2. Αμαξάς
Ο αμαξάς ήταν κάτι σαν το σημερινό
ταξιτζή. Ένα επάγγελμα που
τραγουδήθηκε πάρα πολύ από τον κόσμο
εκείνης της εποχής.
Για τη δουλειά του ο αμαξάς
χρησιμοποιούσε ένα τετράτροχο αμάξι, με
αραμπά, που το έσερναν ένα ή δύο άλογα
και μ' αυτό εκτελούσε μεταφορές
ανθρώπων ή ένα δίτροχο αμάξι,
τη σούστα, που μ' αυτήν έκαναν τις
βόλτες τους οι ρομαντικοί της εποχής,
αλλά τη χρησιμοποιούσαν για τις
μετακινήσεις τους και οι επίσημοι.
3. Τον αμαξά τον συναντούσε κανείς στις
πιάτσες των μεγάλων πόλεων, στα
λιμάνια, στους σταθμούς των τρένων και
αλλού. Εκεί περίμενε τους πελάτες για να
τους μεταφέρει στον προορισμό τους μαζί
με τα πράγματά τους.
4. Ντυμένος όμορφα και καθισμένος
περήφανα στο «μπαλκόνι» της άμαξάς
του, περίμενε υπομονετικά
κουβεντιάζοντας με τους άλλους
αμαξάδες. Στο χέρι κρατούσε
το καμουτσίκι, που το χτυπούσε με
μαεστρία, και στο κεφάλι φορούσε μια
τραγιάσκα, για να προστατεύεται από τον
ήλιο. Δίπλα του είχε πάντα
ένα κουδουνάκι, που το χτυπούσε κατά τη
διαδρομή, για να κάνει αισθητή την
παρουσία του.
5.
6. Γανωτής
Γανωτής
ή γανωτζής ή γανωματής ονομάζεται ο
τεχνίτης που επικαλύπτει χάλκινα σκεύη με
κασσίτερο (καλάι),
ο κασσιτερωτής= καλαϊτζής. Οι
γανωτζήδες ήταν συνήθως πλανόδιοι
τεχνίτες που αναλάμβαναν το γαλβανισμό
και το στίλβωμα των χάλκινων οικιακών
σκευών, όπως τα ταψιά, τα καζάνια, τα
κουτάλια , τα πιρούνια κλπ.
7. Γανωτής
Γανωτής
ή γανωτζής ή γανωματής ονομάζεται ο
τεχνίτης που επικαλύπτει χάλκινα σκεύη με
κασσίτερο (καλάι),
ο κασσιτερωτής= καλαϊτζής. Οι
γανωτζήδες ήταν συνήθως πλανόδιοι
τεχνίτες που αναλάμβαναν το γαλβανισμό
και το στίλβωμα των χάλκινων οικιακών
σκευών, όπως τα ταψιά, τα καζάνια, τα
κουτάλια , τα πιρούνια κλπ.
8. φωνή του πλανόδιου γανωτή, τραχιά και δυνατή θα
αντηχεί ακόμη στα αυτιά όσων τους
πρόλαβαν «Γανωωωτής! Μπακίρια γανώνωωωωω!
Γανωωωτής», μα δεν ακούγεται πια στις γειτονιές της
Αθήνας. Στις αρχές του 20ού αι. ο
γανωτζής κουβαλούσε στην πλάτη του τα απαραίτητα
εργαλεία και περπατώντας φώναζε και καλούσε τις
νοικοκυρές να του φέρουν τα είδη που χρειάζονταν
γάνωμα. Έστηνε την γκαζιέρα του στην αυλή του
σπιτιού, έλιωνε τον κασσίτερο. Αφού καθάριζε καλά το
σκεύος, άλειφε το εσωτερικό του με σπίρτο και το τρίβε
με κουρασάνι (=τριμμένο κεραμίδι). Μετά κράταγε το
σκεύος με την τσιμπίδα πάνω από τη φωτιά και έριχνε
μέσα το νησιαντήρι (=χλωριούχο αμμώνιο), για να
στρώσει καλύτερα το καλάι πάνω στο χάλκωμα. Αφού
το σκούπιζε καλά, άπλωνε το λιωμένο καλάι σ' όλη την
επιφάνεια του σκεύους μ' ένα χοντρό βαμβακερό
ύφασμα. Ζητούσε και από νοικοκυρά του σπιτιού μια
λεκάνη με κρύο νερό, στην οποία βουτούσε το σκεύος,
που γάνωσε και λαμπύριζε στον ήλιο.
9. Το επάγγελμα αυτό συνδέεται κυρίως με
τους Τσιγγάνους και αποτελεί ένα από τα
παραδοσιακά τους επαγγέλματα. Οι
γανωτές αναζητούσαν πελάτες στις
γειτονιές της πόλης ή του χωριού.
10. Το «γάνωμα» έπρεπε να γίνεται συχνά για
λόγους υγείας, κυρίως στα σκεύη που
χρησιμοποιούσαν στο μαγείρεμα, οπότε οι
γανωτζήδες είχαν δουλειά όλο το χρόνο.
11. Τα τελευταία χρόνια το επάγγελμα του
γανωτή τείνει να εξαφανιστεί αφού τα
μαγειρικά σκεύη είναι πλέον ανοξείδωτα
και δεν χρειάζονται επικασσιτέρωση.
Σήμερα υπάρχουν ελάχιστοι τεχνίτες στην
επαρχία, που υποαπασχολούνται αφού τα
εναπομείναντα χρηστικά χάλκινα σκεύη
είναι ελάχιστα και τα περισσότερα σκεύη
που χρησιμοποιούμε πια είναι ανοξείδωτα
βιομηχανικά προϊόντα.
12. Η λέξη γανωτής προέρχεται από το ρήμα ΓΑΝΩΝΩ και
μάλιστα από το αρχαίο ρήμα ΓΑΝΩ = δίνω λάμψη... Στο
τέλος το σκούπιζαν με καθαρό βαμβάκι για να γυαλίσει.
