1. WHAT IS RHETORICS?
ANU ANG RETORIKA?
A. INTRODUKSYON
ANG RETORIKA batay s binigay na depinisyon ng diksyunaryo, ay sining o agham ng paggamit ng salita sa mabisang
paraan, pasalita man o pasulat. Sa ngayon, iyo’y sining o agham sa pagsulat ng kathang pampanitikan.
Sa tradisyunal na pagkilala sa sining na ito, karaniwang iniuugnay ang retorika sa sining ng pagbigkas at, samakatwid, ay
kinakailangang masangkapan hindi lamang ng mga estil sa pananalita kundi maging sa paggamit ng jestyurs at galaw para
maging epektibo at kaakit-akit sa mga taga-pakinig. Kaugnay nito, sinasabi nina William D. Halsey at Emmanuel Friedman
(1979) na ang retorika ay isang verbal na agham at humahakdaw pa sa lojic at balarila. Sa pagbibigay-emfasis nito sa
paggamit ng mga salita bilang epektibong sangkap, ang retorika ay nakatuon sa maaring magawa ng mga salita at hindi
sa kinakailangang istraktura o ayos ng mga salita sa isang pahayag. Ang binibigyan-priyoriti sa retorika ay kalayaan sa
pagpapahayag at hindi ang mga panuntunang ipinagbabawal ng lojic at balarila. Maaring sabihing sa retorika, ang
mahalaga, unang-una ay ang epektibo at ang magandang pagapaphayag, bago pa ang lojic at balarila. Hindi sapat ang
maging wasto lamang ang ayos ng mga salita sa loob ng isang pangungusap. Kailangang mahigitan pa ang mga ito sa
pamamagitan ng maganda at mabisang pagpapahayag na magagawa lamang ng isang malikhaing manunulat sapagkat
siya’y may kakayahan sa paggamit ng mga salita bukod sa may kinalaman sa mga prinsipyo ng retorika at ng mga
sangkap nito. Kaya hindi nga kataka-taka kung bakit ang mga nasamass media ay mahuhusay; sa pamamgitan ng alam
nilang mga sangkap ng retorika, namamanipuleyt nila ang isispan ng kanilang mga tagapakinig at mambabasa sa
pamamagitan lamang ng paggamit nila ng mga salita. Sabi nga nina Halsey; “Tulad ng salapi at atomik enerji, ang mga
salita ay magagamit sa mga layuning mabuti at masama.”
B. KALIKASAN NG RETORIKA
B.1 DEFINISYON NG RETORIKA
Ang retorika y singng ng mabisa at magandand pagpapahayag na sumasaklaw sa maraming sangkap na ,ay kaugnayan sa
pagsusulat gaya ng pananalita, himig, struktura at kalinawan sa pagpapahayag.
Ayon naman kay Dr. jose Villa Panganiban, ang retorika ay sining ng maayos na pagpili ng wastong salita sa loob ng isang
pahayag upang maunawaan, makahikayat at kalugdan ng mga nakikinig o bumabasa.
B.2 KASAYSAYAN NG RETORIKA
Sinasabing nagsimula ang retorika bilang isang sistema ng pakikipagtalo sa Syracuse, isang isla sa Sicily noong ika-limang
siglo bago dumating si Kristo. Makaraang bumagsak ang kanilang pamahalaang diktaturyal, ang mga mamamayan doo’y
binigyang pagkaka dumulog at ipagtalo sa hukuman ang kanilang karapatan sa mga lupang inilit ng nakaraang rehimen,
Ang marunong na si Corax, isang tagaroon, ang nagpanukala sa mga tuntunin ng paglalahad ng kanilang argumento.
Ayon sa kanya, upang makuha ang simpatiya ng mga nakikinig kailanagan ang maayos at sistematikong pagpapahayag ng
mga katwiran. Nakasentro ang kanyang pamamaraan sa talumpati na kakikitaan ng limang mahahalaganag elemento:
ang proem o introdusyon; ang salaysay o kasaysayang historical; ang mga pangunahing argumento; mga karagdagang
pahayag o kaugnay na argumento; at ang konklusyon.
Naibento nila nag retorika sa layuning makahikayat at mapunuan ang anumang pagkukulang sa mga konkretong
katibayan. Makikita agad natin dito na sadyang ginagamit ang retorika sa pag-apila sa emosyon at di gananong
binibigyang diin ang katumpakan at kalakasan ng argumento. Ayon pa sa mga sophist (katawagan sa pangkat ng
matatalinong tao noon), ang retorika’y angkop sa pagtatamo ng kapangyarihang political sa pamamgitan lamang ng
kanilag pagpapahalaga sa paksangipinaglalaban at estilo sa pagbigkas. Maaring binabatikos naman ito niSocrates (c. 470-
399 B.C.) sa pagsasabing walang hangad ang mga sophist maliban sa kabayarang kanilang tinatanggap sa pagtuturo at
ang kanilang lubhang pagbibigay diin sa retorika bilang sining ng pakikipagtalo at hindi sustansya ng talumpati. Ang
ganitong pamamaraan, banta pa niya, ay nagtuturo lamang sa mga estudyanteng palabasin ang kasamaan ng isang
mabuting adhikain.
Kinikilalang pinakama-impluwensyang retorisyan noon siIsocrates (c. 436-338 B.C.). Nagtatag siya ng sariling paaralang
bagtuturo ng istilo ng pananalumpati batay sa maindayog at magandang pagkakatugma ang mga salita sa paraang
tuluyan o prosa. Kakikitaan ang kanyang sariling prosa ng mga maikli ngunit eleganteng nakabiting pangungusap na
mayaman sa historya at pilosopiya.

2. Sa Rhetoric ni Aristotle (384-322 B.C.) sinuri niyang mabuti ang sining ng panghihikayat, binigyan ng parehas ng
empasis ang katangian ng nagsasalita, ang lohika ng kanyang kaisipan, at ang kakayahang pumukaw ng damdamin ng
mga nakikinig. Inihiwalay niya ang retorika sa formal na lohika at ang mga kasangkapang panretorika sa siyentipikong
pamamaraan ng pagbibigay katuturan ditto ayon sa maaring maganap kaysa sa tiyak na magaganap. Nilikha niya ang
idseya ng probabilidad o malamang na mangyari o maganap sa pamamagitan ng mga panumbas na retorikal sa lohikang
kaisipan: ang enthymeme kung saan ang pansamantalang kongklusyon ay kinuha sa pansamantalang batayan, sa halip na
silobismo na mula sa katotohanang unibersal; at ang halimbawa o analodyi para sa pangangatwirang induktibo.
Si Cicero (106-43 B.C.) ang batikang orador ng Roma, katulad din ni Aristotle, ay hayagan ding nagtagubilin sa
kasangkupan ng prinsipyo ng mananalumpati. Nasabi niyang ang pagtatalakay sa anumang adhikain ay batay sa mabuting
panlasa at pagpasiya ng orador kaya’t sa isyu ng moralidad ipinahayag niyang nararapat na maging mabuting tao ka muna
upang maging mabuting mananalumpati. Sagana ang prosa ni Cicero sa mga hugnayang nakabiting pangungusap.
Ipinamana ni Aristotle sa larangan ng oratoryo ang forensicna nagging batayan sa ngayon ng mga abogado para sa
kanilang legal na salaysay. Nakatuon ang forensic sa nakaraan. Ano ang nangyari? Iniwan din ni Aristotle ang
oratoryong deliberative o politikal na nakatuon naman ang pansin sa hinaharap. Anong aksyon an gating gagawin? Dito
sinasabing nagsimula ang malayang pagkilos at talakayan o mga pagtatalong pampubliko. Si Aristotle din ang
nagpasimula ng oratoryong panseseremonya o epideictic na kakikitaan ng mga mabubulaklak at madamdaming mga
salita. Karaniwang binibigkas ito sa pagbibigay ng pauri. Ito ang tinatwag natin sa Ingles na declamation.
B.3 LAYUNIN NG RETORIKA
Layunin ng retorika, anuman ang disiplinang ating kinabibilangan, ang tayo’y makasulat nang mahusay. Kaya naman
nililinang ng retorika ang pagkakaroon ng isipang mapanuri, makabuo ng nmga ideya, at makapamahala sa maangking
kakayahan. Kahit nabubuo lamang tayo ng mga sulat, memo, ulat, abstrak, pagsusuri, pamanahong papel, mga panuto,
paghahanda sa mga proposal ng mga proyekto, kakailanganin ang kahusayan sa pagpapahayag.
Kungkumukuha man tayo ng kursong edukasyon, ekonomiks, inhinyera, malayang sining, batas, medisina, pangangalakal,
kompyuter, hindi na anatin matatakasan ang pagsususlat sa panahon ng pag-aaral at pagkatapos pa rin, kung isa nanag
ganap na propesyonal. Sa mga ganitong pagkakataon at kalagayan, kakailanganin natin ang mga teknik o sistema at ang
mga simulain sa mahusay na pagsusulat.
B.4 SANGKAP NG RETORIKA
1. Ang kaisipang gustong ipahayag. ito ang pangunahing dahilan kung bakit nais nating magpahayag. may mahalaga
tayong kaisipang nais ipahayag.
2. Ang pagbuo o organisasyon. ang pagkakaroon ng lohika ay mabisang paglalahad. ito ay kumakatawan sa
kakayusan ng pagkakabuo.
3. Ang istilo ng pagpapahayag. ito ay nagbibigay diin sa ikatlong bahagdang may kaugnayan sa istilo. ang anyo o
kaayusang akda o komposisyon ay nakasalalay sa mga para-paraan ng pagpapahayag. hindi lamang sa
kawastuan ng balarila kungdi maging sa panitikan.
B.5 UGANAYAN NG WIKA, KULTURA AT SOSYOLOHIYA
Ayon sa pilosopiya, ang kaugnayan ng kultura ng isang tao at ng wikang ginagamit niya o ugaling gamitin, ay malapit na
malapit. Magkakambal. Samakatwid, masusukat ang kultura ng tao sa kadalubhasaan niya sa paggamit ng wika.
Gayundin, mahuhulaan ang galing niya sa wika ayon sa tayog ng kanyang kultura. Subalit ito’y batay sa ipinanaday ng
edukasyon sa kanya, sa panahon ng kabataan, na kalahok ng tradisyon ng angkan, ng espiritung panrelihiyon, at ng mga
paniniwala at perwishong pinagkalakhan.
Alinmang wika ay ekspresyon, imbakan-hanguan at agusan ng kultura ng isang grupo ng tao, maliit man o malaki, na may
sarili at likas na katangian. Wika ang ekspresyong kakikinlan ng isang kultura, sapagkat ito ang nagbibigay-anyo rito para
sa labas, ang siyang nagtatakda ng pagkakaiba at sariling uri nito—ng kanyang pagkakabukod sa ibang kultura: ang
kanyang kapagkahan, kung magagamit ang salitang ito, sa daigdig ng mga kaisahang pang-kultura.
Ang malaking kaugnayan ng wika at sosyolohiya sa isa’t isa ay pinatutunayan ng sosyolinggwistika, isang sangay ng pag-
aaral tungkol sa wika na itinuturing na bagong litaw sa panahong ito subalit kung tutuusi’y halos kasintanda na ng
panahon. Ito’y buhat sa salitang “socius” at linggwistika. Ang socius ay salitang Latin na nangangahulugan ng interaksyon-
pakikisalamuha, pakikibagay at pakikipamuhay ng tao sa kapwa tao. Ito ang bahaging tumutukoy sa kasangkapang

3. ginagamit ng tao sa pagpapahayg ng kanyang iniisip at narararamdaman upang malaman ng iba kung ano ang mga ito.
Isang uri ng pagpapahayag na gagamitan ng kombinasyon ng mga tunog na tinatawag na mga salita—salitang may
kaugnay na sariling kahulugan, Kahulugang tinataglay ng salita bunga ng pagkakisa ng mga kailangang magkaintindihan.
Ano ang Retorika?
Ang retorika ay isang mahalagang kaalaman sa pagpapahayag na tumutukoy sa kaakit-akit and magandang
pagsasalita at pagsulat.
Pinag-aaralan ditto ang ukol sa mga tuntunin ng malinaw, mabisa at kaakit-akit na pagpapahayag.
Ito ay sining ng pakikipag-usap at pagsulat.
Ano ang ipinapahayag sa pakikipag-usap?
Kapag nakikipag-usap nang harapan o kaya’y sa telepono, nagpapahayag tayo ng pasalita.
Pagpapahayag upang ihayag ang damdamin at kaisipan.
Sino-sino ang nakikipag-usap?
Mahalaga ang pakikipagtalastasan sa buhay ng tao, sa kanyang buhay pulitika an sa kanyang hanap buhay….
Kailangang mag-usap ng pamilya para sa maayos nitong pagkilos
Sa kapitbahay, para kamustahin
Sa tindera, upang makatawad kapag namamalengke
Sa drayber, upang pumara at magpahatid sa pook na pupuntahan.
Anu-ano at bakit nagiging malabo sa pagtalastasan?
Nagiging malabo ang pakikipagtalastasan kung di maayos ang pagkakabuo sa diwa ng pagpapahayag o kaya’y
ang kakulangan sa kaalaman sa retorika ng pagpapahayag.
Kung hindi magkaintindihan ang dalawang nag-uusap.
Ang pakikipagtalastasan any bahagi ng lipunan upang maipahayag ang iyong:
1. Naisin
2. Maunawaan
3. Magkaisa
Kailan mabisa ang isang pahayag?
1. nauunawaan

4. 2. malinaw
Tatlong bagay/elemento na dapat isaalang-alang upang magkaroon o matamo ang
kalinawan sa pahayag.
1. diwang ipinahayag – mensahe (a) tiyak (b) sinaliksik (c)magdagdag ng kaalaman
2. kasanayan sa pagbuo ng pahayag
3. tamang pagpili ng mga salita
Ayon kay Sebastian, ang retorika ay isang mahalagang kaalaman ng pagpapahayag na kung saan ay tinukoy kung
maganda o kaakit-akit ang pagsususlat at pagsasalita.
Maaari rin itong tawagin bilang pagaaral o kahusayan ng isang indibidwal sapagpili ng mga salitang gagamitin sa
pagsulat o pagsasalita.
Ito ay galing sa salitang “rhetor” (Salitang Griyego) na nangangahulugang “guro” o mahusay na
oradr/mananalumpati
Susi sa mabisang pagpapahayag na nauukol sa kaakit-akit, kaiga-igaya at epektibong pagsasalita o pagsulat.
Pag-aaral kung paano makabubuo ng isang kaisipan sa pamamagitan ng mga piling salita at wastong ayaw-
ayaw ng mga ito upang maiangkop sa target ng awdyens at matamo ng manunulat ang kanyang layunin.
Ang kasanayang ito ay natututunan o napagaaralan
Ang isang taong may kahusayan sa retorika ay kadalasan nagkakaroon ng isang magandang impresyon sa
kaniyang mga audience o tagapakinig. Halimbawa na lamang ay ang paborito mong awtor ng libro tagapagbalita
sa telebisyon. May kasanayan sila na kung saan sila ay ating hinahangaan at maging tinatangkilik ng mga
tagapanood.Samakatuwid, ang layunin ng retorika ay maging kaakit akit at epektibo ang isang pahayag.
Retorika: Bilang isang sining
Tulad ng awit ang retorika ay may roon ding sining o ibat ibang paraan o estilo na nalinawan sa ating isipan,
damadamin at mambabasa.
Isang Kooperatibong sining
Hindi maaring gawin ng nagiisa. Sa pamamagitan nito nagbubuklod ang isang tagapagsalita at tagapakinig sa iisan
ideya.
Isang pantaong sining
Dahil sa ang wika ay midyum ng retorika, paslita man o pasulat. Dahil dito, ito ay pagaari ng tao ang retorika ay isa
ring siniong at pantao.
Isang Temporal na sining
Ito ay nababatay sa panahon. Ang gumagamit nito ay nangungusap sa lenggwhae ngayon at hindi bukas o kahapon.

5. Isang limitadong sining
Marami ang hindi ito kayang gawin. Ang retorika ay mayroong sukdulan o hangganan. Dahil maaring imahinasyon
lamang ang gamitin sa sining na ito.
Isang may kabiguang sining
Hindi lahat ay may kagalingan sa paghawak ng wika. Ito ay likas na komplikado dahil sa mga tuntunin na pababago
bago. Sa iba ito ay nagiging frustrating na karanasan.
Isang nagsusupling na sining
Ito ay dumadami. Ang isang manunulat ay nagsusulat ng isang ideya sa isipan at nagsusupling ng isang akda. At
patuloy tuloy na napapasa ang kaalaman sa kaniyang kaisipan.
Saklaw ng retorika
1. Lipunan
2. pilosopiya
3. wika
4. iba pang larangan
5. sining
Gampanin ng Retorika
Nagbibigay daan sa komunikasyon
Ang mga elemento ng Retorika..
1. Layunin- dito nakasaad kung ano ang layunin ng talata o talumpati.
halimbawa. layunin ay ang maka pag "bigay aliw"
2. Kontent.- dito naka saad kung paano at kung saan mo nakuha ang mga impormasyon ng iyong talata.
3. Estruktyur- dito naka saad kung paano mo i deliver ang pananalita. halimbawa kung pakwento bah... at etc.
4. Awdyens- ito ay nag tutukoy sa taga pag pakinig o taga basa ang awdyins.
5. tono- dito na natin maalam kung ang tono ay, masaya, malungkot, nakapag bigay aliw...
6. diksyon- ang diksyon ay nakasaad sa kung paano mo i adjust ang iyong pananalita sa awdyens
halimbawa.
layunin mo ang maka pag bigay aliw. tapos ang awdyins ay mga bata. dapat ang diksyon ng iyong pananalita ay naka toon o naka depende
sa kung ano at sino ang awdyens, dahil bata ang awdyens mo sa pag bibigay aliw. baguhin mo ang iyong pananalita na parang bata...