Begin jaren 1980 waren de melk-, boter- en melkpoedervoorraden in de toenmalige EEG aangegroeid tot schijnbaar onoverzichtelijke plassen en bergen. De budgettaire gevolgen noopten tot een drastische ingreep. In april 1984 werden daarom de melkquota ingevoerd waarmee Europa hoopte de stijgende melkproductie aan banden te leggen. Ook België kreeg een nationaal productieplafond opgelegd, verdeeld over de melkveehouders. Onder druk van de wereldmarkt en gezien de groeiende zuivelvraag in de wereld werd in de loop van 2008 definitief beslist om de melkquota per 1 april 2015 stop te zetten.

1. ILVO
30 jaar melkquotum:
begin of einde van een gouden
tijdperk?
Joris Relaes
Administrateur-generaal
Melle, 27 maart 2015

2. ILVO
Melkquota een exponent van het
markt- en prijsbeleid van het GLB
• Markt- en prijsbeleid van het GLB (1964)
• Aanmoediging productie => overschotten
• Afremmen van de productie
• Verruimen van de vraag

3. ILVO
Melkquota een exponent van het
markt- en prijsbeleid van het GLB
• Vraagverruimende maatregelen:
Verbruiksubsidies (kerstboter)
Menggebod (kalversector)
Interventieaankopen
Stimulering van de afzet in derde landen door
het geven van exportsubsidies (restituties)

4. ILVO
Melkquota een exponent van het
markt- en prijsbeleid van het GLB
• Aanbodbeperkende maatregelen:
o Op de binnenlandse markt
^productiequota (melkquota)
 tijdelijk of definitief uit productie nemen:
omschakelingspremies, braaklegging
o Aan de buitengrenzen
 invoerheffingen (doaunetarieven)
 invoerbeperkingen (invoercontingenten)

5. ILVO
Markt- en prijsbeleid wordt sinds
de oprichting van de WTO in 1995
afgebouwd
• WTO (1995) legt handelsverstoring aan
banden
• Markt- en prijsbeleid heeft een
handelsverstorend karakter
• Het markt- en prijsbeleid werd in het GLB
grotendeels afgebouwd en vervangen door
een inkomensondersteuningsbeleid

6. ILVO
Markt- en prijsbeleid wordt sinds
de oprichting van de WTO in 1995
afgebouwd
• Melkquota op zich zijn niet
handelsverstorend
• Maar op een moment dat de prijzen van de
melk nog nauwelijks ondersteund worden, is
het moeilijk te verantwoorden om vanuit de
overheid de sector op die manier aan
banden te leggen en de kansen op de
wereldmarkt te ontnemen

7. ILVO
Melkquota 1984 -2015
• Wat hebben ze ons bijgebracht?
• Wat hebben ze ons niet bijgebracht?
• Waren ze een pest? Of een zegen?
• Ze zijn in elk geval een boeiend studieobject

8. ILVO
Melkquota een boeiend
studieobject
• Melkquota een economisch instrument?
Prijzen onder controle krijgen

9. ILVO
Melkquota een boeiend
studieobject
• Melkquota een budgettair instrument?
Onder controle houden van de EU-begroting
‘boterbergen wegwerken’

10. ILVO
Melkquota een boeiend
studieobject
• Melkquota een sociaal instrument?
Heeft de mogelijkheid geboden aan heel wat
veehouders om met een ‘gouden handdruk’
uit het beroep te treden

11. ILVO
Melkquota een boeiend
studieobject
• Melkquota een politiek instrument?
Verschillende visie over melkquota heeft
regionalisering van het landbouwbeleid in de
hand gewerkt

12. ILVO
Melkquota een boeiend
studieobject
• Melkquota een structureel instrument?
Heeft melkquota de herstructurering van de sector aangemoedigd
of afgeremd?
Invoering melkquota: versnelde herstructurering
Stopzetting melkquota: versnelde herstructurering

13. ILVO
Melkquota een boeiend
studieobject
• Melkquota een socio-economisch
herverdelend instrument?
Quotumfonds, herverdeling ten gunste van
jongeren

14. ILVO
Melkquota een boeiend
studieobject
• Melkquota een financieel instrument?
Handel in melkquota, financiële en fiscale
optimalisatie

15. ILVO
Melkquota een boeiend
studieobject
• Melkquota een ecologisch instrument?
Door het aan banden leggen van de productie
wordt de milieubelasting eveneens aan banden
gelegd

16. ILVO
Melkquota een boeiend
studieobject
• Melkquota een literair instrument?
Fiscale handboeken, notariële handboeken,
en nu ook een historisch naslagwerkje............

17. ILVO
Dank u wel
Instituut voor Landbouw-
en Visserijonderzoek
Burg. Van Gansberghelaan 92
9820 Merelbeke – België
T + 32 (0)9 272 25 00
F +32 (0)9 272 25 01
ilvo@ilvo.vlaanderen.be
www.ilvo.vlaanderen.be