Αρχαία Ιστορία Α' Γυμνασίου Ιστορία των αρχαίων χρόνων Α' Λυκείου

1. Ο πολιτισμός της
ομηρικής εποχής
Επιμέλεια: Ελένη Νασιώτη ΠΕ02 (Νοέμβριος 2020)

2. Η γραφή [Ι]
• Μετά την κατάρρευση του
μυκηναϊκού κόσμου → η Γραμμική Β’
λησμονήθηκε.
• Για τρεις αιώνες (11ος – 9ος αι. π.Χ.)
οι Έλληνες δεν χρησιμοποίησαν
γραφή.
https://s3-eu-west-1.amazonaws.com/cycladic-museum/3ELVSR1471613131.jpg

3. • Τέλη 9ου ή αρχές 8ου αι. π.Χ. εμφανίζεται η ελληνική
αλφαβητική γραφή:
• Τα σύμβολά της αποδίδουν φθόγγους και όχι
συλλαβές.
• Προέκυψε από το φοινικικό αλφάβητο: οι Έλληνες
προσάρμοσαν τα σύμβολα του φοινικικού
αλφαβήτου στις φωνητικές αξίες της ελληνικής
γλώσσας και πρόσθεσαν σε αυτό τα φωνήεντα
που έλειπαν.
Η γραφή [ΙΙ]
Οι Έλληνες δημιουργοί του πρώτου πραγματικού αλφαβήτου.
https://www.greek-language.gr/greekLang/images/history/thema_05/image006.gif

4. Λοιπόν εκείνο τον καιρό η ελληνική φυλή που, στις
πιο πολλές περιοχές, γειτόνευε με τους Φοίνικες ήταν
οι Ίωνες. Αυτοί πήραν ως μαθητές τα γράμματα από
τους Φοίνικες, κι αφού άλλαζαν ελαφρά τη μορφή
τους, τα χρησιμοποιούσαν, και χρησιμοποιώντας τα,
τους έδωσαν όνομα. Κι όπως το’ θελε και το δίκιο, μια
και τα είχαν φέρει στην Ελλάδα οι Φοίνικες, τους
έδωσαν την ονομασία «φοινικήια».
Ηρόδοτος, Ιστορία, Ε, 58 (Μετ. Η. Σπυρόπουλου)

5. Η θρησκεία
• Δημιουργούνται τα πρώτα ιερά →
αποκτούν σταδιακά πανελλήνιο
χαρακτήρα.
• Παγιώνεται η λατρεία του ολυμπιακού
δωδεκάθεου παράλληλα με τις τοπικές
λατρείες.
Πήλινο ομοίωμα ναού, αφιέρωμα στο Ηραίο του Άργους (8ος
αι. π.Χ.). Μας διευκολύνει να σχηματίσουμε μια ασφαλή
εικόνα για τις αρχαιότερες ναϊκές κατασκευές του ελληνικού
χώρου (Αθήνα, Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο).
[Από το σχ. βιβλίο, σ. 83]

6. https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/0/08/Raffaello%2C_concilio_degli_dei_02.jpg
Raffaelo, Η συνέλευση των θεών, κυρίως οι δώδεκα Ολύμπιοι.

7. Η λογοτεχνία
• Μετά την πτώση των μυκηναϊκών κρατών διαμορφώθηκε προφορικά η επική
ποίηση.
• Η επική ποίηση βασίστηκε σε τραγούδια ηρωικού περιεχομένου, τα οποία:
• Πρέπει να είχαν δημιουργηθεί στον ελλαδικό χώρο ήδη από τη μυκηναϊκή εποχή.
• Αποτέλεσαν το υπόβαθρο πάνω στο οποίο συγκροτήθηκαν αργότερα από τους
Έλληνες της Μ. Ασίας τα ομηρικά έπη.
• Ήταν γνωστά στους ραψοδούς, τους ποιητές των ομηρικών χρόνων, που τα
τραγουδούσαν προσθέτοντας πολλές φορές νέα στοιχεία, για να διασκεδάσουν τον
λαό τους ή τους ευγενείς σε διάφορες εκδηλώσεις (πανηγύρια, ιδιωτικές γιορτές κ.λπ.)

8. Τα ομηρικά έπη
• Τα πιο σημαντικά έργα της επικής ποίησης
→ Ιλιάδα & Οδύσσεια
• Αποδίδονται, κατά παράδοση, στον Όμηρο, ο οποίος
φαίνεται πως συνέθεσε:
• την Ιλιάδα, στην πρωταρχική της μορφή, στα μέσα
περίπου του 8ου αι. π.Χ.
• την Οδύσσεια στα τέλη του 8ου αι. π.Χ. ή στις αρχές
του 7ου αι. π.Χ.
https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/1/1c/Homer_British_Museum.jpg

9. https://www.lifo.gr/uploads/image/1643917/odisseia.jpg
Απόδραση από το νησί του κύκλωπα Πολύφημου: Έργο του Louis-Frédéric Schützenberger (1825-1903)

10. https://www.dinfo.gr/wp-content/uploads/2017/08/kerk-12.jpg
Αχίλλειο Κέρκυρας. Υπήρξε θέρετρο της αυτοκράτειρας της Αυστροουγγαρίας Ελισάβετ (Σίσσυ) και οικοδομήθηκε το 1890.
Μετά το θάνατό της το ανάκτορο αγόρασε ο κάιζερ της Γερμανίας Γουλιέλμος Β’.

11. • Ονομάζεται συμβατικά γεωμετρική.
• Η ονομασία της:
• οφείλεται στα γεωμετρικά σχέδια που
κυριάρχησαν στη διακόσμηση των
αγγείων και των έργων μικροτεχνίας.
• χρησιμοποιείται για τον χαρακτηρισμό
της ίδιας της εποχής (γεωμετρική εποχή,
γεωμετρικά χρόνια)΅
Η τέχνη
Σκύφος της πρωτογεωμετρικής εποχής. Διακρίνονται ομόκεντροι
κύκλο, που έχουν γίνει με διαβήτη, και τεθλασμένες γραμμές.
http://4.bp.blogspot.com/-wKeqNUfzuBs/UJWMmXdcDaI/AAAAAAAAG3U/tEEoDJPdgBo/s400/protogeometric-vase.jpg

12. http://piramatikoneiroland.blogspot.com/2012/11/blog-post.html
Μεγάλο αγγείο με
χαρακτηριστικά γεωμετρικά
σχέδια: μαιάνδρους, σπείρες,
αγκυλωτό σταυρό. (Μουσείο
Μονάχου)

13. https://www.namuseum.gr/wp-content/uploads/2018/10/990_grid-400x400.jpg
Μνημειώδης επιτύμβιος
κρατήρας με παράσταση
εκφοράς νεκρού, του
Ζωγράφου του Hirschfeld.
Βρέθηκε στον Κεραμεικό.

14. Η επιγραφή πάνω στην οινοχόη του Διπύλου, Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο (αρ. 192).
https://www.archaiologia.gr/blog/issue/%CE%B7-%CE%BF%CE%B9%CE%BD%CE%BF%CF%87%CF%8C%CE%B7-%CF%84%CE%BF%CF%85-%CE%B4%CE%B9%CF%80%CF%8D%CE%BB%CE%BF%CF%85/

15. https://www.greek-language.gr/digitalResources/files/image/history/art/texn_1.6_12.jpg
Χάλκινος λεβητοειδής
τρίποδας (τέλη 8ου αι. π.Χ.).
Ήταν αφιέρωμα πιστού στο
ιερό της Ολυμπίας, το οποίο
είχε εξελιχθεί σε χώρο
πανελλήνιας λατρείας.
(Μουσείο Ολυμπίας)

16. Γεωμετρική αντρική μορφή
που κρατούσε δόρυ στο δεξί
και χαλινάρια αλόγου
στο αριστερό χέρι.
Από την Ολυμπία.
[Από την Αρχαία Ιστορία της Α’Γυμνασίου]

17. Επίθεση σκυλιών σε ελάφι. Χάλκινο σύμπλεγμα
από την Ολυμπία με χαρακτηριστικές γεωμετρικές
φόρμες 8ος αι. π.Χ. [Από την Αρχαία Ιστορία, Α’ Γυμνασίου]

18. Αναπαράσταση μέρους του τείχους και του γεωμετρικού οικισμού της Αρχαίας Σμύρνης.
[Από την Αρχαία Ιστορία, Α’ Γυμνασίου]

19. Τέλος
Πηγές:
Ιστορία του αρχαίου κόσμου, Α’ Λυκείου, ΙΤΥΕ 2020, σ. 82-83
Αρχαία Ιστορία, Α’ Γυμνασίου: http://ebooks.edu.gr/ebooks/v/html/8547/2290/Istoria_A-Gymnasiou_html-empl/index.html