33

1. СУРАГЧИЙГ ХЭРЭГЦЭЭ СОНИРХЛООР НЬ
СЭДЭЛЖҮҮЛЖ МЭДЛЭГ ОЛГОХ
Математик, Физик, Мэдээлэлзүйн секц
Математикийн багш: С.Лхагвадорж
Улсын тэргүүний 33-р дунд сургууль

2. Сэдэв сонгосон үндэслэл: Зарим сурагч, эцэг эхчүүд тухайн хичээл
ямар хэрэгцээтэй болохыг огт ойлгодоггүй ба ойлгосон сурагч
тухайн хичээл дээр олж авсан чадвараа амьдрал практикт
хэзээ, юунд хэрэглэхээ мэддэггүй, түүнийг мэдлэг төдий л
ашигладаг.

3. Сурагчдад хичээлийн хэрэгцээг ойлгуулж,
түүнийг хялбар, тэдний амьдралд хэрэг
болохуйц бичвэрээр сэдэлжүүлж, мэдлэг
бүтээлгэн бодит чадвар эзэмшүүлэх.

4. •Маслов мотивын онолын боловсрол
дахь хэрэглээ
•Математикийн хичээлийг хэрэгцээ
сонирхол дээр нь үндэслэн бичвэрээр
сэдэлжүүлэх.
•Амьдрал практикт тааралдах зарим
асуудлыг математикийн хичээлээр
шийдвэрлэх нь.
•Зарим хичээлийг сэдэлжүүлэх
бодлогуудын түүвэр.

5. Ач холбогдол: Хүнд ямагт хэрэгцээ байдаг бөгөөд уг
хэрэгцээгээ хангах гэсэн сэдэл төрсний үндсэн дээр ямар
нэгэн үйл ажиллагааны үр дүнд хүний зан төлөв өөрчлөгддөг,
өөрөөр хэлбэл сурагчдын хэрэгцээн дээр тулгуурлан
сурагчдад мэдлэг олгох нь зарим үед маш сайн чадвар болж болох
ба хүн үргэлж хэрэгцээтэй зүйлээ л ой санаандаа хадгалж байдаг.

6. õýðýãöýý
Ñýäýë Çàí

7. Õýðýãöýýíèé øàòëàí õàíãàãäàõ ¸ñîí
Ôèçèîëîãèéí õýðýãöýý
Óíòàõ, èäýõ, óóõ, ……..
Àþóëã¿é áàéõ õýðýãöýý
Àþóë çàíàëààñ çàéëñõèéõ, õàмãààëàëòûã õ¿ñýõ
Õàéðëóóëàõ áóþó õàìààòàé áàéõ õýðýãцýý
Ãýð á¿ë, íàéç íºõºäòýé áàéõ
Õ¿íäë¿¿ëýõ áóþó íýð õ¿íäòэé áàéõ õýðýãöýý
ººðèé㺺 òºãºëäºðæ¿¿ëýõ
ªºðèé㺺 õºãæ¿¿ëýõ õýðýãöýý
ººðèéí àâúÿàñ, чàäâàð, чàäàìæàà àøèãëàõ, õºãæ¿¿лýõèéã чàðìàéõ
Òàíèí ìýäýõ õýðýãцýý
Õ¿íèé ºñºí íýìýãäýæ áàéäàã õ¿ñýë òýì¿¿ëëýý
õàíãàõûí òóëä ìýäëýã ýçýìøèõ
Ãîî ç¿éí õýðэãöýý
ººðèéí ñàéí ñàéõíû òºëºº ãîî ñаéõан байх

8. Ìàñëîâûí îíîë íü áîëîâñðîëä áóóõààðàà ñóðàëöàãчäûí
ñýäëèéí òóõàé áîäîõ õ¿ðýýíä ¿ðãýëæ õýðýãëýãäýæ èðñýí.
Áàãø íàð õ¿¿õäýä õýðýãöýýã íü îéëãîõîä õÿëáàð дºõºì
áàéõààð õèчýýëýý çîõèîí áàéãóóëàõ áîëîìæòîé.
Áàãøëàõóé äàõü õýðýãëýý

9. Ìаслоâûí îíîëûí ìºðäºëãºө
•Õîìñäîëûí õýðýãöýýã íü àíõаàðàõ
•Ñóðàëöàã÷äàä îðøèí áàéõóéí õýðýãöýýãýý ìýäðýõýä íü òóñëàõ
•Àìæèëòàà ìýäðýõ áîëîìæ îëãîõ
•Дýýä ò¿âøíèé ºðñºëäººíººñ çàéëñõèéõ
•Ñóðàëöàã÷äûí ñîíèðõëûí äàâóó áàéäëûã òýìäýãëýõ
Øèíý ç¿éë ñóðàõóé íü ¿ðãýëæ ºìíºõ ìýäëýã äýýð áàéãóóëàãääàã áà øèíý ñýäýâ íü
ñóðàëöàã÷äûí ñîíèðõîëä íèéöñýí áàéõ ¸ñòîé. Øèíý ñýäâèéí òóõàé ñóðàëöàã÷äûí ñîíèó÷
çàíã ñýðãýýõèéí òóëä ñîíèðõîëòîé áè÷âýð øèíýëýã ç¿éëèéã õýðýãëýõ õýðýãòýé.

10. Ìàòåìàòèêèéí õèчýýëèéã áèчâýðýýð ñýäýëæ¿¿ëýõ
àñóóäàë
Ñóðàëöàã÷äûã õýðõýí ñýäýëæ¿¿ëýõ âý? ãýäýã àñóóäàë ÷óõàë ç¿éë
áîëíî. Ñýäýëæ¿¿ëýõ àñóóäëûã øèéäýõèéí òóëä òóõàéí ñýäâèéí õýðýãöýýã
õàðóóëñàí ÿíç á¿ðèéí òºðëèéí áè÷âýð áîëîâñðóóëàõ ¸ñòîé.
Áè÷âýð ãýäýã íü òóõàéí ñýäâèéí õýðýãöýýòýé, ñîíèðõîëòîé áîëîõûã
õàðóóëñàí ìýäýýëýë þì. ̺í ñóðàëöàã÷äûí íàñ èäýâõèä òîõèðñîí,
îéëãîìæòîé, ¿íýí áîäèò, òàíèí ìýäýõ¿éí à÷ õîëáîãäîëòîé áàéõ ¸ñòîé.

11. Тоглоомон
Текстэн Зурган
Биет,
бодит
Áèчâýðèéã áîëîâñðóóëàõäàà òóõàéí ñýäýâ íü õ¿íèé àìüäðàë
ïðàêòèêò ÿìàð õýðýãëýýòýé áîëîõûã õàìãèéí ò¿ð¿¿íä îëæ òîãòîîãîîä,
ò¿¿íèéã íü òóõàéí ò¿âøíèé õ¿¿õä¿¿äýä îéëãîìæòîé, ñîíèðõîë
òàòàõóéöààð íàéðóóëàí áèчèæ, ÿìàð àðãà çàìààð, ÿàæ
òàíèëöóóëàõàà òºëºâëºíº.
Áè÷âýðèéí õýëáýð

12. 8-р ангид үзэж судлах “Үржүүлэхийн зарчим”
сэдвийн хичээл дээр ашигласан бичвэр
Нэгэн хүн гар утсаа дөрвөн цифрээр кодлон мартжээ.
Нэг хувилбар хийхэд 3-н секунд шаардана гэж тооцвол
тэрхүү утасны кодыг бүтэн 2-н өдрийн туршид тайлж
чадах уу?
Тэгш газар эгц босгосон, өндрийг нь хүрч хэмжихэд
төвөгтэй тийм утасны шонгийн өндрийг хэрхэн
хэмжих вэ?
8-р ангид үзэж судлах “Төсөөтэй гурвалжин”
сэдвийн хичээл дээр ашигласан бичвэр

13. Нуурын хоёр талд байрлах айлуудын хоорондох
зайг хэмжих болов. Хэрхэн хэмжих вэ?
“Гурвалжны тэнцүүгийн шинж” хичээлд
ашигласан бичвэр.

14. 8-р ангид үзэх “Пифагорын теорем” ээлжит
хичээлд ашигласан бичвэр.
Цилиндр гуалинг цавчиж хамгийн их эзэлхүүнтэй
дүнз гарга. Түүний огтлол ямар хэлбэртэй байх вэ?
Энэхүү бодлогыг 7-р ангийн ХБЕХ ээлжит
хичээлийг сэдэлжүүлнэ.
Нэгэн эмээ ач зээ нараа тортоор дайлахаар шийдэж гэртээ
урьжээ. Тэр хэдэн ач зээ ирэхийг мэдэхгүй ч бодсоны эцэст
4-өөс олон 10-аас цөөн ач зээ ирэхийг тогтоолоо. Гэхдээ
тортыг ирэхээс нь өмнө хэсгүүдэд хувааж тавих хэрэгтэй ба
хэдэн ч ач зээ ирсэн яг тэнцүү өгч байхаар хамгийн багадаа
хэдэн хэсэг хуваах вэ?

15. 7-р ангид үзэх “Тэгшитгэл, түүнийг бодох” сэдвийн
хичээл дээр ашигласан бичвэр
Эцэг нь 32 настай, хүү нь 5 настай бол хэдэн жилийн
дараа эцэг хүүгээсээ арав дахин ах байх вэ?
Ãýð õîðîîëëûí àéëóóä õ¿íèé õàøààíä òóëãàí ãóðâàí òàë õàøàà
áàðüñàí áàéäãèéã áèä ìýäíý. Òýãâýë ãóðâàí òàë õàøààãààð
õàìãèéí òîì òàëáàéòàé äºðâºí òàë õàøàà хэрхэн барих вэ?
Фóíêö çîõèîæ, ò¿¿íèé îðîéí öýãийг
олох хичээлд ашиглах бичвэр

16. Үр дүн, д¿ãíýëò
Төлөвлөсөн зүйл л амжилт олдгийн адилаар, хэрэгцээг
ямар хялбар бодлогоор сэдэлжүүлэн ойлгуулах талаар л
багш хүн хөтөлбөрөө боловсруулж байвал үр дүнгээ өгнө.
Багш нар ямар ч хичээлийг заахдаа сэдлийн асуудлыг
орхигдуулж болохгүй. Өмнө хэлсэнчлэн хүн өөртөө хэрэгтэй
зүйлийг сонирхон судалдаг бөгөөд үүгээрээ ч өөртөө
шаардлага тавин, би хийх ёстой, энэ миний амьдралд
хэрэгтэй гэж хичээн суралцдаг. Үүндээр тулгуурлан төрөл
бүрийн бичвэрээр сэдэлжүүлсэн хичээл сонирхолтой
төдийгүй амьд болж сурагчдад чадвар болж үлдэхдээ
хялбар, тогтоц нь удаан байдаг.

17. Ìýäýýëýë , õàðèëöàà, òåõíîëîãèéí õºãæèë äàâàìãàéëñàí
õ¿ì¿¿íëýã èðãýíèé àðäчèëñàí íèéãýìä àìüäàðч, àæèëëàæ, àæ
òºðºõ ºñâºð ¿åèéíõíèé ºíººãèéí ýðýëò, õýðýãöýýíä íèéö¿¿ëýí
сэдэлжүүлэх бичвэрээ аль болох хялбар, тэдний амьдралд
ойрхон хэрэглэгддэг, сурагч бүрт би үүнийг чадна гэсэн итгэл
төрүүлэхүйц байх нь чухал.
Багш хичээлээ явуулахдаа сурагчдад тухайн сэдэв
тэдний амьдралд ямар хэрэгтэй вэ? гэдгийг ойлгуулж
байвал сурагчид илүү идэвхитэй суралцах болно. Энэ
хэрэгцээн дээр тулгуурлан сонирхолтой бодлого, зурган
бичвэр, биет макет ... зэрэг олон янзаар сэдэлжүүлвэл
бидний хичээл илүү үр дүнтэй болох болно.

18. Анхаарал тавьсан та бүхэнд
баярлалаа.