Informatika eta ordenagailua HD

1. INFORMATIKA
ETA
ORDENAGAILUA
Ander Rodríguez eta Aritz Garoña

2. Aurkibidea
1. Sarrera
2. Hardwarea eta softwarea
3. Sarrerako gailuak
4. Irteera gailuak
5. Sarrera irteera gailuak
6. Biltegigailuak
7. Prozesatzeko Unitate Zentrala (PUZ)

3. SARRERA
ZER DA INFORMATIKA?
Metodoak, prozesuak,teknikak aztertzen duen zientzia da informazioa eta datuak gordetzeko,
prozesatzeko eta formatu digitalean transmititzeko.

4. SARRERA
ZER DA ORDENAGAILUA?
Ordenagailua edo konputagailua programa informatiko bat aplikatuz datuak prozesatzeko gai
den gailu elektronikoa da. Tresna digital eta elektronikoa da, bere osagaiak digitalak direlako
eta erabil dezakeen informazioak diskretua edo kuantifikagarria izan behar direlako

5. HARDWAREA ETA SOFTWAREA
HARDWARE
Hardwarea ordenagailu baten zati
fisiko eta ukigarriei dagokie.
Adibidez, disko gogorra edo
txartel grafikoa
SOFTWARE
Softwarea ordenagailuaren atal
logikoa da. Hots, hardwarea
abiarazteko balio duen
programa eta agindu sorta.
Adibidez, antibirusak edo
edozein aplikazio.

6. SARRERAKO GAILUAK
Ordenagailu batean konektatzen diren
informazioa edo datuak sartzen baimentzen
duten periferikoak prozesatzeko edo
ordenatzeko.

7. SARRERAKO GAILUAK
Teklatua: gailu periferiko bat da, botoi eta teklen
moldaketa bat erabiltzen duena, ordenagailura
informazioa bidaltzen duten palanka mekanikoen
edo etengailu mekanikoen gisa jarduteko.
Teklatuak 99 eta 147 giltza bitartean izaten ditu,
lau bloketan zatiturik: funtzio blokea, bloke
alfanumerikoa, bloke berezia eta bloke numerikoa.

8. SARRERAKO GAILUAK
Sagua: Sarrera kontrol eta datuen gailua izanik. Eskuaren
mugimendua ordenagailuari bidaltzeko gai da, ordenagailuak
pantailaratzeko. Sistema desberdinak daude: gomazko
boladunak, izpi infragorriekin eta laserrarekin funtzionatzen
duten sagu berrienak.

9. SARRERAKO GAILUAK
Mikrofonoa: Mikrofonoa hots-uhinak
jaso eta korronte elektriko bihurtzen
dituen tresna da.

10. SARRERAKO GAILUAK
Webcam: ordenagailu bati konekta daitekeen
kamera digital txikia da. Internet bidez irudiak bidali
(webgune batetara, bat-bateko mezularitza erabiliz,
eta abar) eta irudiak kapturatzeko balio du

11. SARRERAKO GAILUAK
Eskaner: irudiak (argazkiak, marrazkiak, esku-
idazkiak, objektuak...) atzitu eta irudi digital modura
gordetzen dituen gailua da.

12. SARRERAKO GAILUAK
Joystick: bideojokoekin aritzeko erabili ohi den
sarrerako gailu bat da. Sagu batek ez bezala, hiru
dimentsiotan mugimenduak sortzeko gai da. Oinarri
batek eta bertatik ateratzen den palanka batek
osatzen dute, azkenak botoi batzuk izateaz gain
mugimendua kontrolatzeko balio duelarik.

13. IRTEERAKO GAILUAK
Irteerako gailuak, ordenagailuak,
erabiltzailearekin komunikatzeko erabiltzen
diren herramientak dira.

14. IRTEERAKO GAILUAK
Monitorea: Ordenagailuaren pantaila irteerako periferiko bat da,
testu eta irudiak bistaratzen dituena, alegia. Ordenagailura
konektatzen da txartel grafiko edo bideo-txartelaren bidez.

15. IRTEERAKO GAILUAK
Inprimagailua: ordenagailu baten dugun irudi edo testuzko
dokumentu bat medio fisiko batetara (orokorrean, papera) pasatzeko
funtzioa betetzen duen irteera periferiko bat da.

16. IRTEERAKO GAILUAK
Bozgoragailuak: seinale
elektriko bat soinu bihurtzen
duen periferikoa da.

17. SARRERA IRTEERAKO GAILUAK
Gailu honek erabiltzailea
ordenagailuarekin eta alderantziz
komunikatzeko erabiltzen dira.

18. SARRERA IRTEERAKO GAILUAK
Ukipen pantaila:Bere gainazaleko ukimenaren
bitartez gailu bati datu eta aginduen sarrera egitea
ahalbidetzen duen pantaila da, aldi berean pantailan
bertan emaitzak agertzen dituelarik

19. SARRERA IRTEERAKO GAILUAK
Modem: fisikoki urruti dauden eta teknologia
digitala erabiltzen dituzten konputagailu bi
elkarrekin komunikatzeko erabiltzen den seinale
analogiko-digital bihurgailua da
Router: konputagailu-sareak elkar konektatzeko
hardwarez eta softwarez osatutako gailu bat da.

20. SARRERA IRTEERAKO GAILUAK
Konexioak

21. BILTEGIGAILUAK
Disko gogorra: HD edo HDD akronimoekin laburtu ohi dena,
ordenagailu baten informazio iraunkorra gordetzen duen gailua da.
Disko gogorrek datu kopuru handiak gordetzeko gaitasuna izaten
dute eta azkarrak dira datuak bilatu, ezabatu eta idazterakoan.

22. BILTEGIGAILUAK
Disketea:Disketea edo disko malgua disko unitate bat da, banda
magnetiko fin eta malgu batez osatua, hauts partikulak kentzen
dituen oihal batekin forratutako plastikozko euskarri laukizuzen
batean zigilatua.

23. BILTEGIGAILUAK
CD-ROM:datuak gordetzeko euskarri bat da, Philips konpainiak
Sony konpainiaren laguntzarekin musika formatu digitalean
gordetzeko asmoz sortua.

24. BILTEGIGAILUAK
DVD: DVD diskoa, berez, gaitasun handiko CDa da.

25. BILTEGIGAILUAK
USB memoria:informazioa gordetzeko flash memoria bat erabiltzen
duen biltegiratze-gailu bat da.

26. PROZESATZEKO UNITATE ZENTRALA (PUZ)
Konputagailu digital baten osagaia da eta konputagailuaren
programetan dauden aginduak interpretatzen ditu eta datuak
prozesatzen ditu. PUZek funtsezko ezaugarria ematen diote
konputagailu digitalari (programagarritasuna), eta edozein garaitako
konputagailuetan dauden beharrezko osagaietako bat dira.

27. PROZESATZEKO UNITATE ZENTRALA (PUZ)
Elikatze iturria: Ordenagailuari korrontea emateko balio du. 220 V-
ko tentsioa txikitzen.

28. PROZESATZEKO UNITATE ZENTRALA (PUZ)
Plaka nagusia: Ordenagailua bezalako sistema elektroniko konplexu
bat osatzen duen plaka da. Ordenagailu barneko hardwarea elkar
lotzen dituen plaka da.

29. PROZESATZEKO UNITATE ZENTRALA (PUZ)
Mikroprozesadorea: Mikroprozesadorea ordenagailuko
prozesadore bat da, ordenagailuko prozesatzeko unitate zentralaren
(PUZ) eginkizunak zirkuitu intregratu bakarrean barne hartzen
dituena, edo gehienez ere zirkuitu integratu gutxi batzuetan.

30. PROZESATZEKO UNITATE ZENTRALA (PUZ)
RAM memoria:RAM edo Random Access Memory (Ausazko Sarbidedun Memoria) bai
irakurri eta bai idazteko aukera eskaintzen duen memoria da. Memoria hegazkorra da,
korrontea kentzean bere edukia ere galtzen du beraz. Normalean denbora baterako memoria
bezala erabiltzen da, datu ez iraunkorrekin.

31. PROZESATZEKO UNITATE ZENTRALA (PUZ)
ROM memoria:ROM edo Read Only Memory (Irakurketa Soilerako
Memoria) bertan idatzita dagoen informazioa bakarrik irakur
daitekeen memoria da, beraz, horrelako memoria baten ezin daiteke
ezer idatzi.

32. PROZESATZEKO UNITATE ZENTRALA (PUZ)
Txartel grafikoa: Txartel grafikoa base plakako edo oinarrizko
plakako zirrikituetako batean konektatzen den barruko osagaia da.
Bere helburu nagusia monitoreari azaldu behar diren datuak zuzen
bidaltzea da.

33. PROZESATZEKO UNITATE ZENTRALA (PUZ)
Soinu-txartela:Soinu-txartela programa informatikoen bidez
ordenagailu baten soinu sarrera eta irteera kontrolatzea
ahalbidetzen duen txartela da.

34. ABIATZE PROZESUA
● Erabiltzaileak pizte botoia sakatzen du.
● Aurrekoaren ondorioz, ROM memorian dagoen programatxo bat RAM memorian kopiatzen da. (BIOSean sartu)
● RAM memorian kopiatutako programen aginduak irakurri eta exekutatzen hasten da prozesadorea. Programa
honen aginduek edo instrukzioek ondokoa egiten dute:
○ Hardwarea (teklatua, sagua, monitorea, eta abar) ondo konektatua dagoela eta ondo funtzionatzen duela
agiaztatu. Esaterako, teklatua konektatuta ez baldin badago hori adierazten duen mezua ager daiteke
pantailan.
○ Disko gogorretik RAM memoriara beste programatxo bat kopiatu; programatxo honek ordenagailuan
instalatuta daukagun Sistema Eragilea abiatuko du (Microsoft Windows XP, Microsoft Windows Vista edo
GNU/Linux).
○ Programatxo honek, Windows XP edo 7, Windows mahaigaina, eta horrekin batera, ataza--barra, “hasi” edo
“Inicio” botoia, ikonoak, eta abar erakutsiko ditu pantailan.
○ Hemen bukatzen da abaitze-prozesua. RAM memorian Sistema Erabilea (Windows XP, 7 edo GNU/Linux)
dago kargatuta erabiltzaileen aginduen zain (programak abiatu, eta abar)