1. การดูแลผู้ป่ วยแบบ
ประคับประคอง
ใน รพ. พระนั่งเกล้า
Apinya Kunthonluxamee

2. การดูแลรูปแบบต่างๆ ที่มี ใน รพ พระนั่งเกล้า
• โครงการมะเร็งแพ้ใจ กลุ่มงานโสต ศอ นาสิก
• โครงการประคองใจ หน่วยระงับปวด
• โครงการดูแลผู้ป่วยระยะสุดท้าย End of Life care
ชมรมจริยธรรม
• โครงการมะเร็งเต้านม กลุ่มงานศัลยกรรม
• โครงการ empowerment ผู้ป่วยstroke
งานอายุรกรรม

3. ปัญหาและสาเหตุโดยย่อ
• ผู้ป่ วย ในระยะประคับประคอง ส่วนมาก มีอาการปวด ที่
รบกวนการดาเนินชีวิตประจาวัน
• ผู้ป่ วย และญาติมีความเข้าใจผิดเกี่ยวกับการจัดการความ
ปวด ทาให้ผู้ป่ วยขาดโอกาสในเรื่องการรักษา ต้องทนอยู่
กับความเจ็บปวด ส่งผลให้คุณภาพชีวิตลดลง
• ผู้ป่ วยโรคมะเร็งในระยะสุดท้าย ยังไม่ได้รับการดูแล
อาการปวดที่เหมาะสม รวมถึงการดูแลในระยะสุดท้าย
ของชีวิต

4. ปัญหาและสาเหตุโดยย่อ
• ทีมสาธารณสุขที่ดูแลผู้ป่ วยยังมีความเข้าใจที่คลาดเคลื่อน
ในเรื่อง การจัดการความปวด การดูแลสุขภาวะ โดยองค์
รวม ทาให้ประสิทธิภาพในการจัดการความปวดลดลง
• ผู้ป่ วย บางส่วนยังไม่ได้รับ คาแนะนาและการเตรียมตัว ที่
เหมาะสม ในระยะสุดท้ายของชีวิต
• ขาดการประสานงานระหว่างสหสาขา

5. โครงการประคองใจ
ดาเนินการโดยกลุ่มบุคลากรโรงพยาบาลพระนั่งเกล้า
ร่วมเป็นทีมสหสาขาวิชาชีพ ที่สนใจการดูแลแบบ
ประคับประคองรวมทั้งการดูแลสุขภาพทั้งทางกาย
ใจและจิตวิญญาณ เพื่อช่วยให้ผู้ป่ วยได้รับการฟื้นฟู
ทั้งร่างกาย จิตใจ และมีคุณภาพชีวิตที่ดีขึ้น รวมถึง
ส่งเสริมการให้ความรู้และแนวทางปฏิบัติแก่บุคลากร
และผู้สนใจใน โรงพยาบาล

6. สมาชิกทีม
พญ.อภิญญา กุณฑลลักษมี หัวหน้างานระงับปวด
นพ.สรวุฒิ เกษมสุข หัวหน้ากลุ่มงานจิตเวช
นายวัฒนา กลิ่นกุล พยาบาลวิชาชีพห้องผ่าตัด
น.ส.สายัณฑ์ รักแผน อาสาสมัครโรงพยาบาล
นางทับทิม เปาอินทร์ หัวหน้าหอผู้ป่ วยพิเศษศัลยกรรม
นางชลิดา อนุกูล พยาบาลวิชาชีพ หอผู้ป่ วยศัลยกรรม 2
นางสุมณทิพย์ สุริยพันธ์ พยาบาลวิชาชีพ หอผู้ป่ วยอายุรกรรมชาย
นางวรีพร แสงผล พยาบาลวิชาชีพ หอผู้ป่ วยหนักอายุรกรรม
นางพจมาล์ย กาญจนธานินทร์ พยาบาลวิชาชีพ งานจิตเวช
นางกรุณา สุริยวนากุล พยาบาลวิชาชีพ opd EENT
นางสาววีราภรณ์ ศรีสังข์ เภสัชกรชานาญการ

7. ผู้ป่ วยมะเร็งที่มีอาการปวด
IPDOPD
ปรึกษา Pain Clinic เขียน Consult Pain Clinic
OPD Pain
-Treatment
-ประเมินโดย Psychi ที่ OPD
จิตเวช
-ประเมินโดยแพทย์ ที่เกี่ยวข้อง
Pain Visit Treatment
Notify
Team
-Spiritual care
-Pain Doctor
-Psychiatrist
-Ward Nurse
-กายภาพ
-โภชนากร
นัด FU

8. เกี่ยวข้อง -Ward Nurse
-กายภาพ
-โภชนากร
นัด FU
ผู้ป่ วยมาไม่ได้
Notify Team HHC
-Pain Clinic
-Pain Clinic +
Psychi ตามเกณฑ์ Impending Dead
Dead
Notify - for end of life care
- จริยธรรมเยี่ยมบ้านพร้อม team และแพทย์/
ผู้เชี่ยวชาญ สาขาที่ผู้ป่ วยมีปัญหา
-Pain Support
-จิตเวช
-กายภาพ
-เภสัชกร
-โภชนากร
-Spiritual
-HHC เพื่อประสานพื้นที่
Bereavement
Care

9. ผู้ป่วยระยะสุดท้าย
ได้รับการรักษาอาการทุกข์ทรมานต่าง ๆ อย่างเต็มที่ (full supportive care)
ผู้ป่วย/ครอบครัว, แพทย์ และพยาบาล
กาหนดเป้าหมายของการรักษาผู้ป่วยร่วมกัน
เป้าหมาย คือ ไม่ต้องการยืดชีวิต
ของผู้ป่วยอย่างฝืนธรรมชาติ
เป้าหมายคือ
ยังต้องการยืดชีวิตของผู้ป่วย
1.ไม่ปฏิบัติการกู้ชีวิต (CPR)
2.ไม่ให้การรักษาเพื่อยืดชีวิต เช่น
- เครื่องช่วยหายใจ
- การให้สารน้าทางหลอดเลือดดาหรือให้อาหารทางสายยาง
3. หยุดหรือไม่ให้การรักษาเพื่อยืดชีวิต เช่น
- ยาปฏิชีวนะ
- dialysis
- inotropic agents
4. ตายอย่างสงบและมีศักดิ์ศรี
รักษาด้วยวิธีการต่าง ๆ
ตามความเหมาะสม
แนวทางการการดูแลผู้ป่ วยระยะสุดท้าย
เปลี่ยนแปลงได้
คณะกรรมการพัฒนาคุณภาพ กลุ่มสิทธิผู้ป่ วย ภาควิชาอายุรศาสตร์
คณะกรรมการ กลุ่มสิทธิผู้ป่ วย คณะแพทยศาสตร์ศิริราชพยาบาล

10. ใช้กิจกรรม Relaxation Technique ใน
การดูแลทางด้านจิตใจ

11. ชมรมจริยธรรมเสริมพลังญาติผู้ป่ วย
ในเรื่องการดูแล และตอบสนองความต้องการ
ของผู้ป่ วย ทุกวันศุกร์

12. ประเมินด้านภาวะจิตวิญญาณผู้ป่ วย โดยอาสาสมัคร
โรงพยาบาล ซึ่งเป็นอดีตเจ้าหน้าที่พยาบาลที่มีประสบการณ์
ด้านธรรมะค่อนข้างสูง

13. สนับสนุนให้ผู้ป่ วยที่ได้รับการบาบัดดีแล้วได้พูดคุยให้กาลังใจ กับ
ผู้ป่ วยโรคเรื้อรังที่มีภาวะปวดรายอื่นๆ

14. ประเมินภาวะ
การเจ็บปวด ด้วย
Pain Score

15. ประเมินการดูแลตนเองของผู้ป่ วย โดยพยาบาล

16. เตรียมความพร้อมผู้ป่ วยเพื่อกลับบ้าน

17. ติดตาม ต่อเนื่อง เสริมสร้างกาลังใจ
ในการดูแลผู้ป่ วยและครอบครัว

18. มีการจัดทาแนวทางปฏิบัติและมาตรฐานต่างๆ

23. บทเรียนที่ได้รับ
– การ Approach ผู้ป่วยและญาติเป็นสิ่งจาเป็นอย่างยิ่งในการ
ค้นหาปัญหาผู้ป่วย และวางแผนตอบสนองความต้องของผู้ป่วย
– การสร้างเครือข่ายการดูแลแบบประคับระคองในโรงพยาบาลช่วย
ให้สามารถเลือกทีมที่เหมาะสมในการดูแลผู้ป่วยได้
– การสนับสนุนจากหน่วยงานในการที่จะให้บุคลากรในหน่วยงาน
มาร่วมทีม เป็นสิ่งจาเป็น ที่จะช่วยให้การดาเนินงานง่ายขึ้น
– คุณภาพชีวิตผู้ป่วยไม่ได้ขึ้นอยู่กับการรักษาด้วยยาเพียงอย่าง
เดียว การดูแลผู้ป่วยด้วยความเข้าใจ การตอบสนองความต้องการ
ผู้ป่วยแลการได้อยู่ทามกลางความเอาใจใส่ ความรักความเข้าใจ
ของญาติเป็นสิ่งที่จาเป็นด้วยเช่นกัน
– การประชาสัมพันธ์จะช่วยให้ทีมสร้างเครือข่ายการทางาน/
ดาเนินการแบบสหสาขา ได้ง่ายขึ้น
– การให้ข้อมูล / ความมั่นใจแก่ Care giver ช่วยให้ Care giver
มั่นใจสามารถจัดการกับปัญหาต่างๆ ได้

24. The message of palliative care is
that whatever the disease, however
advanced it is, whatever treatment
have already been given, there is
always something which can be
done to improve the quality of the
life remaining to the patient.
Take home message