2. Πηγές πληροφοριών για τον βίο της
Αγίας
Για τον βίο της Αγίας Νεομάρτυρος Χρυσής
πληροφορούμαστε από το "Νέον Μαρτυρολόγιον" του
Αγίου Νικοδήμου του Αγιορείτου. Άλλα γραπτά
στοιχεία για την Αγία δεν υπάρχουν.
Υπάρχουν όμως αγιογραφίες της στην
Ιερά Μονή Αρχαγγέλου Αλμωπίας, που
ιστορείται το σεπτό της μαρτύριο. Οι
συγκεκριμένες έγιναν από τα αδέλφια
Ευάγγελο, Νικόλαο και Αναστάσιο,
ζωγράφους από το Κρούσοβο.
3. Ακόμη στον γυναικωνίτη του
ιερού Ναού της Περίκλειας, που
τιμάται στο όνομα της Αγίας
Παρασκευής. Αυτή η
αγιογραφία συνοδεύεται από
τις επιγραφές "Αγία Χρυσή" και
"Σφιέτα Ζλάτα
Μενγκλίντσκαγια", δηλαδή η
Αγία Χρυσή η Μογλενίτισσα.
Επίσης υπάρχει και μία
φορητή εικόνα της Αγίας
στον Ιερό Ναό της
Κοιμήσεως της Θεοτόκου
που πιθανότατα
μεταφέρθηκε εκεί από την
Μονή Αρχαγγέλου
Αλμωπίας. Αγιογραφία του ιερού ναού Αγίας
Παρασκευής, Περίκλειας, 1862
4. • Πριν ξεκινήσουμε την περιγραφή του βίου της Αγίας θα πρέπει να
διευκρινίσουμε την καταγωγή της. Ο βιογράφος της, Άγιος Νικόδημος,
λέει πως καταγόταν «από μίαν επαρχίαν της Βουλγαρίας
επονομαζόμενη Μογλενά». Όλοι τότε ανήκαν στην Οθωμανική
αυτοκρατορία. Δεν υφίσταντο, λοιπόν, θέματα πολιτικής γεωγραφίας.
Κάποια χρόνια πριν η περιοχή των Μογλενών, που ανήκε το χωριό
Χρυσή από όπου και καταγόταν η Αγία, ήταν υποταγμένη
εκκλησιαστικά στην Αρχιεπισκοπή Αχρίδος για τον λόγο αυτό ο Άγιος
Νικόδημος κάνει αυτή την αναφορά.
5.
6. Βίος της Αγίας Χρυσής
• Το έτος της γεννήσεώς της δεν το γνωρίζουμε ακριβώς, αλλά από το έτος
του θανάτου της συμπεραίνουμε πως γεννήθηκε στις τελευταίες
δεκαετίες του 18ου αιώνα. Προερχόταν από οικογένεια χριστιανική,
πτωχική, άσημη και πολύτεκνη με τέσσερις θυγατέρες. Στην ιδιόρρυθμη
τοπική διάλεκτο η Αγία ονομαζόταν Σλάτω και το χωριό Σλάταινα. Είχε
πλούσια φυσικά χαρίσματα, δηλαδή σωματικό κάλλος και ομορφιά,
αλλά και πνευματικά, όπως πίστη, σωφροσύνη, παρθενία και αγάπη για
τον Χριστό.
7. Το χωριό Χρυσή στην Αλμωπία.
Το βυζαντινό κάστρο της Χρυσής.
(Λεπτομέρεια) (10ος – 12ος αιώνας)
8. Μία ημέρα, που η νεαρή Χρυσή
μαζί με άλλες γυναίκες του
χωριού, βγήκε να μαζέψει
ξύλα, ένας Τούρκος αγάς, που
τρώθηκε από δαιμονικό έρωτα
γι' αυτήν, την άρπαξε και την
μετέφερε στο σπίτι του
προκειμένου να εκπληρώσει τις
επιθυμίες του. Για να
πραγματοποιήσει κάτι τέτοιο,
όμως, έπρεπε η Αγία να
εξισλαμιστεί.
Αγιογραφία Ιεράς Μονής Αρχαγγέλου Αλμωπίας, 1888
9. Οι προσπάθειες για εξισλαμισμό
Πρώτα άρχισε να κολακεύει την αγία με πολλές υποσχέσεις και δώρα, τάζοντάς
της ότι θα την έπαιρνε γυναίκα του. Από την άλλη πλευρά την απειλούσε πως
εάν δεν αποδεχθεί τα λόγια του θα παιδευτεί με πολλά βάσανα. Η αγία δεν
δείλιασε καθόλου , μόνο προσευχόταν νοερά και παρακαλούσε τον Χριστό να
την ενισχύσει . Με πολύ θάρρος και γενναιότητα του απάντησε :
“Εγώ τον Χριστό μου πιστεύω και προσκυνώ και Αυτόν γνωρίζω για νυμφίο μου.
Ουδέποτε θα Τον αρνηθώ, ακόμα κι αν μου κάνετε μύρια βάσανα , ακόμα κι αν
κόψετε το σώμα μου κομματάκια.”
Όταν τ’ άκουσαν αυτά σκέφτηκαν ότι σαν γυναίκα που ήταν θα μπορούσαν
καλύτερα να την πείσουν οι γυναίκες τους . Την παρέλαβαν λοιπόν οι
Τουρκάλες και για ένα εξάμηνο προσπαθούσαν με χίλιους τρόπους , ακόμη και
με μαντείες, να την πείσουν ν’ αρνηθεί τον Χριστό και ν’ αποδεχθεί το Ισλάμ.
Μάταια όμως . Δεν κατάφεραν τίποτα.
10. Τότε οι Αγαρηνοί κάλεσαν τους γονείς και τις
αδελφές της και απειλώντας τους φοβερά, τους
πίεσαν να ασκήσουν την επιρροή τους στην
κόρη τους να λυγίσει και να προσχωρήσει
στην μουσουλμανική πίστη. Μάλιστα
απείλησαν πως ,αν δεν καταφέρουν να την
πείσουν να τουρκέψει, εκείνη μεν θα την
θανατώσουν αυτούς δε θα τους βασανίσουν.
Οι γονείς της Αγίας, λοιπόν, αν και δεν
ήθελαν να το κάνουν αυτό, αλλά
αναγκασμένοι από το φόβο ήλθαν στην
φυλακή της Αγίας για να την πείσουν
να αρνηθεί τον Χριστό. Εδώ μπορεί
κάποιος να παρατηρήσει το φρικτό
ψυχολογικό μαρτύριο της Αγίας.
11. Να πως περιγράφει ο Άγιος Νικόδημος την σκηνή «…θύγατερ, λέγοντες,
θύγατερ γλυκυτάτη, σπλαγχνίσου τον εαυτό σου και ημάς τους γονείς σου και τας
αδελφάς σου όπου κινδυνεύομεν άπαντες να αφανισθώμεν διά την αιτίαν την
εδικήν σου. Και αρνήσου τον Χριστόν κατά το φαινόμενον, διά να γλιτώσεις και
εσύ και εμείς. Και ο Χριστός είναι εύσπλαγχνος και συγχωρήσει την αμαρτίαν
ταύτην διά την ανάγκην και βίαν.»
Ποταμός λογισμών πλημμύρησε το νου της Αγίας η οποία τελικά είπε τα
εξής αξιοθαύμαστα: «Εσείς που με παρακινείτε ν’ αρνηθώ τον Χριστό μου, τον
αληθινό Θεό, απάντησε η Αγία , δεν είστε πλέον γονείς μου και αδελφές μου.
Ούτε θέλω να σας ξέρω από δω και πέρα. Αντί για σας πατέρα μου έχω τον
Χριστό, μητέρα μου την Παναγία και αδέλφια τους Αγίους και τις Αγίες.» Και
τους έδιωξε. Εδώ εφαρμόστηκε για μια ακόμη φορά ο λόγος του Χριστού
«Και εχθροί του ανθρώπου οι οικιακοί αυτού »
12. Η Αγία Χρυσή, φορητή εικόνα του 19ου αιώνα
στην εκκλησία του χωριού Χρυσή στην Αλμωπία.
13. Το Μαρτύριο
Βλέποντας οι αλλόπιστοι ότι δεν
κατάφεραν τίποτα με όσα μέσα
χρησιμοποίησαν άφησαν κατά
μέρος τα λόγια και τις κολακείες και
άρχισαν τα βασανιστήρια.
Για τρεις ολόκληρους μήνες κάθε μέρα τη
ράβδιζαν. Έπειτα της έβγαλαν λωρίδες από
το δέρμα της και τις άφηναν κρεμασμένες
μπροστά της , για να λιποψυχήσει , το δε
αίμα της έτρεχε ποτάμι και κοκκίνιζε τη γη.
Κατόπιν πύρωσαν μια σούβλα και την
πέρασαν από το ένα αυτί της αγίας και
βγήκε από το άλλο, ο δε καπνός έβγαινε
από τη μύτη και το στόμα της.
Η μάρτυς όμως του
Χριστού ,μολονότι υπέφερε
τόσο φοβερά βάσανα,
υπέμενε με πολλή
γενναιότητα και καρτερία,
στηριγμένη στη δύναμη
του σταυρού και στην
αγάπη του Χριστού.
14. Όταν άκουσε ότι εκεί κοντά
βρισκόταν ο πνευματικός της ο
παπά Τιμόθεος , προηγούμενος
της Ι. Μ. Σταυρονικήτα του
Αγίου Όρους , ο οποίος και
διηγήθηκε το μαρτύριο στον
Άγιο Νικόδημο, του έστειλε
μήνυμα με κάποιο Χριστιανό,
να προσεύχεται στον Θεό να
τελειώσει θεάρεστα τον δρόμο
του μαρτυρίου.
Η Αγία Χρυσή ενισχύεται από τον
Πνευματικό της παπά-Τιμόθεο.
Αγιογραφία Ιεράς Μονής Αρχαγγέλου
Αλμωπίας, 1888
15. Τα βάσανα της Αγίας τελειώνουν
Απορώντας οι σκληρόκαρδοι βασανιστές της , οι αγριότεροι και από θηρία, πως η
αγία με τόσα βάσανα έμενε ακόμα ζωντανή, εξαγριώθηκαν. Μη υποφέροντας να
νικηθούν αυτοί όλοι από μια τρυφερή κοπέλα ,την κρέμασαν σε μια αγριαπιδιά
και με τα μαχαίρια τους κατακρεούργησαν το ιερό παρθενικό σώμα της .
Έτσι η Αγία Νεομάρτυς Χρυσή , αφού δοκιμάστηκε σαν τον χρυσό στο καμίνι ,με
τόσα βάσανα, παρέδωσε την αγία της ψυχή στα χέρια του αθάνατου νυμφίου της
και πήρε διπλό στεφάνι, της παρθενίας και της αθλήσεως.
Τα άγια λείψανά της τα πήραν κρυφά κάποιοι Χριστιανοί και τα ενταφίασαν με
πολλή τιμή και ευλάβεια.
Η μνήμη της Αγίας Χρυσής της Νεομάρτυρος τιμάται από την Εκκλησία μας στις
13 του μηνός Οκτωβρίου.
16. Σκηνή από το μαρτύριο της Αγίας Χρυσής
Αγιογραφία Ιεράς Μονής Αρχαγγέλου
Αλμωπίας, 1888
