Στο σχολείο συνήθως μαθαίνουμε στα παιδιά τους νόμους της Φυσικής, αλλά σπανίως τις εφαρμογές της Φυσικής στην καθημερινή μας ζωή. Αποτέλεσμα οι μαθητές να μην συνδέουν τη Φυσική με την Ζωή τους.
Στην παρουσίαση αυτή προσπαθώ να αναιρέσω αυτή την παθογένεια, παρουσιάζοντας :
"22 ΕΦΑΡΜΟΓΕΣ ΣΤΑΤΙΚΟΥ ΗΛΕΚΤΡΙΣΜΟΥ ΣΤΗΝ ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ ΜΑΣ ΖΩΗ"
2. Λάμπρος Αδάμ www.lam-lab.com adamlscp@gmail.com σελίδα -2-
Ηλεκτροστατικές
Αρχές
Ξηρογραφικού
Μηχανήματος
(Φωτοτυπικού
Μηχανήματος)
3. Λάμπρος Αδάμ www.lam-lab.com adamlscp@gmail.com σελίδα -3-
Ο ΚΑΘΟΔΙΚΟΣ ΣΩΛΗΝΑΣ – TV
Ο καθοδικός σωλήνας, είναι ένας γυάλινος "σωλήνας" το εσωτερικό του οποίου βρίσκεται σε υψηλό κενό. H λειτουργία του στηρίζεται
σε τρεις διαδοχικές διατάξεις.
Η πρώτη ονομάζεται τηλεβόλο ηλεκτρονίων και είναι υπεύθυνη για την παραγωγή, επιτάχυνση και εστίαση μιας δέσμης ηλεκτρονίων.
Η δεύτερη είναι ένας συνδυασμός ομογενών ηλεκτρικών πεδίων. Μεταβάλλοντας την ένταση των πεδίων κατευθύνουμε τη δέσμη
των ηλεκτρονίων.
Η τρίτη είναι η οθόνη στην οποία παρατηρούμε τη θέση όπου προσπίπτουν τα ηλεκτρόνια. Ο σωλήνας απέναντι από το τηλεβόλο είναι
επιστρωμένος με ειδικό υλικό που έχει την ιδιότητα να φθορίζει, δηλαδή να εκπέμπει φως, όταν πάνω του προσπίπτουν σωματίδια με μεγάλη
ταχύτητα. Πάνω σ΄ αυτό το τμήμα του σωλήνα, που αποτελεί την οθόνη, πέφτουν με μεγάλη ταχύτητα τα ηλεκτρόνια της δέσμης. Στο σημείο
στο οποίο πέφτουν τα ηλεκτρόνια η οθόνη φθορίζει έντονα και δημιουργείται μια φωτεινή κηλίδα.
Τηλεβόλο ηλεκτρονίων καθοδικός σωλήνας
Το ρόλο του τροχονόμου, στην κυκλοφορία των ηλεκτρονίων, στην πορεία τους προς την φθορίζουσα οθόνη,
παίζουν τα πλακίδια οριζόντιας και κατακόρυφης απόκλισης, τα οποία είναι φορτισμένα με αντίθετα φορτία
(πυκνωτές) και έτσι ανάμεσα στα πλακίδια αυτά δημιουργείται ομογενές ηλεκτρικό πεδίο.
4. Λάμπρος Αδάμ www.lam-lab.com adamlscp@gmail.com σελίδα -4-
Ο καθοδικός σωλήνας αποτελεί το βασικό στοιχείο του παλμογράφου. Πιο σύνθετες παραλλαγές του,
πάνω όμως στην ίδια αρχή λειτουργίας, αποτελούν οι οθόνες της τηλεόρασης και του υπολογιστή.
Παλμογράφος Οθόνη Υπολογιστή CRT Τηλεόραση CRT
α)Μέτρηση συνεχούς τάσεως
γ)Μελέτη κυματομορφών
β)Μέτρηση εναλλασσόμενης τάσης
5. Λάμπρος Αδάμ www.lam-lab.com adamlscp@gmail.com σελίδα -5-
ΠΥΚΝΩΤΕΣ ΣΕ ΕΚΤΥΠΩΤΕΣ ΜΕ ΠΙΔΑΚΑ ΜΕΛΑΝΗΣ
HP DESKJET 3000 J310A CH393B
6. Λάμπρος Αδάμ www.lam-lab.com adamlscp@gmail.com σελίδα -6-
Π Υ Κ Ν Ω Τ Ε Σ
Οι πυκνωτές έχουν χιλιάδες
πρακτικές χρήσεις, ενώ χωρίς
αυτούς δεν θα μπορούσαν καν να
υφίστανται πολλές από τις
σύγχρονες ηλεκτρονικές
κατασκευές.
Στη διπλανή φωτογραφία
βλέπουμε μερικούς πυκνωτές που
κυκλοφορούν στο εμπόριο και
είναι ενσωματωμένοι στα
ολοκληρωμένα κυκλώματα (τσιπς)
χιλιάδων ηλεκτρονικών
κατασκευών
8. Λάμπρος Αδάμ www.lam-lab.com adamlscp@gmail.com σελίδα -8-
ΟΙ ΠΥΚΝΩΤΕΣ ΠΡΟΣΦΕΡΟΥΝ
ΠΡΟΣΤΑΣΙΑ ΣΤΑ ΟΛΟΚΛΗΡΩΜΕΝΑ ΚΥΚΛΩΜΑΤΑ
Οι έντονα κυανοί και
πορτοκαλόχρωμοι δίσκοι στα άκρα
αυτών των ολοκληρωμένων
κυκλωμάτων είναι πυκνωτές.
Χρησιμεύουν ως στοιχεία προστασίας
του κυκλώματος από πολύ μεγάλα
φορτία, στην περίπτωση που τα φορτία
αυτά κατακλύσουν ακαριαία την είσοδο
του κυκλώματος.
9. Λάμπρος Αδάμ www.lam-lab.com adamlscp@gmail.com σελίδα -9-
ΠΥΚΝΩΤΗΣ = ΑΠΟΘΗΚΗ ΕΝΕΡΓΕΙΑΣ ΚΑΙ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΑΣ
Οι πυκνωτές
χρησιμοποιού-
νται ως
μονάδες
αποθήκευσης
ενέργειας σε
τσιπ υπολο-
γιστών, για
αποθήκευση
πληροφοριών.
11. Λάμπρος Αδάμ www.lam-lab.com adamlscp@gmail.com σελίδα -11-
ΟΙ ΠΥΚΝΩΤΕΣ ΧΡΗΣΙΜΟΠΟΙΟΥΝΤΑΙ ΩΣ
ΜΟΝΑΔΕΣ ΕΝΕΡΓΕΙΑΣ ΣΕ ΠΑΛΜΟΥΣ ΛΕΙΖΕΡ
Το δωμάτιο
αυτό, λουσμένο
με ακτινοβολία
laser, αποτελεί
ένα σημαντικό
τμήμα ενός από
τα πειράματα
αντιύλης στο
CERN
12. Λάμπρος Αδάμ www.lam-lab.com adamlscp@gmail.com σελίδα -12-
ΚΑΘΕ ΠΛΗΚΤΡΟ ΣΤΟ ΠΛΗΚΤΡΟΛΟΓΙΟ ΤΟΥ
ΥΠΟΛΟΓΙΣΤΗ ΕΙΝΑΙ ΕΝΑΣ ΜΕΤΑΒΛΗΤΗΣ
ΧΩΡΗΤΙΚΟΤΗΤΑΣ ΠΥΚΝΩΤΗΣ
13. Λάμπρος Αδάμ www.lam-lab.com adamlscp@gmail.com σελίδα -13-
ΟΤΑΝ ΦΟΡΤΙΖΕΙΣ ΤΟ ΚΙΝΗΤΟ ΣΟΥ, ΣΤΟ ΦΟΡΤΙΣΤΗ
ΠΟΥ ΧΡΗΣΙΜΟΠΟΙΕΙΣ ΜΕΤΕΧΕΙ ΚΑΙ ΕΝΑΣ ΠΥΚΝΩΤΗΣ,
ΩΣΤΕ Η ΕΝΑΛΛΑΣΣΟΜΕΝΗ ΤΑΣΗ (AC) ΤΗΣ ΠΡΙΖΑΣ
ΤΩΝ 220V NA ΓΙΝΕΙ ΣΥΝΕΧΗΣ (DC) ΣΤΑ 9V
Μετασχηματιστής: Ρυθμίζει την στάθμη AC μετασχηματίζοντας την κυρίως τάση (220V) σε μικρότερη ή μεγαλύτερη.
Ανορθωτής: Μετατρέπει την εναλλασσόμενη τάση (AC) σε συνεχή τάση (DC)
Εξομάλυνση: Μειώνει την κυμάτωση της DC τάσης που εμφανίζεται μετά την ανόρθωση. Αυτό γίνεται με ένα ηλεκτρολυτικό
πυκνωτή μεγάλης χωρητικότητας.
Σταθεροποιητής: Εξαλείφει την κυμάτωση διατηρώντας σταθερή τάση εξόδου ανεξάρτητα από τις μεταβολές του ρεύματος
14. Λάμπρος Αδάμ www.lam-lab.com adamlscp@gmail.com σελίδα -14-
ΤΟ ΞΕΡΕΙΣ ΟΤΙ ΣΤΟ ΣΠΙΤΙ ΣΟΥ ΥΠΑΡΧΕΙ
ΡΑΔΙΕΝΕΡΓΕΙΑ (ΑΚΤΙΝΟΒΟΛΙΑ ΥΠΟΒΑΘΡΟΥ)?
ΝΑΙ ΥΠΑΡΧΕΙ ΚΑΙ ΜΠΟΡΕΙΣ ΝΑ ΤΗ ΜΕΤΡΗΣΕΙΣ
ΜΕ ΤΟΝ ΑΠΑΡΙΘΜΗΤΗ GEIGER –MULLER,
Ο ΟΠΟΙΟΣ ΔΙΑΘΕΤΕΙ ΕΝΑ ΚΥΛΙΝΔΡΙΚΟ ΠΥΚΝΩΤΗ!
Ακτινοβολία υποβάθρου
Με τον όρο «ακτινοβολία υποβάθρου» εννοούμε το χαμηλότερο επίπεδο ακτινοβολίας που
μπορούμε να μετρήσουμε σε μια περιοχή. Είναι η ακτινοβολία που οφείλεται στα ραδιενεργά υλικά
που υπάρχουν στο περιβάλλον (έδαφος, οικοδομικά υλικά, ξύλα, τρόφιμα, αέρας κλπ.), στους
ιστούς μας και στην κοσμική ακτινοβολία. Τα επίπεδά της μπορούν να ποικίλουν πολύ. Η
ακτινοβολία του εδάφους εξαρτάται από τη γεωλογική σύστασή των πετρωμάτων κάθε περιοχής,
λόγου χάρη, όσοι ζουν σε περιοχές με πετρώματα από γρανίτη δέχονται περισσότερη
ακτινοβολία, ενώ όσοι ζουν ή εργάζονται σε μεγάλο υψόμετρο περισσότερη κοσμική ακτινοβολία
(το μεγαλύτερο ποσοστό έκθεσή μας οφείλεται στο ραδόνιο, ένα αέριο που διαρρέει από το
έδαφος και είναι παρόν στον αέρα που αναπνέουμε).
15. Λάμπρος Αδάμ www.lam-lab.com adamlscp@gmail.com σελίδα -15-
Μετρητής Geiger-Muller (έχει κυλινδρικό πυκνωτή!)
Ο απαριθμητής Geiger-Muller ελέγχει, μετρά και
ειδοποιεί για τα επίπεδα ραδιενέργειας. Αποτελείται
από ένα μεταλλικό κύλινδρο που περιέχει αέριο σε
χαμηλή πίεση και από μια συσκευή απαρίθμησης
(Εικ.1). Κατά μήκος του άξονα του κυλίνδρου υπάρχει
ένα λεπτό ευθύγραμμο σύρμα, ενώ το μπροστινό τμήμα
του κυλίνδρου κλείνεται με μια λεπτή μεμβράνη
(παράθυρο). Μια υψηλή τάση διατηρείται μεταξύ του
σωλήνα και του σύρματος, δημιουργώντας έτσι ένα
ακτινικό ηλεκτρικό πεδίο. Έτσι, όταν ένα σωματίδιο α
(πυρήνες ηλίου) ή β (ηλεκτρόνια) ή ακτινοβολία γ
(ηλεκτρομαγνητική ακτινοβολία) περνά από το
παράθυρο του ανιχνευτή, ιοντίζει τα άτομα αερίου
κατά μήκος της πορείας του και προκαλεί μια αλυσίδα
ιοντισμών που κάνει προσωρινά ηλεκτρικά αγώγιμο το
αέριο. Τότε, ένας ηλεκτρικός παλμός καταγράφεται
στη συσκευή απαρίθμησης (και αν η συσκευή φέρει
βομβητή, εκπέμπεται ηχητικό σήμα κάθε φορά που καταγράφεται παλμός). Ο απαριθμητής
Geiger - Μuller δεν αναγνωρίζει το είδος της ακτινοβολίας που τον διαπερνά.
Εικόνα 1
16. Λάμπρος Αδάμ www.lam-lab.com adamlscp@gmail.com σελίδα -16-
ΗΛΕΚΤΡΟΣΤΑΤΙΚΑ ΦΙΛΤΡΑ ΣΥΓΚΡΑΤΟΥΝ ΣΩΜΑΤΙΔΙΑ ΡΥΠΩΝ
ΑΠΟ ΤΟΝ ΚΑΠΝΟ, ΕΙΔΙΚΟΤΕΡΑ ΤΩΝ ΣΤΑΘΜΩΝ ΠΑΡΑΓΩΓΗΣ
ΗΛΕΚΤΡΙΣΜΟΥ ΠΟΥ ΛΕΙΤΟΥΡΓΟΥΝ ΜΕ ΑΝΘΡΑΚΑ!
Μια μορφή
ηλεκτροστατικών
φίλτρων αποτε-
λείται από έναν
κοίλο κατακόρυ-
φο μεταλλικό κύ-
λινδρο με ένα
λεπτό σύρμα κα-
τά μήκος του
άξονα του και
μονωμένο από
τον κύλινδρο
(βλέπε σχήμα a).
Μεταξύ του σύρ-
ματος και του εξωτερικού κυλίνδρου εφαρμόζεται μια μεγάλη διαφορά δυναμικού με το σύρμα στο χαμηλότερο
δυναμικό. Αυτό δημιουργεί ένα ισχυρό ακτινικό ηλεκτρικό πεδίο, που κατευθύνεται προς τα μέσα. Το πεδίο
παράγει μια περιοχή ιονισμένου αέρα κοντά στο σύρμα. Ο καπνός εισέρχεται στο φίλτρο από τη βάση, η στάχτη
και η σκόνη που είναι εκεί κοντά παίρνουν ηλεκτρόνια και οι φορτισμένοι ρύποι επιταχύνονται προς το
εξωτερικό κυλινδρικό τοίχωμα, από το ηλεκτρικό πεδίο.
17. Λάμπρος Αδάμ www.lam-lab.com adamlscp@gmail.com σελίδα -17-
ΜΕΤΡΗΣΗ ΣΤΑΘΜΗΣ ΚΑΥΣΙΜΟΥ ΣΕ ΔΕΞΑΜΕΝΗ,
ΜΕ ΒΑΣΗ ΤΗΝ ΙΔΕΑ ΟΤΙ Η ΧΩΡΗΤΙΚΟΤΗΤΑ ΤΟΥ ΠΥΚΝΩΤΗ
ΑΥΞΑΝΕΙ ΟΤΑΝ ΑΝΑΜΕΣΑ ΣΤΙΣ ΠΛΑΚΕΣ ΤΟΥ ΕΙΣΑΓΕΤΑΙ
ΚΑΠΟΙΟ ΔΙΗΛΕΚΤΡΙΚΟ ΥΛΙΚΟ!
Γνωρίζουμε ότι η χωρητικότητα ενός πυκνωτή εξαρτάται από τα
γεωμετρικά του χαρακτηριστικά, αλλά και από το διηλεκτρικό, αλλά και τις
διαστάσεις του στο χώρο, που υπάρχει ανάμεσα στις πλάκες του.
Συγκεκριμένα η εισαγωγή του διηλεκτρικού αυξάνει τη χωρητικότητα του
πυκνωτή (C) κατά ε = διηλεκτρική σταθερά 1 σε σχέση με τη
χωρητικότητά του στο κενό (C0). Δηλαδή ισχύει:
1
0
C
C
Ο μετρητής στάθμης καυσίμου χρησιμοποιεί τη διηλεκτρική σταθερά του
διηλεκτρικού-πετρελαίου του σχηματιζόμενου πυκνωτή, για το προσ-
διορισμό του ύψους του καυσίμου της δεξαμενής.
Η διηλεκτρική σταθερά μεταβάλλεται από την τιμή 1 όταν η δεξαμενή είναι άδεια, μέχρι την τιμή εmax, όταν η
δεξαμενή είναι πλήρης. Ένα κατάλληλα σχεδιασμένο ηλεκτρονικό κύκλωμα μπορεί να προσδιορίζει τη μεταβλητή
τιμή της διηλεκτρικής σταθεράς του συνδυασμού αέρα και καυσίμου μεταξύ των πλακών του πυκνωτή.
18. Λάμπρος Αδάμ www.lam-lab.com adamlscp@gmail.com σελίδα -18-
ΦΙΛΤΡΑ ΥΨΗΛΩΝ ΚΑΙ ΧΑΜΗΛΩΝ ΣΥΧΝΟΤΗΤΩΝ ΣΤΟ ΣΤΕΡΕΟΦΩΝΙΚΟ ΜΑΣ
Ή ΑΛΛΙΩΣ ΠΩΣ ΕΝΑ ΠΗΝΙΟ ΚΑΙ ΕΝΑΣ ΠΥΚΝΩΤΗΣ
ΠΑΙΖΟΥΝ ΤΟ ΡΟΛΟ ΤΟΥ ΤΡΟΧΟΝΟΜΟΥ ΚΑΙ ΤΕΛΙΚΑ
ΣΤΟ ΤΟΥΙΤΕΡ ΦΤΑΝΟΥΝ ΟΙ ΥΨΗΛΕΣ ΣΥΧΝΟΤΗΤΕΣ,
ΕΝΩ ΣΤΟ ΓΟΥΦΕΡ ΚΑΤΑΛΗΓΟΥΝ ΟΙ ΧΑΜΗΛΕΣ ΣΥΧΝΟΤΗΤΕΣ!
Το σχήμα παρουσιάζει μια εφαρμογή κατανομής υψηλών και χαμηλών συχνοτήτων ακουστών ήχων στο
στερεοφωνικό μας. Το γούφερ και το τουήτερ είναι συνδεδεμένα παράλληλα με την έξοδο του ενισχυτή. Ο
πυκνωτής στον κλάδο του τουήτερ εμποδίζει τη διέλευση στις συχνότητες του ήχου με χαμηλή συχνότητα,
επιτρέπει όμως τη διέλευση των υψηλών συχνοτήτων (φίλτρο χαμηλών συχνοτήτων). Το πηνίο στον κλάδο του
γούφερ κάνει το αντίθετο (φίλτρο υψηλών συχνοτήτων).
19. Λάμπρος Αδάμ www.lam-lab.com adamlscp@gmail.com σελίδα -19-
Ο ΠΥΚΝΩΤΗΣ ΤΩΝ ΚΥΤΤΑΡΙΚΩΝ ΜΕΜΒΡΑΝΩΝ
ΠΟΛΛΩΝ ΣΟΥ ΚΥΤΤΑΡΩΝ ΚΑΝΕΙ «ΠΟΡΤΑ» ΣΤΟ BAR «KYTTARO» !!!
Μερικές κυτταρικές μεμβράνες στο
ανθρώπινο σώμα έχουν διπλό στρώμα
επιφανειακού φορτίου, με στρώση
αρνητικού φορτίου στην εσωτερική
επιφάνεια και στρώση θετικού φορτίου
ίσου μέτρου στην εξωτερική επιφάνεια
της μεμβράνης. Έτσι μεταξύ των δύο
επιφανειών της κυτταρικής μεμβράνης
δημιουργείται μια διαφορά δυναμικού
80-100mV ή αλλιώς ένα ηλεκτρικό
πεδίο με κατεύθυνση της έντασης του
ηλεκτρικού πεδίου από το εξωτερικό
της μεμβράνης προς το εσωτερικό της.
Αυτό λοιπόν το ηλεκτρικό πεδίο
επιτρέπει στο κύτταρο να επικοινωνεί
με το περιβάλλον του. Ένας από τους πολλούς τρόπους επικοινωνίας είναι και να επιτρέπει ή να
απαγορεύει διάφορες ουσίες να εισέρχονται στο κύτταρο!
20. Λάμπρος Αδάμ www.lam-lab.com adamlscp@gmail.com σελίδα -20-
Η ΕΚΦΟΡΤΙΣΗ ΤΟΥ ΠΥΚΝΩΤΗ ΕΝΟΣ ΑΠΙΝΙΔΩΤΗ
ΜΠΟΡΕΙ ΝΑ ΜΑΣ ΚΛΕΨΕΙ ΜΕΣΑ ΑΠΟ ΤΟΥ ΧΑΡΟΥ ΤΑ ΔΟΝΤΙΑ !!
Απινιδωτές (Defibrillators)
Χρησιμοποιούνται για την
αναστροφή του καρδιακού
ινιδισμού.
Ο ινιδισμός οδηγεί στην
απώλεια της καρδιακής
παροχής και σε μη αντιστρεπτή
εγκεφαλική βλάβη ή θάνατο αν
δεν αναστραφεί μέσα σε 5min
από την έναρξη του.
Μπορεί να χρησιμοποιηθεί
ηλεκτροσόκ (εκφόρτιση
πυκνωτή) για να αποκατα-
σταθεί η φυσιολογική
δραστηριότητα.
21. Λάμπρος Αδάμ www.lam-lab.com adamlscp@gmail.com σελίδα -21-
ΠΗΓΗ : ΣΧΟΛΗ ΕΦΑΡΜΟΣΜΕΝΩΝ ΜΑΘΗΜΑΤΙΚΩΝ ΚΑΙ ΦΥΣΙΚΩΝ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ ΕΜΠ Διδάσκουσα: Μυρσίνη Μακροπούλου
22. Λάμπρος Αδάμ www.lam-lab.com adamlscp@gmail.com σελίδα -22-
Ο ΔΙΑΣ ΗΞΕΡΕ ΠΟΛΥ ΚΑΛΑ
ΤΙ ΣΗΜΑΙΝΕΙ ΕΚΦΟΡΤΙΣΗ ΠΥΚΝΩΤΗ,
ΠΟΛΛΟΥΣ ΑΙΩΝΕΣ ΠΡΙΝ ΑΠΟ ΤΟ ΦΡΑΝΚΛΙΝΟ!!!
23. Λάμπρος Αδάμ www.lam-lab.com adamlscp@gmail.com σελίδα -23-
Η κλασική εικόνα του ατμοσφαιρικού ηλεκτρισμού
Η ατμόσφαιρα είτε ο ουρανός είναι αίθριος είτε με κακοκαιρία και με νέφη είναι πάντοτε
ηλεκτρισμένη. Ο ατμοσφαιρικός ηλεκτρισμός ανακαλύφθηκε το 1752 από τον Φραγκλίνο
(B. Franklin), όταν απέδειξε ότι η αστραπή είναι ένας ηλεκτρικός σπινθήρας.
Ενώ η ατμόσφαιρα είναι μονωτής (διηλεκτρικό) σε κανονικές συνθήκες, κάτω όμως από
ειδικές συνθήκες (η ένταση του ηλεκτρικού πεδίου μεταξύ ενός σύννεφου και της Γης
να γίνει πολύ μεγάλη πχ 5 εκατομμύρια V/m) γίνεται αγώγιμη (για πολύ μικρό χρόνο της
τάξεως των μsec). Αποτέλεσμα είναι τα ηλεκτρόνια στη βάση του νέφους να διαπερνούν
την ατμόσφαιρα και να φτάνουν στη Γη. Έτσι δημιουργείται μια ηλεκτρική εκκένωση που
συνοδεύεται και από άλλα φαινόμενα.
Η κλασική θεωρία του ατμοσφαιρικού ηλεκτρισμού διατυπώθηκε το 1920 από τον
Charles Wilson (που πήρε Νόμπελ Φυσικής το 1927 για την ανακάλυψη του θαλάμου
Wilson). Ο Wilson κάνοντας μακρινές παρατηρήσεις και μετρήσεις των ηλεκτρικών
πεδίων των καταιγίδων συμπέρανε πρώτος για τη δομή των φορτίων μέσα στα
καταιγιδοφόρα νέφη καθώς και το φορτίο που ελευθερώθηκε σε μια αστραπή. Σύμφωνα
με τη θεωρία του η Γη και η ηλεκτρόσφαιρα θεωρούνται δύο οπλισμοί ενός σφαιρικού
πυκνωτή, οι οποίοι χωρίζονται από την ατμόσφαιρα. Τα χαρακτηριστικά του σφαιρικού
αυτού πυκνωτή είναι:
Η Γη θεωρείται ότι είναι αρνητικά φορτισμένη ως προς την ηλεκτρόσφαιρα που
είναι θετικά φορτισμένη και συντηρείται θετικά από ένα ανοδικό ρεύμα που
δημιουργείται από τις καταιγίδες.
Η ηλεκτρόσφαιρα, η οποία βρίσκεται στο κάτω μέρος της Ιονόσφαιρας, σε ύψος
50-65 km, είναι μια ισοδυναμική επιφάνεια και σχηματίζει κλωβό Faraday.
Το ρεύμα τροφοδοσίας ισούται με το άθροισμα όλων των ηλεκτρικών ρευμάτων
αέρα - Γης, τα οποία υπάρχουν σε όλες τις περιοχές της Γης που έχουν καλό
καιρό. Ο ετήσιος μέσος όρος του συνολικού ρεύματος αέρα - Γης, για καλό καιρό,
είναι περίπου σταθερός και έχει τιμή 1.800 Α.
Μεταξύ του εσωτερικού και του εξωτερικού οπλισμού του σφαιρικού πυκνωτή,
λόγω της αγωγιμότητας του αέρα, υπάρχει μια αντίσταση διαρροής R. Η ολική
αντίσταση Rολ πάνω από εκτάσεις καλού καιρού είναι περίπου 200 Ω. Η Rολ είναι
ισοδύναμη προς το R/S, όπου S είναι το εμβαδόν της επιφάνειας της Γης.
24. Λάμπρος Αδάμ www.lam-lab.com adamlscp@gmail.com σελίδα -24-
Οι κεραυνοί Πηγή: www.physics4u.gr
Το πιο χαμηλό τμήμα ενός καταιγιδοφόρου νέφους εδώ είναι αρνητικά φορτισμένο. Λόγω επαγωγής το απέναντι μέρος της Γης φορτίζεται
θετικά. Έτσι δημιουργείται ένα ρεύμα αρνητικών φορτίων προς τη Γη (αρνητική αστραπή). Μπορεί όμως να δημιουργηθεί και το αντίθετο
φαινόμενο (θετική αστραπή)
Οι ηλεκτρικές εκκενώσεις που συμβαίνουν στην ατμόσφαιρα και οφείλονται σε φυσικά
αίτια ονομάζονται κεραυνοί. Ο κεραυνός συνοδεύεται από φωτεινά φαινόμενα, τις
αστραπές, και από ηχητικά φαινόμενα, τις βροντές.
Οι κεραυνοί δημιουργούνται κατά τη διάρκεια των καταιγίδων, συνήθως στα νέφη τύπου
σωρειτομελανία. Οφείλονται στο διαχωρισμό και τη συγκέντρωση σε ξεχωριστές
περιοχές θετικών και αρνητικών ηλεκτρικών φορτίων. Ο διαχωρισμός των ηλεκτρικών
φορτίων δημιουργεί ηλεκτρικό πεδίο όταν η ένταση του ξεπεράσει τη διηλεκτρική
αντοχή του αέρα, ξεσπά ο κεραυνός.
Τα ισχυρά ρεύματα του κεραυνού παράγουν πολύ μεγάλα και χρονικώς μεταβαλλόμενα
ηλεκτρικά και μαγνητικά πεδία ακόμη, προκαλούν πολλές καταστροφές. Είναι ικανά να
ανάψουν φωτιές στα δάση, να δημιουργήσουν μεγάλες βλάβες στις ηλεκτρικές γραμμές
μεταφοράς και να καταστρέψουν εκτεθειμένες ή μη προστατευόμενες ηλεκτρονικές και
βιομηχανικές εγκαταστάσεις υψηλού κόστους. Μπορούν επίσης να δημιουργήσουν
προβλήματα στην αεροπλοΐα, ( στις οικοδομές, στις τηλεπικοινωνίες και τις
στρατιωτικές εγκαταστάσεις (εκρηκτικά).
Εκτιμάται ότι κάθε χρονική στιγμή βρίσκονται σε εξέλιξη 1.800 καταιγίδες, που
παράγουν 100 κεραυνούς το δευτερόλεπτο. Σε ημερήσια βάση στη Γη σημειώνονται
44.000 καταιγίδες, που παράγουν πάνω από 8.000.000 κεραυνούς.
25. Λάμπρος Αδάμ www.lam-lab.com adamlscp@gmail.com σελίδα -25-
ΚΑΙ ΟΜΩΣ ΔΙΑ… ΣΟΥ ΤΗ ΦΕΡΑΜΕ…ΜΠΟΡΟΥΜΕ
ΝΑ ΠΡΟΣΤΑΤΕΥΘΟΥΜΕ ΑΠΟ ΤΗ ΜΑΝΙΑ ΣΟΥ…
ΘΑ ΜΠΟΥΜΕ ΜΕΣΑ ΣΤΟ ΑΥΤΟΚΙΝΗΤΟ ΜΑΣ
ΠΟΥ ΕΙΝΑΙ ΚΛΩΒΟΣ FARADAY (ANTI-ΔΙΑΣ) !!
Στο σχήμα (b) ο Faraday σώζει το καναρίνι από το μικρό Δία…
που λέγεται Van der Graaff
26. Λάμπρος Αδάμ www.lam-lab.com adamlscp@gmail.com σελίδα -26-
ΕΝΑ ΒΟΡΕΙΟ ΣΕΛΑΣ… ΦΥΛΑΚΙΣΜΕΝΟ
ΣΤΗ «ΜΑΓΙΚΗ» ΜΠΑΛΑ ΠΛΑΣΜΑΤΟΣ!
Στις λάμπες πλάσματος ο ατμοσφαιρικός αέρας έχει εκκενωθεί
από το εσωτερικό της γυάλινης σφαίρας και τη θέση του έχει πάρει
μία μίξη αερίων η οποία βρίσκεται σε πολύ χαμηλή πίεση.
To ηλεκτρικό πεδίο μεταξύ του πυρήνα της μπάλας και γυαλιού,
επιταχύνει ηλεκτρόνια που αρχικά βγήκαν από τον πυρήνα της
μπάλας, τα οποία διεγείρουν τα μόρια των εσωκλεισμένων αερίων
με αποτέλεσμα αυτά αποδιεγειρόμενα, να δίνουν αυτό το μικρό
βόρειο σέλας το φυλακισμένο μέσα στη μπάλα!
Η πορεία αυτών των
φωτεινών γραμμών
διαταράσσεται όταν βάλλουμε
το χέρι μας πάνω στο γυαλί.
Αυτό γίνεται γιατί και το σώμα
μας έχει ηλεκτρομαγνητικά
πεδία, τα οποία επιδρούν με τη
σειρά τους πάνω στα
ηλεκτρόνια που διεγείρουν τα
μόρια του εσωκλεισμένου
αερίου. Το ίδιο θα
παρατηρήσουμε αν
τοποθετήσουμε τα δάκτυλά
μας στην οθόνη μιας CRT
τηλεόρασης.
Photo: Βόρειο Σέλας, NASA
Tα σέλας προκαλούνται από συγκρούσεις μεταξύ φορτισμένων
σωματιδίων από την μαγνητόσφαιρα και μόρια του αέρα ψηλά στην
ατμόσφαιρα της Γης.
27. Λάμπρος Αδάμ www.lam-lab.com adamlscp@gmail.com σελίδα -27-
ΟΤΑΝ ΒΛΕΠΕΙΣ ΣΤΗΝ TV ΜΙΑ ΕΙΚΟΝΑ ΑΠΟ ΤΟΝ ΑΡΗ Ή ΜΙΛΑΣ ΣΤΟ ΚΙΝΗΤΟ ΣΟΥ
ΜΕ ΕΝΑ ΦΙΛΟ ΣΟΥ ΣΤΗΝ ΑΜΕΡΙΚΗ Ή ΑΚΟΥΣ ΡΑΔΙΟΦΩΝΟ ΝΑ ΞΕΡΕΙΣ ΟΤΙ ΚΑΠΟΙΟ
ΗΛΕΚΤΡΟΝΙΟ … ΝΟΥΡΕΓΙΕΦ, ΧΟΡΕΥΕΙ-ΤΑΛΑΝΤΩΝΕΤΑΙ ΣΤΗΝ ΚΕΡΑΙΑ ΕΚΠΟΜΠΗΣ
ΚΑΙ ΛΗΨΗΣ ΜΕ ΔΙΕΥΘΥΝΤΕΣ ΟΡΧΗΣΤΡΑΣ…. ΕΝΑ ΠΥΚΝΩΤΗ ΚΑΙ ΕΝΑ ΠΗΝΙΟ …. ΣΕ
ΜΟΥΣΙΚΗ … ΜΙΑΣ ΕΝΑΛΛΑΣΣΟΜΕΝΗΣ ΤΑΣΗΣ!
Η κεραία διπόλου, είναι ως γνωστόν μια ακραία μορφή ενός
κυκλώματος ηλεκτρικών ταλαντώσεων L-C. Το σύρμα του
διπόλου είναι το στοιχείο που παρουσιάζει την αυτεπαγωγή L
και αντιστοιχεί στο πηνίο, ενώ τα άκρα του διπόλου
αντιστοιχούν στους οπλισμούς του πυκνωτή C.
Κοντά στο δίπολο, το μεν ηλεκτρικό πεδίο του
ηλεκτρομαγνητικού κύματος, παράγεται από τον πυκνωτή C,
και το μαγνητικό πεδίο παράγεται από το ηλεκτρικό ρεύμα που διαρρέει το δίπολο, κατά τη
φόρτιση και εκφόρτιση του πυκνωτή.
Η νταλίκα, που μεταφέρει την πληροφορία από την κεραία εκπομπής στην κεραία του δέκτη, είναι το
ηλεκτρομαγνητικό κύμα, δηλαδή ένα χρονικά και τοπικά μεταβαλλόμενο ηλεκτρικό και μαγνητικό πεδίο, το οποίο
διαδίδεται με την ταχύτητα του φωτός.
Περισσότερα για το θέμα αυτό θα μάθουμε στην Γ΄ Λυκείου, αλλά πάρε από τώρα μια μικρή γεύση, βλέποντας τα
παρακάτω σχήματα.
28. Λάμπρος Αδάμ www.lam-lab.com adamlscp@gmail.com σελίδα -28-
-
- Q
Q
+
+Q
Q
E
E
I
I
B
B
-
- Q
Q
+Q
+Q
V
V ~
~
V
V
-
- q
q
+ q
+ q
-
- q
q + q
+ q
το
το ακίνητο
ακίνητο
ηλεκτρικό
ηλεκτρικό φορτίο
φορτίο
δημιουργεί
δημιουργεί
ηλεκτρικό
ηλεκτρικό πεδίο
πεδίο
το
το σταθερό
σταθερό ηλεκτρικό
ηλεκτρικό
ρεύμα
ρεύμα δημιουργεί
δημιουργεί
σταθερό
σταθερό στο
στο χρόνο
χρόνο
μαγνητικό
μαγνητικό πεδίο
πεδίο
η
η πηγή
πηγή συνεχούς
συνεχούς
τάσης
τάσης φορτίζει
φορτίζει τον
τον
πυκνωτή
πυκνωτή με
με σταθερό
σταθερό
φορτίο
φορτίο άρα
άρα
δημιουργεί
δημιουργεί σταθερό
σταθερό
ηλεκτρικό
ηλεκτρικό πεδίο
πεδίο
Ταλαντούμενο
Ταλαντούμενο
Ηλεκτρικό
Ηλεκτρικό δίπολο
δίπολο
LC
LC δημιουργείται
δημιουργείται
από
από πηγή
πηγή
εναλλασσόμενης
εναλλασσόμενης
τάσης
τάσης
ΗΛΕΚΤΡΟ
ΗΛΕΚΤΡΟ-
-
ΜΑΓΝΗΤΙΚΟ
ΜΑΓΝΗΤΙΚΟ
ΚΥΜΑ
ΚΥΜΑ
ΔΕΝ
ΔΕΝ ΔΗΜΙΟΥΡΓΕΙΤΑΙ
ΔΗΜΙΟΥΡΓΕΙΤΑΙ ΗΛΕΚΤΡΟΜΑΓΝΗΤΙΚΟ
ΗΛΕΚΤΡΟΜΑΓΝΗΤΙΚΟ ΚΥΜΑ
ΚΥΜΑ
30. Λάμπρος Αδάμ www.lam-lab.com adamlscp@gmail.com σελίδα -30-
Απεικόνιση Ηλεκτρομαγνητικού Κύματος
Μοιάζει με πολύχρωμη πεταλούδα, που τρέχει όμως με την ταχύτητα
του φωτός στον άξονα των x.
Τα κόκκινα φτερά της είναι το χρονικά μεταβαλλόμενο ηλεκτρικό πεδίο.
Τα μπλε φτερά της είναι το χρονικά μεταβαλλόμενο μαγνητικό πεδίο.
31. Λάμπρος Αδάμ www.lam-lab.com adamlscp@gmail.com σελίδα -31-
ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ
1. www.physics4u.gr
2. «ΟΙ ΕΝΝΟΙΕΣ ΤΗΣ ΦΥΣΙΚΗΣ» HEWITT PAUL G.
ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΑΚΕΣ ΕΚΔΟΣΕΙΣ ΚΡΗΤΗΣ
3. «ΣΥΓΧΡΟΝΗ ΦΥΣΙΚΗ» SERWAY RAYMOND A., MOSES CLEMENT J.,
MOYER CURT A.
ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΑΚΕΣ ΕΚΔΟΣΕΙΣ ΚΡΗΤΗΣ
4. Εισαγωγή στην Ιατρική Φυσική – Ηλεκτρικά σήματα από το ανθρώπινο
σώμα (ppt) Διδάσκουσα: Μυρσίνη Μακροπούλου