ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΑ Γ ΓΥΜΝ

1. TA ZA
Θέμα:η αγριότητα του πολέμουτων ανθρώπωνπου ξεσπάει και στα ζώα
κατά τον πρώτο παγκόσμιοπόλεμο. Το κείμενο είναι μέρος του έργουη
ζωή εν τάφω
Σχήματα λόγου:
Μεταφορές:(στην αποθέωση των οβίδων, η λαγκαδιά βόγκησε βαριά)/
παρομοιώσεις:(σαν ανθρώποι, σαν κοκκινωπά φίδια)
ρεαλιστικές εικόνες:αυτά που περνάνε τα ζώα
Περίληψη-νόημα-νοηματικές ερωτήσεις:
Περιγράφονται τα γαϊδουράκια που έχουν πάρει μαζί τους οι πολεμιστές
και πώς από εκεί που είναι χαλαρά και χαρούμενα ξαφνικά σκοτώνονται
χωρίς να φταίνε εξαιτίας των ανθρώπων
ΘΕΜΑ του αποσπάσματοςείναι η αγριότητα και ο παραλογισμός του
πολέμου,
με θύματα όχι μόνο τους ανθρώπουςαλλά και τα ανυπεράσπιστα ζώα.
ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΟ:αντιπολεμικό
ΣΤΟΧΟΣ του συγγραφέα είναι να καταγγείλει το παράλογο του
πολέμου,
πράγμα το οποίο πετυχαίνει
η καταδίκη του πολέμου λειτουργεί έμμεσα και πλάγια:
καταδικάζει τη φρίκη περιγράφοντάςτην.
Χαρακτηρισμός ηρώων:αθώα πλάσματα, θλιβερή εικόνα κλπ

2. ΣΤΑ 200 π.Χ
Θέμα: η αλαζονια των Σπαρτιατών που δεν ήθελαν να πολεμήσουν
εναντίον των Περσών επειδή δεν ήταν αρχηγοί της εκστρατείας.
Σχήματα λόγου:
Μεταφορά: την Κοινήν Ελληνική Λαλιά
ώς μέσα στην Βακτριανή την πήγαμεν
Παρομοίωση: σαν πολύτιμους υπηρέτας
Ειρωνεία: A βεβαιότατα «πλην Λακεδαιμονίων
Περίληψη-νόημα-νοηματικές ερωτήσεις:
Το ποίημα γράφτηκε από τον Καβάφη για να δοξάσει τη νίκη των
Ελλήνων εναντίον των Περσών το 334 στον Γρανικό ποταμό.
Ταυτόχρονα ειρωνεύεται τους Σπαρτιάτες που ήταν οι μόνοι Έλληνες
που δε συμμετείχαν στην εκστρατεία γιατί δε τους έκαναν αρχηγούς
όπως ήθελαν.
Χαρακτηρισμός ηρώων:
Έλληνες: θαρραλέοι, πατριώτες, σπουδαίοι κατακτητές δοξασμένοι
Σπαρτιάτες (Λακεδαιμόνιοι): όχι πατριώτες, πρόδωσαν την πατρίδα,
υπερόπτες, αλαζονικοι.

3. ΤΟ ΓΕΦΥΡΙ ΤΗΣ ΑΡΤΑΣ
ΘΕΜΑ
Η θυσία της όμορφης γυναίκας του πρωτομάστορα για το στέριωμα και
το στοίχειωμα (=θυσία ανθρώπου για να προστατεύει ένα οικοδόμημα)
της γέφυρας που εκείνος έκτιζε.Γενικότερο θέμα είναι η ανάγκη της
θυσίας της ατομικής ευτυχίας για την ωφέλεια του συνόλου.
ΚΥΡΙΟ ΝΟΗΜΑ
Για να στεριώσει ένα σημαντικό κτίσμα, είναι απαραίτητο να θυσιαστεί
άνθρωποςστα θεμέλιά του. Γενικότερα,για να πραγματοποιηθεί ένα
έργο, χρειάζεται θυσία και μάλιστα τόσο μεγαλύτερη, όσο μεγαλύτερο
είναι και το έργο.
ΘΕΜΑΤΙΚΑΚΕΝΤΡΑ
 Οι θυσίες που απαιτούνται για τα μεγάλα έργα.
 Το συναίσθημα ευθύνης του πρωτομάστορα και το κόστος που
υφίσταται στην προσωπική και οικογενειακή του ζωή.
 Η δύναμη της κατάραςείναι πολύ μεγάλη και επηρεάζει τη ζωή των
ζωντανών.
 Η δύναμη της αδερφικήςαγάπης.
 Ο άνθρωποςδεν μπορεί ν’ αποφύγει το πεπρωμένοτου.
 ΣΧΗΜΑΤΑΛΟΓΟΥ
 Εικόνες ζωντανέςκαι σκληρές ώστε να αποδίδουν ζωηρά τις
σκηνές (στίχοι 3, 33-34, 39-40, 44-46).
 Ασύνδετα 3, 5, 6, 11, 16.
 Επαναλήψεις:αργά/ γοργά/ εγώ να μπω, κι εγώ να βγω, το
δαχτυλίδι να βρω.
 Παρήχηση: του ρ στους στίχους 12, 17, 39.
 Πρωθύστερο: «αργά ντυθεί, αργά αλλαχτεί».
ΗΡΩΕΣ
 Ο πρωτομάστορας, η γυναίκα του, μάστοροι και μαθητάδες

4. ΕΡΩΤΟΚΡΙΤΟΣ
ΘΕΜΑ
Ο Πεζόστρατοςζητά από τον βασιλιά να γίνει η κόρη του βασιλιά,
Αρετούσα, γυναίκα του γιου του, Ερωτόκριτου. Ο Ηράκλης οργίζεται,
διώχνει τον Πεζόστρατοκαι διατάζει να εξοριστεί ο Ερωτόκριτος.
Χαρακτηρισμός και επιχειρήματα του Πεζόστρατου
Ο Πεζόστρατοςαφού πρώταπροσπαθεί να πείσει τον γιο να αλλάξει
γνώμη, τελικά εξαιτίας της μεγάλης του αγάπης του προς τον
Ερωτόκριτο, αποφασίζει να μιλήσει στον βασιλιά. Ωστόσο, έχοντας
επίγνωση της κατώτερηςκοινωνικήςτου θέσης και καθώς
αντιλαμβάνεται πόσο ευαίσθητο είναι το ζήτημα για το οποίο θα μιλήσει
στον βασιλιά, καθυστερεί την κουβέντα τουκαι διστάζει. Τελικά όμως
παρουσιάζεται μπροστά στον βασιλιά μετριοπαθήςκαι συνετόςκαι
καταφέρνει να του μιλήσει με τόλμη και ευθύτητα. Υποστηρίζει πως τα
πνευματικάκαι σωματικά χαρίσματα είναι τα βασικά προσόντα ενός
ανθρώπουκαι όχι η καταγωγή του.
ο Ηράκλης οδηγείται σε μια
συμπεριφορά αυταρχική, εγωιστική, αλαζονική (‘υβριστική’) και βίαιη.
Εκφράζει την αυθαιρεσία και την αλαζονεία της εξουσίας.
ΣΧΗΜΑΤΑ ΛΟΓΟΥ
Μεταφορά: γλυκαίνει και μερώνει
επανάληψη: αγάλια, αγάλια
υπερβολές: τα νέφη αντιλαλούσι
Ασύνδετο σχήμα: παρά τσι χώρες,τα’ αφεντιές, τα πλούτη, το λογάρι

5. ΕΛΕΥΘΕΡΟΙ ΠΟΛΙΟΡΚΗΜΕΝΟΙ
1ο
απόσπασμα
Θέμα :Οι δυσκολίες πουαντιμετωπίζουν οι πολιορκημένοι Μεσολογγίτες
να κατακτήσουντην (ηθικοψυχική) ελευθερία : η πείνα και η άνοιξη (το
ένστικτο της αυτοσυντήρησης και η οργιαστική παρουσία της ζωής).
Σχήματα λόγου :
Προσωποποιήσεις: (τάφου σιωπή, η σιωπή βασιλεύει, έρμο και σκοτεινό
τουφέκι )
Μεταφορές : ( η σιωπή… βασιλεύει , έρμο τουφέκι, μου έγινες βαρύ )
Υπερβολή : (η μάνα το ζηλεύει )
Δύο πρόσωπα : Μεσολογγίτισσα μάνα (άμαχος πληθυσμός) και
Σουλιώτης ( πολεμιστής). Κοινά γνωρίσματα : α) πεινασμένοι και
εξαντλημένοι. β) αποξενωμένοι από τις ιδιότητές τους ( της τροφού-
μάνας και του πολεμιστή).
2ο απόσπασμα
Θέμα : α) Η ομορφιά της ανοιξιάτικης φύσης που καλεί τους
Μεσολογγίτες να απολαύσουν τη ζωή, εγκαταλείποντας τον αγώνα τους
για Ελευθερία β)Η δεύτερη δυσκολία που αντιμετωπίζουν οι
πολιορκημένοι Μεσολογγίτες : η ομορφιά και η ζωή που ανασταίνονται
την Άνοιξη
ΣΧΗΜΑΤΑ ΛΟΓΟΥ
Οπτική εικόνα άψυχων ( μαύρη πέτρα, ξερό χορτάρι ) που ομορφαίνουν (
ακόμα και αυτά ) τη φύση ( φαίνονται ολόχρυσα ).
Σχήματα λόγου ( μεταφορές ) : «βουνάκι πρόβατα», ξαναπετιέται»,
«έπαιξε με τον ίσκιο της», « ώρα γλυκιά», «μάγεμα η φύσις και όνειρο»,
« πέτρα ολόχρυση».

6. ΤΑ ΔΩΡΑ
Το κύριο πρόσωπο του ποιήματος εδώ είναι ο ποιητής. Μέσα από
εικόνες της καθημερινής ζωής το ποίημα αναφέρεται με συμβολικό τρόπο
στη σχέση του ποιητή με τους ανθρώπους.
ΣΧΗΜΑΤΑ ΛΟΓΟΥ
Μεταφορά: καρφώνω τα ποδάρια, την καρδιά μας καρφώνει
Ο ποιητής λαμβάνει από τους γύρω του δώρα (ένα χαμόγελο, ένα
κοχύλι, κι ένα σφυρί), εννοώνταςότι ο κόσμος αποτελεί τη βασική πηγή
ενθάρρυνσης του ποιητή, αλλά και την πηγή από την οποία αντλεί εν
τέλει τα ποιήματά του
ΚΙ ΕΧΟΥΜΕ ΠΟΛΕΜΟ
Επεισόδια και θέματα: σκοπός είναι να ακουστούν μερικές από τις
βασικές απόψεις που κυκλοφορούσαν τότε στην ελληνική κοινωνία για
τον πόλεμο και να αποδοθεί η ατμόσφαιρα της πρώτης μέρας του
πολέμου από τη σκοπιά των απλών ανθρώπων. Ουσιαστικά, τα πρόσωπα
που μιλούν εκφράζουν τις απόψεις αυτές. Τα θεματικά κέντρα του
διηγήματος,είναι οι προσωπικέςκαι συλλογικές αντιδράσειςμπροστά σε
ένα σημαντικό συμβάν. Επίσης, η εκδήλωση του πατριωτικού
αισθήματος αφού όλοι προθυμοποιούνται να υπερασπιστούν την πατρίδα.
Τέλος, η μαρτυρία μέσω της γραπτής αφήγησης και του προφορικού
λόγου.
Το κείμενο είναι απόσπασμα από το δεύτερο μέρος του μυθιστορήματος
του Ταχτσή Το Τρίτο Στεφάνι (1962). Μεταφέρει την έκρηξη του
πολέμου του 1940 από την πλευρά μιας Αθηναϊκής οικογένειας.
Αφηγήτρια είναι η Νίνα μια από τις δυο πρωταγωνίστριες του
διηγήματος, η οποία μας αποκαλύπτει σκέψεις, συναισθήματα και
φόβους για τον πόλεμο.
Η Νίνα, μια πενηντάχρονη γυναίκα προσπαθεί να βάλει σε τάξη τις
σκέψεις και τα συναισθήματά της. Στο κείμενο , η Νίνα αφηγείται τη ζωή
της αλλά και παράλληλα τις ζωές των άλλων πρωταγωνιστών, όπως η
Εκάβη, είτε μέσα από περιγραφές είτε από διαλόγους.

7. Σχετικά με το απόσπασμα
Το απόσπασμα τους δείχνει τους αντιδράσεις των μελών τους
οικογένειας τους Νίνας και του κοινωνικού τους περίγυρου, κατά την
περίοδο τους κήρυξης του πόλεμου το Ακόμα, τους παρουσιάζει τους
ιδιωτικές όψεις μιας κορυφαίας ιστορικής στιγμής, όψεις αθέατες για
τους μεταγενέστερους.
Τα συναισθήματα των ηρώων του αποσπάσματος
Οι πρωταγωνιστές δεν είναι σε θέση να συνειδητοποιήσουν ακόμα την
τραγικότητα των περιστάσεωναφού αιφνιδιάζονται από τα γεγονότα. Οι
αντιδράσεις τους έχουν ποίκιλες και διαφορετικές διακυμάνσεις, από
δραματικές μέχρι κωμικές. Αρχικά δειλιάζουν μα μετά συνειδητοποιούν
το χρέος τους στην πατρίδα και με γενναιότητα αποφασίζουν να
πολεμήσουν
ΣΧΗΜΑΤΑ ΛΟΓΟΥ
Μεταφορές: αδύνατη καρδιά
Εικόνες: μιλούσε με τον Κούκη