2. Yönetim Bilişim Sistemleri
Yönetim bilişim sistemleri, veri işlemenin kullanılmasının sebep olduğu bilgi
aşırılığına çare bulmak için ortaya çıkarıldı.
İlk amaçlarından biri, yönetsel kullanım için anlamlı raporlar üretmekti. YBS'nin sunduğu raporlar sayesinde,
yöneticiler karar verirken kullanmak mecburiyetinde oldukları bilgileri bulabilmek için saatlerce bilgisayar
çıktısı kağıt destelerini araştırmak zorunda kalmadılar. Bu süreç, yönetim bilişim sistemlerinin gelişimine neden
oldu.
3. YBS’lerinde Temel Kavramlar
Veri (Data) : Bilginin işlenmemiş
halidir. (Ham olarak bulunan ve bu
şekili ile herhangi bir yarar
sağlamayan nesnel gerçeklerdir.)
Enformasyon (Information) : Verinin
anlamlı hale dönüştürülmüş şekli.
Enformasyon, düzenlenmiş ve
depolanmış veriden oluşmaktadır.
Yararlı Bilgi (Knowledge)
:Enformasyonun uygun bir şekilde
toplanmasıdır. Özel bir amaca uygun
olarak, çeşitli tabloların ve raporların
düzenlenerek yöneticilerin ve çeşitli
kullanıcıların yararlanması için
hazırlanmaktadır.
4. Örnek : 1. Okulda Sınav Yapılır ve veri
toplanır.
2. Sınav sonuçları uygun bir veritabanına
kaydedilir.
3. Okul yönetimi değerlendirme ve karar
alma gibi konularda ve veri tabanından elde
edilen raporları kullanır.
Veri tabanında birçok enformasyon olabilir
ancak yöneticiler sadece kendilerini
ilgilendiren konulardaki bilgilere ihityaç
duyarlar.
5. Yönetim Bilişim Sistem ve Özellikleri
Yönetim Bilişim Sistemi-YBS, bir örgütteki işlemleri, yönetimi ve karar verme işlevlerini
desteklemek için bilgi sağlamak amacıyla oluşturulmuş tümleşik kullanıcı-makine sistemidir.
Yönetim Bilişim Sistemi-YBS, bir örgütteki işlemleri, yönetimi ve karar verme işlevlerini
desteklemek için bilgi sağlamak amacıyla oluşturulmuş tümleşik kullanıcı-makine sistemidir.
YBS RAPORLARI; bir hazır yemek zinciri tarafından kullanılan marulun toplam miktarını
listeleyebilir ya da özel ürünlerin toplam yıllık satış rakamlarını planlanmış hedeflerle
karşılaştırabilir.
• Kontrol düzeyinde yapılandırılmış ve yarı yapılandırılmış kararları destekler. Ayrıca üst
yönetimin planlama amaçlarına da katkıda bulunur.
• Genellikle raporlaştırmaya dönük ve kontrol odaklıdır.
• Mevcut şirket verileri ve bu verilerin akışına dayanır.
6. • Karar verme sürecine geçmişteki ve mevcut veriler yardımıyla katkıda bulunur.
• Daha çok örgüt odaklıdır. İhtiyaç duyulan bilgi genellikle sabittir ve bilinmektedir. YBS, uzun
bir analiz ve tasarım sürecini gerektirmektedir.
• Veri / kayıt işleme fonksiyonlarını destekler.
• Bütünleşik bir veritabanı kullanır ve fonksiyonel alanların çeşitliliğini destekler.
• Yöneticilerin bilgiye kolay ve zamanında ulaşma imkanı sağlar.
• Sadece yetkili şahısların erişimine imkân veren sistem güvenliği sağlar.
• Günlük operasyonlarla ilgilenmez.
• Genellikle yapısal kararların desteklenmesine yöneliktir.
• Yöneticilere değişik raporlar sunar.
• Öncelikle çevresel ya da dış olaylara değil, büyük ölçüde firma içi olaylara odaklanır.
7. Günümüz İşletmelerinde Yönetim Bilişim Sistemlerinin Rolü
Günümüzde işletmeler bilgi sistemlerine, yazılımlara ve iletişim araçlarına milyonlarca dolar
yatırım yapmaktadırlar.
Aşağıdaki şekilde işletmelerin donanım, yazılım ve iletişim araçlarına 1980-2009 arasında
yaptıkları yatırım miktarı görülmektedir.
Buna göre 1980 yılında Yönetim Bilişim Sistemlerine (YBS) yapılan yatırım miktarı yapılan tüm
yatırım miktarının %32’si iken, bu oran 2010 yılında %52’lere kadar çıkmıştır.
8. Günümüzde globalleşen dünyada işletmeler rekabet avantajı sağlamak, ayakta
kalabilmek ve müşteri memnuniyetini artırmak için;
◦Değişen müşteri talebini önceden hissedebilmeli (Aktif yerine Proaktif yaklaşım)
◦Müşteri isteklerine hızlı bir şekilde cevap verebilmeli (CRM:Customer
relationship management)
◦Minimum stokla çalışmalı [Tam Zamanında Üretim (JIT:Just in time), Yalın
Üretim(Lean Production)]
◦ Yüksek seviyede verimlilik ile çalışmak zorundadırlar.
Bugün kağıt gazete okuyucularının sayısı gitgide azalmakla beraber 78
milyondan fazla insan gazeteleri internet üzerinde takip etmektedir.
Hergün 39 milyon kişi çevrimiçi video izlemekte, 66 milyon kişi blog
oluşturmaktadır.
Sosyal ağ sitesi Facebook ABD’de 2010 yılında aylık 134 milyon dünya çapında
ise 500 milyondan fazla kullanıcı tarafından ziyaret edilmiştir.
Günümüz İşletmelerinde Yönetim Bilişim Sistemlerinin Rolü
9. YBS Çalışma Alanları
YBS aşağıda verilen üç ana alanı içerir:
• Yönetim: Yönetim karar vermedir Yönetim Bilişim Sistemleri karar gereksinimlerini saptama
ve destekleyici bilgi sağlama yoluyla karar verme sürecini desteklemek için vardır.
• Bilgi: İyi karar vermenin gerekli malzemesi bilgidir. Bu yüzden, bilgi kaynakları belirlenmelidir.
Bu kaynaklardan toplanan veriler işlenerek farklı düzeylerde bilgiye dönüştürülür.
• Sistem: Belirli görevlerin gerçekleştirilmesi için organize edilmiş insanların, makinelerin ve
yöntemlerin toplamıdır.
10. Yönetim Bilişim Sistemleri mezunlarının çalışabileceği kurumların başlıcaları şu başlıklar altında toplanabilir;
Bilişim ve yazılım şirketleri,
Bilişim danışmanlığı şirketleri,
Çeşitli sektörlerin bilişim birimleri.
Bilişim teknolojilerini kullanan modern iş dünyasında, onunda yer
alabilecek mezunlar özellikle e-ticaret, karar alma sistemleri, yazılım
geliştirme ve bu gibi alanlardaki ihtiyacı mükemmel bir şekilde
karşılayacaklardır. Mezunlar,her sektörde özel ya da kamu
kuruluşlarının bilgi işlem merkezlerinde, sistem geliştirme
birimlerinde, proje geliştirme bölümlerinde, yazılım şirketlerinde ve
danışmanlık bürolarında görev alabilirler.
YBS Çalışma Alanları
11. Yönetim Bilişim Sistemleri Türleri
Yönetim Bilişim Sistemleri’nin türleri farklı şekillerde
sınıflandırmaktadır. Örneğin, sistemleri üçe ayrılabilir:
Birinci olarak, işletme faaliyetlerini destekleyen
sistemleri, operasyonel destek sistemleri adı altındadır.,
İkinci olarak, yönetsel karar almayı destekleyen
sistemleri yönetim destek sistemleri adı altında ve son
olarak hem operasyonel hem de yönetsel bazı
uygulamaları destekleyen sistemleri ise diğer sistemler
başlığı altında sınıflama yapılabilir.
Yönetim destek sistemleri; işletme yönetimine dair
karaların alındığı sistemleridir. Uzman sistemler, bilgi
yönetim sistemleri, stratejik bilgi sistemleri ve işlevsel
işletme sistemleri yer almaktadır.
-
12. Bilişim Sistemleri ile YBS arasındaki Farklar
Bilişim Sistemleri
İşletme yönetimi için birden çok branş ve disiplin içeren bir yaklaşımdır.
1. Verinin işendiği
2. Problemlerin çözüldüğü
3. Bilginin iletildiği Bir platformdur.
Yönetim Bilişim Sistemleri :
1. Bilgi Kaynağıdır
2. İş Operasyonlarına destek sağlar.
3. Karar vermeye destek sağlar.
4. Stratejik avantaja sahiptir.
13. YBS Yarar ve Avantajları
Ürün geliştirme süreci ve
pazarlaması çok hızlı bir
şekilde yapılmaktadır.
Müşteri istek ve
gereksinimleri doğru ve
zamanında tespit edilerek
satış gelirleri artırılır ve
maliyetler azaltılır.
Yöneticiler hızlı ve etkin
kararlar verebilmektedir.
14. YBS’nin Aşamaları
1. Veri çeşitli kaynaklardan toplanır.
Anket, dosya, görüşme, basın
2. Veri sınıflandırılarak ve düzenlenerek anlamlı bir biçime
dönüştürülür.,
3. İşlenen veriden elde edilen bilgiler saklanır. 4. Saklanan
bilgiler kısıtlanarak ve özetlenerek kullanıcıta yararlı hale
getirilir. 5. Kullanıcı, karar vermede ya da çeşitli çalışmalarda
bilgiyi kullanır
15. YBS’nin Görevleri ve Temel Amaçları
YBS’nin Görevleri :
İşletmenin içinden ve dışından elde ettiği bilgileri işleyerek, çeşitli raporlar ve grafikler şeklinde ilgili yöneticilere
dağıtarak, yöneticinin karar almasını kolaylaştırır.
YBS’nin Temel Amaçları :
İşlenen bilgiyi yöneticilerin kullanımına sunarak daha hızlı ve kolay karar alınmasını sağlamaktı.
16. YBS’nin Sınıflandırılması
Bir işletmede pazarlama, üretim, muhasebe, insan kaynakları
gibi bilgi sistemleri özellikle bilgi alışverişi yönünden
birbirleri ile ilişki halindedirler.
Bu bilgi sistemleri, işeletmenin üretim, pazarlama, finans gibi
faaliyetlerini, planlama, kontrol, yürütme gibi yönetim
işlevlerini ve alt, orta ve üst düzey yönetim seviyelerini
birbirlerine bağlayarak bir sistem şeklinde bütünleşirler.
Tüm bu sistemlere ait veri veritabanlarında tutulmaktadır.
Yararlı bilgiler oluşturulurken veritabanında bulunan alt
sistemlerdeki bilgiler kullanılarak, çeşitli teknik analiz
yöntemleri uygulanmaktadır.
18. Küreselleşmenin YBS ile ilişkisi nedir?
İnternetin uluslararası iletişim sistemi olarak kullanılmasıyla küresel ölçekte işlem maliyetleri
önemli derecede düşmüştür.
Küresel ölçekte ürün ve hizmet üreten firmalar enformasyon sistemleri ile dünyanın her
yerinden ucuz hammaddecilere ulaşabilmektedir.
Ebay, 2011 yılında kârının yarısını yurtdışı faaliyetlerinden elde etmiştir.