1. สามัคคีเภทคาฉันท์
ิ
ตอน สัททุลวิกกีฬต ฉันท์ ๑๙
จัดทาโดย
นางสาว ลัดดาวัลย์ ชั้นดี เลขที่ 32 ม.6/3
เสนอ
อ.นิตยา ทองดีย่ิง
โรงเรียนรัษฏานุประดิษฐ์อนุสรณ์
จังหวัด ตรัง

2. ิ
สัททุลวิกกีฬต ฉันท์๑๙
จอมทัพมาคธราษฎร์ธยาตรพยุหกรี
ธาสู่วิสาลี นคร
โดยทางอั นพระทวารเปิ ดนรนิกร
ฤๅรอต่อรอน อะไร
เบื้องนั้นท่านคุรุวัสสการทิชก็ไป
นาทัพชเนนทร์ไท มคธ
เข้าปราบลิจฉวิขัตติย์รัฐชนบท
สู่เงื้อมพระหัตถ์หมด และโดย
ไปพักต้องจะกะเกณฑ์นิกาย พหลโรย
่
แรงเปลืองระดมโปรย ประยุทธ์
ราบคาบเสร็จธเสด็จลุราช คฤหอุต
คมเขตบุเรศดุจ ณเดิม
ิ
ถอดความ สัททุลวิกกีฬต ฉันท์ ๑๙
จอมทัพแห่งแคว้นมคธกรีธาทัพเข้าเมืองเวสาลีทางประตูเมืองที่เปิ ดอยู่โดยไม่มีผูคน
้
หรือทหารต่อสู้ประการใด ขณะนั้นวัสสการพราหมณ์ผูเ้ ป็ นอาจารย์ก็ไปนาทัพของ
กษัตริย์แห่งมคธเข้ามาปราบกษัตริย์ลิจฉวี อาณาจักรทั้งหมดก็ตกอยู่ในเงื้อมพระ
หัตถ์ โดยที่กองทัพไม่ต้องเปลืองแรงในการต่อสู้ ปราบราบคาบแล้วเสด็จยังรา
ชคฤห์เมืองยิ่งใหญ่ดังเดิม เนื้อเรื่องแต่เดิมจบลงเพียงนี้ แต่ประสงค์จะแต่งสุภาษิต
่ ั ่
เพิมเติมให้ได้รับฟงเพือเป็ นคติอันทรงคุณค่านาไปคิดไตร่ตรอง

3. ชิต บุรทัตได้ยกพุ ทธสุภาษิต แสดงคุณและโทษความ
สามัคคี ดังนี้
พุ ทธาบัญฑิตพิเคราะคิดพินจปรา
ิ
รภสรรเสริญสา ธุมครภาพผล
ั
ว่าอาจจะอวยผา สุกภาวนาดล
ดีสู่ ณ หมู่ตน บ นิราศนิรนดร
ั
หมู่ใดผิดหมู่สามัคคยพรรคสโมสร
ไปปราศนิราศรอน คุณไร้ไฉนดล
พร้อมเพรียงประเสริฐครัน เพราะฉะนันแหละบุคคล
้
ผู หวังเจริญตน
้ ธุระเกียวกะหมู่เขา
่
พึงหมายสมัครเป็ น มุขเป็ นประธานเอา
ธูรทัว ณ ตัวเรา
่ บ มิเห็น ณ ฝ่ ายเดียว
ควรยกประโยชน์ยน
ื่ นรอืนก็แลเหลียว
่
ดูบางและกลมเกลียว
้ มิตรภาพผดุงครอง
ยังทิฐมานหย่อน
้ ิ ทมผ่อนผจงจอง
อารีมมหมอง
ิี ทมเมือจะทาใด
่
ลาภผลสกลบรรลุกปนก็แบ่งไป
็ั
ตามน้อยและมากใจ สุจริตนิยมธรรม์
พึงมรรยามยึดสุประพฤติสงวนพรรค์
รื้อริษยาอัน อุปเฉทไมตรี

4. ดังนัน ณ หมู่ใด
้ ผิ บ ไร้สมัครมี
พร้อมเพรียงนิพ ันธ์นรวิวาทระเวงกัน
ี
หวังเทอญมิต้องสง สยคงประลบพลัน
ซึงสุขเกษมสันต์
่ หิตะกอบทวีการ
ใครเล่าจะสามารถ มนอาจระรานหาญ
หักล้าง บ แหลกลาญ ก็เพราะพร้อมเพราะเพรียงกัน
ป่วยเหล่าอะไรฝู ง นรสูงประเสริฐครัน
ฤาสรรพสัตว์อน เพราะมีชวครอง
ั ีี
แม้มากผิกงไม้
ิ่ ผิวใครจะใคร่ลอง
มัดกากระนันปอง
้ พลหักก็เต็มทน
เหล่าไหนผิไมตรี สละลี้ ณ หมู่ตน
กิจใดจะขวายขวน บ มิพร้อมมิเพรียงกัน
อย่าปรารถนาหวัง สุขทังเจริญอัน
้
มวลมาอุบตบรร ลุไฉน บ มิได้
ัิ
ปวงทุกข์พบตสรร
ิัิ พภยันตรายกลี
แม้ปราศนิยมปรีตประสงค์กคงสม
ิ ็
ควรชนประชุมเช่น คณะเป็ นสมาคม
สามัคคิปรารมภนิพ ัทธราพึง
ไป่มกใ็ ห้ม ี
ี ผิวมีคานึง
เนืองเพืออภิยโยจึง
่ ่ จะประสบสุขาลัย ฯฯ
จบบริบูรณ์ฯฯ

5. ถอดความในพุ ธสุภาษิตนี้
คนเราทุกคนเกิดมาก็ต้องรู้จักให้อภัยกัยไม่ว่าเรื่องอะไรก็ตาม หากมัวเมากับลาภยศก็
ไม่มีใครมาสนเราเมื่อเวลาเจ็บปวย แต่ถ้าสามัคคีกันไว้นั้น ก็สามารถนาพาความสุข
่
และความสาเร็จให้แก่ตน และหมู่คณะ อย่าคิดแต่ใจเราอย่างเดียวไม่ได้หรอ ต้องนึก
ถึงใจเราซักบ้าง
พิจารณาคุณค่าด้านวรรณศิลป์
๑.)การสรรคา
๑.๑ การเลือกใช้คาได้ถกต้องตรงตามความหมายที่ต้องการ โดยมีคาที่พเิ ศษเมื่อ
ู
กล่าวถึงสิ่งศักดิ์สิทธ์ เช่น พระหมากษัตริย์ เป็ นต้นดังคาประพันธ์
จอมทัพมาคธราษฎร์ธยาตรพยุหกรี
ธาสู่วสาลี
ิ นคร
โดยทางอันพระทวารเปิ ดนรนิกร
ฤๅรอต่อรอน อะไร
เบื้องนันท่านคุรุวสสการทิชก็ไป
้ ั
นาทัพชเนนทร์ไท มคธ

6. ๑.๒ การเลือกใช้คาศัพท์เหมาะแก่เนื้อเรื่อง
พุ ทธาบัญฑิพเิ คราะคิดพินจปรา
ิ
รภสรรเสริญสาธุมครภาพผล
ั
ว่าอาจจะอวยผา สุกภาวนาดล
ดีสู่ ณ หมู่ตน บ นิราศนิรนดร
ั
๑.๓ การเลือกใช้คาโดยเสียง
(๑) ใช้คาหนักเบา
หมู่ใดผิดหมู่สามัคคยพรรคสโมสร
ไปปราศนิราศรอน คุณไร้ไฉนดล
พร้อมเพรียงประเสริฐครัน เพราะฉะนันแหละบุคคล
้
ผู หวังเจริญตน
้ ธุระเกียวกะหมู่เขา
่

7. (๒.)การเล่นสัมผัส
ดังนัน ณ หมู่ใด
้ ผิ บ ไร้สมัครมี
พร้อมเพรียงนิพนธ์ น ี รวิวาทระเวงกัน
ั
หวังเทอญมิต้องสง สยคงประลบพลัน
ซึงสุขเกษมสันต์
่ หิตะกอบทวีการ
๒.) การใช้โวหาร
(๒.๑) บรรยายโวหาร
ลาภผลสกลบรร ลุกปนก็แบ่งไป
็ั
ตามน้อยและมากใจ สุจริตนิยมธรรม์
พึงมรรยามยึด สุประพฤติสงวนพรรค์
รื้อริษยาอัน อุ ปเฉทไมตรี

8. ๓.) ลีลาการประพันธ์
๓.๑) พิโรธวาทัง อารมโกรธของพรเจ้าแผ่นดิน
เข้าปราบลิจฉวิขตติย์รฐชนบท
ั ั
สู่เงือมพระหัตถ์หมด
้ และโดย
ไป่ พกต้องจะกะเกณฑ์นกาย พหลโรย
ั ิ
แรงเปลืองระดมโปรย ประยุทธ์
ราบคาบเสร็จธเสด็จลุราช คฤหอุ ต