4. • Unibertsoko materia
guztia gune bakar
baten bilduta zegoen,
baina duela
(15.000.000) miloi bat
urtean inguru eztanda
egin zuen eta zabaldu
eta sakabanatu zen
materia eta horrela
sortu ziren izarrak eta
planetak
5. • Izar multzo erraldoiak
dira, formaren
arabera 4 multzotan
sailkatzen dira:
kiribilak, barradunak,
irregularrak eta
eliptikoak.
6. • Berezko argia duten
astrok dira. Eguzkia
izar bat da gure izarra
beroa eta argia
ematen digu, eta
horrela bizi gara Lur
planetan
8. • Izarrez osaturiko irudiak
dira. 88 esagutzen ditugu:
HartzTxiki, Kasiopea…
• Hartz Txikia
garrantzitxuena da bere
konstelazio barruan Ipar
Izarra kokatuta
dagoelako. Marinelek
erabiltzen zuten
nabigatzeko.
9. • Unibertsoan daude
objekturik bitxienak omen
dira. Inork ez ditu inoiz
ikusi, baina astronomoek
diotenez hor daude. Oso
eremu txikiak dira, eta
inguruan grabitate – indar
izugarria eragiten dute:
den-dedna erakartzen
omen dute, baita argia
ere.
10. • Zulo beltz handiak
dituzten galaxien
erdiko guneak dira.
Pisu ikagarria dute,
oso argitxuak dira eta
gure inguruko
galaxiak baino askoz
ere urrutiago daude.
11. • Gure Sistema da,
Eguzkia erdian dago.
Bere inguruan zortzi
planetak eta bere
sateliteak daude biraka.
• Planetak astroak dira,ez
dute berezko argirik.
Eguzki sistemako 8
planetak, huek dira:
Merkurio, Artizarra, Lurra,
Marte, Jupiter, Saturno,
Urano eta Neptuno.
12. • Espazioko gorputz guztiak
grabitate – indarra dute,
gorputz handiak grabitate-
indarra dute, ordun
Eguzkiak grabitate handia
du, honi eskerbeste
planetak orekan daude
• Lurrak gu erakartzen
gaitu bestela gu
noraezean egongo
ginateke.
13. • Astroak dira. Ez dute
berezko argirik
planeten inguruan
biraka daude. Lurrak
Satelite bakarra du
Ilargia baino Saturnok
18 Satelite ditu.
14. • Planetak txiki- txikiak
dira. Eguzkiaren
inguruan biraka
daude. Forma
irregularra dute,
beraien atean
txokatzen dira eta zati
txikiagoak egiten dira.
METEORITOAK
17. • Eguzkitik gertuen
dagoen 3. planeta da
tenperatura egoki du,
ur likidoa edukitzeko
eta atmosferan
oxigenoa du, orduan
bizitza dago. Hor bizi
gara gu.
18. • Lurrak 2 mugimendu ditu:
• Errotazioa: Bere
ardatzaren inguruan
biraka dabil 24ordu behar
ditu bira bat emateko, eta
horrela sortzen dira
gauak eta egunak.
• Translazioa: Eguzkiaren
inguruan biraka dabil 365
egun behar ditu bira 1
emateko eta horrela
sortzen dira urtaroak.
•
19. • Lurraren satelitea da, 2
mugimendu ditu:
- Errotazioa: Bere ardatzaren
inguruan biraka dabil 28egun
behar ditu.
- Translzioa: Lurraren inguruan
biraka dabil 28 egun behar ditu
• Ilargiaren faseak:
- Ilberria: Ikusten ez dugunean
- Ilbehera: Txikitzen danean.
- Ilgora: Handitzen danean
- Ilbetea: Osoa dagonean
20. • Eguzkia, Lurra eta
Ilargia lerro batean
jartzen direnen 2
eklipse daude:
- Eguzki eklipsea:
Ilargia erdian jartzen
denean Eguzkia ez
da ikusten
- Ilargi eklipsea:
Ilargia ez da ikusten
lurreko itzalak
ezkutatzen duelako.