Εργασία μαθητών 2ου Γυμνασίου Κιλκίς

1. Εξώφυλλα σχολικών βιβλίων
της δεκαετίας του ‘60
Βασική πηγή: ΙΕΠ
http://elibrary.iep.edu.gr/
Εργάστηκαν οι μαθήτριες του Γ4:
Μπλουντάι Ζωή, Ξανθάκη Αυγή,
Παχνή Ελένη, Πουλιοπούλου Ελισάβετ.

2. [1961, 9η Έκδοση]
Σχολικό εγχειρίδιο Αρχαίων
Ελληνικών Γυμνασίου που
περιλαμβάνει αποσπάσματα
από τις ραψωδίες της
Οδύσσειας, ερμηνευτικά και
πραγματολογικά σχόλια, και
λεξιλογικές παρατηρήσεις.

3. [1961, 10η Έκδοση]
Σχολικό εγχειρίδιο Αρχαίων
Ελληνικών Γυμνασίου που
περιλαμβάνει αποσπάσματα
από τους διαλόγους του
Πλάτωνα, ερμηνευτικά και
πραγματολογικά σχόλια και
λεξιλογικές παρατηρήσεις.

4. [1961, 9η Έκδοση]
Σχολικό εγχειρίδιο
Ιστορίας ΣΤ΄ Γυμνασίου
που καλύπτει την περίοδο
από τη Συνθήκη της Βιέννης
και την εδραίωση των
εθνικών κρατών μέχρι τον
Α΄ Παγκόσμιο Πόλεμο και
τις εξελίξεις στην Ευρώπη.
Αναφέρεται και στα
επιτεύγματα του
ευρωπαϊκού πολιτισμού,
τις τέχνες και τα
γράμματα.

5. [1961, 2η Έκδοση]
Σχολικό εγχειρίδιο
Φυσικής ΣΤ τάξης. Το
βιβλίο χωρίζεται σε
τέσσερα μέρη, καθένα
από τα οποία
περιγράφει
συγκεκριμένο πεδίο της
φυσικής επιστήμης
(οπτική, μαγνητισμός,
ηλεκτρισμός κλπ.).

6. [1961, 5η Έκδοση]
Σχολικό εγχειρίδιο
Τριγωνομετρίας για
την ΣΤ΄ Γυμνασίου
που περιλαμβάνει
θεωρία και ασκήσεις.

7. Γεωγραφία της
Ελλάδος Α΄
Γυμνασίου
[1969, 1η Έκδοση]
Σχολικό εγχειρίδιο
Γεωγραφίας Α΄
Γυμνασίου που εξετάζει
την Ελλάδα από
γεωφυσική, πολιτική,
οικονομική και
πολιτισμική άποψη.
Φέρει το σύμβολο της
δικτατορίας

8. [1962, 1η Έκδοση]
Σχολικό εγχειρίδιο
Γεωγραφίας Β΄ Γυμνασίου
που περιλαμβάνει εισαγωγή
στη φυσική και πολιτισμική
γεωγραφία της Ευρώπης και
εξετάζει τις χώρες της από
γεωμορφολογική, οικονομική
και πολιτική άποψη.

9. [1962, 1η Έκδοση]
Σχολικό εγχειρίδιο
Γεωγραφίας Γ΄ Γυμνασίου
που παρουσιάζει τα γενικά
πολιτικά, οικονομικά και
γεωφυσικά
χαρακτηριστικά των
ηπείρων πλην της
Ευρώπης και εξετάζει
ενδεικτικές χώρες και
περιοχές

10. [1962, 1η Έκδοση]
Σχολικό εγχειρίδιο
Γεωγραφίας Ε΄
Γυμνασίου που
περιλαμβάνει εισαγωγή
στην
ανθρωπογεωγραφία και
την οικονομική και
πολιτισμική γεωγραφία
και εξετάζει την Ελλάδα
από οικονομική,
πολιτισμική και πολιτική
άποψη.

11. Τάξη: Ε' Γυμνασίου
Σχολικό εγχειρίδιο
Ανθρωπολογίας για την
Ε΄ τάξη των Εξαταξίων
Γυμνασίων που εστιάζει
στην ανατομία και
φυσιολογία του
ανθρώπινου σώματος
καθώς και στα μικρόβια
και νοσήματα.

12. Σχολικό εγχειρίδιο Αρχαίων
Ελληνικών για τη Γ΄
Γυμνασίου από το 1963 που
περιλαμβάνει σύντομο
βιογραφικό σημείωμα του
Αρριανού, εισαγωγή στο
έργο, αποσπάσματα από το
πρώτο και δεύτερο βιβλίο
της Ανάβασης του
Αλέξανδρου. Περιλαμβάνει
επίσης αποσπάσματα από
το έγο του Ηροδότου

13. Σχολικό εγχειρίδιο
Αρχαίων Ελληνικών
για τη ΣΤ΄ Γυμνασίου
με αποσπάσματα από
το έργο του Πλάτωνα.
Το βιβλίο περιέχει
ερμηνευτικές
σημειώσεις και σχόλια
του συγγραφέα. Το
κείμενο είναι
πρωτότυπο.

14. Η εκπαιδευτική μεταρρύθμιση του 1964
• Η εκπαιδευτική μεταρρύθμιση του 1964 με υπουργό Παιδείας
τον ίδιο τον πρωθυπουργό Γεώργιο Παπανδρέου και βασικό
σύμβουλο τον Ευάγγελο Παπανούτσο δεν πρόλαβε να
ολοκληρωθεί στον βραχύτατο χρόνο που μεσολάβησε από
τη νομοθετική κατοχύρωσή της ως την έναρξη της
ανατροπής της (24.10.1964 – 15.7.1965). Τα μεγάλα
νομοσχέδια που θα ολοκλήρωναν το πλαίσιό της, ένα για
την τεχνικοεπαγγελματική εκπαίδευση και ένα για την
τριτοβάθμια/πανεπιστημιακή ήταν έτοιμα αλλά δεν
πρόλαβαν να ολοκληρώσουν τον κυρωτικό κύκλο τους.
Χωρίς θεσμική αναμόρφωση έμειναν και τα σχετικά με το
σχολικό βιβλίο, εκτός από την ένταξή του στις παροχές της
«δωρεάν παιδείας».

15. • Τα νέα εγχειρίδια δεν καινοτομούν όσο κι αν εκφράζουν μια νέα
διδακτική τακτική και μια διαφορετική θεματική προσέγγιση. Παρ’
όλα αυτά αποτέλεσαν αντικείμενο έντονων επικρίσεων στο
πλαίσιο της αντιμεταρρυθμιστικής πολεμικής, η οποία έφτασε ως
το σημείο να αντιμετωπίσει και περίπτωση πολτοποίησής τους
από τις κυβερνήσεις της «Αποστασίας». Ειδικότερα, λ.χ., το βιβλίο
των Θρησκευτικών κατηγορήθηκε ότι θίγει ορισμένες από τις
βάσεις της ορθόδοξης θρησκείας (ασχολήθηκε με αυτό και η Ιερά
Σύνοδος σε ειδική συνεδρία). Αλλά την πιο βίαιη κριτική δέχτηκε
η Ιστορία ρωμαϊκή και μεσαιωνική του Καλοκαιρινού, που
κατηγορήθηκε ότι αμφισβητεί την αδιάλειπτη συνέχεια του έθνους,
αποτιμά θετικά τους προαιώνιους εχθρούς της Ελλάδας,
υπονομεύει την εθνική ενότητα καλλιεργώντας ταξική συνείδηση
και γενικά αντιστρατεύεται την ενστάλαξη του εθνικού
φρονήματος στις συνειδήσεις των μαθητών. Το βιβλίο
χρησιμοποιήθηκε στα σχολεία μόνο από την έναρξη του σχολικού
έτους ως την 1η Δεκεμβρίου 1965, οπότε αποσύρθηκε με εντολή του
υπουργού Παιδείας τέλιου Αλλαμανή.

16. Πλουτάρχου Βίοι
Θεμιστοκλής και
Περικλής Β΄ Γυμνασίου
[1966, 2η Έκδοση]
Σχολικό εγχειρίδιο Αρχαίων
Ελληνικών Β΄ Γυμνασίου που
περιέχει μετάφραση του έργο
του Πλούταρχου
Θεμιστοκλής και Περικλής,
εισαγωγή και ερμηνευτικά
σχόλια.

17. Γ. Θέμελη: Η διδασκαλία των νέων
ελληνικών, 1969
Παιδαγωγικό βοήθημα Νέων
Ελληνικών που περιλαμβάνει
εισαγωγή στη θεωρίας της
λογοτεχνίας και εστιάζει στο
έργο των Κάλβου,
Παπαδιαμάντη, Παλαμά,
Σολωμού, Καβάφη κ.α.

18. Σχολικό εγχειρίδιο Αρχαίων
Ελληνικών που περιλαμβάνει
τις τραγωδίες του Σοφοκλή
Οιδίπους Τύραννος και
Αντιγόνη, εισαγωγή και
ερμηνευτικά σχόλια.

19. Σχολικό εγχειρίδιο
Θρησκευτικών Β' Γυμνασίου
που περιλαμβάνει τη
διδασκαλία του Ιησού Χριστού
και την ιστορία της
δημιουργίας, της εδραίωσης
και της εξάπλωσης της
χριστιανικής εκκλησίας από
την εποχή των Αποστόλων
μέχρι τη συγκρότηση του
Παγκόσμιου Συμβουλίου
Εκκλησιών.

20. 1962, 1η Έκδοση]
Μαθητικό βοήθημα
Νέων Ελληνικών για
τις Γ΄, Δ΄, Ε΄ Εξαταξίων
Γυμνασίων και
Εμπορικών Σχολών
που περιλαμβάνει
υποδείγματα εκθέσεων,
περιγραφές, διηγήσεις,
επιστολές, αναλύσεις
λογοτεχνικών έργων,
σχεδιαγράμματα και
θέματα εκθέσεων.

21. Νεοελληνικά
Αναγνώσματα. Β΄
Γυμνασίου
[1962, 2η Έκδοση]
Σχολικό εγχειρίδιο
Νέων Ελληνικών για τη
Β΄ Γυμνασίου. Περιέχει
πεζά και ποιήματα
Ελλήνων λογοτεχνών
καθώς και βιογραφίες
των συγγραφέων.

22. Μαθητικό βοήθημα Νέων
Ελληνικών που εστιάζει
στη διδασκαλία των
σχημάτων του λόγου.

23. Αναγνωστικόν της
αρχαίας ελληνικής
γλώσσης Α΄ και Β΄
Γυμνασίου
[1969, 11η Έκδοση]
Σχολικό Εγχειρίδιο Αρχαίων
Ελληνικών που περιλαμβάνει
κείμενα προσαρμοσμένα στη
διδασκαλία των
γραμματικών και
συντακτικών φαινομένων,
και ερμηνευτικές και
λεξιλογικές σημειώσεις. Φέρει
το σύμβολο της δικτατορίας.

24. Σχολικό εγχειρίδιο
Αρχαίων Ελληνικών που
περιλαμβάνει έργο του
Πλάτωνα και σημειώσεις
του συγγραφέα. Τα
κείμενα είναι μετάφραση
από το πρωτότυπο. Στο
βιβλίο υπάρχει το σύμβολο
της επταετίας.

25. Σύγκριση με τα σημερινά βιβλία
Παρατηρήσεις
• Δεν υπήρχαν βιβλία Νεοελληνικής Γλώσσας με
τη μορφή των σημερινών βιβλίων που
περιέχουν ποικίλα κειμενικά είδη και
πολυτροπικά κείμενα ενταγμένα σε θεματικές
ενότητες (π.χ. Ρατσισμός, Πόλεμος & Ειρήνη)
• Τα κείμενα της Οδύσσειας και της Ιλιάδας
παραμένουν σταθερά να διδάσκονται.
• Η γλώσσα έκλινε προς την καθαρεύουσα