2. Σπάνια η ιστορία επιφυλάσσει σε κά-
ποιον τόπο τόσο σπουδαία μοίρα, όπως
στηνπερίπτωσητηςΑρχαίαςΟλυμπίας.Οι
Ολυμπιακοί Αγώνες, από το 776 π.Χ. μέ-
χρι και σήμερα αποτελούν τον κορυφαίο
παγκόσμιο θεσμό αθλητισμού και πολι-
τισμού, ενώ το μήνυμα του Ευ Αγωνίζε-
σθαι και της Εκεχειρίας συγκινεί και πα-
ρακινεί κάθε σκεπτόμενο πολίτη του
κόσμου.
Not very often does history save for a
place such a great destiny as it did for the
AncientOlympia.TheOlympicGameshave
been the greatest athletic and cultural
event in the whole world, since 776b.C up
tonow,whilethemessageofFairPlayand
of Truce still moves and stimulates every
thinking citizen of the world.
Αρχαία Ολυμπία
Ancient Olympia
Η μητέρατου πολιτισμού και τωναξιών
The mother of Culture and Values
27
26
28
23
29
20
21
22
24
25
1 2
3
4
5
6
8
30
31
32
15
18
17
19
16
9
10
11
12
13
33
14
XIIXIXIX
VIII
VIIVI
V
IV
IIIIII
0 25 50 m
Sanctuary of Olympia
Archaic period
Classical period
Hellenistic period
Roman period
N
Mount Kronos
7
Η πύλη του Αρχαίου Σταδίου
The entrance to the Ancient Stadium
56
3. Κάθε τέσσερα χρόνια τα μάτια όλου του
κόσμουείναιστραμμέναστηνΟλυμπιακήγη
της Ηλείας. Εκεί που ανάβει η Φλόγα για να
στείλει το μήνυμα της ειρήνης, της εκεχειρί-
ας και της συμφιλίωσης των λαών σε κάθε
γωνιά του πλανήτη. Στον ιερό αυτόν τόπο,
στην πανέμορφη κοιλάδα του ποταμού Αλ-
φειού γεννήθηκαν τα Ολυμπιακά ιδεώδη.
Η απαρχή της λατρείας και των μυθικών
αναμετρήσεων, που έλαβαν χώρα στην
Ολυμπία, χάνεται στα βάθη των αιώνων. Τα
ευρήματα στην περιοχή αποκαλύπτουν ότι η
Ολυμπία κατοικήθηκε ήδη από την Τελική
Νεολιθική εποχή.
Η Άλτις, το ιερό άλσος, κατάφυτο με αγρι-
ελιές, πεύκα, πλατάνια, λεύκες και δρύις,
άρχισε να διαμορφώνεται ανάμεσα στον 10ο
και τον 9ο αι. π.Χ., εποχή που καθιερώθηκε
η λατρεία του Δία και η Ολυμπία από τόπος
κατοίκησης, έγινε τόπος λατρείας. Τα πρώτα
ειδώλιαπουαπεικονίζουντονΔία,τονκύριο
τουιερού,χρονολογούνταιαπότηΓεωμετρι-
κή εποχή. Το 776 π.Χ. αναδιοργανώνονται
προς τιμήν του οι αγώνες από τον βασιλιά
της Ήλιδας Ίφιτο, τον Κλεισθένη της Πίσας
και τον Λυκούργο της Σπάρτης, οι οποίοι θέ-
σπισαν και την Ιερή Εκεχειρία. Τα Ολύμπια
τελούνταν έκτοτε κάθε τέσσερα χρόνια και
απέκτησαν πανελλήνιο χαρακτήρα.
Every four years everyone’s attention is
drawn to the Olympic land of Ilia. There,
where the Flame is lit in order to carry the
message of Peace, Truce and world concilia-
tion in every corner of our planet. In this sa-
cred land, in the valley of the River Alpheios,
the Olympic Ideals were born.
The starting point in time that the cult and
the mythic encounters took place in Olympia
is lost in the depth of the centuries. The find-
ings of the area reveal that Olympia had al-
readybeenoccupiedsincetheFinalNeolithic
period.
The Altis, the sacred grove, full of wild ol-
ive-trees, pines, oaks, planes, poplars, start-
ed forming between the 10th and 9th cen-
tury BC., the time that the cult of Zeus was
first established and Olympia turned into a
place of worship. The first figurines repre-
senting Zeus, the master of the sanctuary,
date back to the Geometric period. In 776BC
the Olympic Games are being reorganized in
honor of Zeus by the king of Elis, Iphitos, by
KleosthenesofPisaandLykourgosofSparta,
who also instituted the Sacred Truce. Since
then the Olympics had been held every four
years and acquired a national character.
Οι Ολυμπιακοί Αγώνες
The OlympicGames
Το Αρχαίο Στάδιο
The Ancient Stadium
57
4. Σταδιακά στο κατάφυτο ιερό της Ολυ-
μπίας οργανώνεται το πληρέστερο σύνο-
λο αθλητικών εγκαταστάσεων και λα-
τρευτικών κτηρίων του αρχαίου κόσμου.
Το γυμνάσιο, η παλαίστρα, οι χώροι προ-
πόνησης, το εργαστήριο του Φειδία, τα
λουτρά με το κολυμβητήριο, οι επαύλεις
συνθέτουν ένα μοναδικό οικοδομικό σύ-
μπλεγμα, όπου καλλιεργήθηκε η ομορ-
φιά του ανθρώπινου σώματος, η ευγενής
άμιλλα, το αγωνιστικό ήθος.
Περιδιαβαίνονταςκανείςτονιερόχώρο
της Ολυμπίας θα συναντήσει δεκάδες να-
ούς και κτήρια που σχετίζονταν άμεσα με
The green sanctuary of Olympia subse-
quently transforms into a fully developed
complex of athletic and sanctuary build-
ingsoftheancientworld.Thegymnasium,
the palaestra, the athletic premises for
training, the workshop of Pheidias, the
baths and the swimming pools, the luxuri-
ous mansions, compose a unique in beau-
ty complex of buildings, where the beauty
of the human body, the spirit of emulation
and the competitive ethos were praised.
Walking through the sacred land of
Olympia one shall see dozens of temples
and buildings that are related to the cult,
Η ιερήΆλτις
The Sacred Altis
58
5. τη λατρεία, θησαυρούς από διάφορες ελ-
ληνικές πόλεις, όπως το Νυμφαίο, το λα-
μπρό υδραγωγείο που αφιέρωσε στο ιερό
ο Ηρώδης ο Αττικός, το Ηραίο, ναός αφιε-
ρωμένος στην Ήρα, όπου και βρέθηκε ο
Ερμής του Πραξιτέλη, το Πρυτανείο, η
έδρα των αξιωματούχων του ιερού, το Φι-
λιππείο, το κομψό κυκλικό οικοδόμημα
που αφιέρωσε ο Φίλιππος ο Β’, πατέρας
του Μεγάλου Αλεξάνδρου. Το χώρο κο-
σμούσαν βωμοί, αγάλματα θεών και
ηρώων, ανδριάντες των Ολυμπιονικών,
αφιερώματαεπιφανώνιδιωτώνκαιελλη-
νικών πόλεων, ανάμεσά τους και η περί-
φημη Νίκη του Παιωνίου. Στα ανατολικά
του ιερού χώρου, βρίσκεται η Στοά της
Ηχούς, που τον χωρίζει από το στάδιο,
όπου ελάμβαναν μέρος τα Ολύμπια.
treasures originating from many different
Greek cities, such as the Nymphaion, a
splendid fountain dedicated by Herodes
Atticus, the Heraion, a temple dedicated
to goddess Hera, where the statue of
Hermes of Praxiteles was found, the Pry-
taneion,theseeofthesanctuaryofficials,
the Philippeion, an elegant circular build-
ing dedicated by king Philip II, the father
of Alexander the Great. The space inside
Altis was decorated with altars, statues of
gods, heroes and Olympic winners, dedi-
cated by wealthy individuals and Greek
59
6. Σε περίοπτη θέση βρισκόταν το σημα-
ντικότερο οικοδόμημα της Άλτεως, ο με-
γαλοπρεπής ναός του Δία. Πρόκειται για
τον μεγαλύτερο ναό της Πελοποννήσου,
ο οποίος θεωρείται η τέλεια έκφραση, ο
«κανών», της δωρικής ναοδομίας. Η
ανοικοδόμησή του, που ξεκίνησε το 470
π.Χ. και ολοκληρώθηκε το 456 π.Χ., ταυ-
τίζεται χρονικά με την περίοδο της μεγά-
λης ακμής του ιερού. Ο ναός κτίστηκε από
τουςΗλείουςπροςτιμήντουΔία,μεταλά-
φυρα των νικηφόρων πολέμων, που διε-
ξήγαγαν κατά των τριφυλιακών πόλεων.
Μπροστά στην είσοδο του πρόναου, σε
ένα μικρό τετράγωνο χώρο, που είναι
στρωμένος με εξαγωνικές μαρμάρινες
πλάκες, γινόταν κατά την αρχαιότητα η
στέψη των Ολυμπιονικών. Τον περίλα-
cities, such as the Nike of Paionios. East of
the sacred precinct, is the Echo Stoa, which
separates it from the stadium, where the
Olympics took place.
The Great Temple of Zeus, the most im-
portant building, dominated the Altis. It is by
farthelargesttempleinPeloponnese,which
is considered to be the perfect example of
Doric architecture. Its construction began in
470BC and was completed in 456BC, when
the temple was at the acme of its glory. The
temple was built by Eleans to honour Zeus,
using the spoils of the victorious wars, that
were conducted against the Triphylian cit-
ies. In front of the entrance of pronaos, in a
small rectangular space, paved with hexag-
onal marble slabs, the victors of the Olympic
Games were crowned. In this great temple
60
8. μπρο ναό κοσμούσε το χρυσελεφάντινο
άγαλμα του Δία, ένα από τα επτά θαύματα
του αρχαίου κόσμου. Το άγαλμα κατα-
σκευάστηκε από τον Φειδία γύρω στο 430
π.Χ., και το ύψος του ξεπερνούσε τα 12 μέ-
τρα. Ο θεός παριστανόταν καθισμένος με
μεγαλοπρέπεια στο θρόνο του, κρατώ-
ντας στο αριστερό χέρι το σκήπτρο του και
στο δεξί μια φτερωτή Νίκη. Τα γυμνά μέρη
του σώματός του ήταν κατασκευασμένα
από ελεφαντόδοντο, ενώ από χρυσό ήταν
το ιμάτιο και ο θρόνος που έφερε ανάγλυ-
φες μυθολογικές παραστάσεις. Μετά την
κατάργηση των Ολυμπιακών Αγώνων, το
άγαλμα μεταφέρθηκε στην Κωνσταντι-
νούπολη, όπου και καταστράφηκε από
φωτιά γύρω στο 475 μ.Χ. Η μορφή του μας
είναι γνωστή από απεικονίσεις σε αρχαία
νομίσματα και από την περιγραφή του πε-
ριηγητή Παυσανία.
also stood the chryselephantine statue of
Zeus, one of the Seven Wonders of the an-
cient world. This statue was created by
Pheidias in 430BC and was more than
twelve meters high. The god was por-
trayed enthroned with greatness, holding
a scepter in his left hand and a winged Vic-
tory in his right. The undraped parts of the
statue were of ivory, while the robe and
the throne that was decorated with relief
mythological scenes, were of gold. After
the abolition of the Olympic Games, the
statue was carried off to Constantinopole,
where it perished in a fire in 475a.C. It is
from the depictions on ancient coins and
thedescriptionsofPausaniasthatwehave
an idea of what the statue looked like.
Στο Αρχαιολογικό Μουσείο της Ολυμπί-
ας φιλοξενείται ένα από τα διασημότερα
αγάλματα στον κόσμο, ο Ερμής του Πραξι-
τέλη. Το «διαμάντι της Ολυμπίας», όπως
έχει χαρακτηριστεί, είναι ένα από τα ση-
μαντικότερα έργα τέχνης της αρχαιότητας
καιχρονολογείταιπερίπουστο330π.Χ.Το
άγαλμα, ύψους 2,13 μ., παρουσιάζει τον
Ερμή γυμνό, να στηρίζεται στον κορμό
ενός δέντρου και να κρατάει στο ένα χέρι
τον νεογέννητο Διόνυσο. Το απαράμιλλο
αυτό γλυπτό, κύριος εκπρόσωπος του ελ-
The Archaeological Museum of Olympia
accommodates one of the most famous
statues in the world, Hermes of Praxiteles.
The “diamond of Olympia” as it is also
known, is one of the finest and most im-
portant pieces of art of the ancient world
and is dated back to 330BC. The statue,
2.13mtall,representsHermesnaked,lean-
ing against a trunk of a tree and bearing
the newborn Dionysus. This exquisite stat-
ue, the finest model of the Greek beauty,
is considered to be one of the most repre-
sentative pieces of art of the 4th century
Τα Μουσεία
The Museums
Το παλιό μουσείο διαθέτει στους χώρους του πλούσιο εκθεσιακό υλικό
The old museum houses an extensive archaeological collection.
62
9. ληνικού κάλλους, θεωρείται ένα από τα
πιο αντιπροσωπευτικά έργα του 4ου αι.
π.Χ. όπου κυριαρχούν πλέον νέες καλλι-
τεχνικές εκφράσεις, όπως ο ρεαλισμός
και ο νατουραλισμός.
Ανάμεσασταεπίσηςαπαράμιλληςαξίας
εκθέματα που φιλοξενούνται στο Αρχαιο-
λογικό Μουσείο της Ολυμπίας είναι τα αε-
τώματα του ναού του Διός και η περίφημη
Νίκη, έργο του γλύπτη Παιωνίου, ένα από
τα αριστουργήματα της αρχαίας ελληνικής
πλαστικής. Το άγαλμα αφιερώθηκε στο
ιερό από τους Μεσσηνίους και τους Ναυ-
πακτίους, μετά τη νίκη τους επί των Λακε-
δαιμονίων και παρουσιάζει τη φτερωτή
θεά αιθέρια, ανάλαφρη και γεμάτη ζωντά-
νια, καθώς κατεβαίνει από τον Όλυμπο για
να διαλαλήσει το θρίαμβο των νικητών.
Παράλληλαπλησίοντουαρχαιολογικού
χώρου της Ολυμπίας, βρίσκεται το παλιό
μουσείο, το οποίο κτίστηκε το 1888. Πρό-
κειται για το πρώτο επαρχιακό μουσείο
πουκτίστηκεστηνΕλλάδακαιφιλοξένησε
για περίπου 100 χρόνια τα ευρήματα της
Ολυμπίας. Σήμερα, ανακαινισμένο ονομά-
ζεται Μουσείο της Ιστορίας των Ολυμπια-
κών Αγώνων της Αρχαιότητας, φιλοξενώ-
ντας συνολικά 463 αρχαία έργα, τα οποία
χρονολογούνται από τη δεύτερη χιλιετία
π.Χ. έως και τον 5ο αιώνα π.Χ. Μέσα από
αυτά παρουσιάζεται η υπερχιλιετής ιστο-
ρία των Ολυμπιακών Αγώνων, του μακρο-
βιότερου θεσμού της αρχαιότητας.
Πλάι στα δυο αυτά σημαντικά μουσεία,
ο επισκέπτης μπορεί να πληροφορηθεί
την ιστορία των ανασκαφών της Άλτης, με
φωτογραφίες, αντικείμενα και πληροφο-
ριακό υλικό που εκτίθενται στο μικρό
ομώνυμο μουσείο.
BC, when realism and naturalism seem to
dominate the artistic expressions.
Among other exhibits of equal value
thatarebeinghostedintheArchaeological
Museum of Olympia are the Pediments of
the temple of Zeus and the finest sculp-
ture of Nike of Paionios, a masterpiece of
Greek plastic arts. This statue was dedi-
catedtothetemplebytheMesseniansand
Naypaktians, after their victory over the
Spartans. It depicts the winged airborne
goddess, coming from mount Olympus to
commemorate the triumph of the victors.
ClosetothearchaeologicalsiteofOlym-
pia,liestheoldmuseum,whichwasbuiltin
1888. This was the first museum ever built
in the provinces of Greece which hosted
for almost 100 years the findings of Olym-
pia. Nowadays, it has been renovated and
is called the Museum of the History of the
Olympic Games in Antiquity, hosting al-
most 463 ancient pieces of art, dating
from the 2nd millennium BC to the 5th
century BC. The whole history of the Ol-
ympic Games, the longest establishment
of antiquity, is being presented through
these pieces of art.
Besides these two significant muse-
ums, visitors can be informed about the
story of the excavations that took place in
Altis, through pictures, artifacts and infor-
mation papers which can be found at the
small museum of Olympia.
Η Διεθνής Ολυμπιακή Ακαδημία φιλοξενεί κάθε
χρόνο αθλητικά στελέχη από όλο τον κόσμο
Each year the International Olympic Academy
hosts Academy members from across the world.
63
10. Αρχαιαηλιδα
Ηδιοργανώτριαπόλητων ΟλυμπιακώνΑγώνων
The Ancient Elis
The city that organizes the Olympic Games
ΗΑρχαίαΉλιδα,ήτανηπρωτεύουσατου
κράτους των Ηλείων και ήταν η πόλη που
διοργάνωνε τους Ολυμπιακούς Αγώνες
για περισσότερο από 1.000 χρόνια. Ήταν
μια πραγματική μεγαλούπολη με περισ-
σότερους από 80.000 κατοίκους και τα
ερείπιάτηςεντοπίζονταιμεταξύτουποτα-
μού Πηνειού και του ρέματος Λαγκάδι.
Βρίσκεται στα όρια του δήμου Αμαλιά-
δαςκαιαπότιςαρχέςτου20ουαιώναέως
και σήμερα ανασκάπτεται και αποκαλύ-
πτει σπουδαία ευρήματα. Σύμφωνα με
τον Παυσανία, τον 2ο αιώνα π.Χ., η Ήλιδα
διέθετε θέατρο, στοές, γυμνάσια, ιππό-
δρομο, ναούς, κατοικίες και εργαστήρια.
Διέθετε όλες τις υποδομές που χρειαζό-
ταν μια μεγαλούπολη της αρχαιότητας.
Οι μύθοι συνδέουν άμεσα την πόλη με
τονΗρακλή,καθώςέναςαπότουςάθλους
πραγματοποιήθηκε στην Ήλιδα (καθαρι-
σμός της κόπρου των στάβλων του βασι-
λιά Αυγεία).
Στην εποχή του βασιλιά Όξυλου (12ος
αιώνας π.Χ.) τοποθετείται ο πρώτος συ-
Ancient Elis, was the capital city of the
state of Ilians and was also the city that
organized the Olympic Games for more
than a thousand years. It was a luxurious
city with more than 80.000 inhabitants
and its remaining ruins are located be-
tween the river Pineios and the stream of
Lagadi.
It is located at the boundaries of the
municipality of Amaliada and ever since
the start of the 20th century it is being
excavated and is revealing great findings.
According to Pausanias, during the 2nd
century BC, Elis had a theatre, tunnels,
gymnasiums, a race track, temples, hous-
es and workshops. It had every single in-
frastructure that a big city in the ancient
Αναπαράσταση των οικοδομημάτων της αγοράς της
Ήλιδας (σχέδιο Η. Μουτόπουλος 1978)
Reconstruction of the buildings in the agora of Elis
(drawing by I. Moutopoulos 1978)
64
11. νοικισμός της πόλης, καθώς και η αναβί-
ωση των αγώνων δρόμου στο ιερό του Δία
στηνΟλυμπία,τοοποίοανήκεστουςΠισά-
τες.
ΣτοχώροτηςΑγοράςβρισκότανοελλα-
νοδικαιών, το οικοδόμημα που στέγαζε
τους επίσημους κριτές των Ολυμπιακών
Αγώνων, όπως και το κτήριο των δεκαέξι
γυναικών που ήσαν επιφορτισμένες με
την κατασκευή του πέπλου της Ήρας και
τη διοργάνωση ειδικών αγώνων δρόμου
παρθένων στο στάδιο της Ολυμπίας προς
τιμήν της Θεάς.
Μεταξύ της αγοράς και του Ποταμού
Πηνειού, υπήρχε ναός του Διονύσου όπου
years had to have.
Themythsseemtoconnectdirectlythis
city with Hercules, as one of his labors
took place in Elis (cleaning the stables of
Augean).
It is during the period that king Oxylus
ruled (12th century BC) that the first dis-
trict appears, as well as the revival of the
race at the temple of Zeus in Olympia,
which at that time belonged to Pisates.
In the Market place there was the hel-
lanodikaion, the building that hosted the
official judges of the Olympic Games, as
wellasthebuildingthathostedthesixteen
women that had to weave the robe of Hera
65
12. βρισκόταν και το άγαλμα του θεού που φι-
λοτέχνησε ο Πραξιτέλης.
Στην ίδια περιοχή βρίσκεται και το θέα-
τρο, το οποίο σώζεται και φιλοξενεί ακόμη
και σήμερα μεγάλες θεατρικές παραστά-
σεις.
Στο νέο Μουσείο Ήλιδας που δεσπόζει
στο λόφο, ο επισκέπτης μπορεί να συνα-
ντήσει μοναδικής σημασίας και ομορφιάς
αρχαιολογικά ευρήματα.
and organize a special race for virgins at
the stadium of Olympia to honor Hera.
Between the Market place and the river
Pineios, there was a temple dedicated to
Dionysus,wherethestatuethatPraxiteles
had sculpted was.
At the same area there was also a thea-
tre, which is still standing and holding
great theatrical performances.
The new Museum of Elis dominates the
hill where every visitor can admire ar-
chaeological findings of unique signifi-
cance and beauty.
Νέο αρχαιολογικό μουσείο Ήλιδας
New archeological museum of Elis
66
14. Επικούρειος Απόλλων
Apollo Epikourios
Ο Παρθενώνας της Πελοποννήσου
The Parthenon of Peloponnese
Στο γυμνό, βραχώδες τοπίο των Βασσών,
σε υψόμετρο 1.131 μέτρων βρίσκεται ένας
από τους σημαντικότερους και επιβλητικό-
τερους ναούς της αρχαιότητας, αφιερωμέ-
νος στον Επικούρειο Απόλλωνα. Το πλήθος
των πρωτοτυπιών, τόσο στην εξωτερική
όσο και στην εσωτερική του διαρρύθμιση,
είναιαυτάπουτονκαθιστούνέναμοναδικό
μνημείο στην ιστορία της αρχαίας ελληνι-
κής αρχιτεκτονικής. Πρόκειται για τον μο-
ναδικό ναό στον οποίο αντιπροσωπεύονται
για πρώτη φορά και οι τρεις αρχιτεκτονικοί
ρυθμοί της αρχαιότητας: ιωνικός, δωρικός,
κορινθιακός. Η ανέγερσή του τοποθετείται
ανάμεσα στο 420 και στο 400 π.Χ. και θεω-
ρείται έργο του Ικτίνου, αρχιτέκτονα του
Παρθενώνα.
Η λατρεία του Απόλλωνα στην περιοχή
των Βασσών ανάγεται στα τέλη του 8ου με
τις αρχές του 7ου αιώνα π.Χ. Ο θεός φέρει
το επίθετο «επικούρειος» διότι σύμφωνα
με την παράδοση συνέδραμε τους Φιγαλείς
στον αγώνα τους κατά των Σπαρτιατών το
659 π.Χ. Σύμφωνα με μια άλλη εκδοχή, η
ονομασία οφείλεται στο γεγονός ότι ο
Απόλλωνας εμπόδισε την εξάπλωση επι-
δημίας,πουέπληττετηνπεριοχήσταχρόνια
του Πελοποννησιακού Πολέμου. Πιθανο-
λογείται δε, ότι ο «ικτίνιος» ναός των κλα-
σικών χρόνων που βλέπει σήμερα ο επι-
σκέπτης κτίστηκε στη θέση παλαιότερου
ναού του Απόλλωνα, που είχε κτιστεί στα
τέλη του 7ου αι. π.Χ.
Ο Ικτίνος σε αυτό το δημιούργημά του
In the bare and rocky landscape of Bas-
sae, at a height of 1.131m, stands one of the
mostimportantandmostimposingtemples
of antiquity, dedicated to Apollo Epikourios.
The fact that it combines a variety of novel
ideas, both in its external and in its internal
arrangements, makes it a unique monu-
ment in the history of Greek architecture. It
is the only temple that succeeded to com-
bine for the first time all of the three archi-
tectural orders of antiquity: the Ionic, the
Doric and the Corinthian. It is dated back to
420-400BCanditisbelievedtobethework
of Iktinos, the architect of the Parthenon.
The worship of Apollo in the area of Bas-
sae goes back to the end of the 8th and the
start of the 7th century BC. He was called
“Epikourios” because according to the tra-
dition he came to the aid of the Phigaleians
during their fight with the Spartans in
659BC. According to another scenario, he
was called “Epikourios” because he pre-
vented the spread of a plague, which struck
that area during the Peloponnesian War.
There are speculations that, the temple
that was designed by Iktinos during the
classical period and that anyone can visit at
the present, was built at the same location
where an earliest temple of Apollo existed,
68
15. κατόρθωσε να συνδυάσει πολλά αρχαϊκά
στοιχεία με τα νέα γνωρίσματα της κλασι-
κής εποχής. Ο ναός έχει θεμελιωθεί πάνω
στο βράχο, σε ειδικά διαμορφωμένο πλά-
τωμα. Αντίθετα με τον συνήθη προσανα-
τολισμό Α-Δ, ο ναός του Επικούρειου
Απόλλωνα έχει προσανατολισμό Β-Ν, το
οποίο πιθανόν να συνδέεται με την αρκα-
δική θρησκευτική παράδοση, δεδομένου
ότι τον ίδιο προσανατολισμό παρουσιά-
ζουν και άλλοι ναοί στην περιοχή.
Έναςαπότουςκίονεςτουναούέφερετο
αρχαιότερο γνωστό ως σήμερα στην αρ-
χαία ελληνική αρχιτεκτονική κορινθιακό
κιονόκρανο, θραύσματα του οποίου φυ-
λάσσονται στο Εθνικό Αρχαιολογικό Μου-
σείο. Στο άδυτο, πίσω από τον κίονα αυτό,
βρισκόταν, σύμφωνα με τον Παυσανία, το
τεράστιο μπρούτζινο άγαλμα του Απόλ-
λωνα.
Το βασικότερο διακοσμητικό στοιχείο
του ναού ήταν η μαρμάρινη ιωνική ζωφό-
ρος.Είχεσυνολικόμήκος31μέτρακαιτην
αποτελούσαν 23μαρμάρινες πλάκες.Στις
12 από αυτές απεικονίζεται η Αμαζονομα-
χία και στις υπόλοιπες 11 η Κενταυρομα-
χία. Γλύπτης της ζωοφόρου εικάζεται πως
ήταν ο Παιώνιος, που φιλοτέχνησε στην
Ολυμπία το περίφημο άγαλμα της Νίκης.
which was built at the end of the 7th cen-
tury BC.
Iktinos, in this masterpiece, managed to
combine several Archaic features with the
new characteristics of the Classical era.
The temple was raised on bedrock, on a
specially built terrace. Unlike the usual ori-
entation EW, the temple of Apollo Epik-
ourios is orientated NS, probably because
of the arcadian religious tradition, as all
the other temples of the area are also ori-
entated NS. One of the capitals of the tem-
ple was the earliest known example of a
Corinthian capital in the history of Greek
architecture, fragments of which are be-
ing now kept in the National Archaeologi-
cal Museum.
According to Pausanias, behind this Cor-
inthian column, inside the adyton, stood
the cult statue of Apollo.
Themaindecorativefeatureofthetem-
ple was the marble Ionic frieze. It was
31meters long and consisted of 23 marble
slabs. Twelve of them depicted battles of
the Amazons and the rest eleven showed
battles of the Centaurs. The frieze may
have been the work of Paionios, who also
executed the famous statue of Nike at Ol-
ympia.
69
16. ΑρχαίαΦιγαλεία
Ancient Figaleia
Σταίχνητου μεγαλείου της Αρχαίας Ελλάδας
In search of the glory of ancient Greece
Η αρχαία Φιγαλεία υπήρξε μία από τις
ισχυρότερες πόλεις της αρχαίας Ελλά-
δας. Με τείχη μήκους περισσότερο από 4
χλμ., τα οποία είχαν ορθογώνιους κυκλι-
κούς πύργους, τα οποία μπορούν να θαυ-
μάσουν και σήμερα οι επισκέπτες. Βρί-
σκεται κοντά στη σύγχρονη Φιγαλεία,
στην κοιλάδα που διατρέχει ο ποταμός
Νέδα.
Οι Φιγαλείς είχαν δύο ιερά βουνά. Το
Κωτίλιον Όρος όπου έκτισαν το ναό του
Επικούρειου Απόλλωνα και το Ελάιον
Όρος όπου λατρευόταν η Μέλαινα Δήμη-
τρα.
Σύμφωνα με τον Παυσανία, στη Φιγα-
λεία υπήρξαν οι ναοί της Αρτέμιδος Σωτή-
ρος, του Διονύσου Ακρατοφόρου και της
Ευρυνόμης, καθώς και Γυμνάσιο και Αγο-
ρά με αγάλματα του Ερμή και του Ολυμπι-
ονίκη Αρραχίωνα.
The city of ancient Figaleia used to be
one of the most powerful cities in Ancient
Greece. Its wall was more than 4km long,
which had rectangular and circular tow-
ers, which can still be seen and admired
today by the visitors. It is very close to the
modern city of Figalia, in the valley that
the river Neda crosses.
The people of Figalia had two sacred
mountains. The Kotilion Mountain, where
they built the temple of Apollo Epikourios,
and the Elaion Mountain where they wor-
shipped Demeter Melena.
According to Pausanias, in Figalia there
were temples of Artemis Sotiros, of Di-
onysus Akratoforos, and of Eurynome, as
well as a Gymnasium and a Market with
statues of Hermes and of the Olympic vic-
tor Arrachion.
70
17. ΑρχαιαΑλιφειρα
Οι μύθοι της Αλιφείρας φθάνουν μέχρι τον
κατακλυσμό, μιλούν για τη διάσωση του
Δευκαλίωνα και της Πήρας, αποδίδουν
εδώ τη γέννηση της θεάς Αθηνάς που πε-
τάχτηκε πάνοπλη από την ιερή κάρα του
Δία με μια σφυριά που έδωσε σ’ αυτήν ο
Ηφαιστος και ακόμα για την μεταμόρφωση
του βασιλιά της, Λυκάονα σε λύκο από τον
Δία, γιατί στη φιλοξενία που του έκανε ο
βασιλιάς Λυκάονας του πρόσφερε να φάει
ανθρώπινοκρέας.Οιπανάρχαιοιαυτοίμύ-
θοι που αφορούν τον πρώτο οικισμό της
Αλιφείραςμαςαποδεικνύουνότιηγηαυτή
κατοικήθηκε από τα πρωτοελληνικά χρό-
νιααφούαναφέρουνακόμακαιανθρωπο-
φαγίες ιδιότητες των πρώτων κατοίκων
της. Τα μεγάλα τείχη του κάστρου που η
κατασκευή τους ανήκει στα προομηρικά
χρόνια μας οδηγούν στο συμπέρασμα του
πιο παλιού οικισμού της Αλιφείρας που
πρέπει να τον τοποθετήσουμε πέρα από
την 3η π.Χ. χιλιετηρίδα.
Η ζωή της Αλιφείρας συνεχίστηκε αδιά-
σπαστη την κλασική περίοδο αλλά και
στους χρόνους της Ρωμαϊκής αυτοκρατο-
ρίας, την Βυζαντινή εποχή.
Στην κλασική περίοδο, μετά την Μηδι-
κή, οι Αλιφείρειοι από ευγνωμοσύνη προς
την προστάτιδά τους Αθηνά, που τους βοή-
θησε μαζί με τους άλλους Ελληνες να
διώξουν τους Ασιάτες κυρίαρχους αλλά
και γιατί πίστευαν ότι γεννήθηκε εδώ,
έχτισαν στο κάστρο προς τιμήν της το με-
γαλοπρεπή ναό της Τριτωνίδος Αθηνάς.
Ο Παυσανίας και ο Πολύβιος γράφουν
ότι οι Αλιφείριοι έχτισαν το ναό προς τιμήν
της Αθηνάς, γιατί πίστευαν ότι εκεί την
γέννησε ο πατέρας των Θεών. Στο σημείο
που πάνοπλη πετάχτηκε η Αθηνά από την
κάρα του Δία, βρισκόταν πηγή με άφθονο
κρύονερόπουταυτίζεταιμετουςμεγαλοπρε-
πείς καταρράκτες του Τρίτωνα και γι’ αυτό φέ-
ρει και το όνομα της Τριτωνίδος Αθηνάς.
Γράφουν επίσης για το άγαλμα της Αθηνάς
πως ήταν πελώριο, χάλκινο και φτιαγμένο με
εξαιρετική τέχνη από τον Υπατόδωρο.
Εδώ φαίνεται ο γενεσιουργός ρόλος των
ποταμών αυτών στον πολιτισμό που αναπτύ-
χθηκε στην περιοχή από τα πανάρχαια χρό-
νια.
Ο ναός της Αθηνάς βρίσκεται πάνω στο ψη-
λότερο σημείο της Ακρόπολης της Αρχαίας
Αλιφείρας, σε ένα σημείο που δεσπόζει όλης
της περιοχής. Από εδώ ξεδιπλώνεται μία υπέ-
ροχη θέα προς την κοιλάδα του Αλφειού, προς
τις αρχέγονες χαράδρες του Κέλαδου και του
Τρίτωνα προς την κοιλάδα του Διάγοντος προς
το ομηρικό Αίπυ στα νότια προς την Ισόβα τέ-
λος και το γαλανό Ιόνιο προς τη Δύση.
71
18. Ancient Alifeira
The myths of Alipheira date back to the
cataclysm, they talk about the rescue of
Defkalion and Pera, they say that it was
here where the goddess Athena was born,
springing out of the head of Zeus in full ar-
mour, after he had been hit on the head
with a hammer by Hephaistos. It is here,
that king Likaon was turned into a wolf by
Zeus after he had served the god human
flesh. The above ancient myths refer to
thefirstsettlementsofAlipheiraandprove
that this land has been inhabited since the
early Helladic times as they mention can-
nibalism among its inhabitants . The great
walls of the castle which date back to pre-
Homeric times lead us to conclude that the
oldestsettlementwasestablishedinabout
the 3rd millennium BC.
Alipheira was continuously inhabited
through the classical era, the Roman em-
pire and the Byzantine era.
During Classical times, after the Persian
wars, the Alipheireans built a majestic
temple in the castle in honor of Athena to
show their gratitude towards her for their
victory over the Persians.
Pausanias and Polybious mention that
the Alipheireans built the temple in honor
of Athens as they believed that their land
was her birthplace. The temple was dedi-
catedtoTritonideAthenaasatthespotshe
was born there was a fresh water spring
which was associated with the grand wa-
terfalls of Triton.
They also say that Athena’s statute was
huge, bronze and a work of great craftsman-
ship by Hypatodoros.
Here you could see the creative role of riv-
ers in this civilization which flourished in the
area in primeval times.
The temple of Athena is situated on the
highest point of the citadel of ancient Aliphei-
ra. It overlooks the valley of Alpheos, the pri-
meval ravines of Kelados and Triton, the valley
of Diagontos, Homeric Aipi to the south and fi-
nally Isova and the Ionian sea.
72
19. ΑρχαιαΣκιλλουντια
Η γητης ιστοριασ
ΗπεριοχήτουΔήμουΣκιλλούντοςόπως
καιηευρύτερηπεριοχήτηςεπαρχίαςΟλυ-
μπίας ήταν κατοικημένη από τη λίθινη
εποχή (6.000 2.700 π.χ.) Πρώτοι κάτοικοι
αναφέρονται οι Πελασγοί που αργότερα
ονομάζονται Παρωρεάτες και Καύκωνες.
Σύμφωνα με τη μυθολογία η καταγωγή
τους ανάγεται στον Πελασγό, γιο της Γης,
ενώ στο βουνό Λαπίθας, στο χώρο του
Σκιλλούντα έγινε η μάχη Λαπιθών και Κε-
νταύρων.
Επόμενοι κάτοικοί της οι Θεσσαλοί Νη-
λείδες, το κράτος των οποίων, κατέκλυ-
σαν οι Μινύες, απόγονοι των Αργοναυτών,
που έκτισαν πόλεις με οχυρές ακροπό-
λεις και αποτέλεσαν την Μινυακή εξάπο-
λη, την πρώτη ομοσπονδία Πόλεων με
κέντρο της την Αρχαία Σαμία. Σ’ αυτή άνη-
κε και «τό Αίπυ το καλοχτισμένο» που ο
Όμηρος αναφέρει ότι πήρε μέρος στην
Τρωική εκστρατεία, ερείπια του οποίου
σώζονται στο όρος Λαπίθας, στο Δ.Δ. Πλα-
τιάνας.
Συνδετικός δεσμός τους η λατρεία μιας
θαλάσσιαςθεότητας,τουΠοσειδώνα,ιερό
του οποίου ίδρυσαν στην παραλία της Αρ-
χαίας Σαμίας, το «Ποσείδιον». Εκεί συ-
νέρχονταν κάθε χρόνο οι αντιπρόσωποι
των πόλεων, τελούσαν θρησκευτικές τε-
λετές, αθλητικούς αγώνες και στη συνέ-
χεια συζητούσαν τα κοινά προβλήματα.
Κατά τη διάρκεια των αγώνων ετηρείτο
ιερή εκεχειρία, που σέβονταν όλοι. Η εκε-
χειρία ονομαζόταν «Σάμιον» και αναγ-
γελλόταν πολύ πριν αρχίσουν οι ιερές τε-
λετές.
Τις πόλεις αυτές κατέστρεψαν οι Ηλείοι
γύρω στον 8ο αι. π.Χ. Η ευρύτερη περιοχή
στους ιστορικούς χρόνους παίρνει το όνο-
μα Τριφυλία και ανήκει στο κράτος της
Ηλιδας. Ιίδιαίτερη είναι η σχέση του Σκιλ-
λουντα με την Αρχαία Ολυμπία, από την
οποία απέχει μόλις 3,5 χλμ., και χωρίζεται
απ’ αυτή με τον Αλφειό ποταμό. Ο πρώτος
ναόςπουκτίσθηκεστοχώροτηςΟλυμπίας
είναι το Ηραίον αφιέρωμα των Σκιλλου-
ντίων (10ος-9ος αι. π.Χ.). «Ναός της Ήρας
ανάθημα Σκιλλουντίων» (Παυσανίας).
Προς τιμήν της θεάς διοργανώνονταν τα
Ηραία, γυναικείοι αγώνες δρόμου. Μιλώ-
ντας ο Παυσανίας για τις αρχές των Ολυ-
μπιακών αγώνων αναφέρει ότι τότε την
επιμέλειά τους είχαν οι Σκιλλούντιοι με τους
Πισσάτες.
Απέναντι από την ιερή Άλτη, στο Σκιλλούντα
υψώνεταιτοΤυπαίονόρος,απ’όπουοιγυναίκες
παρακολουθούσαν τους Ολυμπιακούς Αγώνες,
γιατί απαγορευόταν αυστηρά να διαβούν τον
Αλφειό. Η ποινή ήταν θάνατος με κρήμνισμα
απότοΤυπαίο.ΟΠαυσανίαςλέειότιμόνοηΚαλ-
λιπάτειρα τον αψήφησε αλλά δεν την τιμώρη-
σαν από σεβασμό στα αδέλφια και το γιο της,
που ήταν Ολυμπιονίκες.
Από το Τυπαίον όρος παρακολουθούσε τα
δρώμενα στο αρχαίο στάδιο και ο Αθηναίος
ιστορικόςΞενοφών,πουεγκαταστάθηκετο392
π.Χ. στο κτήμα στο Σκιλλούντα, που του παρα-
χώρησαν οι Σπαρτιάτες και εδώ γράφει το πολύ
σημαντικό έργο του. Ειδικότερα εντοπίζεται η
διαμονή του στη Σκιλλουντία, που πιθανόν εί-
ναι η αρχαία πόλη Ήπειον (Ξενοφώντος. Ελλη-
νικά Γ2, 21-30). Εδώ υπάρχουν θεμέλια μεγά-
λου δωρικού ναού που εικάζεται ότι είναι ο
περίφημοςναόςτηςΣκιλλουντίαςΑθηνάς,ένας
δεύτερος ναός και νεκροταφείο των ύστερων
κλασσικών χρόνων. Το 240 π.Χ. ο Πολυσπέρ-
χων ο Αιτωλός καταλαμβάνει την περιοχή και
οχυρώνει το κάστρο της Αρχαίας Σαμίας, ενώ το
219 π.Χ. η περιοχή κατακτάται από το βασιλιά
της Μακεδονίας Φίλιππο τον Ε’ που τερματίζει
το συμμαχικό πόλεμο και διορίζει διοικητή τον
Ακαρνάνα Λάδικον.
73
20. Ancient Skilountia
The land of the municipality of Skil-
lounta, as well as the wider area of the
province of Olympia, has been occupied
since the Stone Age (6.000 – 2.700BC).
Pelasgus are the first people reported to
have inhabited this land, who were later
called Paroreans and Caucones. According
to the mythology, they originate from
Pelasgos, the son of the Earth, while on
the mountain Lapithas, at the location of
Skillounta,therewasabattlebetweenthe
people of Lapithas and the Centaurs.
The next tribe to have occupied this
area was the Neleans from Thessaly,
whose state had been overrun by Minyes,
the descendants of the Argonauts, who
built their cities with embattled citadels
and comprised the Minyan exapolis
(Μινυακήεξάπολη),thefirstCityConfed-
eracy. Ancient Samia was its capital. In
this Confederacy also belonged “the well-
built Aepi”, that, according to Homer, took
part in the Trojan expedition. Its ruins can
be found on the mountain Lapithas, at the
municipal department of Platania.
The bond that connected them was the
cult of an oceanic deity, Poseidon, and
they built a sanctuary to honor him at the coast
of Ancient Samia, the “Poseidion”. Each year,
the representatives of all the cities gathered
there to perform religious ceremonies and ath-
letic events, and of course to talk about their
common problems. During the athletic events
there was a sacred truce, which everybody
kept. This truce was called “Samion” and it was
introduced to everyone long before the start of
the sacred ceremonies.
These cities were destroyed by the Ilians,
aroundthe8thcenturyBC.Duringthehistorical
times, the wider area is being called Trifylia and
it belongs to the state of Elis. The city of Skil-
lounta and Ancient Olympia share a very special
bonding, as the distance between them is only
3.5km, divided by the river Alpheios. The first
temple ever built in the land of Olympia is the
Heraion, an act of dedication of the people of
Skillounta (10th – 9th century BC). “Temple of
Hera, dedication of the people of Skillounta”
(Pausanias).InordertohonorthegoddessHera,
they performed the Heraia Games, which was a
women’s athletic competition. According to
Pausanias, at his speech about the origins of
the Olympic Games, he mentions that, back
then, it was the people of Skillounta and the
74
21. Pissates who were in charge of the games.
Right across the sacred land of Altis is the
mountainTypaion,wherewomenusedtoclimb
in order to watch the Olympic Games, as it was
forbidden for them to cross the river Alpheios.
The penalty for disobeyance was death: a le-
thal jump from the mountain Typaion. Accord-
ing to Pausanias, Kallipateira was the only
woman to have disobeyed this “law”, but she
wasn’t punished out of respect to her brothers
and her son, who were Olympic victors. The
Athenian historian Xenophon had also been
settled on the mountain Typaion, watching the
proceedings that took place in the ancient sta-
dium. He had moved into a farm in Skillounta,
which was given to him by the Spartans, and
there he wrote his great work. To be more
specific, his residence is located in Skil-
lountia,whichispossiblytheancientcityof
Epeion (Xenophon, Hellenics C2, 21-30). In
this area are also found, the foundations of
a great Doric temple, which is claimed to be
the famous temple of Athena Skillountia,
another temple and a cemetery of the lat-
ter classical years. In 240BC, Polysperchon
the Aetolian invaded the land and embat-
tled the castle of Ancient Samia, while in
219BC the area is being conquered by the
king of Macedonia, Philip V, who ended the
war between the allies and set Ladikon the
Acarnanian as a governor.
75
22. Αρχαία Ολυμπία: Το Ιερό της Ολυμπίας
απλώνεται στους πρόποδες του λόφου του
Κρονίου, ανάμεσα στον Αλφειό και τον
παραπόταμό του Κλαδέο.
Αρχαία Ήλιδα: Η Ήλιδα ήταν η οργανώτρια
πόλη των Ολυμπιακών Αγώνων και
πρωτεύουσα των Ηλείων. Τα κτήρια που
έχουν ανασκαφεί χρονολογούνται από τους
ύστερους ελληνιστικούς ως τους ρωμαϊ-
κούς χρόνους.
Βάσσαι – Επικούρειος Απόλλωνας: Είναι ο
πρώτος σχεδόν άρτια διατηρημένος ναός
στον οποίο αντιπροσωπεύονται για πρώτη
φορά και οι τρεις αρχιτεκτονικοί ρυθμοί της
αρχαιότητας: ιωνικός, δωρικός, κορινθια-
κός.
Κάστρο Χλεμούτσι: Το Χλεμούτσι
(Clermont, Castel Tomese) είναι χτισμένο
στην κορυφή ενός λόφου με άπλετη θέα
στον κάμπο της Ηλείας και στο Ιόνιο
πέλαγος. Ιδρύθηκε στα έτη 1220-1223 από
τον ηγεμόνα Γοδεφρείδο Α’ Βιλλεαρδουίνο
και αποτέλεσε το ισχυρότερο φρούριο του
φράγκικου πριγκηπάτου της Αχαΐας.
Αγία Σοφία Ανδραβίδας: Η Αγία Σοφία
βρίσκεται στο κέντρο της σύγχρονης
κωμόπολης και αποτελεί ένα από τα
ελάχιστα κατάλοιπα που υποδηλώνουν ότι
η Ανδραβίδα υπήρξε κάποτε η πρωτεύουσα
του πριγκιπάτου της Αχαΐας.
Αρχαία Αλίφειρα: Η Αλίφειρα τοποθετείται
στην κορυφή ενός επιμήκους απότομου
λόφου πάνω από το σύγχρονο χωριό
Αλίφειρα.
Αρχαία Πλατιάνα: Ο ερειπιώνας της αρχαίας
πόλης (Τυπανεαί ή Αίπυ), καταλαμβάνει
λόφο του όρους Λαπίθας στα νότια του
χωριού Πλατιάνα (επαρχία Ολυμπίας).
Αρχαία Σκιλλουντία: Πόλη της Τριφυλίας , η
οποία απέχει 3.5 χλμ. από την Ολυμπία και
τοποθετείται στα νότια αυτής.
Αρχαία Φιγάλεια: Η Φιγάλεια υπήρξε κατά
την αρχαιότητα μία από τις ισχυρότερες
αρκαδικές πόλεις στην πολιτική χώρα. Την
πόλη περιέβαλε ισχυρό τείχος μήκους
περίπου 4 χλμ., με πύργους ορθογώνιους
και κυκλικούς.
Αρχαίο Λέπρεο: Αρχαία ισχυρή πόλη,
κτισμένη σε στρατηγικό σημείο, αφού ήλεγ-
χε τα περάσματα για Ηλεία, Μεσσηνία και
Αρκαδία.
Επιτάλιο: Η θέση του αρχαίου Επιταλίου
βρίσκεται βορειοδυτικά της σημερινής,
ομώνυμης κοινότητας.
Θεισόα: Βρίσκεται σε ορεινή περιοχή,
ανατολικά της Ανδρίτσαινας, κοντά στο
σημερινό χωριό Θεισόα, που παλιά
ονομαζόταν Λάβδα.
Κακόβατος: Σημαντική μυκηναϊκή θέση
αποτελεί ο αρχαιολογικός χώρος του
Κακοβάτου. Εκεί ανεσκάφησαν τρεις
θαλαμωτοί τάφοι και ένας οχυρωμένος
οικισμός.
Κάστρο Αρχαίας Σάμιας (Κάτω Σαμικό):
Πόλη της Τριφυλίας, η οποία ιδρύθηκε στα
Νότια της Ολυμπίας και της κοιλάδας του
Αλφειού. Η θέση της ήταν εξαιρετικά
νευραλγικής σημασίας καθώς ήλεγχε το
οδικό πέρασμα από τη ΒΔ Πελοπόννησο στη
Νοτιοδυτική και για αυτό μεταγενέστερα
ονομάστηκε από τους ντόπιους «Κλειδί».
Λασιών: Η σπουδαιότερη πόλη της
Ηλειακής Ακρώρειας (της ορεινής περιοχής
δηλαδή της Ηλείας, που βρίσκεται στα
σύνορα με την Αρκαδία και την Αχαΐα).
Βρισκόταν στο μέσο του κατάφυτου
οροπεδίου της Κάπελης (ή Φολόης,
ονομάστηκε έτσι γιατί στο δάσος ζούσε ο
κένταυρος Φόλος).
Μάζι: Βρίσκεται σε μικρή απόσταση από το
σημερινό χωριό Σκιλλουντία της Ηλείας και
απέχει 6 χλμ. από τα Κρέστενα. Οι
ανασκαφές έφεραν στο φώς αρχικά ένα
νεκροταφείο, στο οποίο ανασκάφηκαν 13
κιβωτιόσχημοι τάφοι Κλασικών χρόνων.
Μυκηναϊκό Νεκροταφείο Θαλαμοειδών
Τάφων Αγίας Τριάδας: Σε ορεινή και
δύσβατη θέση της ΒΑ.Ηλείας, μεταξύ των
κοινοτήτων Πανόπουλου και Αγ. Τριάδας
επισημάνθηκε ήδη από το Φεβρουάριο του
1988 εκτεταμένο νεκροταφείο, μυκηναϊκών
θαλαμωτών τάφων.
Παλαιόπυργος Βαρθολομιού
Ποντικόκαστρο Κατακόλου – Φειά: Πόλη
Αρχαιολογικοί χώροι –Ιστορικά Μνημεία
76
23. τοποθετημένη στην παραλία του σημερινού
Αγ. Ανδρέα, δίπλα στο επίνειο του Πύργου,
το Κατάκολο. Αποτελούσε το δεύτερο
λιμάνι της Ηλείας μετά την Κυλλήνη.
Υρμίνα – Ρωμαϊκό Θέατρο Λίντζι
Μουσεία
Αρχαιολογικό Μουσείο Ολυμπίας
Αρχαία Ολυμπία (Νομός Ηλείας),
+30 26240 22742
Στο Μουσείο της Ολυμπίας έχουν εκτεθεί τα
πιο σημαντικά ευρήματα των ανασκαφών.
Αρχαιολογικό Μουσείο Αρχαίας Ήλιδας
Ήλιδα (Νομός Ηλείας), +30 26220 41415
Το Μουσείο της Αρχαίας Ήλιδας κατασκευά-
στηκε κατά το χρονικό διάστημα
2002-2004 στη ΝΑ παρυφή της αρχαίας
πόλης, στις πλαγιές του λόφου της
ακρόπολης.
Δημοτική Αγορά Πύργου – Αρχαιολογικό
Μουσείο
Νομός Ηλείας, +30 26240 29119
Είναι ένα από τα μεγαλύτερα έργα στη
σύγχρονη ιστορία του Πύργου, το πλέον
επιβλητικό στην Ηλειακή πρωτεύουσα. Η
πρόσφατη μετατροπή του σε Αρχαιολογικό
Μουσείο δίνει το έναυσμα της επισκεψιμό-
τητας σε Έλληνες και ξένους τουρίστες.
Λαογραφικό Μουσείο Ανδρίτσαινας
Ανδρίτσαινα, +30 26260 22242
Το Λαογραφικό Μουσείο της Ανδρίτσαινας
ιδρύθηκε το 1981 ύστερα από πρωτοβουλία
του εξωραϊστικού Συλλόγου Γυναικών στην
αρμοδιότητα του οποίου και υπάγεται.
Δημιουργήθηκε με σκοπό να διασωθεί και
παράλληλα να προβληθεί το παραδοσιακό
υλικό της Ανδρίτσαινας.
Λαογραφικό Μουσείο Αμαλιάδας
Αμαλιάδα Ηλείας, +30 26220 22912
Στον χώρο εκτίθενται έργα της εγχώριας
λαϊκής τέχνης, αντικείμενα εγχώριας παρα-
γωγής καθώς και εκθέματα, που προέρχο-
νται από το εξωτερικό. Τα περισσότερα
αντικείμενα από αυτά χρησιμοποιήθηκαν
στα τέλη του 19ου και στις αρχές του 20ου
αιώνα.
Λαογραφικό Μουσείο Φιγαλείας
Φιγαλεία, +30 26250 41257
Tο κτίριο πίσω από το Iατρείο στεγάζει ένα
τοπικό Λαογραφικό Mουσείο με παλιά
αντικείμενα της περιοχής, τα οποία κάποτε
ήσαν σε καθημερινή χρήση στα νοικοκυριά
της Zούρτσας.
Μουσείο Ιστορίας Αρχαίων Ολυμπιακών
Αγώνων
Αρχαία Ολυμπία (Νομός Ηλείας),
+30 26240 22742
Ήταν το παλαιό αρχαιολογικό Μουσείο της
Ολυμπίας. Από το 2004 φιλοξενεί εκθέματα
που παρουσιάζουν τη λαμπρή ιστορία των
Ολυμπιακών Αγώνων που ξεκίνησαν με
πανελλήνιο χαρακτήρα το 776 π. Χ και
καταργήθηκαν το 393 π. Χ από το Βυζαντινό
αυτοκράτορα Θεοδόσιο τον Α’.
Μουσείο Μπελογιάννη
Αμαλιάδα Νομός Ηλείας
Το ιστορικό κτίριο που στέγασε τα παιδικά
όνειρα του αγωνιστή Νίκου Μπελογιάννη
μετατρέπεται σε Μουσείο Εθνικής
Αντίστασης και Αγώνων του Μοριά.
Μουσείο Τατάνη
Αμαλιάδα Νομός Ηλείας
Το διατηρητέο κτήριο Τατάνη που βρίσκεται
στην πλατεία Καλίτσα στην Αμαλιάδα,
κτίστηκε μεταξύ του 1905 και 1910 και ήταν
κατοικία της μεγάλης οικογένειας Τατάνη.
Με την δωρεά του κτηρίου από την
οικογένεια στο Δήμο Αμαλιάδας, αποφασί-
στηκε να μετατραπεί σε Ιστορικό Μουσείο
της πόλης.
77
24. Archaeological sites–Historical Monuments
Ancient Olympia: The Sanctuary of Olympia
sprawls over the foot of mount Kronios, in
the confluence of the rivers Alpheios and
Kladeos.
Ancient Elis: Elis was the city that
organized the Olympic Games and also was
the capital city of the Ilians. The buildings
that have been excavated are dated back to
the period starting from the late Hellenistic
time up to the Roman times.
Bassae – Apollo Epikourios: we could claim
that it is the first well-preserved temple
found in which all of the three architectural
orders of antiquity, Ionic, Doric and
Corinthian, were represented for the first
time.
Castle of Chlemoutsi: Chlemoutsi
(Clermont, Castel Tomese) is built at the top
of a hill with a broad view to the valley of Ilia
and to the Ionian Sea. It was found at the
years 1220-1223 by Geoffrey Villehardouin
the first, and it proved to be one of the
strongest castles of the Frankish principal-
ity in Achaia.
Agia Sofia of Andravida: the building of
Agia Sofia is at the center of the modern city
of Andravida and is one of the very few
remaining buildings still reminding that
Andravida was once the capital city of the
principality of Achaia.
Ancienta Alifeira: Alifeira is found at the top
of long and bold hill over the modern village
of Alifeira.
Ancient Platiana: The ruins of the ancient
city (Τυπανεαί or Αίπυ), are all over the hill
of mountain Lapithas, at the south part of
the village called Platiana (municipality of
Olympia).
Ancient Skillountia: A city of Trifylia, which
is 3.5km far from Olympia towards the
south.
Ancient Figaleia: The city of Figaleia used
to be, during antiquity, one of the most
powerful cities of Arcadia regarding politics.
It was surrounded by a very strong wall, that
was 4km long and had rectangular and
circular towers.
Ancient Lepreo: It was a strong ancient
city, built on a strategic site, since it
controlled the passages to Ilia, Messinia and
Arcadia.
Epitalio: Ancient Epitalio is at the northwest
side of the modern homonymous commu-
nity.
Theisoa: It is located in a mountainous area,
to the east of Andritsaina, close to the
village called Theisoa, which was once
named Lavda.
Kakovatos: the archaeological site of
Kakovatos is an important Mycenean site.
Three tombs with chambers and few
buildings with a stronghold have been
excavated there.
The Castle of Ancient Samia (Kato
Samiko): it was a city of Trifylia, which was
found at the South of Olympia and of the
valley of Alpheios. Its position was of great
importance as it controlled the passages
from the NW Peloponnese to the SW, and
that was the reason why it was called later
Kleidi (which means key, in Greek).
Lasion: the greatest city of Ilian Akroreia
(that is, of the mountainous area of Ilia,
which is located between Arcadia and
Achaia, on the boundaries). It was located
right in the middle of the green table of
Kapeli (or Foloi, which was named after the
Centaur Folos who lived in the forest).
Mazi: It is very close to the village Skilloun-
tia of Ilia and 6km far from Krestena. The
excavations brought to light a cemetery at
first, in which 13 boxy tombs were later
found dating back to the Classical years.
Mycenean Graveyard chamber tombs of
Agia Triada: in a mountainous and
inaccessible position in the northeastern
part of Ilia, between the communities of
Panopoulos and Agia Triada, an enlogated
graveyard with Mycenean tombs was
reported in February of 1998.
Paleopyrgos Vartholomiou
Pontikokastro of Katakolo – Feia: a city
located on the beach, which nowadays is
called Agios Andreas, next to the harbor of
78
25. Pyrgos, Katakolo. It was the second most
important port in the prefecture of Ilia, after
Kyllini.
Irmina – Roman Theatre Lintzi
Museums
Archaeological Museum of Olympia
Ancient Olympia (Prefecture of Ilia), +30
26240 22742
In the Museum of Olympia have been
exhibited the most important findings of the
excavations.
Archaeological Museum of Ancient Elis
Elis (Prefecture of Ilia), +30 26220 41415
The Museum of Ancient Elis was built during
the years 2002-2004 on the SE boarder of
the ancient city, on the slopes of the hill of
the acropolis.
Municipal Market of Pyrgos – Archaeological
Museum
Prefecture of Ilia, +30 26240 29119
It is one of the biggest constructions in the
contemporary history of Pyrgos, the most
dominant in the Ilian capital city. Its recent
conversion to an Archaeological Museum
has achieved to raise the visits of Greek and
foreign tourists.
Folkloric Museum of Andritsaina
Andritsaina, +30 26260 22242
The Folkloric Museum of Andritsaina was
found in 1981 with the initiative of the
Female Improvement Society, which is also
in charge of the museum. It was found in
order to maintain and bring out the
traditional material of Andritsaina.
Folkloric Museum of Amaliada
Amaliada Ilia, +30 26220 22912
In this museum are exhibited pieces of the
local art, things that are being manufac-
tured locally, as well as exhibits, which come
from abroad. Most of these items had been
used during the end of the 19th century and
the early 20th century.
Folkloric Museum of Figalia
Figalia, +30 26250 41257
The building behind the Medical Office hosts
a local Folkloric Museum with old local
items, which were once used daily in the
houses of Zourtsa.
Museum of the History of the Olympic
Games
Ancient Olympia (Prefecture of Ilia),
+30 26240 22742
This used to be the old archaeological
Museum of Olympia. Ever since 2004 it has
been hosting exhibits which present the
glorious history of the Olympic Games,
which started with the Pan-Hellenic style in
776BC and were abolished in 393BC by the
Byzantine Emperor Theodosios I.
Mpelogiannis Museum
Amaliada, Prefecture of Ilia
The historical building which hosted the
childhood dreams of Nikos Mpelogiannis,
conversed into the Museum of the National
Resistance and Battles of Morias.
Museum of Tatani
Amaliada, Prefecture of Ilia
The listed building Tatani, which is located in
the square Kalitsa in Amaliada, was built in
the years 1905-1910, and used to be the
house of the great family Tatani. This family
donated the building to the municipality of
Amaliada, and they decided to turn it into
the Historical Museum of the city.
79
