2. SEJARAHKAYAK
Kayak yang membawa maksud `bot lelaki’ atau `bot pemburu’
mulanya dijadikan pengangkutan air bagi masyarakat OrangAsli
Eskimo untuk mencari sumber pendapatan.
Rekaan kayak menjalani perubahan daripada aspek pembuatannya.
Penggunaan kepingan kayu dan fabrik untuk kayak menguasai
pasaran pada 1950-an.
Namun, kayak daripada bahan jenis gentian kaca tahan lasak yang
mendominasi pasaran menjelang 1970-an meningkatkan lagi fungsi
kayak sebagai aktiviti rekreasi popular sehingga kini.
3. Kayak pada masa kini dikategorikan dalam pelbagai jenis
dengan bahan daripada kayu, plastik, gentian kaca, gentian
karbon dan kerangka aluminium yang sesuai untuk pelbagai
aktiviti sukan rekreasi dan ekstrim.
Selain menjadi pilihan untuk aktiviti bersantai di tengah
tasik, terdapat juga pelbagai jenis kayak untuk sukan air iaitu
kayak laut, kayak whitewater (atau kayak sungai), kayak
luncur ombak, kayak polo dan kayak lumba.
4. Kayak jenis ini juga terbahagi kepada tiga
kategori iaitu K1, K2 dan K4. Kayak jenis K1
dikhususkan untuk seorang pengendali,
sementara K2 dan K4 masing-masing untuk dua
dan empat jurumudi.
Pada Sukan Olimpik, kayak perlumbaan
dipertandingkan bagi kategori 200 meter (m),
500m dan 1000m bagi lelaki, manakala 200m
dan 500m untuk kategori wanita.
Saiz kayak K1 ialah sepanjang 5.2 meter (17 kaki)
manakala, K2 pula sepanjang 6.2 meter
5. Perbezaan Kayak dan Kannu
Kayak
sejenis kenderaan air yang mempunyai
geladak tertutup, menggunakan dua bilah
mata dayung dan didayung secara berlunjur.
Kannu
sejenis kenderaan air yang mempunyai
geladak terbuka, menggunakan satu bilah
mata dayung dan didayung secara berlunjur.
9. Mandesta (BerbentukV)
Bahagian bawah (hull) berbentukV, bertujuan untuk
memudahkannya memotong air dan bergerak dengan laju
pada garis/lintasan lurus. Menggunakan perahu jenis ini
memerlukan keseimbangan yang tinggi, dan perahu jenis ini
digunakan dalam pertandingan.
Ottersport (Berbentuk U)
Bagian bawah perahu jenis ini berbentukU atau rata. Perahu
jenis ini amar stabil untuk semua kegiatan air dan sangat
memadai bagi mereka yang baru pemula dalam olahraga
dayung. Karena bawahnya rata, pergerakan agak lambat
sehingga mudah memindahkan haluan depan.
Slalom (Berbentuk O)
Bagian bawah dan atas perahu ini berbentukO atau bulat.
Perahu jenis ini selalu digunakan di arus deras. Dari
bentuknya memudahkan untuk melakukanTeknik Eskimo
Roll.
11. a) sea kayak (KAYAK LAUT)
- direka khusus untuk aktiviti kembara sama
ada untuk satu atau dua jurumudi dengan
reka bentuk permukaan dan saiz bersesuaian
dengan keadaan persekitaran laut lepas.
12. b) whitewater kayak
-menggabungkan teknologi rekaan bot yang
menekankan aspek ketahanan, sebagaimana
kayak jenis slalom yang tahan lasak
13. c ) Kayak luncur ombak atau surf skis
- direka khusus lebih kecil dan memanjang
yang sesuai untuk aktiviti membelah ombak
dan aktiviti menyelamat di kawasan
berombak
14. d ) kayak jenis perlumbaan
- menampilkan rekaan yang lebih tirus dan tajam
di kedua-dua belah bahagian depan dan
belakang malah paling sukar untuk
dikendalikan.
19. ANATOMI KAYAK
Kayak mempunyai bahagian yang penting dalam menentukan
prestasinya. Kayak mempunyai 10 bahagian iaitu:
1. BOW DAN STERN (HALUAN DAN BURITAN)
Bahagian muncung hadapan dan belakang kayak yang berbentuk
tajam dan bulat. Bow adalah muncung bahagian hadapan
manakala stern ialah muncung bahagian belakang. Bahagian ini
boleh ditentukan dengan meninjau bentuk coaming dan arah
tempat duduk sesebuah kayak. Fungsinya adalah memotong air
dan memecah ombak selain menjadi panduan arah tuju kayak.
20. 2. HULL
Dinding, lantai, geladak bahagian bawah kayak. Ia mempunyai
bentuk yang berbeza-beza bergantung kepada jenis kegunaan
sesebuah kayak.
3. DECK (GELADAKATAS)
Dinding bahagian atas kayak di mana terletaknya cockpit. Ia
berfungsi menutup bahagian atas kayak dan melindungi
bahagian kaki pendayung serta memudahkan kemahiran
gulingan. Deck hadapan dipanggil foredeck. Manakala deck
belakang dipanggil aftdeck.
21. 4. TOGGLES
Sejenis tali atau tempat pemegang yang terdapat di bahagian
hujung bow dan stern. Kegunaannya ialah untuk memudahkan
mengangkat sesebuah kayak, berpaut apabila terbalik dan
mengikatnya ke tebing. Toggles terbahagi dua iaitu toggles
yang terdiri daripada tali yang diikat kepada sejenis pemegang
yang diperbuat daripada kayu atau plastik. Ia lebih selamat dan
selesa digunakan. End Loops pula terdiri daripada seutas
gulungan tali yang terletak di hujung bow dan stern. Ia murah
dan mudah disediakan tetapi berbahaya kerana di kawasan
arus deras, end loop yang terperangkap dalam pusaran air
boleh mencederakan tangan.
22. 5. COCKPIT
Ruangan yang terletak di tengah-tengah kayak dan
diantara foredeck dan aftdeck. Ia merupakan
kawasan di mana pendayung duduk di dalamnya.
Behagian hadapan dan belakang boleh ditentukan
dengan melihat kepada bahagian cockpit. Bahagian
hadapannya berbentuk lebih kecil berbanding
bahagian belakang. Tempat duduk kayak yang
terdapat dalam cockpit pula selalunya hampir
dengan bahagian belakang cockpit.
23. 6. SEAT (TEMPAT DUDUK)
Tempat duduk pedayung yang terletak di dalam cockpit. Ia terbahagi
kepada beberapa jenis iaitu tempat duduk standard (mempunyai saiz
yang tetap, tempat duduk sederhana-untuk kegunaan rekreasi,
tempat duduk ketat-untuk aktiviti rodeo dan arus deras dan tempat
duduk boleh laras. Tempat duduk yang tinggi akan memberikan
kesan terhadap daya dayungan dan menambahkan kelajuan kayak
tetapi rendah tahap imbangannya. Tempat duduk yang rendah pula
stabil imbangannya namun menghasilkan daya dayungan yang
rendah.
24. 7. COAMING
Bahagian tepi yang kecil dan nipis mengelilingi cockpit.
Berfungsi untuk menghalang air daripada memasuki cockpit
dan tempat untuk mengikat spray cover.
8. KNEE BRACE
Terletak di bahagian coaming di bahagian foredeck. Fungsi
utamanya ialah untuk menyokong lutut pedayung dan
memberi cengkaman kaki pedayung yang lebih kuat terhadap
kayaknya. Ia memudahkan kemahiran gulingan dan
mengelakkan pedayung daripada terkeluar apabila terbalik. Ia
hanya terdapat pada kayak arus deras dan slalom sahaja.
25. 9.TOWLINE/DECKLINE
Tali yang diikat dari hujung bow ke sisi kiri dan
kanan coaming hingga ke bahagian stern.ia
berfungsi sebagai tali untuk menyelamat,
penunda, mengikat alatan dan mengikat kayak.
Tidak semua kayak memiliki towline.
26. 10. KEEL
Terletak di bahagian geladak bawah kayak. Fungsi utamanya
ialah untuk membelah arus dan bertindak sebagai kemudi. Ia
membolehkan sesbuah kayak itu bergerak lurus dengan cepat.
Tidak semua kayak mempunyai keel . Selain keel, terdapat juga
beberapa alatan yang mempunyai fungsi sama dengan keel
iaitu skeg, sejenis kemudi yang boleh dipasang dan dilucutkan.
Rudder pula merupakan sejenis keel yang boleh laras atau
dikawal pergerakan kemudinya. Selalunya rudder terdapat
pada kayak laut dan kayak pertandingan pecut.
27. 11. FOOTREST
Terletak di bahagian foredeck dan merupakan tempat
melatak kaki pedayung . Ia berfungsi memberikan daya
cengkaman dan sokongan tenaga yang lebih yang
dihasilkan melalui kombinasi pergerakan tangan , bahu,
lowerback dan kaki terhadap penghasilan daya dayung
yang baik. Ia berfungsi sebagai alat keselamatan yang
melindungi pedayung daripada terhentap atau
mengeluncur kehadapan akibat hentakan atau
pelanggaran.
28. Secara umum terdapat 3 jenis footrest iaitu
i. Berbentuk bar yang dipasang pada bahagian sisi
port dan starboard kayak
ii. Bentuk pasangan pedal yang terletak juga disisi
port dan starboard kayak
iii. Bentuk bulk head yang memenuhi bongkah rata
dan memenuhi bahagian bow sesebuah kayak.
29. 12.BUOYANCY ( BAHANAMPUNGAN)
Bahan ampungan terdapat di dalam kayak. Ia
terletak di bawah deck bahagian bow dan stern.
Fungsi utamanya ialah untuk mengapungkan
kayak apabila terbalik dan dimasuki air. Selain
itu ia juga mengukuhkan dan menyokong
bahagian geladak atas dan bawah.
30. Secara amnya terdapat tiga jenis buoyancy
a) Beg udara
Sejenis beg yang dibuat daripada kanvas dan
diletakkan di dalam kayak di bahagian bow dan
stern. Udara dipamkan kedalamnya . Ia boleh
dibawa dan keluar dari kayak dengan mudah. Ia
mempunyai daya apungan yang amat tinggi
namun mudah bocor
31. b) Foam ( Gabus/ getah lembut)
Diperbuat daripada jenis buih getah/ plastik
yang dimampatkan. Ia memiliki daya apungan
yang tinggi dan menyokong bahagian geladak
atas dan bawah dengan kuat. Bentuknya yang
nipis memudahkan banyak masuk kedalam
kayak berbanding beg udara.
32. c) Polisterin
Bahan yang amat polpular digunakan dalam
kayak buatan tempatan. Harganya amat murah
dan mempunyai daya apungan yang tinggi serta
boleh menyokong bahagian geladak atas dan
bawah dengan baik. Kekurangan ialah rapuh dan
mudah rosak.
33. 13. DECK EYE/ EYE CLEAT
Lubang atau besi yang terdapat di atas geladak
berfungsi untuk mengikat towline di kawasan atas
geladak.
14. EYE PIT
Lubang yang terdapat di hujumg bow dan stern
sesetengah jenis kayak. Berfungsi untuk memegang
loop atau toggle yang dipasang padanya.
34. 15. HATCHES
Lubang penutup yang terdapat di tengah bahagian foredeck.
Fungsinya ialah untuk menyimpan peratlatan diri dan perkhemahan.
Saiz hatches ini bergantung kepada saiz dan bentuk kayak itu sendiri.
Ia hanya terdapat pada kayak laut.
16. BACK STRAP
Sejenis tali dan lapisan getah yang diikatkan pada bahagian belakang
tempat duduk. Ia mempunyai berbagai-bagai bentuk. Ia memberikan
keselesaan kepada pedayung untuk untuk menyandarkan bahagian
mereka sewaktu berdayung. Ia juga bertinbdak sebagai alat
keselamatan yang berfungsi melindungi bahagian belakang
pendayung tercedera akibat hentakan dari belakang.
35. PENDAYUNG
Berfungsi untuk mengerakkan kayak dan
untuk mempratikkan teknik-teknik kayak.
Pendayung kayak mempunyai dua bilah mata
dayung yang setiap satunya berlawanan
kedudukan. Teknik ini dinamakan feathering
dan berfungsi untuk mengurangkan
rintangan angin terhadap mata dayung yang
berada di udara sewatu berdayung.
36. Anatomi Pendayung
1. Blade (Bilah mata dayung)
kepingan yang berada pada hujung batang
dayung. Berfungsi untuk mengaut seberapa
banyak air bagi menghasilkan pergerakan
kayak.
2. Tip (Pelindung mata dayung)
kepingan logam yang berada di hujung mata
dayung. Berfungsi untuk melindungi mata
dayung dari kerosakkan akibat hentakan.
(tidak semua pendayung mempunyai tip)
37. 3. Shaft/Loom/Bar (batang pendayung)
bahagian batang pendayung, berbentuk bulat
dan lazimnya lurus. Merupakan bahagian
pemegang pendayung.
4. Neck (Leher pendayung)
bahagian percantuman antara blade dan shaft.
5. Drip ring (bulatan getah)
diperbuat daripada plastik atau getah dan
terletak berhampiran dengan neck. Fungsinya
ialah untuk menghalang air dari blade mengalir
ke shaft dan membasahi tangan pendayung.
Tidak semua pendayung memeliki drip ring.
38. 6. Front of blade (muka dayung)
bahagian belakang muka dayung. Berbentuk
cembung untuk memberikan sokongan yang
kuat kepada mata dayung.
Symmetrical Shape Asymmetrical Shape
41. Jaket Keselamatan
Ia merupakan alatan keselamatan yang
terpenting dalam aktiviti berkayak.Terdapat
dua jenis alatan apungan yang popular
digunakan dalam aktiviti berkayak iaitu jaket
keselamatan dan buoyancy aid.
42. 1. Jaket keselamatan
Bahan apungan yang disarungkan melalui
bahagian kepala dan menggunakan bahan
luaran seperti udara atau pun gas. Didalam air,
ia akan mengapungkan dalam kedudukan 45
darjah dengan muka menghadap ke atas. Ia
mempunyai daya apungan yang tinggi dan
dalam jangka masa yang lama iaitu selama
beberapa hari bergantung kepada jenis gas
yang digunakan.
43. 2. Buoyancy aid
bahan bantuan apungan. Berbentuk seperti
vest dan dilengkapi dengan tali pengikat
pinggang. Bahan apungannya diperbuat
daripada foam yang lembut. Di dalam air, ia
akan membuatkan seseorang individu itu
terapung secara menegak. Bertahan dalam
jangka masa yang terhad iaitu beberapa jam
sahaja bergantung kepada bahan yang
digunakan.
