VVOB / ODB Training Netwerktrekkers - Leernetwerken

1. Faciliteren van
Schoolleidernetwerken
Trekkerstraining
21 t/m 23 augustus 2017
Trainers:
Lieven Faes
Asmita Rajaram

4. ✓ Kennismaking
✓ Doel van schoolleidernetwerken
✓ De Key Enablers
✓ Profiel en verantwoordelijkheden van de netwerktrekker
✓ Het regelgevend kader
✓ De elevator pitch
✓ Het leerdagboek

5. ✓ Het leerdagboek
✓ Situationeel leiderschap
✓ De man met de pet
✓ Gesloten en open vragen
✓ Vertrouwen
✓ Feedback als handvat
✓ De onderzoekscyclus
✓ Competenties die nodig zijn voor
participanten
✓ Het leerdagboek

6. ✓ Het leerdagboek
✓ Visgraatdiagram
✓ Beheersing, invloed en
betrokkenheid
✓ De onderzoekscyclus toegepast
✓ Plan van aanpak bij opstart SLN
✓ Het leerdagboek

7. 21 augustus
2017

9. Activiteit: kennismaking
Maak uw naambordje:
• Teken je profielfoto.
• Laat ruimte over op de kaart voor je naam, school, aantal jaren dat je schoolhoofd bent en hobby's.
• Plenaire kennismaking

10. Presentatie: Doel van schoolleidernerwerken

12. Schoolleiderschap
• De kwaliteit van schoolleiderschap is, na klasseninstructies, de tweede belangrijkste factor
binnen de school die de leerprestaties van leerlingen beïnvloedt.
• Daarom hebben we competent leiderschap nodig in de scholen!

13. Standaarden voor effectief schoolleiderschap
5 standaarden:
1. Een strategische visie bepalen;
2. Het leerproces leiden;
3. Het onderwijs leiden;
4. De school besturen als een organisatie;
5. Werken met ouders en de bredere samenleving.

14. Aspecten van succesvol schoolleiderschap
• De binnenste cirkel geeft de kernfocus van
de schoolleider weer;
• De binnenste ring geeft hun kernstrategie
weer;
• De buitenste ring geeft de acties weer die zij
ondernemen om die strategieën te
realiseren;
• Het opbouwen van vertrouwen is een
intrinsiek onderdeel en ingebed in elk van de
kernstrategieën, en is een essentieel
onderdeel van de acties in de buitenste ring.
Aspecten van effectief schoolleiderschap

15. Duurzaam competent schoolleiderschap
• In Suriname (nog) geen gespecialiseerde training of opleiding voor
schooldirecteurs.
• Onze schooldirecteurs putten hun kennis uit hun ervaring als
schoolleider/leraar.
• Een structureel systeem voor continue professionele ontwikkeling voor
schooldirecteurs middels professionele leernetwerken.

17. Competent: wat is dat?
• Kennis: wat weet je, wat ken je?
• Vaardigheden: wat kan je, wat
doe je?
• Attituden en waarden:
hoe doe je wat je doet, welke keuzes
maak je en waarop baseer je die keuzes
?
KENNIS
VAARDIGHEDE
N
ATTITUDE

18. Definitie competentie
“Een competentie is geïntegreerde kennis,
vaardigheden en attitudes – vaak gekoppeld aan
iemands persoonlijkheid- waardoor iemand in
staat is om effectieve, kwaliteitsvolle prestaties
te leveren gericht op een bepaalde functie/rol.
Die prestaties zijn zichtbaar in concrete
handelingen verbonden met een bepaalde
context”. (Dochy,2005, p35-36)

19. Hoe krijgen we competent schoolleiderschap?
“We zijn er zo gewend aan te denken dat ontwikkeling iets is dat we doen met geld of andere
middelen die van buitenaf komen. Echter zouden we onszelf daarin moeten uitdagen: ons focussen op
en gebruik maken van wat we reeds bezitten of lokaal kunnen mobiliseren- en er is genoeg!”
President Paul Kagame, Rwanda

20. Peer learning
• Leren van een externe expert of leren van een ervaren collega?
• Discendo discimus (leren terwijl we onderwijzen)
• Alleen verkennen of samen verkennen?

21. Professionele ontwikkeling door SLN’s
• Systeem van continue professionele ontwikkeling door lerende netwerken voor
schoolleiders.
• Ingesteld en gecoördineerd door het ODB, met voorzieningen voor coaching, intervisie
en (externe) inhoudelijke inputs;
• Systeem waarin het samen leren de centrale activiteit is (m.a.w. niet alleen
identificeren van uitdagingen, maar vooral ontwikkelen van mogelijke
oplossingsmodellen)

22. Activiteit: PLN’s: Wat, Waarom, Wanneer en Hoe effectief te zijn?
Doel van deze activiteit is om meer duidelijkheid te geven over de concepten die gebruikt
worden in de voorgaande presentatie door deze te vergelijken met hun eigen bestaande begrip
over PLN’s..
• Bespreek in de subgroepen de navolgende vragen:
– Wat denk je dat de essentiële kenmerken zijn van een PLN?
– Wat denk je dat het soort zaken is die in een PLN moet worden besproken?
– Aan welke voorwaarden moet een PLN voldoen om succesvol te zijn?
• Schrijf per groep op een flap wat de conclusies zijn en beslis wie uit de groep deze zal
presenteren. (5’)
• Plenaire presentatie (15’)

24. Presentatie: Key enablers

25. GROEI IN ONDERLING VERTROUWEN, PROFESSIONELE WAARDERING EN
GEMEENSCHAPPELIJK DOEL
Er zijn nieuwe
praktijkuitdagingen
waar je aan werkt
Toepassingen zijn
meer verfijnd en
krachtig
Er wordt onderzoek
gedaan en
oplossingen getoetst
Begrip groeit en is
meer eendrachtig
Werken aan
praktijkuitdagingen
Etc. etc.

26. DE KEY ENABLERS – DNA van de network-trekker
doel en focus
relaties
samenwerking
onderzoek
leiderschap
verantwoording -
open communicatie

27. Doel en Focus
Als je niet weet waar je naar toe gaat, moet je niet verbaasd zijn om ergens te
belanden waar je niet wilt zijn.
Wanneer je steeds een
steen gooit naar elke hond
die blaft, kom je nooit bij je
doel.

28. Doel en Focus

29. Relaties
Vertrouwen = voorwaarde en uitkomst
Een relatie hebben zonder
vertrouwen is als het hebben van
een telefoon zonder verbinding.
En wat doe je met een telefoon
zonder verbinding? Je speelt
spelletjes.

30. Samenwerking

31. Samenwerking

32. (Gezamenlijk) Onderzoek
Een vraag stellen is geen daad van vijandigheid.
Het is een daad van vriendschap.

33. Leiderschap
• Formeel leiderschap focust zich op de processen die gaande zijn in de PLN en leiden tot (of blokkeren) het effectief
zijn.
• Informeel leiderschap focust zich op de kwaliteit van de inhoud die wordt uitgewisseld en/of ontwikkeld.
Leiders worden groot,
niet door hun macht,
maar door hun gave om
anderen te versterken
De taak van LEIDERSCHAP is niet
om grootheid in mensen te leggen,
maar om het op te wekken, want
die grootheid zit al in ze.

34. Verantwoording / open communicatie
• Externe verantwoording
• Interne verantwoording
Verantwoording is het
bindmiddel dat
verplichting hecht
aan het resultaat
-Bob Proctor-
Trap van verantwoording

35. Activiteit: silent jigsaw (stille legpuzzel)
• We vormen groepjes van 4
• Elk groepslid krijgt een enveloppe met 4 puzzelstukken.
• Opdracht: de groep moet 4 vierkantjes leggen met de puzzelstukken die alle groepsleden hebben ontvangen.
Maar…. Er zijn regels:
– Tijdens deze activiteit mag er niet worden gesproken;
– De stukken mogen op tafel gelegd worden;
– Participanten mogen, niet verbaal noch non-verbaal, vragen om een stuk van een andere participant;
– Participanten mogen geen stukken nemen van een andere participant zolang het hen niet wordt aangeboden;
– Participanten mogen slechts stukken doorgeven of in ontvangst nemen.
Succes!!

36. Activiteit: silent jigsaw
Evaluatie van het spel:
• Hoe voel je je na het spelen van dit spel?
• Wat gebeurde er tijdens het spel?
• Op welk moment was je “klaar ermee‘’? Toen alle groepsleden een vierkant hadden gelegd, of nadat jij je vierkant
had gelegd?
• Hoe voelde het aan om niet te mogen communiceren met anderen?
• Wat leert dit spel je over samenwerking binnen een groep?
• Wat leert dit spel ons over het hebben en delen van kennis?

37. DE KEY ENABLERS – DNA van de netwerktrekker
Welke Key Enabler(s) vind je van
toepassing in de oefening?

38. Activiteit: Profiel en verantwoordelijkheden netwerktrekker
• De groep wordt verdeeld in 4 subgroepen
• Bespreek de volgende vraag in de subgroepen: (15’):
• Wat is het profiel van een PLN trekker?
• Wat zijn de essentiële verantwoordelijkheden van een PLN trekker?
• Schrijf per groep op een flap wat de conclusies zijn en besluit wie uit de groep deze zal presenteren. (5’)
• Plenaire presentatie (15’)
• Presentatie: profiel van de netwerktrekker.

41. Presentatie: Profiel Netwerktrekker en Backup

43. Profiel
Een goede netwerktrekker is/bezit:
• Organisatorische vaardigheden;
• Planning, monitoring en evaluatie competenties;
• Goede communicatieve vaardigheden (mondeling en schriftelijk);
• Capaciteit om binnen het netwerk een atmosfeer van vertrouwen te
cultiveren;
• In staat om een sterke groepscohesie te ontwikkelen en handhaven;
• In staat om alle leden binnen het netwerk te motiveren en te inspireren
tot beter resultaat;
• Kan tactvol en onpartijdig handelen;

44. Profiel
Een goede netwerktrekker is/bezit:
• kennis en vaardigheden m.b.t. (het begeleiden van) individuele en
collectieve leerprocessen
• Bezit reflectievaardigheden: reflecteert over zijn/haar leiding in de
school, de rol in het netwerk en is in staat de andere groepsleden te
helpen reflecteren op hun eigen praktijk;
• Onderricht/bekend in/met verschillende werkvormen en
faciliteringstechnieken;
• Zelf uiterst gemotiveerd in het bereiken van een collectief resultaat (met
oog op verbeterd leren en resultaten bij leerlingen/studenten).

46. Verantwoordelijkheden
Een goede netwerktrekker:
• Is verantwoordelijk voor het bijeenroepen en organiseren (locatie en tijd) van de
netwerkbijeenkomsten;
• Begeleidt het netwerk in het bepalen van de doelen en focus van de
netwerkbijeenkomsten;
• Bepaalt naar aanleiding van de behoefte van het netwerk de agenda van de
bijeenkomsten;
• Bereidt het nodige papierwerk voor en verzamelt tijdig relevante data die nodig is
voor de bijeenkomst;
• Garandeert de effectiviteit van het netwerk door het hanteren van een logische
structuur (netwerkcyclus);
• Garandeert evenredige participatie van alle netwerkleden;

47. Verantwoordelijkheden
Een goede netwerktrekker:
• Is in staat verschillende werkvormen en technieken bij de netwerkactiviteiten toe te
passen;
• Bewaakt de opvolging van actieplannen, rapporteert over de voortgang en
communiceert besluiten naar het bureau LBO en andere eventuele
belanghebbenden;
• Neemt zoals elk ander lid deel aan de netwerkactiviteiten.
• Waakt erover dat het geen netwerken om het netwerken wordt. De creatie en
uitwisseling van kennis moet steeds gericht zijn op het veranderen van praktijken
van schoolleiders. Die veranderende praktijken moeten resulteren in verbeterd leren
en resultaten bij leerlingen/studenten. Een goede netwerktrekker waakt over die
focus.

48. Activiteit: Aan de slag met profiel en
verantwoordelijkhedenElke deelnemer krijgt een matrix:
• koppeling profiel van de trekker aan de key enablers
• Koppeling verantwoordelijkheden aan de key enablers
Elke deelnemer vult individueel een matrix in: welke key enabler(s) koppel je aan de respectievelijke profielen en
verantwoordelijkheden
Plenaire bespreking van de matrices.

49. Regelgevend kader

50. Inzoomen: netwerkcyclus

52. Activiteit: elevator pitch
• Groepen van 3
• Alle groepen krijgen de volgende opdracht:
• Stel je voor dat je morgen de Minister van Onderwijs ontmoet. Je wilt de
Minister overtuigen van de noodzaak om schoolleidernetwerken op te
zetten. MAAR de minister geeft je slechts drie minuten (3’) de tijd om iets te
zeggen.
• Bereid als groep van drie voor wat u de minister zal vertellen en besluit wie
dit zal doen; Oefen dan minstens één keer. (15’)
• Plenair: van elke groep houdt de aangewezen persoon zijn betoog van 3’.
De facilitator speelt de eerwaarde Minister (6x 3’).
• Vraag: wat is het doel van deze oefening in een lerend netwerk?
• Richtlijnen elevator pitch vanuit de feedback.

53. DE KEY ENABLERS – DNA van de netwerktrekker
Welke Key Enabler(s) vind je van
toepassing in de oefening?

54. Activiteit: leerdagboek
Het doel van deze activiteit is om een mogelijkheid te verschaffen voor persoonlijke, individuele reflectie en kennis
opdoen. Het stelt vragen die je aan het denken zet over wat je hebt geleerd, wat ‘nieuw’ was, waarom het interessant
was en wat de implicaties zijn voor gebruik in de dagelijkse praktijk.
Opdracht: Vul uw eigen persoonlijk dagboek in.