1. ΕΙΚΟΝΟΜΑΧΙΑ
726 – 843 μ.Χ

2. Ορισμός
• Εικονομαχία είναι μια πνευματική
κίνηση που απέρριπτε τη λατρεία των
εικόνων. Συγκλόνισε το Βυζάντιο για
μεγάλο χρονικό διάστημα(αρχές 8ου- μέσα
9ου αι) με ανυπολόγιστες συνέπειες στην
εσωτερική και εξωτερική πολιτική του
κράτους.

3. ΠΡΩΤΕΡΓΑΤΕΣ ΤΗΣ
ΕΙΚΟΝΟΜΑΧΙΑΣ
• Λέων Γ΄- Κων/νος Ε΄: απέρριπταν τη
λατρεία των εικόνων ως εκδήλωση
ειδωλολατρική, γιατί είχαν επηρεαστεί από
τις ανεικονικές αντιλήψεις της ιουδαϊκής
και ισλαμικής θρησκείας που είχαν
εξαπλωθεί στη Βόρεια Συρία, τόπο
καταγωγής τους.

4. ΛΕΩΝ Γ΄- ΚΩΝ/ΝΟΣ Ε΄

5. Παράγοντες που οδήγησαν στην
Εικονομαχία
1. ανεικονικές αντιλήψεις της ιουδαϊκής και
ισλαμικής θρησκείας.
2. η ανάγκη αντιμετώπισης των Αράβων
στη Μ. Ασία
3. δεισιδαιμονίες – υπερβολές σχετικά με τη
λατρεία των εικόνων
4. περιορισμός της δύναμης των μοναχών
5. ιδεολογικοί λόγοι (δίκαιη οργή του Θεού
για υπερβολές στη λατρεία → επιτυχίες
εχθρών Βυζαντίου.

6. Υπερβολές στη λατρεία
Πλήθος πιστών βυζαντινορωμιών
προσκυνούν, φιλούν και αγγίζουν την εικόνα
της «Αχειροποιήτου», για να θεραπευτούν.

7. Εικονομαχία ≠ Εικονολατρία
• Εικονομάχοι Εικονολάτρες
ή ή
• Εικονοκλάστες Εικονόφιλοι

8. Ο Ιωάννης Δαμασκηνός
↓
υπερασπίστηκε τους
εικονολάτρες

9. Φάσεις της Εικονομαχίας
1.Πρώτη φάση (726-787 )
Έληξε με τη Ζ΄Οικουμενική Σύνοδο (787) :
αποκατάσταση των εικόνων – τιμητική
προσκύνηση (από την αυτοκράτειρα
Ειρήνη την Αθηναία).
2.Δεύτερη φάση (815-843): Έληξε με τη
Σύνοδο του 843 - οριστική και πανηγυρική
αποκατάσταση και αναστήλωση των
εικόνων (από την αυγούστα Θεοδώρα).

10. Ζ΄ΟΙΚΟΥΜΕΝΙΚΗ ΣΥΝΟΔΟΣ
787 μ.Χ.

11. ΕΙΡΗΝΗ Η ΑΘΗΝΑΙΑ ΑΥΓΟΥΣΤΑΘΕΟΔΩΡΑ

12. Η Κυριακή της
Ορθοδοξίας, ως
θέμα της λαϊκής
βυζαντινής
εικονογραφίας

13. Σημασία της ήττας των
εικονομάχων- θετικές συνέπειες
• Νίκη της ελληνικής πνευματικής
παράδοσης (εικονική) έναντι της
ανεικονικής ασιατικής παράδοσης.
• Τερματίστηκαν οι θρησκευτικές διαμάχες.
• Έναρξη γόνιμης συνεργασίας κράτους –
εκκλησίας (ιεραποστολικό έργο).
• Περιορισμός των υπερβολών στη λατρεία
των εικόνων και των λειψάνων.
• Πολλαπλασιάστηκαν και πλούτισαν τα
μοναστήρια.

14. Αρνητικές συνέπειες της
Εικονομαχίας
Εξωτερική πολιτική:
• Απομάκρυνση της Εκκλησίας της Ρώμης από το
Βυζάντιο και στροφή προς τους Φράγκους.
Εσωτερική πολιτική - πολιτισμός:
• Καταστροφή εικόνων, έργων τέχνης κατά την
εικονομαχία .
• Περιορισμός της ενασχόλησης με τα γράμματα.
• Καταστροφή σημαντικών κειμένων των
εικονομάχων μετά τη λήξη της εικονομαχίας.

15. Εικονομάχοι
καλύπτουν με
ασβέστη την
εικόνα του
Χριστού
(ψαλτήρι, Μόσχα,
Ιστορικό Μουσείο)

16. Παράδειγμα
εικονοκλαστικής
διακόσμησης στο ναό
της Αγίας Ειρήνης στην
Κωνσταντινούπολη:
Ένας απλός σταυρός