảnh cũng là sự phản ánh.
Kết quả của sự phản ánh: ở
não bộ hình ảnh con mèo
được đem lại trong ý thức
7. + Phản ánh là thuộc tính của tất cả các dạng vật chất. Tuy
nhiên cùng với sự phát triển của thế giới vật chất, thuộc tính
phản ánh cũng phát triển từ thấp đến cao.
Phản ánh
vật lý,
hóa học
Phản ánh
sinh học
Phản ánh
tâm lý
Phản ánh
ý thức
8. Ý thức là hình thức
phản ánh cao nhất,
chỉ được thực hiện ở
dạng vật chất có tổ
chức là bộ óc con
người.
9. 2. Nguồn gốc xã hội:
• Để ý thức có thể ra đời,
bên cạnh những nguồn gốc
tự nhiên thì điều kiện
quyết định cho sự ra đời
của ý thức là nguồn gốc xã
hội, thể hiện ở vai trò
của lao động, ngôn ngữ và
các quan hệ xã hội.
• Lao động và ngôn ngữ
được tiến hành trong xã
hội, mang bản chất xã hội.
10. “ Sau lao động và cùng với lao
động là ngôn ngữ. Đó là hai sự
kích thích chủ yếu của sự chuyển
biến bộ não loài vật thành bộ não
loài người, từ tâm lí động vật thành
ý thức ’’
- Engels -
“ Lao động là điều kiện
cơ bản đầu tiên của
toàn bộ đời sống loài
người, và như thế đến
một mức độ và trên
một ý nghĩa nào đó,
chúng ta phải nói: lao
động đã sáng tạo ra bản
thân con người ”
- Engles -
11. Lao động Ngôn ngữ
Khái
niệm
Là hoạt động đặc thù của con
người, là quá trình con người sang
tạo và sử dụngcông cụ lao động tác
động vào tự nhiên,cải biến các
dạng vật chất của tự nhiên tạo ra
của cải vật chất phục vụ nhu cầu
của con người.
Là hệ thống tín hiệu vật chất mang
nội dung ý thức, là cái vỏ vật chất
của tư tưởng.
Vai trò
đối với
sự hình
thành ý
thức
+ Giúp con người ngày càng
hiểu biết về thế giới khách quan.
+ Lao động giúp con người tìm ra
lửa và nấu chin thức ăn, làm cho bộ
óc con người ngày càng hoàn thiện
và phát triển
+ Lao động dẫn tới sự hình thành
ngôn ngữ. Ngôn ngữ một mặt là kết
quả của lao động mặt khác là nhân
tố tích cực tác động đến quá trình
lao động và phát triển ý thức.
+ Là phương tiện giao tiếp, là công
cụ thể hiện tư tưởng
+ Việc trao đổi thông tin và trao
truyền tri thức bằng ngôn ngữ giúp
con người ngày càng thông minh
hơn, khả năng nhận thức và phản
ánh thế giới khách quan của con
người ngày càng hoàn thiện hơn.
12. Như vậy, Lao động và ngôn ngữ là hai sức kích
thích chủ yếu làm chuyển biến dần vượn người
thành người, bộ óc vượn người thành bộ óc người,
tâm lý động vật thành ý thức
Ý thức có nguồn gốc tự nhiên và nguồn gốc
xã hội. Trong đó nguồn gốc xã hội là trực
tiếp và quan trọng nhất cho sự hình thành ý
thức con người
