2. Հատկությունները
Երկրագնդի վրա ամենահաճախ կայծակները տեղի են ունենում Կոնգոյի
Դեմոկրատական Հանրապետության արևելքի լեռներում գտնվող փոքրիկ Կիֆուկա
գյուղի մոտ։ Մեկ քառակուսի կիլոմետր տարածքի վրա տարեկան տեղի է ունենում
կայծակի 158 բռնկում։ Կայծակները հաճախակի են
նաև Վենեսուելայում, Սինգապուրում, Բրազիլիայի հյուսիսում և
Կենտրոնական Ֆլորիդայում։
3. Տեսակները
Կայծակները լինում են գծային, գնդային և օղաձև։ Ավելի հաճախ հանդիպում է
գծային կայծակ, որի երկարությունը հասնում է մի քանի կմ-ի, տևողությունը՝
10-4 վրկ-ի, հոսանքի ուժը՝ 100 կԱ-ի։ Գնդային կայծակի բնույթը դեռևս
բացահայտված չէ։
Կայծակի ավերիչ հետևանքներից պաշտպանվելու համար կիրառվում
են շանթարգելներ։
4. Առաջացման անհրաժեշտ պայմանները
Կայծակներն առաջանում են լիցքավորված մասնիկների կուտակման
տեղերում։
Կայծակի փոխադրած լիցքերի հավաքումը կատարվում է վարկյանի
հազարերորդական մասերի ընթացքում, մի քանի կմ3տարածությունում գտնվող
իրարից լավ մեկուսացված միլիարդավոր մասնիկներից։
Կայծակի առաջացման համար անհրաժեշտ է, որ ամպի համեմատաբար փոքր
ծավալի մեջ ձևավորվի էլեկտրական պարպում սկսելու համար անհրաժեշտ
լարում (≈1ՄՎ/մ) ունեցող էլեկտրական դաշտ, իսկ ամպի նշանակալի մասում
լինի սկսված պարպմանն աջակցելու համար անհրաժեշտ միջին լարումով
(≈0.1-0.2 ՄՎ/մ) դաշտ։ Կայծակի միջոցով ամպի էլեկտրական էներգիան
վերափոխվում է ջերմային, լուսային և ձայնային էներգիաների։ Ձայնային
էներգիայի անջատումն արտահայտվում է ամպրոպի ձևով։
5. Կայծակի էլեկտրական բնույթը
Կայծակի էլեկտրական բնույթը բացահայտել է ամերիկացի ֆիզիկոս Բենջամին
Ֆրանկլինը, որի գաղափարների հիման վրա փորձեր են կատարել ամպրոպաբեր
ամպից էլեկտրականություն ստանալու ուղղությամբ։ Ամպրոպաբեր ամպի
տարբեր մասերն ունենում են տարանուն լիցքեր։ Առավել հաճախ ամպի ստորին
մասը լիցքավորված է լինում բացասական, վերևինը՝ դրական լիցքով։ Տարանուն
լիցք ունեցող մասերով միմյանց մոտենալիս, ամպերի միջև Կայծակ է առաջանում։
