Membincangkan langkah pencegahan yang boleh diambil untuk mengelak daripada kemalangan yang berpunca dari elektrik

1. Modul 4:
Langkah Pencegahan Dan Perlindungan

2. Pengenalan
OBJEKTIF
Di akhir sesi ini peserta akan dapat:
1. Menerangkan Prinsip Pengawalan Risiko
2. Menggariskan kepentingan pengurusan risiko di
tempat kerja

3. Kandungan kursus
1. Hiraki Kaedah Pengawalan
2. Kaedah pengawalan yang biasa digunakan di TNB
3. Aturan keselamatan

4. Pengawalan Risiko
Punca
• Tenaga elektrik
•Bunyi bising
•Bahan kimia
•Suhu panas
Laluan
• Pelindung
•Pengepung
•Pengadang
•Kawalan
kejuruteraan
Pekerja
Kawalan melalui
• Peraturan
• Pentadbiran
• PPD

5. Hiraki kaedah pengawalan
1. Penghapusan
2. Penggantian
3. Pengasingan
4. Kawalan kejuruteraan
5. Kawalan pentadbiran
6. Kelengkapan Pelindung Diri (PPE)

6. Hiraki Kaedah Pengawalan
Penghapusan
 Menghapuskan hazard atau risiko. Kaedah yang ideal
dan terbaik. Contohnya:
Tidak menggunakan mesin yang mempunyai tahap
kebisingan melebihi had dibenarkan
Tidak mengangkat beban/bahan kerja dengan
melebihi muatan/had selamat

7. Hiraki Kaedah Pengawalan
Penggantian
 Penggantian bermaksud menggantikan bahan
berbahaya yang digunakan dengan bahan yang agak
kurang berbahaya.
 Contohnya:
Menggantikan tiang kayu kepada tiang konkrit
Menggantikan pengalir tidak bertebat (bare conductor)
kepada pengalir bertebat (insulated conductor).

8. Hiraki Kaedah Pengawalan
Pengasingan
 Mengasingkan punca hazard atau proses berisiko dari
pekerja.
 Contohnya:
 Mengasingkan pemampat udara dari tempat kerja untuk
mengurangkan bunyi bising.

9. Hiraki Kaedah Pengawalan Kawalan
Kejuruteraan
 Mengubahsuai punca hazard atau proses berisiko
menggunakan kaedah kejuruteraan.
 Memasang peralatan yang berupaya mengawal punca
hazard atau proses berisiko terhadap pekerja.
 Contohnya:
 Menutup peralatan yang bising, panas atau mempunya
bahagian yang berputar ditutup.
 Memasang alat atau penutup keselamatan.
 Memasang kipas keselamatan.
 Memasang kipas pengudaraan.

10. Hiraki Kaedah Pengawalan Kawalan
Pentadbiran
Kaedah pentadbiran bermaksud menyediakan cara kerja
melalui mengurangkan risiko dan pendedahan kepada
hazard
Contohnya:
Mengurangkan jumlah pekerja yang terdedah kepada
hazard
Mengurangkan masa mereka terdedah kepada hazard
Menyediakan jadual gantian/pusingan
Menyediakan peraturan khas seperti lockout, PTW dan
sebagainya

11. Sambungan
 PROSEDUR KERJA SELAMAT (SOP)
 Satu kaedah pentadbiran yang menyediakan panduan
dan cara yang selamat untuk melakukan sesuatu kerja
dan mencegah dari perlakuan yang tidak selamat.
 Memberi panduan bagi menyelurih bagi setiap langkah,
bagaimana hendak melaksanakan kerja/menggunakan
alat tertentu dengan selamat.

12. JSA-Analisis Kerja Selamat
 Juga dikenali sebagai Analisis Hazard Kerja/Job
Hazard Analysis (JHA)
“ satu proses di mana hazard yang terdapat pada
setiap proses (langkah) kerja dikenalpasti dan langkah
kawalan diambil untuk mengurangkan risiko kepada
pelanggan, pekerja, peralatan, hartabenda serta alam
sekeliling”.

13. Kawalan Pentadbiran
JSA: Metodologi
 Bentuk kumpulan kerja yang mewakili pelbagai pihak yang berkaitan.
 Kerja dibahagikan kepada langkah/proses yang lebih kecil.
 Kenalpasti hazard di dalam setiap langkah tersebut
 Pemerhatian
 Buku panduan operasi
 Rekod kemalangan
 Dari pekerja yang berpengalaman
 Perbincangan dengan operator
 Sediakan langkah kawalan kepada setiap hazard
 Tentukan pihak yang bertanggungjawab untuk menyediakan langkah kawalan
tersebut beserta tarikh jangkaan disiapkan.
 Bangunkan prosedur bekerja selamat untuk tugasan yang diberikan.
 Latihan
 Latihan/penerangan khusus hendaklah dijalankan sebelum memulakan kerja
 Mesyuarat OSH/taklimat Toolbox

14. sambungan
 Semakan perlu dilakukan jika terdapat keperluan.
Aktiviti Hazard Kaedah kawalan
Kimpalan Silau Pakai cermin mata
keselamatan
Percikan arka Pakai sarung
tangan dan pakaian
keselamatan

15. Kawalan Pentadbiran
Permit Kerja
 Permit Utama
- Sijil kelulusan kerja-diperlukan untuk sebarang kerja yang hendak
dilakukan di kawasan tersebut.
 Permit Kerja Elektrik
 Permit Kerja Mekanikal/Bukan Mekanikal
 Permit Kerja Kontraktor
- Yang diperlukan di tempat kerja tertentu seperti kawasan operasi
diadakan khusus untuk mengelak kemalangan bersangkutan kerja
kejuruteraan yang bercanggah atau menggangu operasi loji
 Permit Tambahan
- Untuk kerja yang berbahaya, misalnya permit untuk ruang terkurung
(confined space), permit untuk menggali, permit untuk membaiki
jalan, permit untuk kerja panas (hot work) dan sebagainya.

16. Papan tanda keselamatan standard
Bentuk makna Warna
keselam
atan
Warna
kontra
Warna
simbol
Larangan Merah Putih Hitam
Mandatori Biru Putih Putih
Bahaya/ Amaran / Hati-hati Kuning Hitam Hitam
Keadaan selamat/ escape route/
peralatan keselamatan
Hijau Putih Putih
Peralatan melawan kebakaran Merah Putih Putih

17. Kawalan Pentadbiran: Kenali Papan
Tanda

18. Papan tanda hazard elektrik

19. PPE: Perlindungan Pernafasan
Kelengkapan keselamatan dan perlindungan khas
perlu disediakan untuk kegunaan tertentu atau untuk
kerja penyelamat.
Kelengkapan perlindungan diri boleh dibahagikan
kepada lima kategori:
o Kepala
o Mata dan muka
o Pendengaran
o Pernafasan
o Badan termasuk tangan, kaki dan perlindungan semasa
bekerja di tempat tinggi.

20. PPE: Bunyi
 Pelindungan terhadap hazard pendengaran
 PEL (permissible exposure limit)
 Bunyi berterusan, standard = 85 dBA pendedahan selama 8
jam; maksimum (tahap siling) = 115 dBA
 Melebihi 110 dBA, telinga terasa sakit
 Bunyi impulse, tahap siling = 140 dBA
 Pemetaan bunyi - Noise mapping
 Pengukuran menggunakan dosimeter
 PPE
 Ear plug dan ear muff

21. PPE: Perlindungan Pernafasan
 Perlindungan pernafasan perlu disediakan:
 Terhadap debu, asap dan habuk berbahaya seperti debu
silika dan sebagainya.
 Terhadap gas dan wasap beracun seperti H2S; dan
 Di tempat yang kurang kandungan oksigen

22. sambungan
1. Topeng pernafasan pakai buang
o Digunakan untuk debu dan asap biasa;
o Tidak sesuai untuk wasap atau gas beracun
2. Topeng separuh muka dengan katrij yang boleh diganti
o Digunakan semasa mencampurkan bahan kimia atau menyembur
racun serangga
o Topeng: diperbuat dari bahan getah atau plastik yang mudah
lentur
o Penapis atau katrij: gunakan bersesuaian dengan bahan yang
hendak ditapis
o Nota: penapis tidak memberikan perlindungan di tempat yang
kurang kandungan oksigen.
3. SCBA dan lain-lain alat pernafasan
o Digunakan di tempat yang kurang kandungan O2
o Dari jenis yang diluluskan: AS/NZS 1714, DOSH

23. PPE: Pakaian Keselamatan
Baju vest reflektif Baju operasi BOMBA

24. PPE: Perlindungan Dari Jatuh
 Jaring keselamatan
 Abah-abah keselamatan/ full body harness

25. PPE: Elemen Di Dalam Program PPE
Yang Berkesan
 Pekerja
 Latihan
 Penilaian kesihatan
 Peralatan
 Pemilihan untuk kesesuaian pemakai
 Pemilihan peralatan yang sesuai (dengan jenis kerja)
 Penyelenggaraan Peralatan
 Diluluskan oleh Pihak Berwajib (contohnya; SIRIM)

26. Aturan Keselamatan
Keselamatan Elektrik
 Hanya pekerja yang terlatih dan bertauliah (competent)
sahaja dibenarkan memohon permit kerja-kerja pemasangan,
baikpulih dan penyelenggaraan, contohnya;
 Jurutera Elektrik
 Penyelia Elektrik
 Penjaga Jentera (chargeman)
 Pendawai (satu fasa, tiga fasa)
 Pencantum Kabel

27. sambungan
 Pekerja-pekerja lain hendaklah diselia oleh pekerja kompeten
 Hendaklah diamalkan ketika kerja berhampiran atau
peralatan berkuasa elektrik (yang mempunyai arus elektrik):
 Dapatkan permit untuk bekerja
 Gunakan perkakasan yang bertebat yang diluluskan
 Patuhi prosedur kerja selamat (SOP)
 Kenalpasti di mana suis kecemasan
 Jangan memakai barang berlogam seperti cincin, tali pingang
berkepala logam, jam tangan dan sebagainya.

28. sambungan
 Semua bahagian peralatan elektrik yang boleh dicapai
hendaklah mempunyai wayar bumi atau berpenebat (dwi-
penebat)
 Semua wayar mudah lentur, palam, soket dan penyambung
hendaklah dalam keadaan baik kualitinya dan memenuhi
piawaian
 Suis bekalan utama hendaklah diletakkan pada lokasi yang
bersesuaian, mudah dicapai dan posisi “ON” dan “OF”
dikenalpasti
 Peralatan hendaklah kerap diperiksa dan diselenggara
 Kerosakan yang dijumpai pada peralatan hendaklah
diselenggara

29. sambungan
 Putuskan bekalan kuasa sebelum memulakan kerja-kerja
membaikpulih, servis atau mengubahsuai sebarang
peralatan atau mesin
 Sesuatu litar elektrik hendaklah dielakkan dari terlebih
beban
 kakitangan hendaklah dilatih di dalam prosedur
keselamatan dan rawatan asas jika berlaku renjatan
elektrik
 Semua peralatan elektrik hendaklah dilindungi dari kesan
persekitaran dan bahaya-bahaya lain seperti cuaca, basah,
haba dan kotoran, karatan, kebakaran dan letupan.

30. sambungan
LOCKOUT/ TAGOUT
• Pengunci (lock) dipasang pada bekalan
kuasa peralatan untuk mengelakkan
pengaliran tenaga secara tidak sengaja.
• Menggunakan konsep seorang pekerja,
satu kunci dan satu tag
• Setiap individu yang bekerja pada sesuatu
peralatan mestilah memasang pengunci
dan tag miliknya sendiri.
• Penguncian (lockout) secara berkumpulan
adalah dilarang.
• Tag penguncian (lockout tag) memberikan
amaran dan identiti diri orang yang
memasangnya.

31. Pencegahan Kebakaran
 Langkah Pencegahan
 Pengawalan punca suhu panas dan api
 Sistem pemanas, geseran, permukaan panas, elektrik, api
rokok, kimpalan dan lain-lain.
Pengawalan bahan mudah terbakar
 Bahan buangan, tumpahan, kebocoran: Gas, Wasap, Cecair
mudah ruap dan mudah terbakar dan lain-lain.
Alat Penggera dan Alat Pengesan Kebakaran
 Alat pengesan suhu panas/haba
 Alat pengesan sinaran
 Alat pengesan asap
 Alat pengesan kebocoran gas

32. Sambungan…
Alat Pemadam Api
 Terdapat DUA jenis kumpulan alat pemadam api iaitu
TETAP dan MUDAH ALIH

33. Kaedah Melawan Kebakaran
Haba
Tindakbalas
Kimia
O2
Bahan
bakar
Haba
Tindakbalas
Kimia
O2
Bahan
bakar
Haba
Tindakbalas
Kimia
O2
Bahan
bakar
Haba
Tindakbalas
Kimia
O2
Bahan
bakar
Melapar
MelemasMemutus tindakbalas kimia
Menyejuk

34. Kelas-kelas api
Kelas
Api
Penerangan
A
Memadam kebakaran pepejal seperti kayu, kertas, kain dan
sebarang bahan mudah bakar.
B
Memadam kebakaran cecair seperti minyak, cat, varnish,
plastik dan lain-lain.
C
Memadam kebakaran gas seperti gas butana, gas acetylene,
pendawaian elektrik, kotak fius, perkakasan elektrik dan lain-
lain.
D
Memadam kebakaran logam seperti logam potassium, logam
sodium, logam kalsium dan logam magnesium.
E
Memadam kebakaran minyak masak yang digunakan secara
komersial.

35. Alat pemadam api mudah alih
Jenis-jenis
 Busa (foam) – untuk minyak/cecair mudah
terbakar
 Kabon dioksida – Cecair mudah terbakar
dan kebakaran elektrik
 Debu kering (ABC, BC) – api kelas A, B, C

36. Ruang Terkurung
Syarat-Syarat Bekerja Di Ruang Terkurung
 Telah menghadirkan diri dalam kursusdan mempunyai sijil
memasuki Ruang Terkurung (dari NIOSH) bagi:
- Orang yang menjaga (Standby Person) yang berkelayakan
- Orang yang dibenarkab masuk (Authorised Entrant)
- Penguli Gas Bertauliah (Authorised Gas Tester
- Penyelia kemasukan ( Entry Supervisor)
 Mempunyai Permit kerja (PTW) yang sah, termasuk untuk ujian
gas dan dokumen lain yang berkaitan.
 Pengudaraan yang berterusan.
 Peralatan kecemasan dan bantuan menyelamat yang mencukupi.
 Peralatan perlindungan diri/ pakaian yang bersesuaian dan cukup.
 Rujuk kepada Kod Amalan Bekerja Selamat di Ruang Terkurung
2001.

37. Penggunaan Kenderaan/Mesin
Angkat
 Mesin telah diuji dan diluluskan.
 Sijil PMA (Sijil Perakuan Mesin Angkat) yang sah.
 Senggaraan berkala
 Mempunyai functional limit switches.
 Pemandu/ pengendali yang mempunyai lesen dan
berdaftar dengan JKKP.
 Kawasan operasi perlu dikepung/dipagar (barricaded).
 Muatan tidak melebihi had.
 Bagi kerja di dalam zon voltan tinggi, kenderaan
hendaklah dibumikan.

38. Kekemasan Di Tempat Kerja
 Kekemasan bukan hanya terhad kepada kebersihan
sahaja. Ia juga meliputi:
 Memastikan tempat kerja kemas dan tersusun.
 Lantai dan dinding bebas dari benda yang licin atau
boleh menyekat/tersangkut kaki.
 Pembuangan/ penyingkiran bahan buangan.
 Menyimpan peralatan yang telah digunakan di tempat
asalnya atau tempat simpanannya.

39. Pengendalian Sisa Buangan
 Sisa Domestik
- Sisa buangan seperti kertas, plastik, kaca, sisa makanan
dan sisa tumbuhan yang boleh dilupuskan di tapak
pelupusan. Pihak Berkuasa Tempatan.
 Buangan Terjadual
- Buangan yang terkandung di dalam kumpulan atau yang
telah di senaraikan di dalam Jadual Pertama di bawah
Peraturan-peraturan Alam Sekeliling (BuanganTerjadual)
2005, hanya boleh dilupuskan di tapak pelupusan yang
diluluskan oleh JAS. Buangan Terjadual ini termasuklah
sebarang buangan yang bercampur dengan minyak dan
bahan kimia.

40. Keselamatan Lalulintas Di Kawasan
Logi Pepasangan Elektrik
 Mempunyai lesen memandu yang sah, dokumen kenderaan
dan pas kemasukan.
 Patuhi arahan TNB.
 Patuhi undang-undang lalulintas. Contohnya; Pakai tali
pinggang keledar.
 Lori terbuka tidak dibenarkan membawa penumpang di
belakangnya.
 Tidak dibenarkan membawa muatan berlebihan.

41. Keselamatan Bekerja Di Jalan Raya
 Letakkan papan tanda amaran.
 Letakkan kon keselamatan.
 Pasangkan blinkers di waktu gelap.
 Pakai Vest keselamatan.
 Tugaskan Pengawal lalulintas.
 Letakkan kenderaan di tempat yang bersesuaian.

42. Keselamatan Pengendalian Gas
 Slinder untuk gas yang mudahbakar hendaklah dilengkapi
dengan ‘flash back arrester’
 Semua gas mampat perlu disifatkan sebagai bahan letupan dan
kontainernya sebagai bom.
 Kontainer/silinder gas hendaklah disimpan tidak melebihi suhu
121 C (250 F).
 Silinder kosong hendaklah ditutup rapi dan ditandakan sebagai kosong
serta disimpan di tempat berasingan.
 Silinder gas hendaklah diikat atau dirantai menegak supaya tidak
jatuh.
 Laksanakan kaedah pengenalan kod warna untuk membezakan isi
kandungannya.
 Jangan gunakan silinder yang tidak diketahui isi kandungannya.
 Gunakan troli khas untuk memindahkan silinder.

43. Keselamatan Di Dalam Kerja-Kerja
Khas
Pengunaan Udara Mampat – Tekanan tinggi
• Pemeriksaan secara berkala
• Dilaksanakan oleh kakitangan terlatih sahaja.
• Kawasan operasi terkawal atau diasingkan
• Gunakan peralatan aksesori yang sesuai
• Jangan bermain atau bergurau

44. Kerja panas (hot work)
 Pekerja terlatih atau kompeten
 Memerlukan permit kerja
 Pemerhati api (fire watcher)
 Lakukan ujian gas
 Pastikan tiada bahan mudah terbakar/meletup
 Peralatan pelindungan diri yang sesuai
 Perisai atau pengadang sesuai untuk mengasingkan
tempat kerja

45. Kerja menggali
 Memerlukan pengawasan dan permit kerja
 Kawasan dikepung dan ditandakan
 Shoring, sloping dan bracing
 Pastikan tiada pepasangan/laluan bekalan hidup

46. Sesi “toolbox”
 Topik dibincangkan
 Skop kerja yang hendak dilakukan
 Analisa kerja selamat
 Keselamatan semasa kerja
 Penerangan cara kerja selamat
 Permit kerja – jika perlu
 Isu-isu yang berkaitan

47. Tamat
Sesi soal-jawab