1. ARBEIDSRECHT
Welkom!
2013 hoofdstuk 1 inleiding 1

2. 2013 hoofdstuk 1 inleiding 2

3.  wetgeving online
2013 hoofdstuk 1 inleiding 3

4. Hoofdstuk 1
Inleiding
2013 hoofdstuk 1 inleiding 44

5. Sociale wetgeving
 Arbeidsrecht
 Arbeidsvoorziening
 Sociale zekerheid
 Minimumvoorzieningen
 Geschillen van sociaal recht
2013 hoofdstuk 1 inleiding 5
Arbeidsrecht - Hoofdstuk 1 Inleiding 5

6. Individueel
collectief
ARBEIDSRECHT
2013 hoofdstuk 1 inleiding 6

7. Arbeidsongevallen
Pensioenen
Ziekte en invaliditeitsverzekering
Werkloosheid
kinderbijslag
SOCIALE ZEKERHEID
2013 hoofdstuk 1 inleiding 7

8. Arbeidsbemiddeling
Beroepsopleiding
tewerkstellingsmaatregelen
ARBEIDSVOORZIENING
2013 hoofdstuk 1 inleiding 8

9. Tegemoetkomingen voor mindervaliden
Gewaarborgde minimumregelingen
Leefloon
Ocmw-dienstverlening
MINIMUMVOORZIENINGEN
2013 hoofdstuk 1 inleiding 9

10. Procesrecht
Bijzondere procedures voor beschermde werknemers
GESCHILLEN SOCIAAL RECHT
2013 hoofdstuk 1 inleiding 10

11. Wat is arbeidsrecht?
 Geheel van rechtsregels dat de
verhoudingen regelt tussen
werkgevers en werknemers:
 Individueel
 collectief
 Arbeidsrecht
 BIJZONDER DOEL:
 Bescherming van belangen van de werknemers
 Bevorderen van hun welzijn
2013 hoofdstuk 1 inleiding 11
11

12. Geschiedenis:
5-20
2013 hoofdstuk 1 inleiding 12

13. Historiek van beschermend
arbeidsrecht
ANCIEN REGIME
GILDEN CORPORATIES
FRANSE REVOLUTIE
VRIJHEID BROEDERLIJKHEID GELIJKHEID
LIBERALISME: geen interventie van overheid=
GEEN ARBEIDSRECHT
2013 hoofdstuk 1 inleiding 13

14. WILSAUTONOMIE
OVEREENKOMST=wet
2013 hoofdstuk 1 inleiding 14

15. overeenkomst
‘arbeidsrecht’=
onderdeel van
burgerlijk recht
Suppletieve
bepalingen
2013 hoofdstuk 1 inleiding 15

16. Zijn aanvullende bepalingen die enkel van toepassing zijn
als de partijen niets anders hebben overeengekomen
SUPPLETIEVE
BEPALINGEN
2013 hoofdstuk 1 inleiding 16

17. 1886
 Arbeidsduurvermindering
 Eis tot 13u/dag
 Protest tegen loonsverminderingen
Onderzoekscommissie:
Eerste sociale wetgeving
2013 hoofdstuk 1 inleiding 17

18. Eerste sociale wetgeving: p13
 Nog zeer behoedzaam
 Beperken vrijheid van overeenkomst
 Uitbetalen in geld
 Vrouwen en kinderarbeid
 Werkplaatsreglementeringen
 Verplicht maar inhoud vrij
 Zondagsrust
 Nachtarbeid vrouwen
 …
2013 hoofdstuk 1 inleiding 18

19. ARBEIDSOVEREENKOMSTENWET
Arbeiders bedienden
1900 1922
DWINGEND
AANVULLEND
BESCHERMEND
2013 19

20. Suppletief Dwingend
recht recht
2013 hoofdstuk 1 inleiding 20

21. Suppletief - dwingend
 Suppletief  dwingend:
 Is maar bindend  afwijking is niet
in de mate dat de mogelijk in nadeel
partijen niets van de
anders hebben werknemer
voorzien
2013 hoofdstuk 1 inleiding 21

22. Algemene staking 1936
 EVOLUTIE naar zeer beschermend
recht
 Arbeidsovereenkomstenwet 1978
2013 hoofdstuk 1 inleiding 22

23. Uitbouw beschermend recht
 Toetredingscontract
 Wederkerige overeenkomst mét
bescherming werknemer
2013 hoofdstuk 1 inleiding 23

24. arbeidsovereenkomstenwet
WET 3 juli 1978:
Aangaan
Uitvoeren/schorsen
Beëindigen
2013 hoofdstuk 1 inleiding 24

25. Individueel arbeidsrecht
 ARBEIDSWET 16 MAART 1971
 Arbeidsduur, zondagsrust,kinderarbeid,moederschap
 WET 1987
 Tijdelijke arbeid en uitzendarbeid
 FEESTDAGEN
 Wet van 4 jan. 1974
 Feestdagenbesluit van 18 april 1974
 EDUCATIEF VERLOF
 Herstelwet 22 januari 1985
 TIJDSKREDIET
 CAO 77bis CAO 103
 LOONBESCHERMINGSWET
 12 april 1965
2013 hoofdstuk 1 inleiding 25

26. Uitbouw beschermend recht
 Toetredingscontract
 Wederkerige overeenkomst mét
bescherming werknemer
 Veelheid aan wetten
 Complexiteit wetgeving
2013 hoofdstuk 1 inleiding 26

27. Uitbouw beschermend recht
 Toetredingscontract
 Wederkerige overeenkomst mét
bescherming werknemer
 Complexe wetgeving
 Weinig ruimte voor afspraken wg-wn
AFBOUW?
2013 hoofdstuk 1 inleiding 27

28. AFBOUW?
 Complexe wetgeving
 Administratieve rompslomp
 Te beschermend?
 Rem op economische groei?
 Te weinig flexibel?
2013 hoofdstuk 1 inleiding 28

29. Deregulering?
 Andere realiteiten
 Arbeiders-bedienden
 Zeer verschillende situaties
 Crisis, werkloosheid
 Politieke klimaat
 globalisering
2013 hoofdstuk 1 inleiding 29

30. Werkgevers vragen flexibeler
wetgeving:
 Vlotter ontslagrecht
 Minder duur ontslagrecht
 Meer tijdelijke contracten
 Afschaffing minimumlonen
 Werken ‘indien noodwendig’
 Minder SZ
 enz
2013 hoofdstuk 1 inleiding 30

31. tendensen arbeidsrecht
 Flexibilisering arbeidsrecht
 Uitzendarbeid
 Huisarbeid
 Opeenvolging bepaalde tijd
 Individualisering rechten
 Zelfstandige aannemingsovereenkomst
 Juridisering collectieve geschillen
 Eenzijdig verzoekschrift
 Traagheid wetgevend werk
 Liberalisering
 Inperken grondrechten: cameracontrole, internetverkeer enz
2013 hoofdstuk 1 inleiding 31

32.  bronnen van het arbeidsrecht
2013 hoofdstuk 1 inleiding 32

33. BRONNEN ARBEIDSRECHT
INTERNATIONAAL
NATIONAAL
2013 hoofdstuk 1 inleiding 33

34. BILATERALE IAO
VERDRAGEN
INTERNATIONALE
RECHTSBRONNEN OESO EUROPEES
SOCIAAL
HANDVEST
MULTILATERALE RAAD VAN
VERDRAGEN EUROPAD EVRM
…
EUROPESE UNIE

35. EUROPESE UNIE
verordeningen
rechtsregels richtlijnen
Europese
beschikkingen
aanbevelingen
adviezen

36. HIERARCHIE Europese RR
 Europese verordeningen:
 Rechtstreeks verbindend
 Directe werking in alle lidstaten
 Europese richtlijnen:
 Moet omgezet worden in nationale wetgeving
(wet,decreet,CAO…)
 Europese beschikkingen
 Directe werking voor welbepaalde bestemmelingen
 Aanbevelingen
 Enkel moreel gezag
 adviezen
2013 hoofdstuk 1 inleiding 36

37. OUDERSCHAPSVERLOF
 Europese richtlijn 2010/18/EU
 K.B. (Koninklijk Besluit)
 Vanaf 1 juni 2012 wordt de duur van
het ouderschapsverlof uitgebreid van
3 naar 4 maanden.
2013 hoofdstuk 1 inleiding 37

38. Verordeningen/richtlijnen
 Collectief ontslag
 Behoud van rechten bij
overgang ondernemingen
 Gelijke behandeling
 Vrije verkeer van wn
binnen de Unie
2013 hoofdstuk 1 inleiding 38

39. BRONNEN ARBEIDSRECHT
INTERNATIONAAL
NATIONAAL
2013 hoofdstuk 1 inleiding 39

40. EUROPESE UNIE
Sociale grondrechten
rechtsbronnen wetten
Nationale
decreten
Koninklijke besluiten
Ministeriële besluiten
CAO

41. SOCIALE GRONDRECHTEN
 Sociale grondrechten: art. 23
 Recht op arbeid en op vrije keuze van
beroepsarbeid, recht op billijke
arbeidsvoorwaarden en een billijke
beloning, recht op informatie, overleg en
collectief onderhandelen
 Recht op sociale zekerheid
GEEN DIRECTE WERKING
2013 hoofdstuk 1 inleiding 41

42. Sociale rechtsbronnen
 Wetten
 Decreten en ordonnanties
 Gemeenschappen en gewesten
 Ordonnanties van Brusselse gewest
 K.B
 M.B.
Rechtspraak
Rechtsleer
Gebruik
2013 hoofdstuk 1 inleiding 42

43. Juridat:
www.cass.be

44.  Toepassen wetgeving
 Verduidelijkt wetgeving
 Vult wetgeving aan
 Interpreteert wetgeving
 Voorkomt interpretatieproblemen
2013 hoofdstuk 1 inleiding 44

45. Wetgeving-rechtspraak
 Duidelijke wetgeving:rechter past toe
 Opzeg lagere bedienden
 Beëindigen tijdens proef arbeiders
 Wetgeving is niet duidelijk: rechter
verduidelijkt
 Tewerkstellingsvoorwaarde CAO77bis
 Wetgeving heeft niets voorzien:rechter vult in
 Verbreking tijdens loopbaanvermindering CAO77bis
 Wetgeving legt initiatief bij partijen: rechter
beslist
 Opzegtermijn hogere bediende

46.  Interpretatie van rechtsregels
 Bespreken rechtspraak
 Distilleren tendensen (formule CLAEYS)
Niet dwingend
Beïnvloedt het recht
2013 hoofdstuk 1 inleiding 46

47. gebruik
 Bestendig
 Voldoende lange tijd
 Vast
 Steeds hetzelfde voordeel, dezelfde
berekeningsbasis
 algemeen
2013 hoofdstuk 1 inleiding 47

48. Gebruik: Arbh. Luik 13.11.2002
 Gedurende 20 jaar een loontoeslag
van 200% voor prestaties op zon- en
feestdagen
 Algemeen
 Vast
 Bestendig
2013 hoofdstuk 1 inleiding 48

49. Collectieve arbeidsovereenkomst:
CAO Wet van 5 december 1968
 http://www.internetcodex.be
2013 hoofdstuk 1 inleiding 49

50. Collectieve arbeidsovereenkomst:
CAO Wet van 5 december 1968
 Normatieve bepalingen
 Individuele:
 Loons- en arbeidsvoorwaarden
 Collectieve
 Obligatoire bepalingen
 Vredesplicht
 Informatieplicht
 beïnvloedingsplicht
2013 hoofdstuk 1 inleiding 50

51. NIVEAU’s
NATIONALE
ARBEIDSRAAD
PARITAIR COMITE
• PARITAIR SUBCOMITE
ONDERNEMING
2013 hoofdstuk 1 inleiding 51

52. Algemeen bindend
NAR
(niet algemeen
bindend)
2013 hoofdstuk 1 inleiding 52

53. Algemeen
bindend
PC
niet algemeen
bindend
2013 hoofdstuk 1 inleiding 53

54. ONDERNEMING
niet algemeen
bindend
2013 hoofdstuk 1 inleiding 54

55. BINDING VAN EEN CAO
NIET
ALGEMEEN
ALGEMEEN
BINDEND
BINDEND
2013 hoofdstuk 1 inleiding 55

56. BINDING VAN EEN CAO
 Ondernemingscao
 PC of NAR :
 Algemeen bindend:
 VOOR ALLE WERKGEVERS die onder ressort vallen én
hun werknemers
 Niet algemeen bindend
 VOOR ALLE WERKGEVERS die lid zijn van de
patronale organisatie en onder het ressort vallen én
hun werknemers
 WERKGEVERS die geen lid zijn van patronale
organisatie zijn suppletoir gebonden door de
individueel normatieve bepalingen
 Kan schriftelijk én uitdrukkelijk afwijken
2013 hoofdstuk 1 inleiding 56

57. Collectieve arbeidsovereenkomst:
CAO Wet van 5 december 1968
 Vormvereisten!
 Wie kan CAO afsluiten
 Neerlegging en bekendmaking
 Niveaus
 Geldigheidsvereisten
 bindingskracht
2013 hoofdstuk 1 inleiding 57

58. Niveaus
 NAR
 PC: bedrijfssector
 PSC
 ONDERNEMING
2013 hoofdstuk 1 inleiding 58

59. geldigheidsvereisten
 Toestemming
 Geweld, dwaling,bedrog
 Bekwaamheid
 Geoorloofde oorzaak
 Geoorloofd voorwerp
2013 hoofdstuk 1 inleiding 59

60.  WERKGEVERS die geen lid zijn van
patronale organisatie zijn suppletoir
gebonden door de individueel
normatieve bepalingen
 Ze kunnen afwijken van de individuele
normatieve bepalingen als ze dit
uitdrukkelijk en schriftelijk doen
2013 hoofdstuk 1 inleiding 60

61. Voorbeeld (p21)
 Pc: eindejaarspremie= maandloon
 Algemeen bindend verklaard
 Niet algemeen bindend
 Aangesloten wg
 Niet-aangesloten wg:
 =gebonden tenzij hij uitdrukkelijk en
schriftelijk afwijkt
 Bvb door uitdrukkelijk te bedingen dat
eindejaarspremie =2 weken=geldig
2013 hoofdstuk 1 inleiding 61

62. Algemeen verbindende CAO
 Wordt bindend voor alle werkgevers
die behoren tot het ressort
 Overtreding is een misdrijf
 Verjaringstermijn wordt 5 jaar
 strafsancties
2013 hoofdstuk 1 inleiding 62

63. Automatische conversie
 Bepalingen van de CAO gaan
automatisch stilzwijgend over in de
individuele arbeidsovereenkomst
 Strijdige bedingen in de
arbeidsovereenkomst worden
stilzwijgend gewijzigd
2013 hoofdstuk 1 inleiding 63

64. oneindige binding: art.23
 ‘de individuele arbeidsovereenkomst
die door een collectieve
arbeidsovereenkomst stilzwijgend
werd gewijzigd, blijft onveranderd
wanneer de CAO ophoudt uitwerking
te hebben, tenzij het anders wordt
bedongen in de overeenkomst
zelf’
 Enkel voor wn in dienst tijdens
looptijd van deze CA0!!
2013 hoofdstuk 1 inleiding 64

65. oneindige binding: art.23
 CAO 1.1.2011-31.12.2011 ‘voorziet
eindejaarspremie’
 CAO 1.1.2011-31.12.2011 ‘voorziet
eindejaarspremie in december 2011’
2013 hoofdstuk 1 inleiding 65

66. Bronnen van het arbeidsrecht
 inleiding arbeidsrecht
2013 hoofdstuk 1 inleiding 66

67. hierarchie
1. Dwingende bepalingen van wet
2. Algemeen bindende CAO
1. NAR
2. PC
3. Niet-algemeen bindende CAO
1. NAR
2. PC
3. ONDERNEMING
4. Geschreven arbeidsovereenkomst
5. Niet algemeen verbindend verklaarde cao van pc voor
werkgever die niet is aangesloten bij patronale organisatie
6. Arbeidsreglement
7. Suppletieve wetsbepalingen
8. Mondelinge arbeidsovereenkomst
9. gebruik
2013 hoofdstuk 1 inleiding 67

68. INTERPRETATIE art. 51
 LAGERE NORM mag niet strijdig zijn
met HOGERE NORM
 Sluit de hogere norm door zijn
strenge formulering de toepassing
van een gunstiger regime uit dat
wordt voorzien door een regel van
lagere orde ?
2013 hoofdstuk 1 inleiding 68