1. ชุดกิจกรรมการเรียนรู้ที่ 6
เรื่อง พวงกุญแจกระเป๋าสารพัดประโยชน์จากผ้าปักกลุ่มชาติพันธุ์ม้ง
โดย
นางขวัญฤดี กันทเสน
โรงเรียนมัธยมป่ากลาง อาเภอปัว จังหวัดน่าน
สานักงานเขตพื้นที่การศึกษามัธยมศึกษา เขต 37
สานักงานคณะกรรมการการศึกษาขั้นพื้นฐาน

2. คาแนะนาการใช้ชุดกิจกรรมการเรียนรู้สาหรับนักเรียน
เรื่อง พวงกุญแจกระเป๋าสารพัดประโยชน์จากผ้าปักกลุ่มชาติพันธุ์ม้ง
เอกสารประกอบชุดกิจกรรมการเรียนรู้เรื่อง พวงกุญแจกระเป๋าสารพัดประโยชน์จาก
ผ้าปักกลุ่มชาติพันธุ์ม้ง กลุ่มสาระการเรียนรู้การงานอาชีพและเทคโนโลยี(งานประดิษฐ์)
ชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 4 ทาขึ้นเพื่อให้นักเรียนได้ศึกษาค้นคว้าหาความรู้ด้วยตนเองสามารถนา
ชุดกิจกรรมการเรียนรู้เรื่อง พวงกุญแจกระเป๋าสารพัดประโยชน์จากผ้าปักกลุ่มชาติพันธุ์ม้งไปใช้
ให้เหมาะสมกับกิจกรรมการเรียนการสอน มีรายละเอียดดังนี้
1. การเรียนจากชุดกิจกรรมการเรียนรู้ใช้เวลาเรียน 2 ชั่วโมง
2. ชุดกิจกรรมการเรียนรู้ประกอบด้วย
ใบงานที่ 6.1 เรื่อง พวงกุญแจกระเป๋าสารพัดประโยชน์จากผ้าปักกลุ่มชาติพันธุ์ม้ง
ใบปฏิบัติกิจกรรมเรื่อง การประดิษฐ์พวงกุญแจกระเป๋าสารพัดประโยชน์
จากผ้าปักกลุ่มชาติพันธ์ม้ง
แบบตรวจผลงานคิดร้างสรรค์ชุดกิจกรรมที่ 6 เรื่อง การประดิษฐ์พวงกุญแจกระเป๋า
สารพัดประโยชน์จากผ้าปักกลุ่มชาติพันธุ์ม้ง
3. กิจกรรมที่นักเรียนต้องปฏิบัติ ดังนี้
1. ทาแบบทดสอบก่อนเรียนชุดกิจกรรมที่ 6 ข้อสอบเป็นแบบปรนัย 4 ตัวเลือก
จานวน 10 ข้อ ใช้เวลา 10 นาที
2. ศึกษาจุดประสงค์การเรียนรู้เพื่อให้ทราบว่าเมื่อศึกษาเนื้อหาจบแล้วได้ความรู้
อะไรบ้าง
3. อ่านคาแนะนาการใช้ชุดกิจกรรมการเรียนรู้ให้เข้าใจตามขั้นตอนก่อนลงมือ
ปฏิบัติ
4. ศึกษาวัสดุ อุปกรณ์ เครื่องมือที่ใช้ในการประดิษฐ์พวงกุญแจกระเป๋า
สารพัดประโยชน์จากผ้าปักกลุ่มชาติพันธุ์ม้ง
5. ศึกษาขั้นตอนการประดิษฐ์พวงกุญแจกระเป๋าสารพัดประโยชน์จากผ้าปัก
กลุ่มชาติพันธุ์ม้งให้เข้าใจเพื่อเป็นแนวทางในการออกแบบและประดิษฐ์พวงกุญแจกระเป๋า
สารพัดประโยชน์จากผ้าปักชาติพันธุ์ม้ง ตามแบบของตนเอง
6. ออกแบบพวงกุญแจกระเป๋าสารพัดประโยชน์จากผ้าปักชาติพันธุ์ม้งด้วย
ความคิดสร้างสรรค์ของตนเองและบอกขั้นตอนการประดิษฐ์

3. 7. ปฏิบัติตามขั้นตอนการประดิษฐ์พวงกุญแจกระเป๋าสารพัดประโยชน์
จากผ้าปักชาติพันธุ์ม้งตามแบบของตนเอง
8. ทาแบบทดสอบหลังเรียนชุดกิจกรรมที่ 6 ข้อสอบเป็นแบบปรนัย 4 ตัวเลือก
จานวน 10 ข้อ ใช้เวลา 10 นาที
9. นาเสนอผลงานเมื่อนักเรียนปฏิบัติงานเสร็จแล้วส่งให้ครูประเมิน

4. การประดิษฐ์พวงกุญแจกระเป๋าสารพัดประโยชน์
จากผ้าปักกลุ่มชาติพันธุ์ม้ง
1. ผ้าปักกลุ่มชาติพันธุ์ม้ง กว้าง 2.5 นิ้ว ยาว 5.5 นิ้ว จานวน 1 ชิ้น
2. ผ้าโทเรสีพื้น กว้าง 2.5 นิ้ว ยาว 5.5 นิ้ว จานวน 1 ชิ้น
3. ผ้าเคมี กว้าง 2.5 นิ้ว ยาว 5.5 นิ้ว จานวน 1 ชิ้น
4. เข็ม สาหรับใช้เย็บผ้า และเข็มหมุด
5. กรรไกรสาหรับตัดผ้าและตัดด้าย
6. ด้ายเย็บผ้าวีนัส สาเดียวกับผ้ากุ๊นริม
7. สีชอล์ค ใช้สาหรับเขียนผ้า
8. ไม้บรรทัด
9. พวงกุญแจ จานวน 1 พวง
10. ผ้ากุ๊นริมสีตามชอบใจ
11. กระดุมแป็บ
วัสดุ อุปกรณ์และเครื่องมือ
วันนี้....จะมาชวนพี่ๆ ประดิษฐ์
พวงกุญแจกระเป๋าสารพัดประโยชน์ ...
น่าสนใจนะคะ
ถ้าพร้อมแล้วไปประดิษฐ์กันเลยค่ะ...

5. วิธีใช้และวิธีเก็บรักษา อุปกรณ์ ที่ใช้ในการประดิษฐ์
ภาพที่ 1 ผ้าปักกลุ่มชาติพันธุ์ม้ง
ผ้าปักกลุ่มชาติพันธุ์ม้ง ใช้สาหรับประดิษฐ์ผลิตภัณฑ์ต่างๆ ให้มีความสวยงาม
วิธีเก็บรักษา เก็บพับไว้ในตู้หรือแขวนไว้ อย่าให้ถูกแดดนานจะทาให้สีไม่สวย
ภาพที่ 2 ผ้าโทเรสีพื้น
ผ้าโทเร ผ้าที่มีส่วนผสมของใยโพลีเอสเตอร์ มีทั้งสีพื้นและที่มีลวดลายใช้ในการตัดเย็บ
เสื้อผ้าเครื่องแต่งกาย

6. ภาพที่ 3 ผ้าเคมี
ผ้าเคมี คือ ผ้าที่ใช้สาหรับรองผ้าที่ต้องการให้มีความแข็งและผ้าอยู่ตัว
ภาพที่ 4 เข็มมือ
เข็มมือมีหลายขนาด ใช้สาหรับเย็บ เนา และสอยผ้า ควรเลือกใช้ให้เหมาะกับเนื้อผ้า และ
ด้ายที่เย็บ เช่นเข็มเบอร์ 7-8 เบอร์ 9 ใช้เย็บเนื้อปานกลาง เบอร์ 10 ใช้เย็บผ้าเนื้อบาง สาหรับเข็มสอย
ผ้าจะใช้ตั้งแต่เบอร์ 9-11
วิธีเก็บรักษา ควรเก็บไว้ในที่เก็บโดยเฉพาะ เช่น ปักไว้บนหมอนเข็มที่ภายในใส่เส้นผม
หรือขนสัตว์ไว้ ซึ่งจะช่วยให้เข็มไม่เป็นสนิมได้ง่าย หรือใส่ไว้ในห่อเข็มที่เป็นกระดาษตะกั่วสาหรับ
ใส่เข็มโดยเฉพาะ ไม่ควรวางเข็มไว้ในที่เปียกชื้น เพราะจะเป็นสนิมได้ง่ายซึ่งไม่ควรนามาใช้งานอีก
(ดวงฤทัย ธารงโชติ, วลัย หุตะโกวิทและคณะ. 2548)

7. ภาพที่ 5 กรรไกร
ลักษณะทาด้วยเหล็กเนื้ออ่อน หรืออลูมิเนียม ที่นิยมใช้ทั่วไปมีขนาด 5-8 นิ้ว มีด้ามจับ
เป็นพลาสติกหลายสี ใช้สาหรับตัดผ้าและกระดาษห้ามใช้ตัดของแข็งจะทาให้กรรไกรเสียคมได้
วิธีเก็บรักษา หลังใช้งานควรเช็ดทาความสะอาดด้วยผ้าแห้งและเช็ดด้วยน้ามันจักร
เพื่อป้องกันสนิม กรรไกรแต่ละชนิดควรใช้ให้ถูกหน้าที่ ควรระวังอย่าให้กรรไกรตกพื้นบ่อยๆ
จะทาให้เสียคมได้ กรรไกรเป็นของมีคมควรเก็บไว้ในที่ที่ปลอดภัย หยิบใช้ได้สะดวก เช่น เก็บไว้
ในกล่องอุปกรณ์ตัดเย็บ(จารุต วิภูปฐพร และวาณิช วัฒนกิจ. 2521)
ภาพที่ 6 ด้ายเย็บผ้า
ด้ายเย็บผ้ามี 2 ชนิด คือด้ายสาหรับเย็บผ้า เป็นด้ายที่มีความเหนียว ทนทาน และ
ด้ายสาหรับเนา เป็นด้ายที่มีความเปื่อย ทาให้เลาะง่ายใช้สาหรับเนาส่วนต่าง ๆ ของเสื้อผ้า
ซึ่งมีราคาถูกกว่า ด้ายสาหรับเย็บผ้า วิธีใช้ ใช้ร้อยกับเข็มสาหรับเย็บผ้า
วิธีเก็บรักษา หลังใช้งานควรพันด้ายที่เหลือกับหลอดด้ายให้เรียบร้อยใช้สกอตเทปปิดทับ
ปลายด้าย เก็บไว้ในกล่องอุปกรณ์ตัดเย็บ(ดวงฤทัย ธารงโชติ, วลัย หุตะโกวิทและคณะ. 2548)

8. ภาพที่ 7 ชอล์กเขียนผ้า
ชอล์กเขียนผ้ามีให้เลือกใช้หลายสี ใช้ทาเครื่องหมายที่สาคัญบนผ้า หรือใช้ขีดเส้นเมื่อใช้
กระดาษกดรอยไม่ชัด ระวังอย่าให้ตกพื้นบ่อย จะทาให้ชอล์กแตกหักได้
วิธีเก็บรักษา หลังใช้ควรเก็บไว้ในที่หยิบใช้ได้สะดวกหรือเก็บใส่ไว้ในกล่องอุปกรณ์ตัดเย็บ
(ดวงฤทัย ธารงโชติ, วลัย หุตะโกวิท และคณะ. 2548)
ภาพที่ 8 ไม้บรรทัด
ไม้บรรทัดใช้สาหรับสร้างแบบ มีทั้งขนาดสั้น 12 นิ้วและขนาดยาว 18 นิ้ว 24 นิ้วทาจาก
พลาสติกใสหรือทาจากเหล็ก ไม้บรรทัดสั้นควรเลือกพลาสติกชนิดบางโค้งงอได้ เพื่อช่วยวัดส่วน
โค้งต่าง ๆ
วิธีเก็บรักษา ระวังอย่าให้มีรอยขีดข่วน ตัวเลขเลอะเลือน จัดเก็บโดยวิธีแขวนส่วนมากจะมี
รูที่ปลายไว้ให้แขวน หรือเก็บวางไว้ในที่ที่เหมาะสม หยิบใช้ได้สะดวก(ยุทธ ไกยวรรณ์,
ดวงฤทัย ธารงโชติ และคณะ. 2548)

9. ภาพที่ 9 พวงกุญแจ
พวงกุญแจทาด้วยเหล็กเนื้ออ่อนหรืออลูมิเนียม ใช้สาหรับแขวนกุญแจ
วิธีเก็บรักษา เก็บแขวนไว้กับตะปู หรือที่สาหรับแขวนพวงกุญแจ อย่าให้ถูกน้าเพราะจะทา
ให้เกิดสนิมได้ง่าย
ภาพที่ 10 ผ้ากุ๊นริม
ผ้ากุ๊นริม คือผ้าเฉลียงที่ใช้ทาบกับผ้าอีกหนึ่งชิ้น หรือหลายๆ ชิ้น แล้วเย็บห่อริมผ้านั้นไว้
เพื่อไม่ให้ริมผ้าหลุดหลุ่ยได้ง่าย

10. ภาพที่ 11 กระดุมแป็บ
ใช้สาหรับยึดผ้าให้ติดกัน โดยสามารถเปิดและปิด เพื่อการถอดออกหรือสวมใส่
วิธีเก็บรักษา เก็บในกล่องอุปกรณ์ อย่าให้ถูกน้าจะทาให้เป็นสนิมได้
พี่ๆ เรียนรู้
วัสดุอุปกรณ์และเครื่องมือเสร็จแล้ว
มาเริ่มลงมือประดิษฐ์กันเลยนะคะ

11. วิธีประดิษฐ์พวงกุญแจกระเป๋าสารพัดประโยชน์
จากผ้าปักกลุ่มชาติพันธุ์ม้ง
ภาพที่ 12 การวางผ้า 3 ชิ้นซ้อนทับ
1. นาผ้าปักลายชาวเขา ผ้าเคมี และผ้าโทเรสีพื้น มาวางเรียงซ้อนกัน ตามลาดับ เนาให้ผ้า
ทั้งสามชิ้นติดกัน
ข้อเสนอแนะ
- การนาผ้าปักลายชาวเขา ผ้าเคมีและผ้าโทเรสีพื้นมาวางซ้อนกัน ต้องวางให้
ตรงกันถ้าวางซ้อนไม่ตรงกันจะทาให้กระเป๋าสตางค์ไม่ได้รูปทรงสี่เหลี่ยมผืนผ้า
ตามที่ต้องการ
- การเรียงผ้าซ้อนกันต้องตรวจสอบให้ดีว่าวางเรียงลาดับผ้าถูกต้องหรือไม่
- การเนาผ้าต้องอย่าให้ผ้าทั้งสามชิ้นเคลื่อนออกจากกัน

12. ภาพที่ 13 การเย็บผ้ากุ๊นริม
2. นาผ้ากุ๊นมาเย็บเนาโดยรอบทั้งสี่ด้าน
ข้อเสนอแนะ
- การเนาผ้ากุ๊นถ้าต้องการให้มีความสวยงามขณะที่เนาต้องแบ่งผ้ากุ๊นให้เท่ากัน
ทั้งด้านบนกับด้านล่าง
- การเนาผ้ากุ๊นต้องเนาให้ติดกันทั้งด้านบนและด้านล่าง
- การกุ๊นผ้าตรงมุมต้องมีการหักมุมพับเก็บให้สวยงาม
...เป็นยังไงบ้างคะ...ทาได้ไหม?
ถ้าทาไม่ได้ ปรึกษาคุณครูได้นะคะ.....

13. ภาพที่ 14 ผ้าที่สอยริมเรียบร้อยแล้ว
3. สอยผ้ากุ๊นให้ติดกับผ้าปักลายชาวเขาทั้งด้านบนและด้านล่างให้รอบทั้งสี่ด้าน
ให้สวยงาม และทนทานดึงด้ายเนาออก
ข้อเสนอแนะ
- การสอยผ้ากุ๊นต้องใช้ด้ายสีเดียวกับผ้ากุ๊นเพราะจะทาให้มองไม่เห็นด้ายชัดเจน
- การสอยผ้ากุ๊นต้องสอยทั้งด้านบนและด้านล่างควรสอยให้มีความถี่จาทาให้มี
ความทนทานและสวยงาม
- การดึงด้ายเนาต้องดึงเบา ๆ อย่าดึงให้ผ้าย่นเข้าหากันจะทาให้ผ้ายับไม่สวยงาม
อยากเห็นผลงานของพี่ๆ
จังเลย....
หนูว่าพี่ๆ ต้องทาได้
สวยงามมากนะคะ....

14. ภาพที่ 15 การพับผ้าเพื่อทากระเป๋า
4. พับผ้าที่เย็บเรียบร้อยขึ้นไป สอยแบบเสื้อชายให้ด้านข้างทั้งสองด้านติดกันตามรูปภาพ
ข้อเสนอแนะ
- การพับผ้าให้เป็นรูปทรงกระเป๋าเพื่อความสวยงามควรแบ่งผ้าออกเป็นห้าส่วน
พับทบเข้าหากันและเหลือส่วนที่เป็นฝากระเป๋าหนึ่งส่วน
- การเย็บริมกระเป๋าควรเย็บให้มีความถี่มากๆ จะทาให้มีความสวยงามและ
ทนทานใช้งานได้นาน
- การเย็บริมกระเป๋าควรเย็บเข้าไปให้ลึก อย่าเย็บหมิ่นเกินไปทาให้ขาดง่าย
ไม่ยากเลยใช่ไหมคะ?
เมื่อเพื่อนๆ ทาเสร็จแล้ว ลอง
ขอคาแนะนาจากคุณครูได้
นะคะ.....

15. ภาพที่ 16 การติดกระดุมแป็บ
5. ติดกระดุมแป็บ ให้ติดกระดุมตัวล่างที่ตัวกระเป๋า ติดกระดุมตัวบน (ตัวบนมีความนูน
อยู่ตรงกลางเม็ดกระดุม) ที่ฝากระเป๋าด้านในเย็บกระดุมให้ตรงกันทั้งตัวบนและตัวล่าง
เพื่อให้ติดกันได้พอดีและสวยงาม
ข้อเสนอแนะ
- การติดกระดุมแป็บให้เย็บติดกับผ้าทีละรู โดยเย็บพันเรียงเส้นด้ายทั้ง 4 รู
- การเย็บกระดุมแป็บควรเย็บตัวบนให้เสร็จก่อนแล้วใช้ส่วนนูนกดลงบนผ้าเพื่อ
ทารอยเย็บตัวล่าง
น้องๆ ขอเอาใจช่วยพี่ๆ
ทางานนะคะ

16. ภาพที่ 17 การเจาะรูใส่พวงกุญแจ
6. นากระเป๋าที่เย็บเรียบร้อยแล้วมาเจาะรูโดยใช้กรรไกรตัดตามรูป
ข้อเสนอแนะ
- ก่อนเจาะรูต้องปิดกระเป๋าเพราะจะทาให้รูที่เจาะตรงกัน
- การเจาะรูต้องพิจารณาจุดที่เจาะสามารถนาพวงกุญแจใส่เข้าไปได้หรือไม่
- ไม่ควรเจาะรูกว้างเกินไปจะทาให้กระเป๋าขาด
- ถ้าต้องการให้สวยงามสามารถตกแต่งได้ตามใจชอบ
เตรียมตัวไปดูผลงาน
ที่สาเร็จของพี่ๆ กันเถอะ
....

17. ภาพที่ 18 การใส่พวงกุญแจ
7. นาพวงกุญแจใส่เข้าตามรูที่เจาะ
ข้อเสนอแนะ
- นาพวงกุญแจใส่เข้าตามรูที่เจาะเรียบร้อยแล้วต้องบีบพวงกุญแจให้แน่นเพื่อ
ไม่ให้หลุดหาย
ภาพที่ 19 ชิ้นงานที่เสร็จสมบูรณ์
พวงกุญแจกระเป๋าใส่สตางค์จากผ้าปักกลุ่มชาติพันธุ์ม้งที่เสร็จสมบูรณ์

18. การนาไปใช้ประโยชน์
ผลงานนักเรียน
ภาพที่ 20 ผลงานนักเรียน
ภาพที่ 21 ใช้เป็นพวงกุญแจ

19. ภาพที่ 22 ใช้เป็นกระเป๋าสตางค์
ภาพที่ 23 ใช้เป็นของชาร่วย

20. ภาพนักเรียนปฏิบัติกิจกรรม การประดิษฐ์พวงกุญแจกระเป๋าสารพัดประโยชน์
จากผ้าปักกลุ่มชาติพันธุ์ม้ง
ภาพที่ 24 นักเรียนปฏิบัติกิจกรรม
ภาพที่ 25 นักเรียนประดิษฐ์ชิ้นงาน

21. ข้อเสนอแนะ
1. การทาพวงกุญแจกระเป๋าสารพัดประโยชน์ อาจจะมีการคิดออกแบบกระเป๋ารูปแบบอื่น
ที่มีความแปลกใหม่ และประยุกต์ใช้ผ้าชนิดอื่นแทนได้ เช่น ผ้าทอ ผ้าบาติก ผ้าไหม
ผ้าใยกัญชง เป็นต้น ก็จะทาให้พวงกุญแจสวยงามได้อีกหลายรูปแบบ
2. การนาไปใช้ประโยชน์นอกจากใช้เป็นพวงกุญแจ ใช้ผูกติดซิบกระเป๋าเพื่อความ
สวยงามแล้วยังใช้เป็นของชาร่วยในงานมงคลหรือทาเป็นอาชีพเสริมเพิ่มรายได้ให้กับ
ครัวเรือนและตนเอง
3. การประดิษฐ์พวงกุญแจกระเป๋าสารพัดประโยชน์ต้องทาตามขั้นตอนจะทาให้
ประหยัดเวลาในการทางานและผลงานที่สาเร็จมีความประณีตสวยงาม
4. การตกแต่งอาจจะคิดแบบตกแต่งที่มีความแปลกใหม่สวยงามและใช้วัสดุอย่างอื่น
ที่หาได้ง่ายในท้องถิ่น