1. FAIL MEJA 3K (KEBERSIHAN, KESIHATAN &
KESELAMATAN)
SK MERPATI JEPANG,
JALAN PATINGGI ALI,
93400 KUCHING.
Oleh: Pn. Irene Linda
lawan
1

2. 1.0
PENGURUSAN 3K
A. TAKRIFAN
a.
KEBERSIHAN - Personaliti diri warga sekolah yang cemerlang dan
persekitaran sekolah yang bersih, indah dan kondusif dalam membantu proses
pengajaran dan pembelajaran yang berkualiti dan berkesan.
b.
KESIHATAN - Sihat, cergas dan cerdas dari segi jasmani, emosi, rohani
dan intelek supaya murid dapat mengawal dan mengurus diri dalam membantu
meningkatkan pencapaian akademik dan pembangunan sahsiah diri.
c.
KESELAMATAN - Suasana yang selamat sama ada di dalam atau di
luar sekolah boleh meningkatkan keyakinan dan kekuatan dalaman diri
(jati diri murid) daripada sebarang pengaruh dan ancaman luar.
B. OBJEKTIF
a.
Melahirkan modal insan yang berkeperibadian unggul menerusi pemupukan
pengetahuan, sikap dan amalan yang berkekalan dalam aspek kebersihan,
kesihatan dan keselamatan.
b.
Membina dan memelihara diri, persekitaran sekolah yang bersih, sihat dan
selamat.
c.
Meningkatkan jalinan permuafakatan strategik antara Kementerian Pelajaran
Malaysia dengan agensi-agensi kerajaan dan bukan kerajaan bagi membentuk
jalinan kerjasama dalam usaha merealisasikan Pelaksanaan Program 3K.
2

3. C. CARTA ORGANISASI JAWATANKUASA 3K
(KEBERSIHAN, KESIHATAN DAN KESELAMATAN PERINGKAT
SEKOLAH)
Pengerusi
Guru Besar (En. Talip Hj. Joperi)
Timbalan Pengerusi
Penolong Kanan HEM( Pn. Irene Linda Lawan)
Setiausaha
Guru Penyelaras 3K(Pn Dyg. Siti Aishah)
Ahli Jawatankuasa
Penolong Kanan Pentadbiran
En. Madehi Dolhan
Penolong Kanan Kokurikulum
Pn. Mary Lagor
Guru Penyelaras Kebersihan
Pn Dyg Surya Abg Saadi
Guru Penyelaras Kesihatan
Pn Sapiah Bujang
Guru Penyelaras Keselamatan
En Ibrahim Tahir
Ahli-ahli Persatuan Ibu Bapa Guru (PIBG)
Pemimpin Masyarakat
Pegawai Perhubungan Polis Satok
Dan
Ahli-ahli lain yang difikirkan sesuai
ik Kesihatan
3

4. D. BIDANG TUGAS JAWATANKUASA PROGRAM 3K PERINGKAT
SEKOLAH
a. Mengadakan mesyuarat Jawatankuasa 3K Peringkat Sekolah tiga kali
setahun (Januari, Jun dan September)
b. Merancang dan mengemas kini Program 3K Peringkat Sekolah
c. Memastikan warga sekolah melaksanakan Program 3K.
d. Mendapatkan kerjasama daripada PIBG dan agensi berkaitan untuk
menyokong pelaksanaan Program 3K
e. Menyediakan laporan pelaksanaan Program 3K Peringkat Sekolah.
f. LAPORAN SEGERA kes aduan mengikut 1 : 3 : 7 kepada Pejabat
Pelajaran Daerah/Gabungan (1 hari laporan awal, 3 hari laporan lengkap, 7
hari kes dianggap selesai)
g. Melaksanakan aktiviti-aktiviti khas bagi Program 3K.
i.
Ceramah dan pameran Kesihatan
ii.
Latihan keselamatan kebakaran dan keselamatan Jalan raya
iii.
Gotong-Royong Perdana KPM
iv.
Penyelenggaraan Tandas Sekolah
4

5. 2.1
PENGURUSAN KEBERSIHAN
2.1.1 Objektif
1.
2.
3.
4.
5.
6.
2.1.2
Mewujudkan iklim serta identiti sekolah sebagai institusi yang
bersih, indah dan ceria
Melaksanakan aktiviti amalan kebersihan bagi mencapai kebersihan
maksimum
Meningkatkan keprihatinan dan komitmen warga sekolah terhadap
kebersihan, keindahan dan keceriaan serta menghargai kemudahan
yang disediakan
Membina perlakuan amalan kebersihan sebagai budaya yang
berterusan dalam menjalani kehidupan seharian
Kesediaan bekerja sebagai satu pasukan untuk mencapai matlamat
amalan kebersihan sekolah
Meningkatkan kerjasama dan penglibatan semua pihak dalam
program kebersihan sekolah
Carta Organisasi
En Talip Hj Joperi
Pengerusi
Pn Irene Linda Lawan
Timbalan Pengerusi
Pn Dyg Surya Abg Saadi
Setiausaha Kebersihan
AJK KEBERSIHAN
Pn Sapiah Bujang
AJK KEBERSIHAN
Pn Dyg Siti Aishah
AJK KEBERSIHAN
En Rosman Musa
AJK KEBERSIHAN
En Ibrahim Tahir
AJK KEBERSIHAN
En Awg Ismail
5

6. 2.1.3
1.
Senarai Tugas
Bertanggungjawab merancang Pelan Tindakan Pengurusan
Kebersihan.
2.
Menentukan program pembangunan kebersihan murid dilaksanakan di
sekolah.
3. Menyelaras aktiviti-aktiviti program kebersihan sekolah dengan
agensi-agensi yang berkaitan
4.
Menentukan keperluan-keperluan kebersihan untuk kesejahteraan
murid- murid di sekolah.
5.
Merancang keperluan sumber kewangan dan tenaga dalam Pendidikan
Kebersihan.
6.
Mengenal pasti keperluan latihan kepada warga sekolah.
7.
Memastikan syarat-syarat perjanjian dan bidang tugas berkaitan
kebersihan dipatuhi oleh pihak yang berkaitan dengan
perjanjian/kontrak seperti syarikat pembersihan, pengusaha kantin
sekolah, pengusaha, pembekal makanan RMT serta pembekal susu
sekolah.
8.
Mewujudkan polisi kebersihan dan kepimpinan yang berkaitan dengan
pengurusan kebersihan murid.
9.
Melaksanakan pemeriksaan, pemantauan serta penilaian kebersihan
murid dan sekolah.
10.
Mewujudkan serta melaksanakan manual penjagaan kebersihan murid
dan program kebersihan sekolah.
11.
Mengkaji dan menilai kebersihan program secara berterusan.
12.
Menyediakan pelan kontigensi kebersihan untuk menangani kes-kes
seperti banjir, jerebu, keracunan makanan dan lain-lain.
13.
Meningkatkan kerjasama dengan agensi-agensi yang berkaitan
program kebersihan.
14.
Menyedia dan membuat laporan berkala.
15.
Mengadakan Pertandingan Keceriaan kelas
6

7. 2.1.4 Proses Kerja
JAWATAN
Guru
besar/PK(HEM)
PROSES KERJA
1.
Melantik Jawatankuasa
1.1 Kebersihan dan Keceriaan Kawasan
1.2 Kebersihan dan Keceriaan Bilik Darjah
2.
Menyediakan Jadual Bertugas mengikut kelas bagi kerjakerja mengutip sampah pada awal pagi.
3.
Menyediakan penyepit dan plastik
menentukan kawasan yang ditugaskan.
4.
Menyelia kerja-kerja mengutip sampah dengan bantuan
Pengawas yang bertugas.
JK 3K
5.
Memberi taklimat kepada Ketua Kelas
pertandingan 3K yang diumumkan setiap bulan.
Guru Kelas
6.
Mengawasi pelajar menjalankan tugas harian untuk
memastikan bilik darjah sentiasa kemas dan bersih.
PK(HEM)JK 3K
7.
Membuat pemeriksaan dan penilaian mingguan
Guru besar
8.
Mengesahkan Keputusan Bulanan Pertandingan 3K dan
diumumkan di Perhimpunan setiap awal bulan berikutnya.
JK 3K
9.
Menyampaikankan piala kepada kelas tertentu.
Guru besar
10
Menyampaikan hadiah kepada kelas yang mendapat
markah yang terbanyak dalam Pertandingan 3K.
JK Kebersihan dan
Keceriaan
sampah
dan
tentang
7

8. 2.1.5
Carta Aliran
Melantik Jawatankuasa
Kebersihan dan Keceriaan
Kawasan
Melantik Jawatankuasa Kebersihan,
Keceriaan dan Keselamatan Kelas
(3K)
Menyediakan Jadual Bertugas
Memberi taklimat kepada Ketua
Kelas tentang pertandingan 3K
yang diumumkan setiap bulan
Menyediakan penyepit, plastik
sampah
Pelajar mengutip sampah di
kawasan yang ditetapkan di
bawah seliaan JK dan Pengawas
Guru kelas mengawasi pelajar
menjalankan tugas harian untuk
memastikan bilik darjah sentiasa
kemas dan bersih
Membuat pemeriksaan
penilaian mingguan
dan
Guru besar mengesahkan Keputusan
Bulanan Pertandingan 3K dan
diumumkan di Perhimpunan setiap
awal bulan berikutnya.
Menyerahkan piala
kepada kelas tertentu.
pusingan
Penyampaian
hadiah
kepada
pemenang Pertandingan 3K
Tamat
8

9. 2.1.6
BIL
Senarai Semak Pengurusan Kebersihan
ASPEK
1.
Pengurusan
2.
Kantin
3.
Tandas
4.
Bilik Darjah
dan Bilik
Khas
ITEM
1.1 Pengurusan
1.1.1 Kebersihan persekitaran luaran sekolah
1.1.2 Kebersihan persekitaran dalaman
sekolah
1.1.3 Kebersihan warga sekolah
1.2 Pentadbiran dan Pengurusan
1.2.1 Jawatankuasa Induk 3K sekolah
1.2.2 Pelan Tindakan Jangka Pendek
1.2.3 Pelan Tindakan Jangka Panjang
1.2.4 Fail dan dokumen sokongan
1.2.5 Penglibatan (Agensi Kerajaan, PIBG &
Individu)
2.1 Kebersihan Fizikal
2.1.1 Lantai dan dinding
2.1.2 Longkang
2.1.3 Tandas
2.1.4 Tempat memasak
2.1.5 Tempat mencuci peralatan memasak
2.1.6 Tempat mencuci tangan
2.1.7 Stor
2.1.8 Pencegahan LILATI (lipas, lalat, tikus)
2.2 Peralatan dan Perabot
2.2.1 Kerusi dan meja
2.2.2 Peti sejuk
2.2.3 Pinggan mangkuk
2.2.4 Tong sampah
2.3 Pekerja
2.3.1 Kebersihan diri
2.3.2 Pakaian (penutup kepala, apron dan
kasut)
2.4 Makanan dan minuman
2.4.1 Bertutup
3.1 Pengurusan Kebersihan Tandas
3.1.1 Berfungsi
3.1.2 Jadual Pembersihan
3.1.3 Tatacara penggunaan
3.1.4 Tong sampah
3.1.5 Sanitari
3.1.6 Utiliti
4.1 Pengurusan Kebersihan Bilik Darjah
dan Bilik Khas
4.1.1 Jadual tugas berkala
4.1.2 Pencahayaan dan pengudaraan
4.1.3 Lantai
CATATAN
9

10. BIL
5.
6.
7.
ASPEK
ITEM
4.1.4 Tingkap
4.1.5 Perabot
4.1.6 Utiliti
Sistem Saliran 5.1 Pengurusan Kebersihan
dan Sistem
5.1.1 Kesempurnaan longkang
Perparitan
5.1.2 Pengaliran air
6.1 Proses Pelupusan
6.1.1 Bilangan dan kedudukan tong sampah
Sistem
6.1.2 Pengurusan karung plastik
Pelupusan
6.1.3 Jadual kutipan
Sisa Pepejal
6.1.4 Tempat pelupusan yang sempurna
6.1.5 Kaedah pelupusan sampah kering,
sampah basah dan sisa makanan
6.1.6 Kitar semula
Stor bahan
7.1 Pengurusan Stor
dan alat
pembersihan
7.1.1 Senarai bahan dan alatan
(kontraktor
pembersihan) 7.1.2 Susun atur bahan dan alatan
CATATAN
10

11. 2.1.7
Bil.
Norma Kerja Pengurusan Kebersihan
Tugas Kerja
Masa Diambil
1.
Menubuhkan Jawatankuasa
Kebersihan Sekolah
30 minit
2.
Mengadakan mesyuarat
1 jam
3.
Menyediakan senarai aktiviti dan
projek
1 jam
4.
Menyediakan senarai kelengkapan
1 jam
5.
Menyediakan senarai tugas pekerja
1 jam
6.
Menyediakan buku rekod bertugas
1 jam
7.
Menyediakan jadual gotongroyong
30 minit
8.
Menyediakan jadual tugas kelab
atau persatuan
1 jam
9.
Menyediakan jadual penyeliaan
30 minit
10.
Memberi penerangan kepada
warga sekolah
1 jam
11.
Membuat laporan penyeliaan tugas
dan projek
2 jam
12.
Membuat penilaian
1 jam
13.
Memberi penghargaan
Jumlah Unit Boleh
Dijalankan
1 jam
11

12. 2.1.8
Peraturan dan pekeliling yang berkaitan
Surat Pekeliling Ikhtisas No 4/1981:16 September 1981
Kebersihan Di Sekolah-sekolah
Surat Pekeliling Ikhtisas Bil 2/1982:21 Ogos 1982
Kempen Anti Denggi di Sekolah-Sekolah
Surat Pekeliling Ikhtisas Bil 14/1989:28 Disember 1989
Kebersihan Sekolah
Surat Pekeliling Ikhtisas Bil 6/1997:9 Julai 1997
Amalan Kebersihan Di Sekolah
Garispanduan Amalan Kebersihan Sekolah 1997
Kementerian Pendidikan Malaysia
Konsep dan Manual Sekolah Selamat,2003
Kementerian Pelajaran Malaysia
2.1.9
Borang Yang Berkaitan Kebersihan
1. Buku Laporan Harian
2. Laporan Mingguan & Bulanan Program Bebas Denggi di Sekolah
3. Borang Laporan Pemantauan Kantin
4. Format Borang Penilaian dan Pemantauan Kantin Sekolah & Asrama
5. Borang Pertandingan Kebersihan dan Keceriaan Kelas
12

13. 2.2
PENGURUSAN KESIHATAN
2.2.1
Objektif
1.
2.
3.
2.2.2
Melahirkan murid yang berperibadi unggul menerusi pemupukan
pengetahuan, sikap dan amalan yang berkekalan dalam aspek
kesihatan.
Mewujudkan gaya hidup sihat, cergas dan cerdas dari aspek jasmani,
emosi, rohani dan intelek.
Meningkatkan kerjasama dan penglibatan semua pihak dalam Program
Kesihatan Sekolah.
Carta Organisasi
En Talip Hj. Joperi
Pengerusi
Pn. Irene Linda lawan
Timbalan Pengerusi
Pn Sapiah Bujang
Setiausaha Kesihatan
AJK KESIHATAN
Pn Dyg Surya
AbSSaadi
AJK KESIHATAN
Pn Dyg Siti Aishah
AJK KESIHATAN
En Ibrahim Tahir
AJK KESIHATAN
En Mohd Hafizi
AJK KESIHATAN
Pn Mastura Mahmud
13

14. 2.2.3
Senarai Tugas
1.
Bertanggungjawab merancang Pelan Tindakan Program
Pembangunan Kesihatan Murid
2.
Menentukan hala tuju program pembangunan murid selaras dengan
perkembangan fizikal, psikososial dan kerohanian murid.
3.
Menentukan program pendidikan dan penjagaan kesihatan
dilaksanakan di sekolah.
4.
Mewujudkan kerjasama yang menyeluruh antara sekolah dan
Pejabat Kesihatan serta agensi-agensi lain.
5.
Menyelaras dan melaksanakan aktiviti-aktiviti Program Kesihatan
Sekolah.
6.
Merancang keperluan kewangan dan tenaga dalam Program
Kesihatan Sekolah.
7.
Menyebarkan maklumat program secara menyeluruh, sistematik
dan efisien.
8.
Keperluan untuk menjalankan kursus dan aktiviti kesihatan
bersesuaian dengan keperluan murid dan situasi setempat.
9.
Melaksanakan dasar kesihatan yang berkaitan dengan pengurusan
kesihatan murid di sekolah.
10.
Membuat pemantauan Pelaksanaan Pendidikan Kesihatan murid
dan Program Kesihatan Sekolah.
11.
Menyedia dan membuat laporan tahunan berkala.
12.
Meningkatkan kerjasama dengan agensi-agensi yang berkaitan.
13.
Mewujudkan pasukan petugas khas menghadapi krisis jika perlu.
14

15. 2.2.4 Tatacara Rawatan Kecemasan
2.2.4.1 Proses Kerja
JAWATAN
PROSES KERJA
Guru besar
1.
Menubuh Jawatankuasa Rawatan dan Kesihatan.
PK(P)
2.
Menjadualkan waktu bertugas di Bilik Rawatan. ( Jika
ada)
Guru Mata Pelajaran/
Guru Bertugas
3.
Merujuk pelajar yang kurang sihat kepada guru yang
bertugas di Bilik Rawatan.
4.
Pelajar mengisi borang serta mencatatkan masalah
kesihatan.
5.
Membuat pemeriksaan mudah.
6.
1. Membenarkan pelajar berehat di kelas atau
pejabat.
2. Bawa ke klinik/hospital, jika
mengalami penyakit yang serius.
PK(HEM)
pelajar
7.
Menghubungi ibu bapa/penjaga, jika perlu
8.
Setelah mendapat rawatan/berehat, pelajar balik
semula ke kelas dan menandatangani Buku Log
Rawatan.
9.
Sediakan Laporan Rawatan Kesihatan Harian Pelajar
kepada Guru besar.
15

16. 1.2.4.2 Carta Aliran Tatacara Rawatan Kecemasan
Kemalangan
Lapor kepada guru/guru
bertugas
Rekod
Dapatkan rawatan kecemasan
mengikut jenis kemalangan
Serius
Tidak
Ya
Bawa ke hospital
Beritahu
penjaga
Kes Polis/Lapor untuk tindakan
Laporkan kepada Polis
Ya
Tidak
Sediakan laporan Hospital dan
laporan polis untuk tuntutan
Pergi ke sekolah seperti
biasa
16

17. 2.2.5
Tatacara Rawatan Kecemasan
2.2.5.1 Proses Kerja
JAWATAN
PROSES KERJA
Guru besar
1.
Mengadakan mesyuarat dan membentuk AJK Kesihatan
PK HEM
2.
Memastikan semua makanan yang dijual di kantin selamat
untuk dimakan
3.
Melaporkan sebarang kes keracunan makanan ke Pejabat
Kesihatan dan PPD/JPN
Penyelaras Kesihatan
4.
Memantau kebersihan dan keselamatan kantin
Guru Bertugas
5.
Menghantar pelajar-pelajar yang terlibat dalam kes
keracunan makanan ke hospital/klinik berdekatan dengan
kadar segera
6.
Menghubungi waris untuk memaklumkan kejadian
17

18. 1.2.5.2 Carta Aliran Tindakan Yang Perlu Diambil Untuk Kes Keracunan
Kes Keracunan
Kenal pasti murid
terlibat
Hentikan jualan kantin/
ambil sample makanan
Bawa murid ke
hospital / klinik
berdekatan
Laporan ke Jabatan Kesihatan
Hubungi waris murid
Maklumkan kepada
JPN/PPD
Sediakan laporan keracunan
ke JPN/PPD ikut format 1,3,7
Tamat
18

19. 2.2.6
Senarai Semak
BIL ASPEK
1.
Pengurusan
2.
Perkhidmatan
3.
Kantin
ITEM
1.1. Jawatankuasa Kesihatan Sekolah
1.2. Pengurusan PBSS
1.3. Pelan Tindakan Jangka Pendek (Tahun
Semasa)
1.4. Pelan Tindakan Jangka Panjang
1.5. Fail dan Dokumen Sokongan
1.6. Penglibatan (Agensi Kerajaan, PIBG dan
individu)
2.1. Carta Organisasi
2.2. Jadual Bertugas (Guru dan Murid)
2.3. Peti Pertolongan Cemas
2.4. Poster Panduan Pertolongan Cemas
2.5. Rekod Rawatan
2.6. Rekod Kesihatan Murid (RKM)
2.7. Prosedur/Peraturan Penggunaan
2.8. Mutiara Vision Kit
2.9. Alat Ukur Tinggi
2.10. Alat Ukur Berat
2.11. Jawatankuasa Program Bebas Denggi
2.12. Jadual Bertugas Program Bebas Denggi
2.13. Laporan Bulanan Program Bebas Denggi
2.14. Poster Bebas Denggi
2.15. Pemakanan Seimbang – Ceramah dan
Aktiviti
2.16. Rekod Imunisasi
2.17. Rekod Pemeriksaan Gigi
3.1. Jawatankuasa Kantin
3.2. Sijil Pengesahan Kesihatan Pekerja
3.3. Penjualan Makanan Segera
3.4. Penjualan Minuman Bergas
3.5. Pilihan Makanan Yang Berkhasiat
CATATAN
19

20. 2.2.7
Bil.
Norma Kerja Pengurusan Kesihatan
Tugas Kerja
Masa Yang
Diambil
1.
Menubuhkan jawatankuasa
30 minit
2.
Mengadakan mesyuarat
40 minit
3.
Menyediakan senarai aktiviti dan
projek
1 jam
4.
Menyediakan senarai nama pelajar
1 jam
5.
Menyediakan rekod kesihatan
pelajar
1 jam
6.
Mengumpulkan dan menyusun
buku rekod kesihatan
2 minggu
7.
Pemantauan
Jumlah Unit Yang
Boleh Dijalankan
Jan - Nov
a) Bilik rawatan
b) Program PBSS
c) Rawatan pelajar
8.
Melaksanakan aktiviti
Jan – Nov
9.
Membuat laporan dan dokumentasi
semua aktiviti
Jan - Nov
20

21. 2.2.8
Peraturan dan pekeliling yang berkaitan
Surat Pekeliling Ikhtisas Bil 6/1976:7 Mei 1976
Panduan untuk menjaga kesihatan murid dan kebersihan di kantin
Surat Pekeliling Ikhtisas Bil 5/1988:21 Januari 1988
Penyakit-Penyakit Demam Kepialu(Tiroid), Taun (Kolera), Penyakit
Kuning (Hepatitis A) dan Keracunan Makanan
Surat Pekeliling Ikhtisas Bil 2/1989:7 Jun 1989
Rancangan Kesihatan Sekolah
Surat Siaran KP(BS/HEP)8614/045/B(5):3 November 1997
Program Bersepadu Sekolah Sihat
Surat Pekeliling Ikhtisas Bil 5/1995:2 Ogos 1995
Keracunan Makanan di sekolah-sekolah
Surat Pekeliling Ikhtisas Bil 6/1998: 31 Mac 1998
Menjaga Kesihatan Pelajar di Sekolah
Panduan Melaksanakan Program Bersepadu Sekolah
Sihat, 2002, Kementerian Pelajaran Malaysia
2.5.6 Borang Yang Berkaitan Kesihatan
1. Buku Rekod Laporan Kesihatan Harian Pelajar atau Format Rekod
2. Laporan Rawatan Kesihatan Harian Pelajar
3. Surat Kebenaran Pelajar Untuk Mendapat Rawatan
4. Surat Akuan Rawatan Hospital
21

22. 3.3
PENGURUSAN KESELAMATAN
3.3.0 Objektif
1.
2.
Mewujudkan persekitaran sekolah selamat
3.
3.3.1
Melahirkan murid berkeperibadian unggul menerusi pemupukan
pengetahuan, sikap dan amalan yang berkekalan dalam aspek
keselamatan
Meningkatkan kerjasama dan penglibatan semua pihak dalam
Program Keselamatan Sekolah
Carta Organisasi
En talip Hj. Joperi
Pengerusi
Pn. Irene Linda lawan
Timbalan Pengerusi
En Ibrahim Tahir
Setiausaha Keselamatan
AJKKESELAMATAN
En. Rosman Musa
AJK KESELAMATAN
En Mohd Hafizi
AJK KESELAMATAN
Pn Dyg Siti Aishah
AJK KESELAMATAN
En Awang Helmi
AJK KESELAMATAN
Pn sapiah Bujang
22

23. 3.3.2
Senarai Tugas
1.
Bertanggungjawab merancang Pelan Tindakan Pengurusan
Keselamatan Sekolah.
2.
Menyediakan polisi, manual dan tatacara tindakan berkaitan
keselamatan di sekolah.
3.
Menyediakan pelan tindakan kontigensi bagi menghadapi krisis dan
bencana alam.
4.
Menentukan keperluan kemudahan keselamatan untuk murid-murid
dan sekolah.
5.
Merancang keperluan sumber kewangan dan tenaga dalam Pendidikan
Keselamatan.
6.
Menentukan warga sekolah didedahkan dengan kemahiran menghadapi
kecemasan.
7.
Bekerjasama dengan komuniti, agensi kerajaan dan bukan kerajaan
yang berkaitan.
8.
Melaksanakan pemantauan, penilaian dan pemeriksaan keselamatan
murid dan sekolah.
9.
Mewujudkan pasukan bertindak menghadapi krisis.
10.
Memastikan syarat-syarat perjanjian dan bidang tugas berkaitan
keselamatan sekolah dipatuhi oleh syarikat kawalan keselamatan
sekolah.
11.
Mengendalikan Latihan Kecemasan Kebakaran
23

24. 3.3.3
Tatacara Jika Berlaku Kebakaran
3.3.3.1 Proses Kerja
JAWATAN
Guru besar/Penolong
Kanan/Guru
PROSES KERJA
1.
Bunyikan loceng jika kebakaran berlaku/dikesan
2.
Hubungi Jabatan Bomba dan Penyelamat terdekat.
3.
Semua warga sekolah mengosongkan bangunan dan
berkumpul di stesen yang ditetapkan.
Guru Kelas
4.
Membuat pemeriksaan untuk menentukan tidak ada
pelajar yang masih berada dalam bangunan.
Guru kelas
5.
Mendapat arahan daripada pihak Jabatan Bomba dan
mengarahkan warga sekolah untuk mengikut arahan
pihak yang berkenaan.
6.
Membuat laporan kepada Pengarah Pelajaran Sarawak
secepat mungkin.
24

25. 3.3.4.2 Carta Aliran Tatacara Guru Menghadapi Kebakaran
Bunyikan loceng
kecemasan
Guru Kelas
Murid
beratur
untuk
keluar
Ambil
kedatangan
PK HEM/
Kaunselor
Lapor kepada
polis, bomba,
pasukan
penyelamat
Edar buku
kedatangan
Terima
laporan
kedatangan
Cari
Pastikan
semua murid
meninggalkan
bangunan
Lapor
kepada
GPK/PK
HEM
Kehilangan
Lapor
kepada PK
HEM
kecemasan
Ketua Blok
Kes kehilangan
lapor kepada
polis, pasukan
penyelamat
25

26. 3.3.5
Tatacara Jika Berlaku Banjir
3.3.5.1 Proses Kerja
JAWATAN
Guru besar/Penolong
Kanan/Guru
PROSES KERJA
Tutup semua suis elektrik
2.
Hubungi Jabatan Bomba dan Penyelamat terdekat.
3.
Pastikan semua warga berpindah ke tempat tinggi yang
lebih selamat mengikut arahan guru.
4.
Guru Kelas/Guru Mata
Pelajaran
1.
Membuat pemeriksaan untuk menentukan tidak ada pelajar
yang masih berada di tempat rendah.
Murid tidak perlu pergi ke sekolah sekiranya banjir
membahayakan pada hari yang berikutnya
PK HEM
5.
Jika keadaan banjir sangat membahayakan, semua murid
hendaklah berada di tempat yang selamat di sekolah
sehingga mendapat bantuan daripada pihak tertentu seperti
polis/tentera/pasukan penyelamat
6.
Membuat
laporan
kepada
Pengarah
Pelajaran
Negeri/Pejabat Pelajaran Daerah secepat mungkin.
26

27. 3.3.5.2 Carta Aliran Tatacara Apabila Berlaku Banjir
Banjir
Guru
Murid
Bunyikan
loceng
kecemasan
Memaklumkan kepada
PPD, JPN dan Polis
Tutup semua suis elektrik
Padamkan suis
Lapor jika ada sebarang insiden
kepada guru, kaunselor, guru
besar
Memberi arahan
kepada murid ke
tempat selamat
Berpindah ke tempat
tinggi yang lebih selamat
mengikut arahan guru
Tamat
Menyemak jadual
kedatangan murid
Lapor
dan
cari
Kawal
Lapor kepada
PPD/JPN/Polis
Tamat
27

28. 3.3.6
Tatacara Keselamatan Fizikal Sekolah
3.3.6.1 Proses Kerja
JAWATAN
PROSES KERJA
Guru besar
1.
Mengadakan mesyuarat dan membentuk AJK Keselamatan
PK HEM
2.
Memastikan siistem perparitan, alat pemadam api, alatan
elektrik dan sistem pendawaian elektrik berfungsi dengan
baik dan bangunan sekolah selamat untuk diduduki oleh
semua warga sekolah
Penyelaras
Keselamatan
3.
Mengambil tindakan segera jika berlaku kemalangan atau
kerosakan
Guru Bertugas
4.
Melaporkan segala kerosakan alatan dengan segera
28

29. 3.3.6.2 Carta Aliran Tatacara Keselamatan Fizikal Sekolah
Taklimat
Mesyuarat dan bentuk
AJK keselamatan
Melabel fizikal/ tempat
bahaya
Mengadakan taklimat
Pemantauan (kenal pasti
fizikal/tanda bahaya)
Bahaya
Rujuk Pentadbir
Mesyuarat
Staf/PIBG
Bantuan Pihak Luar
Tiada bahaya
(memuaskan)
Penilaian
Tindakan susulan/
Penambahbaikan
29

30. 3.3.7
Tatacara Keselamatan Persekitaran/Lokasi Sekolah
3.3.7.1 Proses Kerja
JAWATAN
PROSES KERJA
Guru besar
1.
Mengadakan mesyuarat dan membentuk AJK
Keselamatan
PK HEM
2.
Memohon bantuan pihak luar dan PIBG
3.
Membuat penilaian dan tindakan penambahbaikan
4.
Mengadakan taklimat
5.
Melabel kawasan/ tempat bahaya
Penyelaras
Keselamatan
Guru Bertugas
30

31. 3.3.7.2 Carta Aliran Tatacara Keselamatan Persekitaran/Lokasi Sekolah
Taklimat
Mesyuarat dan bentuk
AJK keselamatan
Melabel kawasan/
tempat bahaya
Mengadakan taklimat
Pemantauan (kenal pasti
kawasan/ tanda bahaya)
Bahaya
Rujuk Pentadbir
Mesyuarat
Staf/PIBG
Bantuan Pihak
Luar
Tiada bahaya
(memuaskan)
Penilaian
Tindakan susulan/
Penambahbaikan
31

32. 3.3.8
Tatacara Apabila Menerima Pelawat
3.3.8.1 Proses Kerja
JAWATAN
Pengawal
Keselamatan/Pembantu
Tadbir
PROSES KERJA
Pengawal/Pembantu Tadbir menyerahkan “Pas
Kebenaran Masuk” kepada pelawat.
3.
Berurusan dengan Guru besar atau meminta kebenaran
guru besar untuk berjumpa guru/staf sokongan/pelajar.
4.
Pegawal Keselamatan/
Pembantu Tadbir
Pelawat melapor diri di Pondok Keselamatan/Pejabat
Am dan menulis :
1.1 Butir peribadi dalam Buku Rekod Pelawat
1.2 Waktu Masuk dan menandatangani buku tersebut
dan menyerahkan/tunjukkan Kad Pengenalan
2.
Guru besar
1.
Mengarahkan supaya guru/staf sokongan/pelajar
dipanggil ke pejabat untuk berurusan dengan pelawat.
5.
Pelawat berurusan dengan orang yang berkenaan.
6.
Pelawat mengembalikan “Pas Kebenaran Masuk”
kepada Pengawal Keselamatan/Pembantu Tadbir dan
mengambil kad pengenalan mereka.
7.
Pelawat mencatat waktu keluar dan menandatangani
buku pelawat.
32

33. 3.3.8.2 Carta Aliran Tatacara Apabila Menerima Pelawat
Pelawat lapor diri
Pengawal - Serah pas
kebenaran
Tidak
Urusan
dibatalkan
Meminta kebenaran Guru
besar
Berurusan dengan pengetua
Lulus
Mengarahkan guru/staf/pelajar ke
pejabat untuk berurusan dengan
pelawat
Pelawat mengembalikan Pas
Kebenaran Masuk
Catat waktu keluar dan
menandatangani buku rekod
keselamatan
Tamat
33

34. 3.3.9
Tatacara Apabila Berlaku Kemalangan
3.3.9.1 Proses Kerja
JAWATAN
PROSES KERJA
Guru besar
1.
Menubuhkan Jawatankuasa Keselamatan untuk
memastikan keselamatan pelajar terjamin sepanjang
masa.
PK(HEM)
2.
Menghubungi ibu bapa/penjaga, jika perlu
3.
Memastikan pelajar mendapatkan rawatan dengan
kadar segera
4.
Sediakan Laporan Kemalangan yang berlaku
5.
Menghantar pelajar ke hospital terdekat atau
menelefon ambulans memberitahu tentang sesuatu
kemalangan atau kecemasan dan menyediakan surat
rawatan perubatan
6.
Mencatat laporan dalam buku laporan harian
Guru Keselamatan
7.
Meminta pelajar mengisi borang kemalangan
Guru Kebajikan
8.
Membantu pelajar membuat tuntutan Insurans Takaful
Guru Bertugas
34

35. 3.3.9.2 Carta Aliran Tatacara Apabila Berlaku Kemalangan
Kemalangan
Lapor kepada guru/guru
bertugas
Rekod
Dapatkan rawatan kecemasan
mengikut jenis kemalangan
Serius
Tidak
Ya
Bawa ke hospital
Beritahu
penjaga
Kes Polis/Lapor untuk tindakan
Laporkan kepada Polis
Ya
Tidak
Sediakan laporan Hospital dan
laporan polis untuk tuntutan
Pergi ke sekolah seperti
biasa
35

36. 3.3.10 Senarai Semak
BIL ASPEK
1.
Pengurusan
Organisasi
2.
Fizikal Sekolah
ITEM
1.1. Jawatankuasa
1.2. Perancangan Tahunan
1.3. Sistem Fail
1.3.1. Panggilan Mesyuarat
1.3.2. Minit Mesyuarat
1.3.3. Pelantikan Jawatankuasa
1.3.4. Maklumat Jawatankuasa
1.4. Sistem Pemantauan
1.4.1. Fizikal Sekolah
1.4.2. Kawalan Keselamatan
2.1. Bangunan
2.1.1. Pendawaian/Lampu/Kipas
2.1.2. Tangga
2.1.3. Tembok/Koridor
2.1.4. Tingkap/Pintu
2.1.5. Perabot/Kelas
2.2. Bilik-bilik Khas
2.2.1. Pra Sekolah
2.2.2. Pemulihan
2.2.3. Makmal Sains
2.2.4. Bilik PPSMI
2.2.5. Bilik Bimbingan Kaunseling
2.2.6. Dapur Pra Sekolah
2.2.7. Bilik BOSS
2.2.8. Stor Sukan
2.2.9. Dewan
2.2.10. Bilik J-Qaf
2.2.11. Pusat Sumber/Perpustakaan
2.2.12. Pejabat
2.2.13. Bilik Cetak
2.2.14. Bilik Guru/Rehat
2.2.15. Klinik Pergigian
2.2.16. Stor Pejabat
2.2.17. Kantin Sekolah
2.2.18. Stor Pekerja
2.2.19. Bilik Komputer
2.2.20. Pondok jaga
2.2.21. Tandas
2.3. Padang dan Gelanggang Permainan
2.3.1. Permukaan Padang
2.3.2. Peralatan Padang
CATATAN
36

37. BIL ASPEK
3.
4.
Aktiviti Murid
Penggunaan
Krisis
ITEM
2.4. Sistem Perparitan /Kumbahan
2.4.1. Longkang
2.4.2. Tangki Septik
2.5. Pagar dan Pintu Pagar
2.5.1. Pagar Sekeliling Sekolah
2.5.2. Pintu Pagar Utama/Ke-2/Ke-3/Ke4/Ke-5
2.6. Papan Tanda Keselamatan
2.6.1. Bilik Kelas
2.6.2. Bilik Khas
2.6.3. Padang dan Gelanggang Permainan
2.6.4. Kawasan Larangan
3.1. Pengajaran dan Pembelajaran
3.1.1. Tatacara Bilik Kelas
3.1.2. Tatacara Bilik Khas
3.1.3. Tatacara PJK
3.1.4. Tatacara Kokurikulum
3.2. Pergi dan Balik Sekolah
3.2.1. Tatacara Menaiki Kenderaan
3.2.2. Tatacara Pejalan Kaki
3.2.3. Sistem Lalu Lintas di Dalam
Sekolah
3.2.4. Sistem Lalu Lintas di Luar Sekolah
CATATAN
3.3. Kelab Pencegahan Jenayah
3.3.1. Organisasi
3.3.2. Aktiviti
3.3.3. Data Keahlian
3.3.4. Laman Web
4.1. Kawad Kebakaran
4.1.1. Pelan Mengosongkan Bangunan
4.1.2. Tatacara Pergerakan
4.2. Bencana Alam
4.2.1. Tatacara Menghadapi Banjir
4.2.2. Tatacara Menghadapi Ribut
4.2.3. Tatacara Menghadapi Tanah Runtuh
4.2.4. Tatacara Menghadapi Gempa Bumi
4.3. Nombor Telefon Penting Pihak Terlibat
4.3.1. Pentadbir dan Kakitangan Sekolah
4.3.2. Polis, Bomba, Hospital, JPA3
4.3.3. Majlis Tempatan, JKR, Elektrik dan
Air
4.4. Tatacara Ketika Kemalangan
4.4.1. Dalam Sekolah
4.4.2. Luar Sekolah
4.4.3. Rekod
4.5. Alat Bantuan Kecemasan
37

38. BIL ASPEK
5.
Pengurusan
Disiplin
ITEM
CATATAN
4.5.1. Alat Pemadam Api
4.5.2. Pili Bomba
4.5.3. Kotak Ubat
4.5.4. Gegelung Air
4.5.5. Pengusung
4.5.6. Selimut Kebakaran
4.5.7. ‘Eye Wash’/Pencuci Muka
5.1. Buku Peraturan Sekolah
5.2. Pekeliling/Surat Siaran Disiplin
5.3. Sistem Salah Laku Disiplin (SSDM)
5.4. Buku Rekod Disiplin
5.5. Program & Aktiviti Berasaskan Sekolah
5.5.1. Anti Buli
5.5.2. Ponteng Sekolah
5.5.3. Pergaduhan
5.5.4. Vandalisme
5.5.5. Merokok dan Anti Dadah
5.6. Buku-buku Panduan
5.7. Pemantauan Disiplin
5.8. Hukuman/Denda
5.9. Adu Disiplin
5.9.1. Peti Aduan
5.9.2. Jawatankuasa Aduan Disiplin
5.10.
Kerjasama Badan Luar
5.10.1. Pegawai Perhubungan Sekolah
5.10.2. Yayasan Pencegahan Jenayah
5.10.3. Majlis Keselamatan Jalan Raya
5.10.4. Jabatan Kebajikan Masyarakat
5.10.5. PEMADAM
5.10.6. PIBG
5.10.7. Jabatan Agama Islam
5.10.8. NGO Berkaitan
5.11.
Penurunan Kuasa Merotan
5.11.1. Pelantikan
5.11.2. Rekod
38

39. 3.3.11 Norma Kerja Pengurusan Keselamatan
Bil.
Tugas Kerja
Masa
Diambil
30 minit
1.
Menubuhkan jawatankuasa
2.
Mengadakan mesyuarat
1 jam
3.
Menyediakan senarai aktiviti dan
projek
1 jam
4.
Pemeriksaan dan pemantauan
Jan – Nov.
5.
Mendapat maklumbalas
Jan - Nov.
6.
Penambahbaikan /pemulihan
Jan – Nov.
7.
Merekod atau memfail
Jumlah Unit Boleh
Dijalankan
Jan – Nov.
6.3.12 Peraturan dan pekeliling yang berkaitan
Surat Pekeling Ikhtisas Bil 6/1983:
Larangan Bermain Bahan-bahan Letupan
Surat Pekeliling Ikhtisas Bil 8/1988: 1 Mac 1988
Keselamatan Diri Pelajar Di Sekolah
Surat Pekeliling Ikhtisas Bil 12/1989:
Garispanduan dari segi pencegahan kebakaran bagi bangunan
dormitori dan asrama
Surat Pekeliling Ikhtisas Bil 4/1991:
Pelaporan Kejadian Tidak Diingini Di Sekolah
Surat Pekeliling Ikhtisas Bil 3/1993:
Lapor kepada polis salahlaku yang berbentuk jenayah
Surat Pekeliling Ikhtisas Bil 3/1995:
Pelaksanaan Skim Takaful Kemalangan Diri
Surat Pekeliling Ikhtisas Bil 8/1999:
Keselamatan Diri Murid Dalam Perjalanan Pergi Dan Balik
Surat Pekeliling Ikhtisas Bil 6/2000:
39

40. Menangani Masalah Keselamatan Dadah dan Gengster
Surat Pekeliling Ikhtisas Bil 7/2000:
Mencegah Kebakaran di Sekolah
Surat Pekeliling Ikhtisas Bil 11/2000:
Membanteras jenayah di kalangan murid sekolah
Surat Pekeliling Ikhtisas Bil 6/2001:
Peringatan mengenai pengaruh negatif cybercafé dan pusat permainan
video terhadap murid-murid sekolah
Surat Pekeliling Ikhtisas Bil 9/2001:
Penglibatan Pelajar dengan kegiatan negatif
Surat Pekeliling Ikhtisas Bil 4/2002:
Pelaksanaan Program Sekolah Selamat
Konsep dan Manual Sekolah Selamat, 2003
Kementerian Pelajaran Malaysia
3.3.13 Borang Yang Berkaitan Keselamatan
a.
Borang kemalangan
b.
Borang Akuan Tanggungan
c.
Buku Laporan Harian
d.
Borang Keluar Masuk Pelawat
e.
Borang Meninggalkan Kawasan Sekolah/Pulang Awal
f.
Borang Aduan Pelanggan
40

41. JABATAN PELAJARAN NEGERI SARAWAK
Kes Keracunan SK Merpati Jepang
1.
2.
3.
4.
5.
TAJUK BERITA
NO. ADUAN
AKHBAR
TARIKH
LAMPIRAN
6.
LAPORAN SIASATAN
6.1.
6.2
6.3
6.4
6.5
6.6
6.7
6.8
7.
8.
9.
10.
:
:
:
:
:
ISU/PERKARA
NAMA SEKOLAH
PIHAK YANG TERLIBAT
TARIKH / MASA / TEMPAT
PUNCA DAN LATARBELAKANG KEJADIAN
TINDAKAN YANG TELAH DAN AKAN DIJALANKAN/
DILAKSANA
6.6.1 Sekolah
6.6.2. Pejabat Pelajaran Daerah laporan bertulis.
6.6.3. Jabatan Pelajaran Negeri
6.6.4 Pusat Kesihatan Daerah
NAMA PEGAWAI MENYIASAT
TARIKH SIASATAN
STATUS KES
CADANGAN JPN
HAL-HAL LAIN (jika ada)
LAMPIRAN
Disediakan Oleh:
41