1. KOLONYALISMO
Ang kolonyalismo ay ang tuwirang pananakop ng isang bansa sa iba
pa upang mapagsamantalahan ang yaman nito o makuha rito ang iba
pang pangangailangan ng mangongolonya. Ang kolonyalismo ay
madalas na naihahalintulad sa Imperyalismo ngunit ang dalawa ay
mayroong pagkakaiba."Maaaring magsilbing baseng pangkalakal o
pangmilitar ang kolonya".[1]
Mayroon din itong gamit sa paglalakbay
ng mga tao sa ating bayan.
2. REDUCCION
Ang reduccion ay pagtitipon ng mga tao sa isang lugar na pinili ng
prayle upang doon sila gawaran ng edukasyong espiritwal.Ito din
ang naging batayan din sa pagtatag ng Pueblo.
(Ang pueblo ay ang pamahalaang pambayan na tinatag ng mga
español)
3. TRIBUTO
Ang tributo and tawag sa pangkalahatang buwis na ipinataw ng mga español sa mga
Pilipino. Ang paniningil nito ay nagsimula pa noong panahon ng sistemang encomienda. Ang
lahat ng Pilipinong lalaki na mula 19 hanggang 60 taong gulang ay may obligasyong
magbayad ng 8 reales ng buwis sa bawat taon. At noong 1589, tumaas ito ng 12 na reales. Ang
katumbas ng isang real noon ay 121/2 sentimos. Noong 1884 tinanggal ito ng tributo at
pinalitan ng cedula personal. And cedula personal ay hindi nakabatay sa idad kundi sa laki
ng kinikita. Sa katunayan,magkakaiba ang paraan at halaga ng pagbabayad nd buwis sa
bawat pueblo at encomienda. Halimbawa nalang sa Agonoc, Camarines ang katumbas ng 8
reales ay ito ay ganta ng palay para sa halagang 4 reales, 1 manok sa 1 real, at 3 reales na
dapat bayaran ng barya na kung saan 2 reales dito ay maaaring mapupunta sa prayle.
Samantala, sa Lobo at Galban sa Balayan, Batangas, ang pagbabayadng 8 reales na tributo ay
sa pamamagitan ng 60 ganta ng palay para sa halagang 4 reales, 1 manok sa 1 real, at 3 reales
na barya kung saan ang 2 reales dito ay mapupunta sa prayle. Magamat maliban sa tributo,
marami pang iba't ibang buwis na ipinataw ang mga español sa mga Pilipino at ang mga ito
ay ang Sanctorum o buwis sa simbahan, Caja De Communidad na buwis naman para sa
biglaang pangangailangan ng komunidad, at Diezmos Prediales o buwis para sa mga
sakang lupain. Sa kabila ng iba't ibang uri ng buwis na sinisingil kinukulang parin ang
koleksiyon sa gastusin ng pamahalaan dahil sa katiwalian. Bunga naman nito, ang Pilipinas
ay dalagiang umaasa sa tulong na naggagaling sa Mexico na tinatawag na Real Situado
4. ENCOMIENDA
Ang sistemang Encomienda ay isang polisiyang pang-ekonomiya na itinakda ng
pamahalaang Espanya, sa pamumuno ni Miguel Lopez de Legaspi noong unang yugto ng
kanilang pananakop sa Filipinas. Ito ay ipinakilala sa kolonya upang higit na maisaayos ang
pamamahala sa kanilang sakop. Ito ay hango sa salitang Espanyol na encomendar na
nangangahulugang “ipagkatiwala.” Hinati-hati ng mananakop na si Legaspi ang mga lupain
sa Filipinas, at ang bawat bahagi ay itinalaga sa mga pinagkakatiwalaang Espanyol upang ito
ay pangalagaan at pamunuan. Mayroong dalawang uri ng encomienda:
Royal o Crown. Ito ay tumutukoy sa mga malalawak na lupain sa mga baybay-dagat
na pagmamay-ari ng Hari ng Espanya. Dahil malapit ito sa mga karagatan, mayayaman
ang mga lupaing ito at may masiglang kalakalan. Halimbawa ng royal encomienda ay
ang Malabon, Navotas, Santa Ana at Bagumbayan.
Pribado. Ito ay ang mga lupain na opisyal na itinatalaga ng Hari ng Espanya sa mga
tapat niyang alagad na naglilingkod sa Filipinas. Kabilang sa mga pribadong encomienda
ang Sampalok, Pandakan,Batangas at Bataan.
Ang mga namamahala sa lupaing ito at mga naninirahan dito ay tinatawag
na encomendero. Ang encomendero ang siyang nagpapatakbo ng isang lupain at
humahawak sa pangkabuhayan at panininiwala ng mga sakop nito. Ginamit na batayan sa
pamamahala nito ang batas ng mga Indies, ngunit dahil sa di wastong pagsunod dito ay
nagresulta lamang sa mga pang-aabuso sa mga katutubo. Dahil sa mga pagpapahirap na
naranasan sa kamay ng mga encomendero, samu't saring pag-aaklas ang pinangunahan ng
mga Filipino. Noong 1674, tuluyan ng binuwag ang sistemang encomienda sa Filipinas at iba
pang kolonya ng Espanya.
5. POLO Y SERVICIOS
Ito ang sapilitang paggawa ng walang kabayaran na ipinapalagay na paghahandog sa hari
ng España at sa simbahan.Sa sistemang ito,ang lahat ng kalalakihan na may
edad 16 hanggang 60 ay sapilitang pinagtatrabaho ng mga mabibigat na gawain para sa
bayan.Ilan sa kanilang ginagawa ay mga kalsada,simbahan,tulay,mga paaralan,at mga
gusaling pampamahalaan.Sa katunayan,ang itinadhana ng sistemang polo ng hari ay
bayaran ang mga manggagawa;ang mga malulusog at malalakas lamang ang
magtatrabaho,at hindi sila malalayo sa kanilang pamilya.Subalit,sa pagmamalabis ng mga
tagapangasiwa,wala sa mga alituntuning ito ang nasunod,kung kaya ito ay nagdulot ng labis
na kahirapan sa mamamayan...