This is the 7th lesson of the course - Water Resources Planning and Development, taught to the students of BA (General) at the Faculty of Social Sciences and Humanities, Rajarata University of Sri Lanka

1. ජල සම්පත සැළසුම්කරනය සහ සංවර්ධනය
WRMG 3212(20: 20)
B.A. (General) Degree Program
mdvï ie,eiau 7
– ජල සම්පත් සැළසුම්කරණය
Rajarata University of Sri Lanka
P.B. Dharmasena
0777-613234, 0717-613234
dharmasenapb@ymail.com, dharmasenapb@gmail.com
https://independent.academia.edu/PunchiBandageDharmasena
https://www.researchgate.net/profile/Punchi_Bandage_Dharmasena/contributions
http://www.slideshare.net/DharmasenaPb
LESSON
SEVEN

2. ජල සම්පත් සැළසුම්කරණය සහ සංවර්ධනය - මෑත ඉතිහාසය
•
•
–
–

3. ජල සම්පත් සැළසුම්කරනය සහ සංවර්ධනය - මෑත ඉතිහාසය
•
•
•
•
•

4. ශ්‍රී ලංකාවේ මතුපිට ජල පරභව
ජලාශ වර්ගය පරමානය වේෂතරඵලය
(වහේ.)
පරතිශතය
(%)
මහාවාරි ජලාශ (පැරණි) 74 70,850 41.7
මධයම පරිමානවය් ජලාශ (පැරණි) 160 17,001 10.0
කුඩා පරිමාන වැේ (පැරණි) 15,373 39,271 23.1
පිටාර තැනි විල් (විල්ු) 20 4,049 2.4
ජල විදුළි ජලාශ (නූතන) 7 8,097 4.8
මහවැළි බහුකාර්ය ජලාශ 6 13,650 8.0
වවනත් 17,023 10.0
එකතුව 169,941 100

5. වියළි කළාපවය් සහ වතත් කළාපවය් ජලාශ සහ අමුනු
• වියළි කළාපවය් ජලාශ වාරි
කර්මාන්ත වලස හැඳුනවූවද ඒවා
බහුකාරෟය වේ. වම්වා ඉදිකරන
ලද්වද් වැසිකාලවය්දී ජලය ගබඩා
වකාට වගන වියළි කාලයට
පරවයෝජන ගැනීමටය.
• වතත් කළාපවය් ජල හැරවුම්
වුහයන් තනන ලද්වද් නිතය ගංගා
සහ ඔයවල් හරස් කිරීවමනි. වමවැනි
වුහයන් මගින් ජලය පරමානවත්
වනාවන වහෝ වකාවහත්ම නැති
පරවද්ශවලට ජලසම්පාදනය විය.
අමුනු වලස හඳුන්වනු ලබන වමම
වුහයන් ඉදිකරන ලද්වද්
වබවහවින්ම වාරි ජලසම්පාදනය
උවදසාය. අවප් රවේ විශාල අමුනු
122ේද තරමක ඒවා 3,216ේද
ඉතාමත් කුඩා අමුනු 10:000ේ පමනද
ඇත.

6. සැළසුම්කරණය යනු කුමේද?
•අභිමත ඉළේක සමූහයේ ලඟා කරගැනීම සඳහා උපායමාර්ග
සහ ක්‍රමවේද පිළිවයල කරගැනීම සැළසුම්කරණය නම් වේ.

7. ජල සම්පත් පිළිබඳ ගැටළුව කුමේද?
• c, iïm;a md,kh i|yd cd;sl n,
wêldßhla fkdue;slu NWSDB,
WRB, ID, DAD, DOA, IMD, MASL, CEB
•
•
• jeis c," u;=msg iy N+.; c,h
l<ukdlrKh i|yd taldnoaO
m%fõYhla fkdue;slu
•
• නිරන්තරවයන්
සිදුවේ
•
•
•

8. (54%)
(18%)
(13%)
(15%)

9. ජල සම්පත් සැළසුම්කරණවය් අරමුණ
• ජලවය් පැවැත්ම සහ ඉල්ුම අතර
ජලවිදයාත්මක සමතුලිතතාවයේ
ලඟාකර ගැනීම
• වවනත් ස්වභාවික සම්පත් වල
පරසස්ථ සංවර්ධනය පරමාධ කිරීම
සඳහා ජල හිගතාවය වහ්තුවේ
වනාවන බැේ තහවුරු විය යුතුය.
• යුේති සහගත අපේෂපාතී සහ
සාධාරන වලස ජලය වබදාහැරීම
ස්ථාපනය කිරීම
• දිගු කාලීන ජල සම්පත්
කළමනාකරණය ස්ථාපනය කිරීම -
ජනගහන වර්ධනය නිසා
අනාගතවය්දී වැඩිවන ඉල්ුම
සපුරාලිය හැකි වීම
• ජලවය් අහිතකර බලපෑම් වලින්
මිදීමට වගබලා ගැනීම
• ජල ගුණාත්මය පාලනය

10. සැළසුම් වර්ග සහ ලේෂණ
• ජාතික තලය - ජල සම්පත් අගැයීමට
අදාල නිර්ණායක/ උපායමාර්ග
වකටුම්පත් කිරීම, ක්‍රියාත්මක කිරීම
සහ පාලනය කිරීම, ජලය
භාවිතාකරන්නන් අතර ඇතිවන
ගැටුම් සමථයකට පත්කිරීම
• පළාත්/ වරෝණි/ දිස්තරිේ තලය -
ඉල්ුම සහ සැපයුම අතර ගැටළු, ජල
භාවිත අංශ අතර ගැටළු, වපාදු ජල
වයාපෘති වලට අදාල ගැටළු
• පරාවද්ශීය - භාවිත අංශවල ආවයෝජන
වැඩසටහන්
• වකාේඨාශ - වදපාර්තවම්න්තු, ආයතන
ආදිවයහි වැඩසටහන්
• බහු වකාේඨාශ - සියළුම ආයතන
එේව සිදුකරන සැළසුම්
• ඒකාබද්ධ - සියළුම ජල භාවිත
සඳහා එේ සැළසුමේ

11. පළාත්/ වරෝණි/ දිස්තරිේ තලය
ජල සම්පත් සැළසුම්කරණය
o පළාතේ සඳහා
o විශාල ගංගා වරෝණි සඳහා
o උදාහරණ:
• මහවැළි සංවර්ධන වැඩසටහන
• මුන්වදනි ආරු සංවර්ධන වයාපෘතිය
o දිස්තරිේ ජල සම්පත් සැළසුම්

12. •
•
•
•
•




මුන්වදනි ආරු

14. සැළසුම්කරණ
• හඳුනා
හඳුනා
හඳුනා
•
•
•

15. •
•
•
•

16. උප
•


•


•



17. •
•
•
•
•
•

18. •
•
•
•
•
•
•
•

19. IL2
0
50
100
150
200
250
300
JAN FEB MAR APR MAY JUN JUL AUG SEP OCT NOV DEC
Month
DRF
mm
Annual DRF = 1,600
DL2a
0
50
100
150
200
250
JAN FEB MAR APR MAY JUN JUL AUG SEP OCT NOV DEC
Month
DRF
m
m
Annual DRF = 1300

20. (RBE, IBL)
(RBE, LHG)
(RBE,
NCB, LHG)

21. (RBE, IBL)
(RBE, LHG)
(RBE, NCB, LHG)

22. •
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•

24. •
•
•
•

25. •
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•

26. •
• ,
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•

27. •
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•

28. •
•
•
•

29. •
•
•
• (Holistic and
Synergistic)
•
• ÷
•
•
•

30. •
•
•
•
•

31. •
•
•
•
•
•
•

32. •
•
•

33. •
•
•

34. •
•
•
•

35. •
•
•
•

36. •
•
•
•

37. •
•
•
•

38. උප
• උප
•
•