1. Томуу, томуу төст өвчин гэж юу вэ?Түүнээс урьдчилан сэргийлэх Эрүүл мэнд Б. Гансүх

2. Томуугийнцартахалгэжюувэ? ДЭМБ-ынтодорхойлолт: Хүн амындундтомуугийнвирусийншинэомогэргэлтэндорж хүнээс хүндамархантархажугвирус нь /7 хоног/ сарынхугацаанддэлхийнийтэдтархаж, ердийнүеийнөвчлөл, эндэгдэлэрснэмэгдэж, бүх насныхүмүүс томуугийнөвчлөлдөртөж, нийгмийн бүх салбарынүйлажиллагаагхямралдхүргэдэгийм нөхцөл байдлыгтомуугийн“Цартахал” гэжнэрлэдэг.

3. ДЭМБ цартахлыг 4 үе, 6 шатандхувааншинэчлэнтодорхойлсонбайна. I. Цартахлынзавсрынүе 1-р шат: Хүндтомуугийн А хүрээнийвирусийншинэдэдхэвшинжтодорхойлогдоогүй. Амьтдындундэргэлтэндбайхболомжтой хүн халдварлах,өвчлөх эрсдэлбагабайна. 2-р шат: Хүндтомуугийн А хүрээнийвирусийншинэдэдхэвшинжтодорхойлогдоогүй. Гэвчамьтдындундэргэлтэндбайгаатомуугийн А хрээнийвирусийндэдхэвшинж хүндөвчинүүсгэхэрсдэлтэй.

4. II. Цартахлын түгшүүр үе 3-р шат: Хүн томуугийн А хүрээнийвирусийншинэдэдхэвшинжээрхалдварлагдсанхэдий ч хүнээс хүндтархахгүй, машойрынхавьталдбайгаа хүн өвчлөх цөөн тохиолдолажиглагдахмагадлалтай. 4-р шат: Хүнээс хүнддамжинхалдварласан цөөн тохиолдлууд бүртгэгдэж,тархалтньтухайгазарнутгаархязгаарлагдаж, томуугийншинэвирус хүнддасанзохицохчадварбагабайна. 5-р шат: Хүнээс хүнддамжинхалдварласаннилээдхэдэнтохиолдолбүртгэгдсэн ч тархалтньтухайгазарнутгаархязгаарлагдсанхэвээр, томуугийнвирус нь хүндилүүдассанхэдий ч цартахлынаюулынхэмжээнд хүрээгүй байна.

5. III. Цартахлынүе 6-р шат: Хүн амындундхалдварынтархалтэрчимтэйнэмэгдэнэ. IV. Цартахлындараахүе Цартахлынөмнөх үеийнбайдалрууэргэжорно

7. Томуугийн цартахлын түүхээс Томуугийн цартахал хүн төрөлхтний түүхэнд хэд хэдэн удаа тохиолдож хүнтамын эрүүл мэнд, улс орнуудын эдийн засагт асар их хор хөнөөл учруулж байжээ. XX зуунд томуугийн 3 цартахал болжээ. Барыг мууртай адилтгаж болохгүйтэй адил мартаж болохгүй зүйл бол “Томуугийн цар тахал бол хэвийн томуу биш”

8. Испани томуу (H1N1; 1918-1919) – 50 -100 сая хн ам дэлхийн хэмжээнд нас барсан Азийн томуу (H2N2; 1957-1958) – 2 сая хүн нас барсан Хон Конг томуу (H3N2; 1968-1969) – 1 сая хүн нас барсан

9. Цаг хугацааны товчоон(Дэлхийд) Цар тахал (H1N1) 2009 - 4 сарын 12: Мексикт гарсан томуу төст өвчний дэгдэлт ДЭМБ-д мэдээлэгдсэн - 4 сарын 15-17: Томуугийн A(H1N1) вирусийн 2 тохиолдол АНУ-ын Калифорнид бртгэгдсэн - 4 сарын 23:A (H1N1) шинэ вирусийн халдвар Мексикт хэдэн өвчтөнд батлагдсан - 4 сарын 24: нийгмийн эрүүл мэндэд ноцтой нөлөө үзүүлж болзошгүй үйл явдал болохыг ДЭМБ зарласан - 4 сарын 27: ДЭМБ цар тахлын 4 үе шатыг зарласан – хүн амын дунд тогтвортой тархаж эхэлсэн - 4 сарын 29: ДЭМБ цар тахлын 5 үе шатыг зарласан (2 улсад тархсан) - 6 сарын 11: ДЭМБ цар тахлын 6 үе шатыг зарласан (халдвар ДЭМБ 2 ба түүнээс дээш бүсэд тархсан) - 9 долоо хоногийн дараа, ДЭМБ-ын бүх бүс (H1N1) цар тахал 2009-ийн батлагдсан тохиолдлыг мэдээлж эхэлсэн

10. ДЭМБ-ын 10 сарын 09-ний дрийн мэдээгээр томуугийн А(H1N1) цартахлын вирсийн халдвараарвчилсн 378,223 тохиолдол лабораториор батлагдаж 4525 нас баралт бртгэгдээд байв.

12. Цаг хугацааны товчоон(Монголд) 10 сарын 12: 2009 оны 4 дүгээр сард Хойд Америкаас Дэлхий дахинд тархаж, ДЭМБ цартахлын түвшинд хүрлээ гэдгийг нь энэ оны 6 дугаар сард зарласан A(H1N1) цартахлын вирусээр сэдээгдсэн халдварын 7 тохиолдол лабораториор батлагдсан. - 10 сарын 13: Улсын онцгой комиссийн тогтоол. Халдварын тархалтаас хамгаалах, хавьтагсдыг тусгаарлан мэргэжлийн байгууллагын хяналтанд авах ажлыг зохион байгуулах шуурхай бүлгийг томилсон. - 10 сарын 15: Улсын Онцгой комиссын Шуурхай бүлгийн хуралдаан болж Нийслэл, аймаг, сум дүүргийн Засаг дарга нарт тухайн орон нутагтаа томуугийн А(H1N1)v цартахалтай тэмцэх, урьдчилан сэргийлэх үйл ажиллагааг зохион байгуулах шуурхай бүлгийг зохион байгуулах, Аж ахуйн нэгж, албан байгууллагын удирдлагууд, нийт иргэдэд хандаж, ариутгал, халдваргүйжүүлэлтийн ажлыг дор бүрнээ зохион байгуулах, урьдчилан сэргийлэх арга хэмжээг авч хэрэгжүүлэх, нийтийн звэр йлчилгээний газруудын удирдлагуудад хандаж, звэрийн тоог цөөрүүлж, хоорондын цагийг уртасгаж, заал танхимуудад байнга ариутгал халдваргүйжлэлт хийж байх үүргүүдийг өглөө.

13. Урьдчилан сэргийлэх Томуу, томуутөстөвчнөөсхэрхэнурьдчилансэргийлэхвэ?-Хүнолноорцугларсанүзвэрүйлчилгээнийгазраарсэлгүүцэхгүйбайх, ялангуяабаганасныхүүхдийгавчявахгүйбайх, дулаанхувцаслажажиламралтаазохицуулжхэтядрахгүйбайхньчухалюм. Мөнаминдэмээрбаялагжимснийшүүс, аарц, сонгино, сармис, зэргийгхоолхүнсэндээихээрхэрэглэххэрэгтэй. Түүнчлэн, витамин С тогтмолуухшаардлагатай.

14. Амьсгалынзамынхалдваруудаассэргийлэнамныхөндий, хоолойгоодавс, сод, царвангийнуусмал, болонхудалдаандгарчбайгааамзайлахзориулалтыншингэнээрөдөрт 2-3 удаазайлаарай.Өдөртгурванудаахамрыннүхэндоксолинытүрхлэгтүрхэхбуюуинтерфероныуусмалыгөдөртгурванудаатаванхоногийнтурш, эсвэлхоёрхувийнсодынуусмалдусаажболно.