φύλλα εργασίας για την 3η ενότητα των αρχαίων ελληνικών της α΄ γυμνασίου

1. αρχαία ελληνικά α΄ γυμνασίου, ενότητα 3: επαγγέλματα των αρχαίων Ελλήνων
1
αρχαίο κείμενο ερωτήσεις κατανόησης
Ἀθηναῖοι, ὡς καὶ οἱ ἑτέρας πόλεις
κατοικοῦντες, πολλὰ ἐν τῷ βίῳ
ἐπιτηδεύουσι, ἵνα τὰ ἀναγκαῖα
πορίζωνται.
 με ποιο στόχο οι Αθηναίοι
ασχολήθηκαν με διάφορα
επαγγέλματα;
 ποια λέξη εισάγει σκοπό;
 οἱ κατοικοῦντες (πού;)
Ναυσικύδης ναύκληρος ὢν περὶ τὴν τοῦ
σώματος τροφὴν ἑαυτῷ καὶ τοῖς οἰκείοις
ἐσπούδαζε,
τοῦτ’ αὐτὸ δ’ ἐποίουν Ξένων ὁ ἔμπορος
καὶ Ξενοκλῆς ὁ κάπηλος.
 ποια επαγγέλματα ασκούσαν οι
Αθηναίοι; (να τα επισημάνετε με
χρώμα - highlight)
 οι λέξεις Ναυσικύδης και
ναύκληρος τι κοινό έχουν; ποιες
άλλες λέξεις σας θυμίζουν στα νέα
ελληνικά;
 ποια ήταν η σημασία των
επαγγελμάτων αυτών για την
οικονομία της Αθήνας;
 ποια από τα επαγγέλματα αυτά
εξακολουθούν να υπάρχουν
σήμερα;
Πολύζηλος ἀπὸ ἀλφιτοποιίας ἑαυτὸν καὶ
οἰκέτας ἔτρεφε, ἔτι δὲ πολλάκις τῇ πόλει
ἐλειτούργει.
Γλαύκων ὁ Χολαργεὺς ἐγεώργει καὶ βοῦς
ἔτρεφε, Δημέας δὲ ἀπὸ χλαμυδουργίας
διετρέφετο, Μεγαρέων δ’ οἱ πλεῖστοι
ἀπὸ ἐξωμιδοποιίας.
Οὐκ ὀλίγοι τῶν πολιτῶν τέχνην τινὰ
ἐξεμάνθανον, οἷον τὴν τῶν λιθοξόων,
κεραμέων, τεκτόνων, σκυτοτόμων, καὶ
πλεῖστα ἐπιτήδεια τῷ βίῳ ἐξειργάζοντο.

2. αρχαία ελληνικά α΄ γυμνασίου, ενότητα 3: επαγγέλματα των αρχαίων Ελλήνων
2
αρχαία ελληνική νέα ελληνική
Ἀθηναῖοι, ὡς καὶ οἱ ἑτέρας πόλεις
κατοικοῦντες, πολλὰ ἐν τῷ βίῳ
ἐπιτηδεύουσι,
Οι Αθηναίοι, όπως και αυτοί που
κατοικούν (ζουν) σε άλλες πόλεις,
ασκούν (ασχολούνται με) πολλά
επαγγέλματα στη ζωή τους,
ἵνα τὰ ἀναγκαῖα πορίζωνται. για να αποκτούν (εξασφαλίζουν) τα
αναγκαία.
Ναυσικύδης ναύκληρος ὢν περὶ τὴν
τοῦ σώματος τροφὴν ἑαυτῷ καὶ τοῖς
οἰκείοις ἐσπούδαζε,
Ο Ναυσικύδης που ήταν ιδιοκτήτης
πλοίου (ναυτικός) μεριμνούσε για τη
συντήρηση του εαυτού του και των
δικών του,
τοῦτ’ αὐτὸ δ’ ἐποίουν Ξένων ὁ
ἔμπορος καὶ Ξενοκλῆς ὁ κάπηλος.
το ίδιο ακριβώς έκανε και ο Ξένων ο
έμπορος και ο Ξενοκλής ο
μικροπωλητής.
Πολύζηλος ἀπὸ ἀλφιτοποιίας ἑαυτὸν
καὶ οἰκέτας ἔτρεφε,
Ο Πολύζηλος συντηρούσε τον εαυτό
του και τους οικιακούς δούλους από
την παρασκευή κριθάλευρου
ἔτι δὲ πολλάκις τῇ πόλει ἐλειτούργει. και επιπλέον πολλές φορές
προσέφερε δημόσια υπηρεσία στην
πόλη με δικά του χρήματα.
Γλαύκων ὁ Χολαργεὺς ἐγεώργει καὶ
βοῦς ἔτρεφε,
Ο Γλαύκων από το Χολαργό ήταν
γεωργός και έτρεφε βόδια
Δημέας δὲ ἀπὸ χλαμυδουργίας
διετρέφετο,
και ο Δημέας διατρεφόταν από την
τέχνη της κατασκευής χλαμύδων
Μεγαρέων δ’ οἱ πλεῖστοι ἀπὸ
ἐξωμιδοποιίας.
και οι περισσότεροι από τους
Μεγαρείς από την τέχνη κατασκευής
εξωμίδων.
Οὐκ ὀλίγοι τῶν πολιτῶν τέχνην τινὰ Πολλοί από τους πολίτες μάθαιναν

3. αρχαία ελληνικά α΄ γυμνασίου, ενότητα 3: επαγγέλματα των αρχαίων Ελλήνων
3
Να γράψετε λέξεις ή φράσεις του
κειμένου που αντιστοιχούν στις
εικόνες που ακολουθούν.
ἐξεμάνθανον, καλά κάποια τέχνη,
οἷον τὴν τῶν λιθοξόων, κεραμέων,
τεκτόνων, σκυτοτόμων,
όπως την τέχνη των μαρμαράδων,
των κεραμέων (τεχνιτών του πηλού),
των μαραγκών (ή οικοδόμων), των
τσαγκάρηδων
καὶ πλεῖστα ἐπιτήδεια τῷ βίῳ
ἐξειργάζοντο.
και εργάζονταν και αποκτούσαν
(εξασφάλιζαν) πάρα πολλά αναγκαία
για τη ζωή.
άσκηση μετάφρασης
Γράψτε στα αρχαία ελληνικά τις ακόλουθες φράσεις (θα σας βοηθήσει το
λεξιλόγιο του βιβλίου σας)
 Μεριμνώ για τη συντήρηση του εαυτού μου
 Είμαι γεωργός
 Μαθαίνω καλά την τέχνη της κατασκευής χλαμύδων
 Ο Αγησίλαος ο μικροπωλητής πρόσφερε δημόσια υπηρεσία με δικά
του χρήματα.
 Ο τσαγκάρης στέλνει (βλέπε ενότητα 1, λεξιλόγιο) δούλους σε άλλες
πόλεις.

4. αρχαία ελληνικά α΄ γυμνασίου, ενότητα 3: επαγγέλματα των αρχαίων Ελλήνων
4

5. αρχαία ελληνικά α΄ γυμνασίου, ενότητα 3: επαγγέλματα των αρχαίων Ελλήνων
5

6. αρχαία ελληνικά α΄ γυμνασίου, ενότητα 3: επαγγέλματα των αρχαίων Ελλήνων
6
ασκήσεις γραμματικής
Να επιλέξετε τη σωστή απάντηση.
1. Τα δίχρονα φωνήεντα είναι
α) είναι άλλοτε μακρά και άλλοτε βραχέα
β) παίρνουν πάντα περισπωμένη
γ) διαρκούν διπλάσιο χρόνο από τα άλλα
2. Ποια από τα παρακάτω είναι πάντα βραχύ και παίρνει οξεία;
α) υ, α
β) ε, ο
γ) ω, η
3. Ποιο από τα παρακάτω γράμματα άλλοτε είναι μακρό και άλλοτε
βραχύ;
α) ι
β) ο
γ) η
4. Ποια από τις παρακάτω λέξεις παίρνει δασεία;
α) Αθηναῖος
β) Ελλάς
γ) Χολαργός
5. Ποια από τις παρακάτω λέξεις τονίζεται στην προπαραλήγουσα που
παίρνει πάντοτε οξεία;
α) ἐπιτήδεια
β) σκυτοτόμων
γ) τροφὴν

7. αρχαία ελληνικά α΄ γυμνασίου, ενότητα 3: επαγγέλματα των αρχαίων Ελλήνων
7
Αντιγράψτε το παρακάτω κείμενο προσέχοντας τους τόνους και τα πνεύματα
Ἠρεμοῦσι πιόντες τὸ τῆς λήθης ὕδωρ. Πρὸ ὀλίγου δὲ ὁ Θάνατος καὶ ὁ Ἅδης
δεινῶς ἡπείλουν τοὺς ἰατροὺς πάντας ὅτι τοὺς νοσοῦντας οὐκ ἐῶσιν
ἀποθνήσκειν, πάντας κατέγραφον πάντας. Ἔμελλον δὲ καὶ σὲ γράψαι, ἀλλ’
ἐγὼ προσπεσὼν ἐξωμοσάμην αὐτοῖς μὴ ἀληθῆ εἶναὶ σε, ἀλλὰ μάτην
διεβλήθης.
Γράψτε την ονομαστική πτώση των ουσιαστικών που ακολουθούν (θα σας
βοηθήσουν τα γλωσσικά σχόλια του βιβλίου σας)
Ἀθηναῖοι
τὴν τροφὴν
τοῦ σώματος
τοῖς οἰκείοις
ἀλφιτοποιίας
οἰκέτας
χλαμυδουργίας
οἱ πλεῖστοι
ἐξωμιδοποιίας
ὀλίγοι
τῶν πολιτῶν
τέχνην
τῶν λιθοξόων