More Related Content
Similar to ус гэдэг чандмань эрдэнэ.Oyuna
Similar to ус гэдэг чандмань эрдэнэ.Oyuna (11)
ус гэдэг чандмань эрдэнэ.Oyuna
- 3. Бидний хүрээлэн буй уул
ус, хад мод, ургамал эд
Хэрэв бүгд үгүй бол бид яах вэ?
энэ бүгд хүн төрөлхтний
болбол бид яаж амьдрах вэ? хэсэг
салшгүй
Хэрэв ус гэдэг чандмань эрдэнэ бохирдож үгүй
Эцсийн загас усгүй ангахад, эцсийн дусал ус
шавхагдан үгүй болоход хүн гэдэг амьтан алтыг
идэж болохгүй ууж болохгүй болохыг мэдсэн ч
нэгэнт хожимдсон байна. Иймд бид !..................
- 4. Нэгэн цагт чандмань эрдэнэ гэж дээдэлдэг байсан ундны ус өнөө цагт чимээгүй
хор болон хувирсныг Ардын элч иргэний зөвлөлийнхөн хэлж байна. Гэр
хорооллын худаг, шандаа больё гэхэд орон сууцанд төвийн шугамаар ирж
байгаа ус авах юмгүй бохир байгааг тэд онцоллоо. Энэ хэрэглээ өөрчлөгдөхгүй
үргэлжилбэл эрүүл хүн ховор болно гэнэ.
Хамгийн сүүлд Эрүүл мэндийн яамнаас хийсэн мэдээлллийг эргэн сануулья.
Өнгөрсөн 2 жилийн хугацаанд төрсөн 30 төрөлт тутмын 20 хүүхэд нь ямар нэгэн
эмгэгтэй төржээ. Шалтгааных нь нэг хэсэгт та бидний өдөр тутам хүнсэндээ
хэрэглэж байгаа ус орж байгаа нь харамсалтай. Улсын хэмжээнд 114 цэвэрлэх
байгууламж бүртгэгдсэн байдаг ч 50 хүрэхгүй нь алдаг оног ажиллаж байгааг
иргэний зөвлөлийнхөн олж мэджээ. Аль тэртээ 1950 онд төвийн шугам хоолой
татсанаас хойш одоог хир нь нийслэлчүүд ундны усаа хуучирч муудсан
хоолойгоор дамжуулан авч байна. Хлороор цэвэрлэгдэхээргүй зэв тогтсон
учраас биологийн асар их бохирдолтой ус шуудхан л хэрэглэчихдэг гэхэд
хилсдэхгүй. Энгийн үгээр тайлбарлахад голоос ус ууж байгаа мал, хүн 2-ын
хооронд нэг нь цоргоор бол нөгөө нь байгалиасаа шууд хүртэж байгаагаараа
ялгарч байна. Үүнээс биш ариутгагдаж, шүүгдсэн цэвэр ус гэдэг ойлголт аль
хэдэн жилийн өмнө мартагджээ. Ижилхэн л 30 гаруйхан метрийн гүнээс усаа
татаж зэвтэй хоолойгоор дамжиж байгаа учраас тэр биз.
- 7. Ус гэдэг чандмань эрдэнэ.
Click to edit Master text styles
Second level
●
Third level
●
Fourth level
●
Fifth level
- 8. Гашуун ч гэлээ ундны усны асуудал та
бидний удамшилд нөлөөлөх байдалд
хүрчихээд байгааг Ардын төлөөлөгч иргэний
зөвлөлийнхөн төр засгийнханд дуулгалаа.
Даруйхан ямар нэгэн арга хэмжээ авахгүй
бол нийслэлчүүдийн ундны ус, борооны
уснаас ч бохир байгааг тэд олон
шинжилгээгээр гаргаснаа баримттай үзүүлж
байна. Эцэст нь байр суудлын хэрүүлээ
зогсоогоод иргэдийнхээ амьжираа эрүүл
мэндэд анхаарах цаг болсныг санууллаа
- 9. Говь цөлийн ширгэсэн гол
Click to edit Master text styles
Second level
●
Third level
●
Fourth level
●
Fifth level
- 10. 2007 онд явагдсан усны
тооллогын урьдчилсан дүнгээр
Улаанбаатар хотын хэмжээнд
устай
гол горхи 43,
нуур цөөрөм 2,
булаг шанд 51,
рашаан 11,
усан сан, цөөрөм 11,
- 11. Арьс ширний 5 үйлдвэр химийн
хорт бодис бүхий хаягдал усаа
Туул гол руу урсгадаг байсан,
мөн Төв цэвэрлэх байгууамжаас
гурван тунгаагуураас 4 өдрийн
туршид цэвэрлээгүй ус
шахагдсан зэргээс голын ус маш
их бохирдож, улмаар ХУД-ийн 13
дугаар хорооны Туул тосгоны
Салхитын гацаанаас Төв аймгийн
Алтанбулаг сумын 1, 2 дугаар
- 12. Арьс шир боловсруулах үйлдвэрээс гарах бохир
ус нь хими-физикийн шинжээрээ олон төрлийн
найрлага, нийлмэл үзүүлэлтүүдтэй байдаг бөгөөд
агаарын хүчилтөрөгчтэй исэлдэж хийн төлөвт
шилжсэн хэсэг нь агаарт тархаж, элдэв үнэр
үүсгэдэг. Бохир ус, нар, салхины нөлөөгөөр
ууршиж орчны бохирдол үүсгэх ба газрын
гадаргын хэлбэршлийг дагалдан, налуу
гадаргуугаар тархаж урсахдаа нэг хэсэг нь
хөрсөнд шингэж, түүний экологийн нөхцлийг
өөрчлөх, зарим тохиолдолд шүүрэн нэвчүүлэх
чадвар зэрэг механик, механик-физик шинж
чанарыг өөрчлөнө. Энэ нь өвчний нян тараах, өвс
ургамал, амьтанд нөлөөлөх хорт бодис хольц
зүйлийг агуулж байдгаас тухайн нутгийн хөрсний
болон ландшафтын экологийн тэнцвэр алдагдах
нөхцлийг бүрдүүлнэ.
- 13. Цэвэрлэсэн болон дутуу цэвэрлэсэн
эсхүл огт цэвэрлээгүй бохир ус нь
байгалийн усны эх булгууд, ялангуяа
гадаргын усанд нийлснээс усны
нөөцийг бохирдуулах бөгөөд арьс шир
боловсруулах үйлдвэрийн бохир ус
хромын өндөр агуулгатай байхаас гадна
төрөл бүрийн химийн бодисыг их
хэмжээгээр агуулдаг учир хөрс, усыг
бохирдуулах нөлөөтэй
- 14. Бидний ирээдүй зөвхөн биднээс
Click to edit Master text styles
Second level
●
Third level
●
Fourth level
●
Fifth level
- 15. Хөндөж, сэндийчүүлсэн газар
шороондоо халагласан нутгийн
иргэд болон хөдөлгөөний
тэргүүнүүд нийслэлд чуулж эх
нутгаа хариуцлагагүй уул
уурхайн компаниудаас хэрхэн
хамгаалах талаар санал бодлоо
солилцож байгаа билээ. Орон
нутагт уул уурхайн салбарт үйл
- 18. Дэлхийн 70 хувь усаар
бүрхэгдсэн ч зөвхөн 2,5 хувь нь
цэнгэг ус юм. Гзвч үүний ихэнх
мөнх цас, мөс хэлбэрээр тогтох
бөгөөд дөнгөж 0,25 хувь л
ашиглагдах боломжтой ажээ.
- 20. Улсын хэмжээнд гэхэд 120 гаруй
бохир ус цэвэрлэх байгууламж
ашиглагдаж байгаа боловч ихэнх нь
тоног төхөөрөмж хуучирсан,
шинэчлэлийн өртөг зардал өндөр
зэрэг хүндрэлээс шалтгаалан
цэвэршүүлэлтийн түвшин
шаардлагын хэмжээнд хүрэхгүй
байна.
- 22. Усаар дутагдах нь
Хуурай уур амьсгал ган гачиг, гол
горхи, ширгэхээс гадна зохисгүй
хэрэглээнээс шалтгаалдаг .
Ус хамгийн сайн уусгагч байх
шинж нь усыг амархан бохирдох
шалтгаан болдог.
- 23. Усны бохирдол нь
1. газрын хөрсний бохирдлоос
2. хог хаягдлаас
3. хүний хүчин зүйлээс
4. Байгалийн хүчин зүйлээс бохирдддог.
Усны бохирдол нь эвгүй үнэр амт орж
,өнгө өөрчлөгдөхөөс гадна бохирдсон
уснаас үүсэн гарах бүхий л муу үр
дагаврыг хамааруулж ойлгоно.
- 24. Хогтой ус, бохирдсон ус
Click to edit Master text styles
Second level
●
Third level
●
Fourth level
●
Fifth level
- 25. Хуурай уур амьсгалтай
нутгуудад усалгаатай газар
тариалан эрхлэх нь гүний ус,
хөрсөн дэх давс химийн хорт
бодис ихсэхэд нөлөөлж байна.
Усны бохирдол нь ил далд далд
Ил ба
хэлбэрээр үүсдэг. Хөрсөн доогуур
Бохирдсон усыг гол
мөрөн далайд цутгах дамжин бохирдох
- 26. Ил ба далд бохирдлыг 8
үндсэн жишээ
Ангилал
төрлөөр ялгаж Эх үүсвэр
Click to edit Master text styles
үздэг учруулах хор
Second level
Third level мэндэд
●
Эрүүл
хөнөөл
●
Fourth level
өвчин ● бактери
Fifth level хүн амьтны
үүсгэгч вирус ялгадас
бактериуд паразит
органик бордоо аж үйлдвэр ,гэр
химийн хуванцар ахуйн болон хөдөө
бодисууд угаалгын шигэн аж ахуй
органик бус тос
давс хүчил үйлдвэрийн, гэр
химийн металууд ахуйн хаягдал
бодисууд гадаргын урсац
цацраг уран тори хүдэр
идэвхит эх иод радон олборлолт
үүсвэр боловсруулал
т цахилгаан
станц зэвсэг
- 27. Эко системд учруулах хор
Бордоо ургамал хөнөөл аж ахуйн хог
Азот фосфат Хөдөө
Хурдас чулуулаг тунах аммониум
тэжээл Хөрс ,элс шавар газрын элэгдэл
хаягдал бордоо малын
өтөг бууц
● Хүчил төрөгч ● Усны ● Хог хаягдал хөдөө
хэрэглэгч хог температу аж ахуйн хог
хаягдал р ихсэх хоолны үлдэгдэл
● Дулааны ● Амьтны ● Цахилгаан станц аж
бохирдол өтөг болон үйлдвэрийн хөргөлт
хог
хаягдал
- 28. Уул уурхайд 1тн хүдэрт
0.05 гр алт
агуулагддаг . Үүнийг
Click to edit Master text styles
олзворлохын тулд 4м3
Second level
Third level
●
Fourth level
ус хэрэглэдэг.
●
Fifth level
●
- 29. ДЭМБ-ын тооцоолсноор жилд нэг
хүнд ногдох усны хамгийн бага нь
1000м3 байх ёстой бөгөөд түүнээс
бага бол хүний эрүүл мэндэд хортой
нөлөө үзүүлнэ гэж үздэг байна.
Африк ойрхи дорнодын улсуудад
зарим бүс нутгийн 45 орны хүн ам
энэ түвшинд хүрэхгүй учраас усны
дутагдалтай амьдарч байна.
- 31. Усны хэрэглээ
Хүн төрөлхтний нийт ашиглаж
буй усны 15- ийг ахуйн усны
хэрэглээ эзэлнэ.
Өндөр хөгжилтэй орнуудад нэг
хүн хоногт 500-аас 800 л ус
хэрэглэдэг бол буурай хөгжилтэй
орнууд ад энэ нь 30-аас 150л
болно.
Ахуйн хэрэглээнд усанд орох,
бие засах, юм угаах зэрэг
- 32. Харин үүний дэргэд
хоол хүнсэнд хэрэглэх
Үйлдвэрийн зориулалтаар
ашиглажхэмжээ дэлхийн
усны буй ус нь хамаагүй
цэвэр усныбайх тооцоо ч
бага хэрэглээний 20%
эзэлнэ.
гарчээ.
Жилд 25 сая хүн усны
бохирдлын улмаас халдварт
өвчнөөр өвдөж нас бардаг
байна.
Мөн усны цутгал хэсэг ,далай
- 35. Хүн төрөлхтний усны
хэрэглээ өнгөрсөн зуунд
Click to edit Master text styles
хоёр Third level
дахин өсчээ.
Second level
●
●
Fourth level
●
Fifth level
- 36. Усалгаатай газар
тариалан эрхлэх нь усны
ашиглалтын хамгийн үр
Чийглэг уур амьсгалтай хүн амын
дүнгүй бага бол нэг хүнд
нягтшил хэлбэрт тооцогдож
байна.
ноогдох усны хангамж сайн
байна.
Сүүлийн жилүүдэд усны
хэрэглээний өөр нэг хэлбэр болох
нүдэнд үл харагдах “дам
зарцуулагдсан ус“хэмээх
ойлголт өргөн түгэх боллоо. Энэ
- 38. Гүйцэтгэх даалгавар
Click to edit Master text styles
Second level
●
Third level
●
Fourth level
●
Fifth level
- 41. Анхаарал тавьсанд
баярлалаа.
Click to edit Master text styles
Second level
●
Third level
●
Fourth level
●
Fifth level
