SlideShare a Scribd company logo
1 of 35
Waldemar Machała




Oddział Małopolski PTAiIT
Krynica Zdrój, 11 grudnia 2009 r.


                                          Uniwersytet Medyczny w Łodzi
                                    Klinika Anestezjologii i Intensywnej Terapii
                                          Uniwersytecki Szpital Kliniczny
                                        im. Wojskowej Akademii Medycznej
Środki zwiotczające mięśnie początki
Środki zwiotczające mięśnie początki




                                       3
Kiedy środki zwiotczające stały się lekami???




                                        Harold Griffith
                                                          1942 r.
                                        Enid Johnson
Coraz lepsza znajomość fizjologii i patofizjologii



          Rodzaje bloków nerwowo-mięśniowych:
                Depolaryzacyjny (sukcynylodwucholina).
                Niedepolaryzacyjny.
                Podwójny (dwufazowy, odczuleniowy).
                Mieszany (każde skojarzenie leków depolaryzujących i niedepolaryzujących).
                Nieacetylocholinowy:
                            Wyzwalanie (prokaina, jad botulinowy, niedobór wapnia, magnezu).
                            Synteza (hemicholina).
                Antycholinoesterazowy (neostygmina, edrofonium).
                Niekompetycyjny (dioksaheksadekan – Prestonal).
Adekwatne znieczulenie


   Leki zwiotczające mięśnie używane są:

            W bez mała każdym znieczuleniu ogólnym dotchawiczym.

            Jako składowa służąca do szybkiej intubacji (pełny żołądek, stany zagrożenia
            życia).

            Jako składowa sedacji
            (na szczęście coraz rzadziej).




   Adekwatne znieczulenie.

                                                                                      6
Łącze nerwowo-mięśniowe


    Receptory acetylocholinowe:

                  Postsynaptyczne.

                  Presynaptyczne.




    Receptory acetylocholinowe presynaptyczne:

           Odgrywają rolę w uruchomieniu acetylocholiny znajdującej się w pęcherzykach,
           przesuwając ją z puli zapasowej do brzeżnej.

           Wiążą się z agonistami takimi jak sukcynylodwucholina.

           Wykazują wrażliwość już na małe dawki leków niedepolaryzujących:

                    Wskutek czego NIE DOCHODZI DO PRZESUNIĘCIA SIĘ PĘCHERZYKÓW
                    Z ACETYLOCHOLINĄ DO PULI BRZEŻNEJ.                      7
Charakterystyka działania środków zwiotczających mięśnie

 Depolaryzacyjne:
        Sukcynylodwucholina (Chlorsuccilin, Scoline)   52 s.        6-7 min.

 Niedepolaryzacyjne:
        D-tubocuraryna.
        Alkuronium (Alloferine)                        3-4 min.     15-25 min.
        Pankuronium (Pavulon)                          4,5 min.     45 min.
        Pipekuronium (Arduan)                          2-3 min.     40-50 min.
        Atrakurium (Tracrium)                          1,5 min.     15-35 min.
        Cis-atrakurium (Nimbex)                        2 min.       15-30 min.
        Wekuronium (Norcuron)                          1,5-2 min.   20-30 min.
        Miwakurium (Mivacron)                          1,5-2 min.   13-23 min.
        Rokuronium (Zemuron, Esmeron)                  60 s.        30-40 min.
        Rapakuronium (Raplon)                          42 s.        20-35 min.
                                                                               8
Jak ocenić głębokość bloku nerwowo-mięśniowego?




           Wiedza i doświadczenie anestezjologa.

           Stan fizyczny pacjenta.

           Technika znieczulenia.

           Rodzaj użytego leku (latencja, czas działania, metabolizm – synergizm).

           Technika wentylacji.

           Informacje od operatora (NAPIĘCIE MIĘŚNIOWE!!!).




                                                                                     9
Bezwzględne wskazania do monitorowania bloku nerwowo-mięśniowego




        Nieprawidłowa farmakokinetyka leków zwiotczających mięśnie           (ciężkie choroby
        wątroby, nerek, zaawansowany wiek).


        Zmiana farmakokinetyki leków zwiotczających mięśnie              (choroby nerwowo-
        mięśniowe, męczliwość mięśni, zespoły miasteniczne).


        Brak wskazań do podania leków antycholinoesterazowych w celu
        odwrócenia bloku nerwowo-mięśniowego (choroby serca, POChP).
        Zapewnienie maksymalnej siły mięśniowej po operacji (choroby płuc, otyłość).
        Długie zabiegi operacyjne.
        Podawanie środków zwiotczających we wlewie ciągłym.




                                                                                                10
TOFR, a przewodnictwo nerwowo-mięśniowe


 Blok nerwowo-mięśniowy niedepolaryzacyjny


   TOF 0,4        chory nie może unieść głowy, ramienia. VT – normalna, VC i IE -

                  obniżone.


   TOF 0,6        chory unosi głowę na 3 sekundy. Otwiera szeroko oczy, wysuwa
                           język. VT – normalna, VC i IE - obniżone.


   TOF 0,7–0,75   chory potrafi wydol nie kaszleć. Unosi głowę na 5 s. Uścisk dłoni –
                  ok. 60% normy.


   TOF 0,8        podwójne widzenie, osłabienie mięśni twarzy, VC i IE – w
                  normie.


   TOFR 0,9       bezpieczna ekstubacja.                                                11
Ustępowanie bloku nerwowo-mięśniowego




                Spontaniczne      długo, … oj długo.




                                                       12
Spontaniczne ustępowanie bloku nerwowo-mięśniowego




                    Pacjentka AW, lat 43; masa: 63 kg; wzrost: 163 cm.
                    ASA: Io.
                    Rozpoznanie: Nadpotliwość dłoni lewej.
                    Rodzaj zabiegu: Torakoskopia lewostronna, sympatektomia piersiowa.
                    Dawka rokuronium (indukcja): 0,8 mg/ kg (50 mg).
                                                                                         13
                    Rodzaj znieczulenia: tlen/ powietrze/ sewofluran/ remifentanyl.
Ustępowanie bloku nerwowo-mięśniowego po inhibitorach cholinoesterazy

  Inhibitory cholinoesterazy:
     Prowadzą do podwyższenia stężenia acetylocholiny w obrębie szczeliny synaptycznej – zatem
     więcej neuroprzekaźnika dociera do okolicy postsynaptycznej, łącząc się z receptorem i
     „przywracając” przewodnictwo nerwowo-mięśniowe.
     Nie wywierają wpływu na eliminację, ani klirens leków zwiotczających.
     Przesuwają krzywą zależności dawka-działanie w prawo (przyspieszenie odnowy po blokadzie).
     Ich efekt zależny od:
          Stopnia blokady nerwowo-mięśniowej.
          Rodzaju użytego leku.
          Wieku.
          Temperatury ciała.
          RKZ i stężenia elektrolitów.
          Interakcji z innymi lekami:
                Antybiotyki.
                Leki znieczulenia przewodowego i antyarytmiczne.
                Leki moczopędne.
                Siarczan magnezu.
                                                                                            14
Ustępowanie bloku nerwowo-mięśniowego po inhibitorach cholinoesterazy




       Inhibitory cholinoesterazy – działania niepożądane:
              Bradykardia (drażnienie nerwu błędnego).
              Skurcz oskrzeli.
              Zwiększenie perystaltyki przewodu pokarmowego (skurcze jelit).
              Zwiększenie wydzielania      śliny   i   wydzieliny   z   dolnych   dróg
              oddechowych.
              Skurcze pęcherza moczowego.




                                                                                         15
Ustępowanie bloku nerwowo-mięśniowego po inhibitorach cholinoesterazy




     Podanie inhibitora cholinoesterazy:
         Galantamina                                 … nieefektywna.
         Neostygmina (ma sens przy II odp. na TOF)   … mało efektywna.




                                                                         16
Ustępowanie bloku nerwowo-mięśniowego po prostygminie




                                                                                          TOFR-0,15

                                                                                                      TOFR-0,6

                                                                                                 12’ !!!




                       Pacjentka ZP, lat 72; masa: 69 kg; wzrost: 162 cm.
                       ASA: IIIo.
                       Rozpoznanie: Rak płuca lewego.
                       Rodzaj zabiegu: Torakotomia lewostronna, klinowa resekcja płuca.
                       Dawka rokuronium (indukcja): 0,8 mg/ kg (60 mg).
                                                                                                                 17
                       Rodzaj znieczulenia: tlen/ powietrze/ sewofluran/ remifentanyl.
Ustępowanie bloku nerwowo-mięśniowego po galantaminie




                                                                                         TOFR=0,1

                                                                                                    TOFR=0,45

                                         Rocuronium




                                                                                               20‘ !!!
                       Pacjentka AK, lat 50; masa: 72 kg; wzrost: 164 cm.
                       ASA: IIo.
                       Rozpoznanie: Rak płuca prawego.
                       Rodzaj zabiegu: Torakotomia prawostronna, pulmonektomia.
                       Dawka rokuronium (indukcja): 0,8 mg/ kg (60 mg).
                                                                                                                18
                       Rodzaj znieczulenia: tlen/ powietrze/ sewofluran/ remifentanyl.
Ustępowanie bloku nerwowo-mięśniowego po sugammadeksie


    Związanie środka zwiotczającego mięśnie - sugammadex:
        Z grupy steroidowych                           metoda bardzo pewna.
        Z grupy benzyloizochinoliny                    nieprzydatny.




                                                                              19
TOF w czasie bloku niedepolaryzującego i dawka sugammadeksu




         Podanie leku
     niedepolaryzacyjnego




                   16 mg/ kg   4 mg/ kg       2 mg/ kg


                     Głęboka blokada –        Blokada           Powrót
                         „okres bez       umiarkowana –     przewodnictwa
                        odpowiedzi”        „chirurgiczna”      nerwowo-
                                                             mięśniowego

                                                                            20
Wady sugammadeksu




                    21
Wskazania do podania sugammadeksu - planowe


     Ciężki stan ogólny, wynikający z choroby podstawowej i chorób
     współistniejących (przewlekła zaporowa choroba płuc, astma oskrzelowa,
     niewydolność krążenia).

     Skrajny przedział wiekowy.

     Otyłość.

     Przedawkowanie środków zwiotczających mięśnie.

     Zbyt szybkie zakończenie zabiegu operacyjnego.

     Choroby nerwowo-mięśniowe.

     Długi czas trwania znieczulenia (m.in. wychłodzenie, hipowolemia).

     Masa mięśniowa (pacjenci silnie umięśnieni)... .
                                                                          22
Wskazania do podania sugammadeksu - pilne




        Brak powrotu przewodnictwa nerwowo-mięśniowego, pomimo
        wyjścia poza okno czasowe działania środka zwiotczającego mięśnie.

        Konieczność szybkiego odwrócenia bloku nerwowo-mięśniowego.




                                                                             23
Ustępowanie bloku nerwowo-mięśniowego po sugammadeksie

  Pacjentka JS, lat 51; masa: 90 kg; wzrost: 162 cm.
  ASA: IVEo.
  Rozpoznanie: Stan po radioterapii (rak macicy). Neutropenia. Ropień nadwątrobowy, Ropniak opłucnej
  prawej. Przeciek płucny.
  Rodzaj zabiegu: Torako-diafreno-laparotomia. Dekortykacja płuca prawego, Drenaż ropnia nadwątrobowego.
  Dawka rokuronium (indukcja): 1 mg/ kg (100 mg).
  Rodzaj znieczulenia: tlen/ powietrze/ sewofluran/ remifentanyl.
  Analgezja pooperacyjna: TEA (0,125% Bupiwakaina + Morfina Spinal.




                                                                                                  24
Ustępowanie bloku nerwowo-mięśniowego po sugammadeksie

  Pacjentka JS, lat 51; masa: 90 kg; wzrost: 162 cm.
  ASA: IVEo.
  Rozpoznanie: Stan po radioterapii (rak macicy). Neutropenia. Ropień nadwątrobowy, Ropniak opłucnej prawej. Przeciek płucny.
  Rodzaj zabiegu: Torako-diafreno-laparotomia. Dekortykacja płuca prawego, Drenaż ropnia nadwątrobowego.
  Dawka rokuronium (indukcja): 1 mg/ kg (100 mg).
  Rodzaj znieczulenia: tlen/ powietrze/ sewofluran/ remifentanyl.
  Analgezja pooperacyjna: TEA (0,125% Bupiwakaina + Morfina Spinal.




                                                                                                                                25
Ustępowanie bloku nerwowo-mięśniowego po sugammadeksie




                                                                                                         Po 90”
                                                                                             TOFR=0,45             TOFR=0,9




              Pacjentka JS, lat 51; masa: 90 kg; wzrost: 162 cm.
              ASA: IVEo.
              Rozpoznanie: Stan po radioterapii (rak macicy). Neutropenia. Ropień nadwątrobowy, Ropniak opłucnej prawej.
              Rodzaj zabiegu: Torakotomia lewostronna, klinowa resekcja płuca.
              Dawka rokuronium (indukcja): 0,8 mg/ kg (70 mg).
                                                                                                                           26
              Rodzaj znieczulenia: tlen/ powietrze/ sewofluran/ remifentanyl.
Ustępowanie bloku nerwowo-mięśniowego po sugammadeksie




                                                      Strzałka szara:                     prostygmina.
                                                      Strzałka czerwona:                  suggamadeks.




                  Pacjentka JK, lat 81; masa: 70 kg; wzrost: 150 cm.
                  ASA: IVEo.
                  Rozpoznanie: Guz brodawki Vatera. Krwawienie do przewodu pokarmowego.
                  Rodzaj zabiegu: Operacja Whipple’a.
                  Dawka rokuronium (indukcja): 0,7 mg/ kg (50 mg).
                                                                                                    27
                  Rodzaj znieczulenia: tlen/ powietrze/ sewofluran/ remifentanyl.
Niedogodności zbyt szybkiego przywrócenia przewodnictwa n-m


     Pacjent, u którego istnieje podejrzenie „trudnych dróg oddechowych” MUSI być
     wprowadzany do znieczulenia bardzo ostrożnie:
         Długie natlenienie bierne
         Indukcja wziewna.
         Uwidocznienie głośni (bez podawania leków zwiotczających – jeżeli zostaną
         uwidocznione – można je podać).
         Po zwiotczeniu - gotowość do odwrócenia blokady.


     Tuż po indukcji znieczulenia i w czasie wybudzenia:
         Wentylacja 100% tlenem.
         Podanie antagonisty receptorów opioidowych (jeżeli podano zbyt dużą ich
         dawkę).
         Podanie suggamadeksu.


                                                                                28
Indukcja znieczulenia pacjenta z „trudnymi drogami oddechowymi”




                                                                  29
Indukcja znieczulenia pacjenta z „trudnymi drogami oddechowymi”




                                                                  30
Indukcja znieczulenia pacjenta z „trudnymi drogami oddechowymi”




                                                                  31
Koszty…




          32
Koszty…

               Lek                  Postać       Cena

Propofol (Diprivan)         Amp. 0,2 a 20 ml        20,00

Propofol (Fresenius-Kabi)   Amp. 0,2 a 20 ml            8,39

Sewofluran                  Flakon 250 ml          487,00      Narzędzia jednorazowe do laparoskopii
                                                               Trokar 11 mm; cena 1 szt. 470 PLN; x2    940,00
Midanium (Polfa)            Amp. 0,005                  1,81
                                                               Trokar 5 mm; cena 1 szt. 470 PLN         470,00
Ultiva (GSK)                Fiol. 0,001             19,32      Endo Clinch; cena 1 szt. 738 PLN         738,00
                                                               Endo Shears; cena 1 szt. 938 PLN         938,00
Ultiva (GSK)                Fiol. 0,002             37,60      Endo Grasper; cena 1 szt. 738 PLN        738,00
                                                               Prepariusz; cena 1 szt. 728 PLN          728,00
Ultiva (GSK)                Fiol. 005               94,00      Klipsy LT 300; cena 1 op. 50 PLN; x2     100,00
                                                               Igła Veressa; cena 1 szt. 75 PLN          75,00
Morfina (Polfa)             Amp. 0,01 a 1 ml            1,15
                                                               RAZEM:                                  4727,00
Morfina (Polfa)             Amp. 0,02 a 1 ml            1,16   Narzędzia wielorazowe do laparoskopii
                                                               Klipsownica
Morfina Spinal (Polfa)      Amp. 0,002 a 2 ml           1,64   Nasadka mała cienka - 1 szt.
                                                               Ssak Farabefa - 1 szt.
Petydyna (Polfa)            Amp. 0,1                    0,98
                                                               Haczyki dwuzębne - 2 szt.
Fentanyl (Polfa)            Amp. 0,1 mg a 2 ml          0,95   Kołnierz - 2 szt.
                                                               Mikulicze - 2 szt.
Bridion (Schering)          Fiol. 0,2              447,00      Imadło krótkie - 1 szt.
                                                               Nożyczki do nitek - 1 szt.
                                                               Opinaki - 14 szt.
                                                               Pensety chirurgiczne - 2 szt.
         Co jest droższe – dusza, czy ciało?                   Moskit - 1 szt.
Koszty…

               Lek                  Postać       Cena

Propofol (Diprivan)         Amp. 0,2 a 20 ml        20,00

Propofol (Fresenius-Kabi)   Amp. 0,2 a 20 ml            8,39

Sewofluran                  Flakon 250 ml          487,00
                                                                  Rodzaj nici           Cena       Potrzeby       Cena
Midanium (Polfa)            Amp. 0,005                  1,81
                                                                                    jednostkowa
Ultiva (GSK)                Fiol. 0,001             19,32      Ethilon 1,0 (W                 32              2     64,00
                                                               2797); przez
Ultiva (GSK)                Fiol. 0,002             37,60      wszystkie
                                                               warstwy
Ultiva (GSK)                Fiol. 005               94,00      Ethilon 2/0 (W              21,90              1     21,90
                                                               1632T); skóra
Morfina (Polfa)             Amp. 0,01 a 1 ml            1,15   Safil 2/0 (8485);            6,10              4     24,40
                                                               podskórna
Morfina (Polfa)             Amp. 0,02 a 1 ml            1,16   Safil 2 (8058);              5,50              4     22,00
                                                               otrzewna
Morfina Spinal (Polfa)      Amp. 0,002 a 2 ml           1,64   Ticron 1 (3090-              5,90              3     16,80
                                                               71); podskórna
Petydyna (Polfa)            Amp. 0,1                    0,98   Ethibond 2/0                 6,70              1      6,90
                                                               (W932); podkłucie
Fentanyl (Polfa)            Amp. 0,1 mg a 2 ml          0,95
                                                               Ethibond 0 (975);            6,50              1      6,50
                                                               podkłucie
Bridion (Schering)          Fiol. 0,2              447,00
                                                               Safil (48090);                 6               1      6,00
                                                               podkłucie
                                                               Ethibond 0 (6455);           9,50              8          76
         Co jest droższe – dusza, czy ciało?                   powięzie
                                                               SUMA                                                244,50
Ustępowanie blokady nerwowo-mięśniowej podaniu sugammadeksu




http://www.machala.info

More Related Content

What's hot (8)

Opioidy
OpioidyOpioidy
Opioidy
 
Praktyczne aspekty znieczulenia wziewnego z użyciem małego i minimalnego dopł...
Praktyczne aspekty znieczulenia wziewnego z użyciem małego i minimalnego dopł...Praktyczne aspekty znieczulenia wziewnego z użyciem małego i minimalnego dopł...
Praktyczne aspekty znieczulenia wziewnego z użyciem małego i minimalnego dopł...
 
Nalbufina. Zastosowanie u osób dorosłych.
Nalbufina. Zastosowanie u osób dorosłych.Nalbufina. Zastosowanie u osób dorosłych.
Nalbufina. Zastosowanie u osób dorosłych.
 
Terapia bólu. Interakcje leków przeciwbólowych.
Terapia bólu. Interakcje leków przeciwbólowych.Terapia bólu. Interakcje leków przeciwbólowych.
Terapia bólu. Interakcje leków przeciwbólowych.
 
Usmierzanie bolu ostrego lodz_2015_02_18
Usmierzanie bolu ostrego lodz_2015_02_18Usmierzanie bolu ostrego lodz_2015_02_18
Usmierzanie bolu ostrego lodz_2015_02_18
 
Postępowanie w stanach zaburzonej przytomności
Postępowanie w stanach zaburzonej przytomnościPostępowanie w stanach zaburzonej przytomności
Postępowanie w stanach zaburzonej przytomności
 
Leki w geriatrii emc silesia 12112014
Leki w geriatrii emc silesia 12112014Leki w geriatrii emc silesia 12112014
Leki w geriatrii emc silesia 12112014
 
Orzekanie O Smierci
Orzekanie O SmierciOrzekanie O Smierci
Orzekanie O Smierci
 

Viewers also liked (6)

Wykład nr 1 dla anatomia dla studiów
Wykład nr 1 dla    anatomia dla studiówWykład nr 1 dla    anatomia dla studiów
Wykład nr 1 dla anatomia dla studiów
 
Wyklad 2
Wyklad 2Wyklad 2
Wyklad 2
 
Anatomia układu ruchu (2013) z.ignasiak
Anatomia układu ruchu (2013)   z.ignasiakAnatomia układu ruchu (2013)   z.ignasiak
Anatomia układu ruchu (2013) z.ignasiak
 
Układ ruchu
Układ ruchuUkład ruchu
Układ ruchu
 
Mechanizm skurczu
Mechanizm skurczuMechanizm skurczu
Mechanizm skurczu
 
Budowa miesni
Budowa miesniBudowa miesni
Budowa miesni
 

Similar to Wspolczesne Metody Odwracania Blokady n-m W. Machala Krynica 2009

Zaburzenia Oun
Zaburzenia OunZaburzenia Oun
Zaburzenia Oun
Polanest
 
Znieczulenie Ogolne Wu
Znieczulenie Ogolne WuZnieczulenie Ogolne Wu
Znieczulenie Ogolne Wu
Polanest
 
Bezpieczne stosowanie propofolu. T. Cieniawa
Bezpieczne stosowanie propofolu. T. CieniawaBezpieczne stosowanie propofolu. T. Cieniawa
Bezpieczne stosowanie propofolu. T. Cieniawa
Polanest
 
Blokady konczyny dolnej
Blokady konczyny dolnejBlokady konczyny dolnej
Blokady konczyny dolnej
Polanest
 
Blokada splotu ramiennego z dojścia pachowego.
Blokada splotu ramiennego z dojścia pachowego.Blokada splotu ramiennego z dojścia pachowego.
Blokada splotu ramiennego z dojścia pachowego.
Polanest
 
Przezskórna stymulacja nerwu błędnego ucha (t vns) może odwrócić objawy ...
Przezskórna stymulacja nerwu błędnego ucha (t vns) może odwrócić objawy ...Przezskórna stymulacja nerwu błędnego ucha (t vns) może odwrócić objawy ...
Przezskórna stymulacja nerwu błędnego ucha (t vns) może odwrócić objawy ...
Dominika Futyma
 

Similar to Wspolczesne Metody Odwracania Blokady n-m W. Machala Krynica 2009 (20)

Zaburzenia Oun
Zaburzenia OunZaburzenia Oun
Zaburzenia Oun
 
Znieczulenie rodzącej. Wpływ na poród i stan noworodka.
Znieczulenie rodzącej. Wpływ na poród i stan noworodka.Znieczulenie rodzącej. Wpływ na poród i stan noworodka.
Znieczulenie rodzącej. Wpływ na poród i stan noworodka.
 
Układ nerwowy
Układ nerwowyUkład nerwowy
Układ nerwowy
 
Późna chorobowość i śmiertelność związana ze znieczuleniem. Neuroprotekcja w ...
Późna chorobowość i śmiertelność związana ze znieczuleniem. Neuroprotekcja w ...Późna chorobowość i śmiertelność związana ze znieczuleniem. Neuroprotekcja w ...
Późna chorobowość i śmiertelność związana ze znieczuleniem. Neuroprotekcja w ...
 
Rozwazania nad zmodyfikowana metoda znieczuelnia ogolnego
Rozwazania nad zmodyfikowana metoda znieczuelnia ogolnegoRozwazania nad zmodyfikowana metoda znieczuelnia ogolnego
Rozwazania nad zmodyfikowana metoda znieczuelnia ogolnego
 
Prezentacja Gdańskie Spotkania Kardiochirurgiczne
Prezentacja Gdańskie Spotkania KardiochirurgicznePrezentacja Gdańskie Spotkania Kardiochirurgiczne
Prezentacja Gdańskie Spotkania Kardiochirurgiczne
 
Znieczulenie Ogolne Wu
Znieczulenie Ogolne WuZnieczulenie Ogolne Wu
Znieczulenie Ogolne Wu
 
Bezpieczne stosowanie propofolu. T. Cieniawa
Bezpieczne stosowanie propofolu. T. CieniawaBezpieczne stosowanie propofolu. T. Cieniawa
Bezpieczne stosowanie propofolu. T. Cieniawa
 
11. zzn
11. zzn11. zzn
11. zzn
 
Srodki Zwiotczajace Part 2
Srodki Zwiotczajace Part 2Srodki Zwiotczajace Part 2
Srodki Zwiotczajace Part 2
 
Srodki Zwiotczajace Part 1
Srodki Zwiotczajace Part 1Srodki Zwiotczajace Part 1
Srodki Zwiotczajace Part 1
 
ankieta_anestezjologiczna_do_porodu
ankieta_anestezjologiczna_do_poroduankieta_anestezjologiczna_do_porodu
ankieta_anestezjologiczna_do_porodu
 
Blokady konczyny dolnej
Blokady konczyny dolnejBlokady konczyny dolnej
Blokady konczyny dolnej
 
Blokada splotu ramiennego z dojścia pachowego.
Blokada splotu ramiennego z dojścia pachowego.Blokada splotu ramiennego z dojścia pachowego.
Blokada splotu ramiennego z dojścia pachowego.
 
Przezskórna stymulacja nerwu błędnego ucha (t vns) może odwrócić objawy ...
Przezskórna stymulacja nerwu błędnego ucha (t vns) może odwrócić objawy ...Przezskórna stymulacja nerwu błędnego ucha (t vns) może odwrócić objawy ...
Przezskórna stymulacja nerwu błędnego ucha (t vns) może odwrócić objawy ...
 
Choroby i higiena układu nerwowego
Choroby i higiena układu nerwowegoChoroby i higiena układu nerwowego
Choroby i higiena układu nerwowego
 
SM - choroba XXI wieku Jacek Staszewski
SM - choroba XXI wieku Jacek StaszewskiSM - choroba XXI wieku Jacek Staszewski
SM - choroba XXI wieku Jacek Staszewski
 
7. leczenie biologiczne w psychiatrii
7. leczenie biologiczne w psychiatrii7. leczenie biologiczne w psychiatrii
7. leczenie biologiczne w psychiatrii
 
Postępowanie diagnostyczno-terapeutyczne w przypadkach zatruć ksenobiotykami
Postępowanie diagnostyczno-terapeutyczne w przypadkach zatruć ksenobiotykamiPostępowanie diagnostyczno-terapeutyczne w przypadkach zatruć ksenobiotykami
Postępowanie diagnostyczno-terapeutyczne w przypadkach zatruć ksenobiotykami
 
Whiplash wersja polska
Whiplash wersja polskaWhiplash wersja polska
Whiplash wersja polska
 

More from Polanest

More from Polanest (20)

Standard Organizacyjny Opieki Okołoporodowej AD 2019
Standard Organizacyjny Opieki Okołoporodowej AD 2019Standard Organizacyjny Opieki Okołoporodowej AD 2019
Standard Organizacyjny Opieki Okołoporodowej AD 2019
 
Zalecenia postępowania w bólu pooperacyjnym 2018
Zalecenia postępowania w bólu pooperacyjnym 2018Zalecenia postępowania w bólu pooperacyjnym 2018
Zalecenia postępowania w bólu pooperacyjnym 2018
 
Postoperative pain management 2018 consensusstatement
Postoperative pain management 2018 consensusstatementPostoperative pain management 2018 consensusstatement
Postoperative pain management 2018 consensusstatement
 
Rzucawka
RzucawkaRzucawka
Rzucawka
 
Rzucawka w ciąży - aktualny problem kliniczny
Rzucawka w ciąży - aktualny problem klinicznyRzucawka w ciąży - aktualny problem kliniczny
Rzucawka w ciąży - aktualny problem kliniczny
 
Podstawy wentylacji
Podstawy wentylacjiPodstawy wentylacji
Podstawy wentylacji
 
Wytyczne monitorowania śródoperacyjnego
Wytyczne monitorowania śródoperacyjnegoWytyczne monitorowania śródoperacyjnego
Wytyczne monitorowania śródoperacyjnego
 
Postępowanie z chorym po urazie wielonarządowym
Postępowanie z chorym po urazie wielonarządowymPostępowanie z chorym po urazie wielonarządowym
Postępowanie z chorym po urazie wielonarządowym
 
Nowe wytyczne ssc jakie zmiany w poste powaniu z chorym we wstrza_sie septy...
Nowe wytyczne ssc   jakie zmiany w poste powaniu z chorym we wstrza_sie septy...Nowe wytyczne ssc   jakie zmiany w poste powaniu z chorym we wstrza_sie septy...
Nowe wytyczne ssc jakie zmiany w poste powaniu z chorym we wstrza_sie septy...
 
Lekarski obowiązek niesienia pomocy a prawo pacjenta do samostanowienia
Lekarski obowiązek niesienia pomocy a prawo pacjenta do samostanowieniaLekarski obowiązek niesienia pomocy a prawo pacjenta do samostanowienia
Lekarski obowiązek niesienia pomocy a prawo pacjenta do samostanowienia
 
Hipotermia śródoperacyjna - zapobieganie i leczenie
Hipotermia śródoperacyjna - zapobieganie i leczenieHipotermia śródoperacyjna - zapobieganie i leczenie
Hipotermia śródoperacyjna - zapobieganie i leczenie
 
Koncepcja ERAS I PSH w postępowaniu okołooperacyjnym.
Koncepcja ERAS I PSH w postępowaniu okołooperacyjnym.Koncepcja ERAS I PSH w postępowaniu okołooperacyjnym.
Koncepcja ERAS I PSH w postępowaniu okołooperacyjnym.
 
Enterobacteriaceae wytwarzające karbapenemazy - nowi przeciwnicy w OIT
Enterobacteriaceae wytwarzające karbapenemazy - nowi przeciwnicy w OITEnterobacteriaceae wytwarzające karbapenemazy - nowi przeciwnicy w OIT
Enterobacteriaceae wytwarzające karbapenemazy - nowi przeciwnicy w OIT
 
Ciśnienie śródbrzuszne a układ oddechowy i wentylacja mechaniczna 2
Ciśnienie śródbrzuszne a układ oddechowy i wentylacja mechaniczna 2Ciśnienie śródbrzuszne a układ oddechowy i wentylacja mechaniczna 2
Ciśnienie śródbrzuszne a układ oddechowy i wentylacja mechaniczna 2
 
Ciśnienie śródbrzuszne a układ oddechowy i wentylacja mechaniczna (1)
Ciśnienie śródbrzuszne a układ oddechowy i wentylacja mechaniczna (1)Ciśnienie śródbrzuszne a układ oddechowy i wentylacja mechaniczna (1)
Ciśnienie śródbrzuszne a układ oddechowy i wentylacja mechaniczna (1)
 
Znieczulenie chorego z niewydolnością serca
Znieczulenie chorego z niewydolnością sercaZnieczulenie chorego z niewydolnością serca
Znieczulenie chorego z niewydolnością serca
 
Zgoda na leczenie pacjenta niezdolnego do wyrażenia woli
Zgoda na leczenie pacjenta niezdolnego do wyrażenia woliZgoda na leczenie pacjenta niezdolnego do wyrażenia woli
Zgoda na leczenie pacjenta niezdolnego do wyrażenia woli
 
Zasady bezpiecznej wentylacji mechanicznej w sali operacyjnej
Zasady bezpiecznej wentylacji mechanicznej w sali operacyjnejZasady bezpiecznej wentylacji mechanicznej w sali operacyjnej
Zasady bezpiecznej wentylacji mechanicznej w sali operacyjnej
 
Wykorzystanie prokalcytoniny w regulacji antybiotykoterapii w sepsie
Wykorzystanie prokalcytoniny w regulacji antybiotykoterapii w sepsieWykorzystanie prokalcytoniny w regulacji antybiotykoterapii w sepsie
Wykorzystanie prokalcytoniny w regulacji antybiotykoterapii w sepsie
 
Kształcenie ustawiczne w anestezjologii
Kształcenie ustawiczne w anestezjologiiKształcenie ustawiczne w anestezjologii
Kształcenie ustawiczne w anestezjologii
 

Wspolczesne Metody Odwracania Blokady n-m W. Machala Krynica 2009

  • 1. Waldemar Machała Oddział Małopolski PTAiIT Krynica Zdrój, 11 grudnia 2009 r. Uniwersytet Medyczny w Łodzi Klinika Anestezjologii i Intensywnej Terapii Uniwersytecki Szpital Kliniczny im. Wojskowej Akademii Medycznej
  • 4. Kiedy środki zwiotczające stały się lekami??? Harold Griffith 1942 r. Enid Johnson
  • 5. Coraz lepsza znajomość fizjologii i patofizjologii Rodzaje bloków nerwowo-mięśniowych: Depolaryzacyjny (sukcynylodwucholina). Niedepolaryzacyjny. Podwójny (dwufazowy, odczuleniowy). Mieszany (każde skojarzenie leków depolaryzujących i niedepolaryzujących). Nieacetylocholinowy: Wyzwalanie (prokaina, jad botulinowy, niedobór wapnia, magnezu). Synteza (hemicholina). Antycholinoesterazowy (neostygmina, edrofonium). Niekompetycyjny (dioksaheksadekan – Prestonal).
  • 6. Adekwatne znieczulenie Leki zwiotczające mięśnie używane są: W bez mała każdym znieczuleniu ogólnym dotchawiczym. Jako składowa służąca do szybkiej intubacji (pełny żołądek, stany zagrożenia życia). Jako składowa sedacji (na szczęście coraz rzadziej). Adekwatne znieczulenie. 6
  • 7. Łącze nerwowo-mięśniowe Receptory acetylocholinowe: Postsynaptyczne. Presynaptyczne. Receptory acetylocholinowe presynaptyczne: Odgrywają rolę w uruchomieniu acetylocholiny znajdującej się w pęcherzykach, przesuwając ją z puli zapasowej do brzeżnej. Wiążą się z agonistami takimi jak sukcynylodwucholina. Wykazują wrażliwość już na małe dawki leków niedepolaryzujących: Wskutek czego NIE DOCHODZI DO PRZESUNIĘCIA SIĘ PĘCHERZYKÓW Z ACETYLOCHOLINĄ DO PULI BRZEŻNEJ. 7
  • 8. Charakterystyka działania środków zwiotczających mięśnie Depolaryzacyjne: Sukcynylodwucholina (Chlorsuccilin, Scoline) 52 s. 6-7 min. Niedepolaryzacyjne: D-tubocuraryna. Alkuronium (Alloferine) 3-4 min. 15-25 min. Pankuronium (Pavulon) 4,5 min. 45 min. Pipekuronium (Arduan) 2-3 min. 40-50 min. Atrakurium (Tracrium) 1,5 min. 15-35 min. Cis-atrakurium (Nimbex) 2 min. 15-30 min. Wekuronium (Norcuron) 1,5-2 min. 20-30 min. Miwakurium (Mivacron) 1,5-2 min. 13-23 min. Rokuronium (Zemuron, Esmeron) 60 s. 30-40 min. Rapakuronium (Raplon) 42 s. 20-35 min. 8
  • 9. Jak ocenić głębokość bloku nerwowo-mięśniowego? Wiedza i doświadczenie anestezjologa. Stan fizyczny pacjenta. Technika znieczulenia. Rodzaj użytego leku (latencja, czas działania, metabolizm – synergizm). Technika wentylacji. Informacje od operatora (NAPIĘCIE MIĘŚNIOWE!!!). 9
  • 10. Bezwzględne wskazania do monitorowania bloku nerwowo-mięśniowego Nieprawidłowa farmakokinetyka leków zwiotczających mięśnie (ciężkie choroby wątroby, nerek, zaawansowany wiek). Zmiana farmakokinetyki leków zwiotczających mięśnie (choroby nerwowo- mięśniowe, męczliwość mięśni, zespoły miasteniczne). Brak wskazań do podania leków antycholinoesterazowych w celu odwrócenia bloku nerwowo-mięśniowego (choroby serca, POChP). Zapewnienie maksymalnej siły mięśniowej po operacji (choroby płuc, otyłość). Długie zabiegi operacyjne. Podawanie środków zwiotczających we wlewie ciągłym. 10
  • 11. TOFR, a przewodnictwo nerwowo-mięśniowe Blok nerwowo-mięśniowy niedepolaryzacyjny TOF 0,4 chory nie może unieść głowy, ramienia. VT – normalna, VC i IE - obniżone. TOF 0,6 chory unosi głowę na 3 sekundy. Otwiera szeroko oczy, wysuwa język. VT – normalna, VC i IE - obniżone. TOF 0,7–0,75 chory potrafi wydol nie kaszleć. Unosi głowę na 5 s. Uścisk dłoni – ok. 60% normy. TOF 0,8 podwójne widzenie, osłabienie mięśni twarzy, VC i IE – w normie. TOFR 0,9 bezpieczna ekstubacja. 11
  • 12. Ustępowanie bloku nerwowo-mięśniowego Spontaniczne długo, … oj długo. 12
  • 13. Spontaniczne ustępowanie bloku nerwowo-mięśniowego Pacjentka AW, lat 43; masa: 63 kg; wzrost: 163 cm. ASA: Io. Rozpoznanie: Nadpotliwość dłoni lewej. Rodzaj zabiegu: Torakoskopia lewostronna, sympatektomia piersiowa. Dawka rokuronium (indukcja): 0,8 mg/ kg (50 mg). 13 Rodzaj znieczulenia: tlen/ powietrze/ sewofluran/ remifentanyl.
  • 14. Ustępowanie bloku nerwowo-mięśniowego po inhibitorach cholinoesterazy Inhibitory cholinoesterazy: Prowadzą do podwyższenia stężenia acetylocholiny w obrębie szczeliny synaptycznej – zatem więcej neuroprzekaźnika dociera do okolicy postsynaptycznej, łącząc się z receptorem i „przywracając” przewodnictwo nerwowo-mięśniowe. Nie wywierają wpływu na eliminację, ani klirens leków zwiotczających. Przesuwają krzywą zależności dawka-działanie w prawo (przyspieszenie odnowy po blokadzie). Ich efekt zależny od: Stopnia blokady nerwowo-mięśniowej. Rodzaju użytego leku. Wieku. Temperatury ciała. RKZ i stężenia elektrolitów. Interakcji z innymi lekami: Antybiotyki. Leki znieczulenia przewodowego i antyarytmiczne. Leki moczopędne. Siarczan magnezu. 14
  • 15. Ustępowanie bloku nerwowo-mięśniowego po inhibitorach cholinoesterazy Inhibitory cholinoesterazy – działania niepożądane: Bradykardia (drażnienie nerwu błędnego). Skurcz oskrzeli. Zwiększenie perystaltyki przewodu pokarmowego (skurcze jelit). Zwiększenie wydzielania śliny i wydzieliny z dolnych dróg oddechowych. Skurcze pęcherza moczowego. 15
  • 16. Ustępowanie bloku nerwowo-mięśniowego po inhibitorach cholinoesterazy Podanie inhibitora cholinoesterazy: Galantamina … nieefektywna. Neostygmina (ma sens przy II odp. na TOF) … mało efektywna. 16
  • 17. Ustępowanie bloku nerwowo-mięśniowego po prostygminie TOFR-0,15 TOFR-0,6 12’ !!! Pacjentka ZP, lat 72; masa: 69 kg; wzrost: 162 cm. ASA: IIIo. Rozpoznanie: Rak płuca lewego. Rodzaj zabiegu: Torakotomia lewostronna, klinowa resekcja płuca. Dawka rokuronium (indukcja): 0,8 mg/ kg (60 mg). 17 Rodzaj znieczulenia: tlen/ powietrze/ sewofluran/ remifentanyl.
  • 18. Ustępowanie bloku nerwowo-mięśniowego po galantaminie TOFR=0,1 TOFR=0,45 Rocuronium 20‘ !!! Pacjentka AK, lat 50; masa: 72 kg; wzrost: 164 cm. ASA: IIo. Rozpoznanie: Rak płuca prawego. Rodzaj zabiegu: Torakotomia prawostronna, pulmonektomia. Dawka rokuronium (indukcja): 0,8 mg/ kg (60 mg). 18 Rodzaj znieczulenia: tlen/ powietrze/ sewofluran/ remifentanyl.
  • 19. Ustępowanie bloku nerwowo-mięśniowego po sugammadeksie Związanie środka zwiotczającego mięśnie - sugammadex: Z grupy steroidowych metoda bardzo pewna. Z grupy benzyloizochinoliny nieprzydatny. 19
  • 20. TOF w czasie bloku niedepolaryzującego i dawka sugammadeksu Podanie leku niedepolaryzacyjnego 16 mg/ kg 4 mg/ kg 2 mg/ kg Głęboka blokada – Blokada Powrót „okres bez umiarkowana – przewodnictwa odpowiedzi” „chirurgiczna” nerwowo- mięśniowego 20
  • 22. Wskazania do podania sugammadeksu - planowe Ciężki stan ogólny, wynikający z choroby podstawowej i chorób współistniejących (przewlekła zaporowa choroba płuc, astma oskrzelowa, niewydolność krążenia). Skrajny przedział wiekowy. Otyłość. Przedawkowanie środków zwiotczających mięśnie. Zbyt szybkie zakończenie zabiegu operacyjnego. Choroby nerwowo-mięśniowe. Długi czas trwania znieczulenia (m.in. wychłodzenie, hipowolemia). Masa mięśniowa (pacjenci silnie umięśnieni)... . 22
  • 23. Wskazania do podania sugammadeksu - pilne Brak powrotu przewodnictwa nerwowo-mięśniowego, pomimo wyjścia poza okno czasowe działania środka zwiotczającego mięśnie. Konieczność szybkiego odwrócenia bloku nerwowo-mięśniowego. 23
  • 24. Ustępowanie bloku nerwowo-mięśniowego po sugammadeksie Pacjentka JS, lat 51; masa: 90 kg; wzrost: 162 cm. ASA: IVEo. Rozpoznanie: Stan po radioterapii (rak macicy). Neutropenia. Ropień nadwątrobowy, Ropniak opłucnej prawej. Przeciek płucny. Rodzaj zabiegu: Torako-diafreno-laparotomia. Dekortykacja płuca prawego, Drenaż ropnia nadwątrobowego. Dawka rokuronium (indukcja): 1 mg/ kg (100 mg). Rodzaj znieczulenia: tlen/ powietrze/ sewofluran/ remifentanyl. Analgezja pooperacyjna: TEA (0,125% Bupiwakaina + Morfina Spinal. 24
  • 25. Ustępowanie bloku nerwowo-mięśniowego po sugammadeksie Pacjentka JS, lat 51; masa: 90 kg; wzrost: 162 cm. ASA: IVEo. Rozpoznanie: Stan po radioterapii (rak macicy). Neutropenia. Ropień nadwątrobowy, Ropniak opłucnej prawej. Przeciek płucny. Rodzaj zabiegu: Torako-diafreno-laparotomia. Dekortykacja płuca prawego, Drenaż ropnia nadwątrobowego. Dawka rokuronium (indukcja): 1 mg/ kg (100 mg). Rodzaj znieczulenia: tlen/ powietrze/ sewofluran/ remifentanyl. Analgezja pooperacyjna: TEA (0,125% Bupiwakaina + Morfina Spinal. 25
  • 26. Ustępowanie bloku nerwowo-mięśniowego po sugammadeksie Po 90” TOFR=0,45 TOFR=0,9 Pacjentka JS, lat 51; masa: 90 kg; wzrost: 162 cm. ASA: IVEo. Rozpoznanie: Stan po radioterapii (rak macicy). Neutropenia. Ropień nadwątrobowy, Ropniak opłucnej prawej. Rodzaj zabiegu: Torakotomia lewostronna, klinowa resekcja płuca. Dawka rokuronium (indukcja): 0,8 mg/ kg (70 mg). 26 Rodzaj znieczulenia: tlen/ powietrze/ sewofluran/ remifentanyl.
  • 27. Ustępowanie bloku nerwowo-mięśniowego po sugammadeksie Strzałka szara: prostygmina. Strzałka czerwona: suggamadeks. Pacjentka JK, lat 81; masa: 70 kg; wzrost: 150 cm. ASA: IVEo. Rozpoznanie: Guz brodawki Vatera. Krwawienie do przewodu pokarmowego. Rodzaj zabiegu: Operacja Whipple’a. Dawka rokuronium (indukcja): 0,7 mg/ kg (50 mg). 27 Rodzaj znieczulenia: tlen/ powietrze/ sewofluran/ remifentanyl.
  • 28. Niedogodności zbyt szybkiego przywrócenia przewodnictwa n-m Pacjent, u którego istnieje podejrzenie „trudnych dróg oddechowych” MUSI być wprowadzany do znieczulenia bardzo ostrożnie: Długie natlenienie bierne Indukcja wziewna. Uwidocznienie głośni (bez podawania leków zwiotczających – jeżeli zostaną uwidocznione – można je podać). Po zwiotczeniu - gotowość do odwrócenia blokady. Tuż po indukcji znieczulenia i w czasie wybudzenia: Wentylacja 100% tlenem. Podanie antagonisty receptorów opioidowych (jeżeli podano zbyt dużą ich dawkę). Podanie suggamadeksu. 28
  • 29. Indukcja znieczulenia pacjenta z „trudnymi drogami oddechowymi” 29
  • 30. Indukcja znieczulenia pacjenta z „trudnymi drogami oddechowymi” 30
  • 31. Indukcja znieczulenia pacjenta z „trudnymi drogami oddechowymi” 31
  • 32. Koszty… 32
  • 33. Koszty… Lek Postać Cena Propofol (Diprivan) Amp. 0,2 a 20 ml 20,00 Propofol (Fresenius-Kabi) Amp. 0,2 a 20 ml 8,39 Sewofluran Flakon 250 ml 487,00 Narzędzia jednorazowe do laparoskopii Trokar 11 mm; cena 1 szt. 470 PLN; x2 940,00 Midanium (Polfa) Amp. 0,005 1,81 Trokar 5 mm; cena 1 szt. 470 PLN 470,00 Ultiva (GSK) Fiol. 0,001 19,32 Endo Clinch; cena 1 szt. 738 PLN 738,00 Endo Shears; cena 1 szt. 938 PLN 938,00 Ultiva (GSK) Fiol. 0,002 37,60 Endo Grasper; cena 1 szt. 738 PLN 738,00 Prepariusz; cena 1 szt. 728 PLN 728,00 Ultiva (GSK) Fiol. 005 94,00 Klipsy LT 300; cena 1 op. 50 PLN; x2 100,00 Igła Veressa; cena 1 szt. 75 PLN 75,00 Morfina (Polfa) Amp. 0,01 a 1 ml 1,15 RAZEM: 4727,00 Morfina (Polfa) Amp. 0,02 a 1 ml 1,16 Narzędzia wielorazowe do laparoskopii Klipsownica Morfina Spinal (Polfa) Amp. 0,002 a 2 ml 1,64 Nasadka mała cienka - 1 szt. Ssak Farabefa - 1 szt. Petydyna (Polfa) Amp. 0,1 0,98 Haczyki dwuzębne - 2 szt. Fentanyl (Polfa) Amp. 0,1 mg a 2 ml 0,95 Kołnierz - 2 szt. Mikulicze - 2 szt. Bridion (Schering) Fiol. 0,2 447,00 Imadło krótkie - 1 szt. Nożyczki do nitek - 1 szt. Opinaki - 14 szt. Pensety chirurgiczne - 2 szt. Co jest droższe – dusza, czy ciało? Moskit - 1 szt.
  • 34. Koszty… Lek Postać Cena Propofol (Diprivan) Amp. 0,2 a 20 ml 20,00 Propofol (Fresenius-Kabi) Amp. 0,2 a 20 ml 8,39 Sewofluran Flakon 250 ml 487,00 Rodzaj nici Cena Potrzeby Cena Midanium (Polfa) Amp. 0,005 1,81 jednostkowa Ultiva (GSK) Fiol. 0,001 19,32 Ethilon 1,0 (W 32 2 64,00 2797); przez Ultiva (GSK) Fiol. 0,002 37,60 wszystkie warstwy Ultiva (GSK) Fiol. 005 94,00 Ethilon 2/0 (W 21,90 1 21,90 1632T); skóra Morfina (Polfa) Amp. 0,01 a 1 ml 1,15 Safil 2/0 (8485); 6,10 4 24,40 podskórna Morfina (Polfa) Amp. 0,02 a 1 ml 1,16 Safil 2 (8058); 5,50 4 22,00 otrzewna Morfina Spinal (Polfa) Amp. 0,002 a 2 ml 1,64 Ticron 1 (3090- 5,90 3 16,80 71); podskórna Petydyna (Polfa) Amp. 0,1 0,98 Ethibond 2/0 6,70 1 6,90 (W932); podkłucie Fentanyl (Polfa) Amp. 0,1 mg a 2 ml 0,95 Ethibond 0 (975); 6,50 1 6,50 podkłucie Bridion (Schering) Fiol. 0,2 447,00 Safil (48090); 6 1 6,00 podkłucie Ethibond 0 (6455); 9,50 8 76 Co jest droższe – dusza, czy ciało? powięzie SUMA 244,50
  • 35. Ustępowanie blokady nerwowo-mięśniowej podaniu sugammadeksu http://www.machala.info