1. KADINLARIN ÜST DÜZEY YÖNETİCİ POZİSYONUNA YÜKSELMELERİNDEKİ ENGELLER
CAM TAVAN SENDROMU ( GLASS CEILING )
BAŞAR DEMİR
17.12.2013

2. KADIN DEYİNCE…

3. AJANDA
 TANIM
 CAM TAVAN KAVRAMI
 TABLOLAR
 CAM TAVAN KAVRAMI İLE BİRLİKTE ORTAYA ÇIKAN
KAVRAMLAR
 ENGELLER
 STRATEJİLER

4. TANIM
 1970 ‘li yıllarda ABD de ortaya çıkan bir kavramdır.
 Örgütsel önyargılar ve kalıplar tarafından yaratılan,
kadınların üst düzey yönetim pozisyonlarına gelmelerini
engelleyen görünmez, yapay engeller olarak tanımlanmıştır.
( Wirth, 2001:1 )
 Cam tavan terimi ile anlatılmak istenen , karşılaşılan
sorunların belirsizliğidir.
 Haber olarak ilk kez ,1986 ‘da Hymovitz ve Schelhardt
tarafından Wall Street Journal ‘ın «iş yaşamında kadın»
konulu yazısında ele alınmıştır.

5. CAM TAVAN KAVRAMI
 Bir kadın yönetici olarak belirli bir noktaya kadar yükseldikten
sonra önemli bir terfi beklediği anda adını tam olarak ortaya
koyamadığı nedenlerden ötürü istediği terfiyi alamama
durumudur.
 Fortune 1000 ‘deki ( Fortune 1000 listesi, toplam gelirler temel
alınarak oluşturulan en büyük 1000 Amerikan şirketinden
meydana gelmektedir ) firmaların sadece ikisinin CEO sunun
kadın olduğu belirtilmektedir. Türkiye ‘de bankacılık ve sigortacılık
sektöründeki 64 işletme üzerinde yapılan bir çalışmada,
çalışanların %43 ünün, orta düzey yöneticilerin %26 sının , üst
düzey yönetimde bulunanların ise sadece %3 ünün kadın olduğu
saptanmıştır. ( Karaca, 2007:52 )
 Günümüzde kapsamı genişlemiş ve engelliler, yaşlılar, cinsel
azınlıkları da içine alır hale gelmiştir.

6. TABLOLAR
ESM YAYINCILIK, Ağustos 2013

7. TABLOLAR
Capital Dergisi, Mart 2011

8. CAM TAVAN KAVRAMI İLE BİRLİKTE ORTAYA
ÇIKAN KAVRAMLAR..
 Ters Cam Tavan ; Kadın ağırlıklı sektörlerde ( sağlık vb )
erkeklerin kariyer yapmasını ifade etmektedir.
 Cam Dolap ; Eşcinsellerin sektörlerden uzak
tutulması anlamında kullanılmaktadır.
 Cam Merdiven ; Kadın ağırlıklı sektörlerde erkeklerin
hızla ilerlemesini anlatır.
 Yapışkan Zemin ; Kamu kurumlarda alt kademelerde
çalışan kadınlar, genelde terfi olmaz ve yerlerinde kalırlar.

9. ENGELLER
 Bireysel Faktörlerden Kaynaklanan Engeller
 Örgütsel Faktörlerden Kaynaklanan Engeller
 Toplumsal Faktörlerden Kaynaklanan Engeller

10. ENGELLER / BİREYSEL FAKTÖRLER
 Çoklu Rol Üstlenme ; Annelik rolü yöneticilik görevi ile
birleştiğinde, kadınlar çoğu zaman aile ve kariyer arasında
bir seçim yapmak zorunda kalabilmektedir. ( Güldal,
2006:70 )
 Bireysel Tercih ve Algı ;
 Öğrenilmiş Çaresizlik
 Karşılaştıkları engeller karşısında kolaylıkla vazgeçebilmek
 Seyahat etmeme
 Uzun saatler çalışmama

11. ENGELLER / ÖRGÜTSEL FAKTÖRLER
 Örgüt Kültürü ; Erkek egemen örgütler.
 Örgüt Politikaları ; Anne olma, evli olma, biyolojik
yetersizlikler.
 Mentor Eksikliği ;
 Erkek yöneticiler, üst düzey yönetimde erkek egemenliğini sağlamak
ve dedikodulardan çekindikleri için mentorluk yapmak istememektedir.
 Cam tavanın bir sonucu olarak, üst düzey yönetim seviyesindeki
kadın yönetici sayısının azlığı kadın çalışanların kadın mentor
bulmalarını zorlaştırmaktadır.
 Fırsat eşitliğinin olmayışı
 Erkek Yöneticiler Tarafından Koyulan Engeller
 Kadın Yöneticiler Tarafından Koyulan Engeller

12. ENGELLER / TOPLUMSAL FAKTÖRLER
 Mesleki Ayrım ; Toplumda bireylerin yerine getirmeleri
gereken görevlerin cinsiyetler arasındaki dağılımını cinsiyet
rolleri belirlemektedir. Mühendislik, yöneticilik, genel
müdürlük gibi işler erkek işleri olarak sınıflandırılırken ;
hemşirelik, öğretmenlik, sekreterlik gibi işler kadın işleri
olarak kabul edilmektedir. Dolayısı ile kadınlar, tepe yönetim
kademeleri için ilerleme fırsatı olmayan pozisyonlarda
çalıştırılmaktadır.
 Toplumsal Önyargılar ( Stereotipler ) ; Yöneticiliğin
«güçlü» olmayı gerektirdiği ve kadınların «zayıf» olduğu
inancıdır.

13. CAM TAVANI KIRMAYA YÖNELİK STRATEJİLER
 Bireysel Stratejiler
 İyi bir kariyer için kaliteli ve uygulamaya yönelik eğitim almak.
 Mentordan yardım almak.
 Sosyal ilişki geliştirmek.
 Yüksek performans göstermek.
 Rol çatışmasını çözmek.
 Örgütsel Stratejiler
 Kariyer geliştirme programları düzenlemek.
 Sosyal haklardan yararlanma stratejileri belirlemek.
 Aile dostu işyerlerinin yaygınlaştırılması ( Kreş vb )

14. Kadınlara engel olmak aslında erkeğin kendi geleceğine
camdan bir set oluşturması demektir. Hepimizin kadınların
üzerine koyulan engellerle mücadele etmesi
gerekmektedir.
TEŞEKKÜRLER