SlideShare a Scribd company logo
1 of 13





    Next
2т, 10т-ын тооллын
системийн тухай ойлголттой
болох. Мөн хооронд нь
шилжүүлж сурах


                     back    next
2т,10т-ын тооллын системыг таниж       мэдэх
2т-оос 10т, 10т-аас 2т-ын тооллын систем рүү
                              шилжүүлж үзэх
2т-оос 10-т, 10т-аас 2т-ын тооллын систем рүү

                   шилжүүлэх чадвартай болох
Сурсан зүйлээ хичээлдээ болон амьдрал ахуйдаа
                          бүрэн хэрэглэж сурах


                                   back      next
. Мэдээлэлийг    ерөнхийд     нь
                                   Click to edit Master text styles
                                   Third level
 "Аливаа    амьд     организмын      Fourth level
 дотоод болон гадаад орчноосоо         Fifth level
 мэдэрч, хүлээн авч буй бүх
 дохио юм." гэж тодорхойлж
 болно. Гэвч компьютерт бүх
 мэдээлэл нь тоогоор дүрслэгддэг
 байна.
 Тоог дүрсэлж бичих болон
 үйлдэл хийж боловсруулах
 дүрмүүдийн нэгдлийг тооллын
 систем гэж нэрлэдэг.
 Тооллын систем нь компьютер,
 програмчлалд хэрэглэгддэг
                                                  back           next
Зөвхөн 0,1 гэсэн 2 ширхэг цифр
ашигладаг    2    суурьтай   тооллын
системийг 2-тын тооллын систем гэнэ. /
Binary /
Хоёртын тооллын системийн тоонууд
0,1,10,11,100,101,110, … гэх мэтээр
бичигддэг.
Жнь: 101В
                              back   next
Хүмүүс 0,1,2,3,4,5,6,7,8,9 гэсэн 10
ширхэг цифрийн тусламжтайгаар
аливаа тоог бичиж үйлдэл хийдэг.
Энэ системийг 10т-ын тооллын
систем гэнэ. (Decimal)


Жнь: 12D

                             back     next
2 аргаар шилжүүлж болно.
1-р арга
Тооны 2т-ын бичлэгт байгаа нэгүүдэд
харгалзах 2-ын зэргүүдийг (төгсгөлөөс нь
эхэлж бичнэ) бичиж 10т-ын системд нэмнэ.
  256+128+64+32+16+8+4+2+1
   Жнь: 1011В= 8+2+1=11D
                                back   next
2т-оос 10т-ын тооллын систем рүү
                шилжүүлэх


2-р арга
Тухайн өгөгдсөн 2т-ын тооны эхний
цифрээс эхлэн тухайн цифрийг түүний
ард хэдэн орон байгаа, тийм удаа 2-ыг
зэрэг дэвшүүлэн үржүүлж нэмнэ.
Жишээ нь: 010110B = 0*2^5 + 1*2^4 +
1*2^3 + 0*2^2 + 1*2^1 + 1*2^0 = 64 + 16 +
8 + 2 + 1 = 91D болж байна.

                                  back      next
2 аргаар шилжүүлж болно.
1-р арга
Тухайн тоогоо 2-д хуваагаад бүхэл хэсгийг нь авч
цааш хуваана. бутархай тоо бол 1 бүхэл тоо бол 0
гэж бичнэ. Жнь:
35:2=17.5=1
17:2=8.5=1
8:2=4=0
4:2=2=0
2:2=1=0
1:2=0.5=1 төгсгөлөөс нь эхэлж бичнэ.
           100011В болж байна.
                                       back        next
10т-ын тооллын системээс 2т-руу
          шилжүүлэх



 2-р арга

 Mөн тухайн
  өгөгдсөн
 тоог 2-т
 хуваана

35D=100011B

                        back      next
2т-оос 10т-руу шилжүүлнэ үү
1011B, 100B,1111B, 100001B, 10101B
10т-аас 2т-руу шилжүүлнэ үү
8D, 12D, 25D, 48D, 65D



                              back   next
2т-оос 10т-руу шилжүүлэх 10 жишээ


10т-аас 2т-руу шилжүүлэх 10 жишээ
   хийж ирнэ.



                           back      next
Хичээлээ
дэлгэрүүлж уншъя
гэвэл Энд дар




          back

More Related Content

What's hot

U.cs101 алгоритм программчлал-2
U.cs101   алгоритм программчлал-2U.cs101   алгоритм программчлал-2
U.cs101 алгоритм программчлал-2Badral Khurelbaatar
 
Мэдээлэл, мэдээллийг хэмжих нэгж
Мэдээлэл, мэдээллийг хэмжих нэгжМэдээлэл, мэдээллийг хэмжих нэгж
Мэдээлэл, мэдээллийг хэмжих нэгжTudevdagva Uranchimeg
 
Amarmend bd1
Amarmend bd1Amarmend bd1
Amarmend bd1BPurev
 
9.эрэмбэлэлтийн аргууд
9.эрэмбэлэлтийн аргууд9.эрэмбэлэлтийн аргууд
9.эрэмбэлэлтийн аргуудBayalagmaa Davaanyam
 
Lekts02
Lekts02Lekts02
Lekts02Ankhaa
 
компьютерийн техник хангамж
компьютерийн техник хангамжкомпьютерийн техник хангамж
компьютерийн техник хангамжBaaya Badrakh
 
Асуудпал шийдвэрлэх сургалтын арга
Асуудпал шийдвэрлэх сургалтын аргаАсуудпал шийдвэрлэх сургалтын арга
Асуудпал шийдвэрлэх сургалтын аргаDavaasuren Davaadorj
 
хичээлийн хэрэглэгдэхүүн 1
хичээлийн хэрэглэгдэхүүн 1хичээлийн хэрэглэгдэхүүн 1
хичээлийн хэрэглэгдэхүүн 1Erka3d
 
монголчуудын угсаа гарвал, тархац
монголчуудын угсаа гарвал, тархацмонголчуудын угсаа гарвал, тархац
монголчуудын угсаа гарвал, тархацSainbuyn Baagii
 
U.cs101 алгоритм программчлал-1(1)
U.cs101   алгоритм программчлал-1(1)U.cs101   алгоритм программчлал-1(1)
U.cs101 алгоритм программчлал-1(1)Badral Khurelbaatar
 

What's hot (20)

C cons
C consC cons
C cons
 
MT101 Lecture 1(Mongolia)
MT101 Lecture 1(Mongolia)MT101 Lecture 1(Mongolia)
MT101 Lecture 1(Mongolia)
 
мэдээллийн технологи 1 тест
мэдээллийн технологи 1 тестмэдээллийн технологи 1 тест
мэдээллийн технологи 1 тест
 
Лекц 4 (Тооллын Систем)
Лекц 4 (Тооллын Систем)Лекц 4 (Тооллын Систем)
Лекц 4 (Тооллын Систем)
 
3
33
3
 
U.cs101 алгоритм программчлал-2
U.cs101   алгоритм программчлал-2U.cs101   алгоритм программчлал-2
U.cs101 алгоритм программчлал-2
 
Мэдээлэл, мэдээллийг хэмжих нэгж
Мэдээлэл, мэдээллийг хэмжих нэгжМэдээлэл, мэдээллийг хэмжих нэгж
Мэдээлэл, мэдээллийг хэмжих нэгж
 
Amarmend bd1
Amarmend bd1Amarmend bd1
Amarmend bd1
 
Lection 1
Lection 1Lection 1
Lection 1
 
9.эрэмбэлэлтийн аргууд
9.эрэмбэлэлтийн аргууд9.эрэмбэлэлтийн аргууд
9.эрэмбэлэлтийн аргууд
 
C++ vndsen oilgolt хичээл 1
C++ vndsen oilgolt хичээл 1C++ vndsen oilgolt хичээл 1
C++ vndsen oilgolt хичээл 1
 
Lekts02
Lekts02Lekts02
Lekts02
 
компьютерийн техник хангамж
компьютерийн техник хангамжкомпьютерийн техник хангамж
компьютерийн техник хангамж
 
Асуудпал шийдвэрлэх сургалтын арга
Асуудпал шийдвэрлэх сургалтын аргаАсуудпал шийдвэрлэх сургалтын арга
Асуудпал шийдвэрлэх сургалтын арга
 
It101 1
It101 1It101 1
It101 1
 
хичээлийн хэрэглэгдэхүүн 1
хичээлийн хэрэглэгдэхүүн 1хичээлийн хэрэглэгдэхүүн 1
хичээлийн хэрэглэгдэхүүн 1
 
монголчуудын угсаа гарвал, тархац
монголчуудын угсаа гарвал, тархацмонголчуудын угсаа гарвал, тархац
монголчуудын угсаа гарвал, тархац
 
Лекц 2 (Блок схем)
Лекц 2 (Блок схем)Лекц 2 (Блок схем)
Лекц 2 (Блок схем)
 
Leg8
Leg8Leg8
Leg8
 
U.cs101 алгоритм программчлал-1(1)
U.cs101   алгоритм программчлал-1(1)U.cs101   алгоритм программчлал-1(1)
U.cs101 алгоритм программчлал-1(1)
 

Similar to тооллын систем

тооллын сис 10т 2т
тооллын сис 10т 2ттооллын сис 10т 2т
тооллын сис 10т 2тNarantungaa
 
тооллын сис 10т 2т
тооллын сис 10т 2ттооллын сис 10т 2т
тооллын сис 10т 2тNarantungaa
 
тооллын сис 10т 2т
тооллын сис 10т 2ттооллын сис 10т 2т
тооллын сис 10т 2тNarantungaa
 
IT101 LAB NOM
IT101 LAB NOMIT101 LAB NOM
IT101 LAB NOMBPurev
 
U.IT101 Lab1
U.IT101 Lab1U.IT101 Lab1
U.IT101 Lab1BPurev
 
8 r angi no2 bairlalt bus toolliin system
8 r angi no2 bairlalt bus toolliin system8 r angi no2 bairlalt bus toolliin system
8 r angi no2 bairlalt bus toolliin systemshulam
 
8 r angi no2 bairlalt bus toolliin system
8 r angi no2 bairlalt bus toolliin system8 r angi no2 bairlalt bus toolliin system
8 r angi no2 bairlalt bus toolliin systemshulam
 
5. digital electronics
5. digital electronics5. digital electronics
5. digital electronicsBadarch Zorig
 
Тоон электроник /монгол/
Тоон электроник /монгол/Тоон электроник /монгол/
Тоон электроник /монгол/Batnyam Maidarjav
 
IT201-лекц1.pptx
IT201-лекц1.pptxIT201-лекц1.pptx
IT201-лекц1.pptxOkoDeegii1
 
Toolliin sistem
Toolliin sistemToolliin sistem
Toolliin sistemshulam
 
Lab9 it101
Lab9 it101Lab9 it101
Lab9 it101BPurev
 
Тооллын систем (Number system)
Тооллын систем (Number system)Тооллын систем (Number system)
Тооллын систем (Number system)Altansukh Mainbayar
 

Similar to тооллын систем (20)

тооллын сис 10т 2т
тооллын сис 10т 2ттооллын сис 10т 2т
тооллын сис 10т 2т
 
тооллын сис 10т 2т
тооллын сис 10т 2ттооллын сис 10т 2т
тооллын сис 10т 2т
 
тооллын сис 10т 2т
тооллын сис 10т 2ттооллын сис 10т 2т
тооллын сис 10т 2т
 
IT101 LAB NOM
IT101 LAB NOMIT101 LAB NOM
IT101 LAB NOM
 
Lab 1
Lab 1Lab 1
Lab 1
 
U.IT101 Lab1
U.IT101 Lab1U.IT101 Lab1
U.IT101 Lab1
 
Lab3it101uzheer
Lab3it101uzheerLab3it101uzheer
Lab3it101uzheer
 
Tseku 8
Tseku 8Tseku 8
Tseku 8
 
8 r angi no2 bairlalt bus toolliin system
8 r angi no2 bairlalt bus toolliin system8 r angi no2 bairlalt bus toolliin system
8 r angi no2 bairlalt bus toolliin system
 
8 r angi no2 bairlalt bus toolliin system
8 r angi no2 bairlalt bus toolliin system8 r angi no2 bairlalt bus toolliin system
8 r angi no2 bairlalt bus toolliin system
 
5. digital electronics
5. digital electronics5. digital electronics
5. digital electronics
 
Тоон электроник /монгол/
Тоон электроник /монгол/Тоон электроник /монгол/
Тоон электроник /монгол/
 
Лекц №4
Лекц №4Лекц №4
Лекц №4
 
IT201-лекц1.pptx
IT201-лекц1.pptxIT201-лекц1.pptx
IT201-лекц1.pptx
 
Lecture 3
Lecture 3Lecture 3
Lecture 3
 
Toolliin sistem
Toolliin sistemToolliin sistem
Toolliin sistem
 
Lab9 it101
Lab9 it101Lab9 it101
Lab9 it101
 
It101-1
It101-1It101-1
It101-1
 
1
11
1
 
Тооллын систем (Number system)
Тооллын систем (Number system)Тооллын систем (Number system)
Тооллын систем (Number system)
 

More from Munkhuu Buyanaa (20)

мэдээлэл
мэдээлэлмэдээлэл
мэдээлэл
 
Word lesson
Word lessonWord lesson
Word lesson
 
Word template
Word templateWord template
Word template
 
Teh hangamj 8
Teh hangamj 8Teh hangamj 8
Teh hangamj 8
 
Software
SoftwareSoftware
Software
 
Salaalsan algortmi
Salaalsan algortmiSalaalsan algortmi
Salaalsan algortmi
 
Salaalsan algoritm
Salaalsan algoritmSalaalsan algoritm
Salaalsan algoritm
 
Picture clip art
Picture clip artPicture clip art
Picture clip art
 
Paint prog dadlaga
Paint prog dadlagaPaint prog dadlaga
Paint prog dadlaga
 
Ms excel
Ms excelMs excel
Ms excel
 
Microsoft excel
Microsoft excelMicrosoft excel
Microsoft excel
 
Komp vndes
Komp vndesKomp vndes
Komp vndes
 
техник хангамж
техник хангамжтехник хангамж
техник хангамж
 
Html hel
Html helHtml hel
Html hel
 
Hardware 1
Hardware 1Hardware 1
Hardware 1
 
Hardware
HardwareHardware
Hardware
 
Excel test tsootsoolol
Excel test tsootsoololExcel test tsootsoolol
Excel test tsootsoolol
 
Dadlaga word shapes
Dadlaga   word shapesDadlaga   word shapes
Dadlaga word shapes
 
Algortmin parametrt dawtalt hicheel
Algortmin parametrt dawtalt  hicheelAlgortmin parametrt dawtalt  hicheel
Algortmin parametrt dawtalt hicheel
 
Algortmin dawtalt
Algortmin dawtaltAlgortmin dawtalt
Algortmin dawtalt
 

тооллын систем

  • 1. Next
  • 2. 2т, 10т-ын тооллын системийн тухай ойлголттой болох. Мөн хооронд нь шилжүүлж сурах back next
  • 3. 2т,10т-ын тооллын системыг таниж мэдэх 2т-оос 10т, 10т-аас 2т-ын тооллын систем рүү шилжүүлж үзэх 2т-оос 10-т, 10т-аас 2т-ын тооллын систем рүү шилжүүлэх чадвартай болох Сурсан зүйлээ хичээлдээ болон амьдрал ахуйдаа бүрэн хэрэглэж сурах back next
  • 4. . Мэдээлэлийг ерөнхийд нь Click to edit Master text styles Third level "Аливаа амьд организмын Fourth level дотоод болон гадаад орчноосоо Fifth level мэдэрч, хүлээн авч буй бүх дохио юм." гэж тодорхойлж болно. Гэвч компьютерт бүх мэдээлэл нь тоогоор дүрслэгддэг байна. Тоог дүрсэлж бичих болон үйлдэл хийж боловсруулах дүрмүүдийн нэгдлийг тооллын систем гэж нэрлэдэг. Тооллын систем нь компьютер, програмчлалд хэрэглэгддэг back next
  • 5. Зөвхөн 0,1 гэсэн 2 ширхэг цифр ашигладаг 2 суурьтай тооллын системийг 2-тын тооллын систем гэнэ. / Binary / Хоёртын тооллын системийн тоонууд 0,1,10,11,100,101,110, … гэх мэтээр бичигддэг. Жнь: 101В back next
  • 6. Хүмүүс 0,1,2,3,4,5,6,7,8,9 гэсэн 10 ширхэг цифрийн тусламжтайгаар аливаа тоог бичиж үйлдэл хийдэг. Энэ системийг 10т-ын тооллын систем гэнэ. (Decimal) Жнь: 12D back next
  • 7. 2 аргаар шилжүүлж болно. 1-р арга Тооны 2т-ын бичлэгт байгаа нэгүүдэд харгалзах 2-ын зэргүүдийг (төгсгөлөөс нь эхэлж бичнэ) бичиж 10т-ын системд нэмнэ. 256+128+64+32+16+8+4+2+1 Жнь: 1011В= 8+2+1=11D back next
  • 8. 2т-оос 10т-ын тооллын систем рүү шилжүүлэх 2-р арга Тухайн өгөгдсөн 2т-ын тооны эхний цифрээс эхлэн тухайн цифрийг түүний ард хэдэн орон байгаа, тийм удаа 2-ыг зэрэг дэвшүүлэн үржүүлж нэмнэ. Жишээ нь: 010110B = 0*2^5 + 1*2^4 + 1*2^3 + 0*2^2 + 1*2^1 + 1*2^0 = 64 + 16 + 8 + 2 + 1 = 91D болж байна. back next
  • 9. 2 аргаар шилжүүлж болно. 1-р арга Тухайн тоогоо 2-д хуваагаад бүхэл хэсгийг нь авч цааш хуваана. бутархай тоо бол 1 бүхэл тоо бол 0 гэж бичнэ. Жнь: 35:2=17.5=1 17:2=8.5=1 8:2=4=0 4:2=2=0 2:2=1=0 1:2=0.5=1 төгсгөлөөс нь эхэлж бичнэ. 100011В болж байна. back next
  • 10. 10т-ын тооллын системээс 2т-руу шилжүүлэх 2-р арга Mөн тухайн өгөгдсөн тоог 2-т хуваана 35D=100011B back next
  • 11. 2т-оос 10т-руу шилжүүлнэ үү 1011B, 100B,1111B, 100001B, 10101B 10т-аас 2т-руу шилжүүлнэ үү 8D, 12D, 25D, 48D, 65D back next
  • 12. 2т-оос 10т-руу шилжүүлэх 10 жишээ 10т-аас 2т-руу шилжүүлэх 10 жишээ хийж ирнэ. back next